El cà del pitoc
Angel Canossi (1862-1943)
El cà del pitoc
- Du fiurì per el mè cà
o lassàmel strangolà?!...
Ma benone! Con ste tassa
i me 'ncioda 'n dèla cassa!
Ma vardé che boierìa
l'ha 'nventat la Polizzìa!
Ghe mancàa adèss a' chèsta!
Brao, barbù, buf buf, protesta.
Ma balènghei? Du fiurì?!
Ele robe gnà de dì?
Stènte a hìga 'na palanca...
de laorà parlómen gnanca:
l'è za a' trop che m'empontèle
a la mèi co le stampèle.
G'ho per casa 'n toc de tèt,
öna störa l'è 'l mè lèt;
e quand, dopo d'hì picat
a tacc öss per quac bès mat,
vo a durmì senza lüsur
(buna nòte ai sunadur!)
chi éi mai che se töl cüra
de ste poera creatüra?
Del pòer vècio?... 'L sò poer cà:
miga cèrto quac cristià!
E l'inverno, quand gh'è 'l giaz
e se zéla 'l mè palàz,
ch'éi che fa de scaldalèt
al poer vècio che g'ha frèd?
Chèi che 'l lèca e che ghe monta
sö le gambe per perponta?
L'è 'l sò cà, l'ünic amic
che pöl hìga 'n poer mendic...
ma piö gnènt adèss me resta:
só obligat (che crüdeltà!)
a negàt co le mè mà!
E l'è chest el benservit
ch'ho de dat per hìm servit,
tra 'na möcia de traài,
per dés agn e piö, e hìm mai
gnà 'na olta, poera bèstia!,
dat la minima molèstia!...
Eco 'l fos, la corda, 'l sas!...
öna spinta... e rassegnàs!...
Vé ché Moro, vé che doca...
(ah bröt mond! Cosa me toca!...)
vé ché, sà, 'n di mè zönöcc...
ma àrdem miga con chèi öcc...
Coi dicc che ghe trema 'l fa 'n grop e 'l ghe liga
al còl ön sas, e 'l cà no 'l fa miga
gnà 'n pas per scapàga: 'l se lassa ligà,
el mena la cua, 'l ghe lèca la mà...
"Ah!...". 'L vècio 'l distaca la corda dal sas,
e co le do mà 'l se scond el mostas...
pò 'l fa l'öltem sfòrzo per endrezzàs sö,
e 'l salta 'n de l'acqua, e plumf... se vèd piö.
El cà, a véder ste disgrazzia,
el se mèt a ürlà che 'l strazzia...
pò 'l se böta 'n mèz a l'onda
e 'l vé sö sö l'oltra sponda:
e lé 'l turna a ürlà, a ürlà,
se vergü gh'ès de passà...
ma l'è 'n sito abandunat,
e chi ürla pèrd el fiat.
Poera bèstia! Che passiù!
Nüssü salva 'l sò padrù...
e lé, alura, plumf a' lé,
plumf nel fos... e stagh bé!
Dòpo tacc agn, ön dé, 'n del pürgà 'l fos,
i g'ha troàt du schèletri co i os,
brassacc ensèma 'n modo che i parìa
de do creatüre morte 'n compagnia.
Dei du, chel sota l'era d'ön cristià,
e l'alter l'era 'l schèletro d'ön cà.