El ‚Fornarino‛
Äprimos ad delikön.
El ‚Venezia‛ ägalikon pö lit nofümik göda äprimöl.
Äbinos timäd dredälüköl, ün kel el ‚Venezia‛ päguveron fa magitan fa pöp pidavälöl, e kel pänemom docod. Ab löpü docod, e nämädikumo ka om, konsälacäm degmana: cäm jeikik ä klänik, äreigon. Cäm at äbinädon me cödals dutöl lü dafamüls gretikün Repüblika; äbinoms mans sevärik ä nenmiseriks, pro kels pöp adredon.
Su piad di ‚San Marco‛ strals balid sola älokons me stens rosadakölik su leons stonik ledoma docodas; laguns äjinons slipön: töbo äfägoy ad küpön semikna vokädis balid gondolanas. Süpo stil piada päropon; äkömölo se lusüt dagik, äliloy toni vifagola, ed in klokatüm glüga di ‚San Marco‛ noid flitämas päsäpliföl ädavedon; küm pijunas ämofliton ini sil paelik. Hipul yunik äkömom vifagolo ini piad; me nams bofiks okik pitenüköl löpio sui kap oka ästütom bäseti fulik me toeds, kels äbenosmelons äs rojataflors e bör vamik; piklotom me klotem binü linumastof vietik hipulas nibotelik.
Hipul ämutom smilön frediko demü dredäl pijunas, kelas slipi takedik itupom, ab äropom kaniti fredik oka, ed äfövom vifagoli oka travärü piad. Ven äbeigolom ve flan detik glüga, äjokon ta din dofik, keli no iküpom. Luvokäd lenauda äskeapon de lips omik, ädunom buni pödio, e nendemü bäset e toeds, kelis ileadom falön sui glun, ästopom ko lad ädapeböl.
Fo futs omik man labü logod blägiko pimaskaröl äseatom tenikölo, nen lif.
El ‚fornarino‛ smalik ye älabom, ven timül balid jeka ipasetikon, pülsifi kelieda kol lüväb at:
„O neläban!“ äspikülom, „ba no nog binom deadik!“
Ed, äkienölo lä nesevädikan, äbiegädom love om; vokäd leskana äskeapon de om: in jilät veluvik dub blud pistenöl däg nog älogädon.
Äjinos lü man yunik, das blöt neläbana ämufon fibiko löpio e donio; täno ästeifom ad setirön vafi se vun; nam omik, kel ädremon boso, ädasukon kloti; äsetirom tipoti japik, nen dem bluda, kel äfalon in tofs sui om.
Cil äjäfälom so vemo ko jäfot oka, das no älilom stepis nomöfik, kels ätonons su stonatvils gretik piada.
Binos patrul, kel pos fin patrulama oka gegolon ini galädaspadäd; särjan eküpom nofümiko bosi näi flan detik glüga; ko lantär nog filöl, nilikom me steps gretik, e küpodom eli ‚fornarino‛ ebo tü timül, kü atan setirom dägi se blöt nesevädikana.
E nam vetik dofalon sui jot nibotela smalik:
„O! ekö! kisi dunol-li is? o mikondötan!“
Smalikan elöbunom, e flekom oki ko luvokäd vemik jeka: binom löliko paelik, lips omik dremons, nams omik e klots omik pestenons me blud, kipom nog vafi sasenik, e ko vög dremöl steifülom ad plänedön utosi, kelos ejenon:
„Ag! o söl: sarjän! Älükömob vifagölo us, äbinos no del fulik ed äjokob ta man at, keli no ilogob; älabom dägi ini lad pisteigöli, äjinos lü ob, das nog änatemom: ecedob... ad sofükön... e, to dred, kel äkoedon dremön obi, esetirob lami.“
Särjan älabom smili nekredöl:
„Ha! ekö!“ äsagom, „o ‚fomarino‛, neai idalol jäfikön me din at, imutol blibön pö toeds olik! Benö! espidol vo ad resitön lärnodi olik, ed ad nunön patis, kelis no esäkoy ole! Ogidükol dini lo cödal: sagolöd obe nemi olik!“
„Cödal-li? kikodo spikol-li dö cödal? Kisi sötob-li dunön pö om?“
„Atosi ologol. Nemi olik! sagob ole.“
„Benö! panemob ‚Lorenzo‛, sevol sio obi, ob binob utan, kel blinob algödiko toedis lü ,Don Beppo‛: domal ledoma! Binob lärnahipul nibotelik domü el ‚Venturino‛ cädik, kel lödom nilü el ‚San Stefano‛.
