Biblia (Interlingua, Buckhalter) - Exodo
Appearance
E X O D O 1 5 1 Ecce lenomines del filios de Israel qui veniva in Egypto con Jacob, cata 2,3 uno con su familia: Reuben, Simeon, Levi, e Judah; Isaachar, Zebulon, e 4, 5 Benjamin; Dan e Naphtali, Gad e Asher. Le total del descendentes de Jacob 6 veniva a septanta personas, Joseph essente jam in Egypto. Moriva Joseph, e 7 omne su fratres, e omne ille generation. Ma le Israelitas esseva fertile e prolific; iIles se multiplicava e cresceva in numero,1 quo le pais esseva plenate de illes. 8 Un nove rege, qui non cognosceva Joseph, se elevava super Egypto. E ille 9 diceva a su gente, 'Ecce, le7 gente israelita2 es troppo numerose e troppo 10 potente pro nos. Que nos tracta les con astutia, a fin que illes non cresce; de altere maniera si un guerra eveni illes pote unir se con nostre inimicos 11 pro guerrear contra nos e dominar3 postea le pais.'3 Alora on noneva super illes maestros de obras a fin de opprimer les de labor penose; e illes edificava le citates de Pithom e de Rameses pro servir de magazines4 a Pha- 12 raon. Ma quando plus on les opprimeva tanto plus illes se multiplicava e se propagava, quo le egyptianos veniva a abhorrer le israelitas. 13, 14 Le egyptianos submitteva le israelitas a dur servitude; illes amarisava lor vita con dur travalio de mortero e de briccas, e per tote le labores del campo; toto que illes habeva a facer esseva cargate con duressa. 15 Le rege de Egypto parlava al obstetrices hebree, un del quales se appella- 16 va Shiphrah e le altera Puah, e les diceva, 'Quando vos assiste le feminas hebree delivrar, observa le sede de parto: si il es un puero, occide le; 17 si il es un puera, lassa la viver.' Le obstetrices, qui timeva Deo, non fa- 18 ceva como le rege de Egypto habeva mandate las; illas lassava viver le pueros. Dunque le rege de Egypto vocava le obstetrices e las diceva, 'Pro- 19 que ha vos agite assi de lassar viver le pueros?' Le obstetrices diceva a Pharaon, 'Il es proque le feminas hebree non es como le feminas egyptian: illas es vigorose. Illas parturi ante le arrivata del obstetrice.' 20 Deo tractava ben le obstetrices; e le gente se multiplicava e cresceva mul- 21 to. Proque le obstetrices timeva Deo, Ille las faceva domos.5 22 Alora Pharaon mandava tote su gente e les diceva: 'Vos jectara in le Nilo cata puero qui nascera, ma lassa viver tote le pueras.' 2 1 Un homille del domo de Levi se maritava con un femina levita6. Z Le femina concipeva e iIla pareva un filio; e quando illa videva como ille esseva belle, illa le celava durante tres menses. 3 Quando illa non poteva plus celar le, illa obteneva pro ille un cassa de junco que illa calfatava de bitumine e pice. Illa poneva le infante in illo 4 e illa lo deponeva inter le cannas apud le ripa del Nilo. Su soror se stationava a distantia pro apprender lo que evenirea a ille. 5 Le filia de Pharaon descendeva pro baniar se in le Nilo, durante que su donnettas se promenava preter le Nilo. Illa videva le cassa inter le cannas 6 e mandava su serva a apportar lo. Quando illa lo aperiva e videva un infante, un puero plorante, illa habeva pietate de ille e diceva, 'Iste debe es- 7 ser un infante hebree.' Alora su soror diceva al filia de Pharaon, 'Vole tu que io va pro apportar te un nutrice hebree qui allactara le infante pro 8 te?' Le filia de Pharaon diceva, 'Va!' Dunque le puera vadeva e illa appel- 9 lava le matre del infante. Le filia de Pharaon la diceva, 'Prende iste infante e allacta le pro me, e io te pagara tu gage.' 1. Alt. 'potentia'. H {'atzam} sgf. 'numerose' tanto como 'potente'. Vide BDB 782. 2. Lit. 'le gente del filios de Israel'. 3. Sgf. elusive. Cf Hos 2:12. Lit. 'ille montara del pais'. 'Nos (le egyptianos) habera a montar ex le pais' (Rashi). 4 Alt. 'urbes de garnison'. 5. Sgf. de H {batim} hic incerte. 6. Lit. 'filia de Levi. E X O D O 2 6 10 Dunque le femina prendeva le infante e le allactava. Quando le infante cresceva illa le apportava al filia de Pharaon, e ille deveniva su filio. Illa le appellava Moses1 e diceva, 'Proque io le tirava del aqua.' 11 Quando ille esseva jam grande, Moses sortiva a su parentela e ille testava lor travalio. Ille videva como un egyptiano colpava un hebreo, un de su pa- 12 rentela. Ille reguardava de un latere al altere e, vidente nemo, ille occi- 13 deva le egyptiano e le celava in le arena. Quando ille sortiva le die sequente, ille videva que duo hebreos se colpava; dunque ille diceva al offendi- 14 tor, 'Proque colpa tu tu campanion?' Ille le respondeva, 'Qui te faceva chef e judice super nos? Pensa tu a occider me como tu occideva le egyptia- 15 no?' Moses se espaventava, e se diceva: 'Alora le cosa se sape!' Quando Pharaon apprendeva le cosa, ille cercava a occider Moses, ma Moses fugiva de Pharaon. Ille perveniva in le pais de Midian e se sedeva juxta un puteo. 16 Le sacerdote de Midian habeva septe filias. Illas veniva pro haurir aqua e 17 illas plenava le alveos pro abiberar le grege de lor patre; ma pastores ve- 18 niva e illes las chassava. Moses se levava a lor defensa e ille abiberava lor grege. Quando illas retornava a lor patre Reuel, ille diceva, 'Quo reve- 19 ni vos tan tosto hodie?' Illas respondeva, 'Un egyptiano nos salvava del 20 pastores; etiam ille hauriva aqua pro nos e abiberava le grege.' Ille diceva a su filias, 'Ubi es ille?' Proque ha vos lassate le homine? 21 Voca le, que ille mangia alique.' Moses consentiva a restar con le homine, 22 e ille le dava pro sposa Zipporah su filia. Illa pareva un filio que ille appellava Gershom,2 nam ille diceva, 'Io ha essite un estraniero in un pais estranie.' 23 Post longe tempore, le rege de Egypto moriva. Le israelitas gemeva sub le servitude e clamava; e lor clamor pro succurso del servitude montava a Deo. 24 Deo audiva lor planctos, e Deo se recordava Su alliantia con Abraham e 25 Isaac e Jacob. Deo reguardava le israelitas e Ille les attendeva. 3 1 Moses pasturava le grege de su patre affin Jethro, le sacerdote de Midian. Ille menava le grege detra le deserto e ille veniva a Horeb, le montania de 2 Deo. Un angelo del Senior appareva a ille in un flamma de foco del medio de un spineto. Ille reguardava e ecce le spineto ardeva ma le spineto non se 3 consumeva. Moses diceva, 'Io va disviar pro mirar iste grande vista; proque 4 non se consume le spineto?' Quando Deo videva que ille habeva disviate pro mirar, Deo le appellava del medio del spineto: 'Moses, Moses!' Ille respond- 5 eva, 'Io es hic.' E Ille diceva, 'Non te approcha. Leva tu sandalias3 de tu 6 pedes, quia le loco super que tu sta es terra sancte.' 'Io es', Ille diceva,'le Deo de tu patre, le Deo de Abraham, le Deo de Isaac, e le Deo de Jacob.' Moses coperiva su visage, nam ille timeva de reguardar verso Deo. 7 Le Senior le diceva, 'Io ha vidite le affliction de mi gente in Egypto, e Io ha audite lor clamor a causa de lor maestros de obras; si, Io cognosce 8 lor dolores. Io ha descendite pro salvar les del egyptianos, e pro facer les montar de ille pais in un bon e spatiose pais, un pais ubi flue lacte e mel- 9 le, le terra del canaanitas, del hittitas, del amoritas, del perizzitas, del hivitas, e del jebusitas. Ora le clamor del israelitas Me ha attingite; 10 in plus, Io ha vidite como le egyptianos les opprime. Veni, alora, Io te inviara a Pharaon, e tu facera sortir de Egypto Mi gente, le israelitas. 1. H {Mosheh} ab egyptiano pro 'nascite de'; hic associate con H {mashah}, 'tirar'. Z. I.e. {ger sham}, 'estraniero ibi'. 