Man yunik isagom balo vödis lätik at, in spid närvodik.
„Binol-li soelik? no labol-li palis?“ särjan bäldik nog äsäkom.
„O! si! Labob moti! moti, kel löfof obi, e kel labof te obi in vol! Yulob nämätü hers vietik ofik, das esagob ole verati!“
Vögäd cila äbinon so stedälik, das dü timül soldat älabom tiketi ad leatön omi liviki; ab mans patrula nog äbinoms us tö finot piada: älabom senäli, das päküpedom.
Nü klotem deadölana äbinon ut söla liegik, ba äbinom pösod cädik. El ‚Venezia‛ pänesefükon ün tim at dub klubs klänik, krims äbinons us mödiks, mödiks äblebons no pepönöls... Benofät balik kion! Sasenan pätuvom us, ko vaf in nam oka! Päküpodom midunölo! Ed om öleatomöv omi liviki! Stupot kion!
„Gö! o smalan! Golobsöd! No okodädob ole bosi! Osagob balugiko utosi, kelosi elogob!“
O ‚fornarino‛ pöfik! val äploton ta om ad päridükön omi! Äklülädos, das man, keli isteifom ad yufön, äbinom söl cädik dutöl lü dafamül famik di ‚Moccenigo‛. Famül liegik ä nämädik älifon nefleniko ko dil raistokrata di ‚Venezia‛: äkusadon kel äbinon leneflen licinana famafulikün dafamüla onik: ‚Sylvio Moccenigo‛; äbegom, das git pöfölonös nenmiseriko!
O ‚fornarino‛ smalik pöfik! Nensekiko ätemunom nedöbi oka, nensekiko mot oma ädabegof benädi pro son mu pälöföl oka, e, bi no äkanoy tuvön döbani votik in lecem cödalefa lo magitans Repüblika, el ‚fornarino‛ smalik päcödetom ad deadapönod. Omi peklotöl in klot blägik krimanas äblinoy ini leziöb fanäböpa, se kel om neai plu ösekömom. Ädeadom ön mod klänöfik, e neai esevoy, pönodi kinik emutom sufön.
Yel läs bal ipasetikon, ven in ‚Venezia‛ sagäd äzion, das el ,Gandolfo Moccenigo‛: hiköst söla noubik: ‚Sylvio‛ ägekömom, ädeadölo se Dalmatän, kö sunädo pos sasen klänöfik hikösta okik igolom ad kompenön pö krigagoläd ta Türkänans.
Man yunik deidölo pivunöl äbegom kultane ad kömön, e, posä ibüdom, das leyans ledoma omik pämaifükons, e das pöp ägitäton ad nügolön ini on, äkoefom laodiko e ko ladäl fulik me lepid, das te om äbinom sasenan ela ‚Sylvio Moccenigo‛.
Ün soar semik pö feit mäpetik itatakom ün timül zuna utani, kela nemi älabom, du blud ot äsirkülon in fesüls omsik!
Älepidom leladöfo krimi lenaudodik oka, ab nog plu cödetami negitik, keli ileadom drefön nedöbani pöfik.
Koef at äkodon fäkami lölöfik in ‚Venezia‛! Äsukoy nu moti viktima yunik: ideadof sekü leglif! Nätükam alik no plu äbinon mögik. Täno dü tim, kü reig Repüblika ädulon, pö naed süpiko maifikön körteni redik, kel äfomon pödavöli cödöpa, e pubön docodi in klot purpurik piklotöli ä me bonät goldik pitegöli; älasumölo me nams oka cödeti micödik, äsleitom nevifiko ä graviko oni, ed ävokädom laodiko: „Memolsöd eli ‚fornarino‛!“ E sekü dred ad micödön nedöbani äbüvestigoy dönu cödädi, medä äprimoy dönu vestigis, ed ägevoy somo kusadäbe dönu gitäti ad jelodön oki!
Su mön plödik len flan detik glüga di ‚San Marco‛, su top ot, kö fun söla: ‚Moccenigo‛ pituvon, nog logoy ün attim mosaigi magöl jivirgani milagiko jöniki; loged sofik ä lügik ofa lüodon donio lü ston, kö cil yunik ikienom lä man, keli ävilom yufön; lampad redik smalik litükon magodi jivirgana, ed, if säkol elane di ‚Venezia‛, kel beigolon, kisi sinifon liti klänöfik at, kel filon us plödü glüg, on gespikon ko logot stunik dö nesev olik: „Binon lampad ela ‚fornarino‛; sis yels lultum so filon!“
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1941, Nüm: 5, Pads: 39-42.