3. 'scarpas' o 'calceos' de alt. es anachronic. E X O D O 3 7. 11 Moses diceva a Deo, 'Qui es io que io vaderea a Pharaon pro facer sortir de 12 Egypto le israelitas?' Ille le diceva, 'Io essera con te, e isto essera pro te le signo que es lo qui te invia: quando tu ha facite sortir de Egypto le gente, vos servira Deo apud iste montania.' 13 Moses diceva a Deo, 'Quando io veni al israelitas e les dice, 'Le Deo de vostre patres me ha inviate a vos' e illes me demanda, 'Que es Su nomine?' 14 que dicera io a illes?' Deo diceva a Moses, 'Ehyeh-Asher- Ehyeh'1. E Ille di- 15 ceva, 'Assi tu dicera al israelitas, 'Ehyeh me ha inviate a vos.' Deo diceva in plus a Moses, 'Assi tu parlara al israelitas: Le Senior,3 le Deo de vostre patres, le Deo de Abraham, le Deo de Isaac, e le Deo de Jacob, ha inviate me a vos: Ecce Mi nomine pro semper, Ecce Mi appellation4 pro le eternitate. 16 'Va, reuni le seniores de Israel e dice les: le Senior, le Deo de vostre patres, le Deo de Abraham, de Isaac, e de Jacob, ha apparite a me e diceva, 7 'Io ha attendite a vos e a lo que on vos face in Egypto, e Io ha dicite: Io facera vos sortir del affliction de Egypto al pais de1 canaanitas, del hittitas, del amoritas, del perizzitas, del hivitas, e del jebusitas, a un 18 pais ubi flue lacte e melle.' Illes te ascoltara; alora tu vadera con le seniores de Israel al rege de Egypto, e tu le dicera, 'Le Senior, le Deo del hebreos Se revelava a nos. Alora permitte nos de facer un cammino de 19 tres dies in le deserto pro sacrificar al Senior nostre Deo.' Ben que Io sape que le rege de Egypto non vos permittera de vader a minus que ille es Z0 compellite per un mano potente. Ma Io tendera Mi mano e Io colpara Egypto per omne sortas de prodigios que Io facera in le medio de illes; postea ille vos lassara vader. 21 Io facera iste gente trovar favor in le vista del Egyptianos, e quando vos 22 parti vos non partira con le manos vacue. Cata femina se5 facera prestar5 de su vicina e del pensionaria in su domo objectos de argento e objectos de auro, e vestitura, que vos ponera super vostre filios e filias, assi vos despoliara le egyptianos.' 4 1 Moses respondeva e diceva, 'Ma ecce illes non me credera e illes non me ascoltara. Illes dicera, 'Le Senior non te appareva.' 2 Le Senior le diceva, 'Que tene tu in le mano?' Ille respondeva, 'Un virga.' 3 Ille diceva, 'Jecta lo al terra.' Ille lo jectava al terra, e illo deveniva 4 un serpente; e Moses reculava6 de illo. Alora le Senior diceva a Moses, 'Tende tu mano e sasi lo per le cauda' - ille tendeva le mano e ille lo sa- 5 siva, e illo deveniva un virga in su mano - 'a fin que illes crede que le Senior le Deo de lor patres, le Deo de Abraham, le Deo de Isaac, e le Deo de Jacob, te ha apparite.' 6 Le Senior le diceva in plus, 'Mitte tu mano in tu sino.' Ille mitteva su mano in su sino; e quando ille lo retirava, su mano esseva leprose como le 7 nive. Alora Ille diceva, 'Remitte tu mano in tu sino' - iIle remitteva su mano in su sino; e quando ille lo retirava de su sino, ecce illo esseva 8 como le resto de su corpore - 'E si illes non te crede e illes non attende 9 al prime signo, illes credera le secunde. E si illes non crede mesmo iste duo signos e non te attende, prende aqua del Nilo e effunde lo super le terra sic, e le aqua que tu prende del Nilo devenira sanguine super le terra sic. 1. Pote sgf. 'Io es que Io es' o 'Io es qui Io es' o 'Io essera lo que Io essera'. 2. Alt. 'Io es' o 'Io essera'. 3. Alt. 'Adonai' cf. The Rise & Fall of the Judean State per S. Zeitlin. Vol. 3 p460 Note 6. 4. Alt. 'memorial'. H {zekher} sgf. 'nomine', 'appellation' tanto como 'memorial'. 5. Alt. 'demandar' vide BDB 981. cf. 22:13. 6. Alt. 'fugiva'. E X O D O 4 8 10 Moses diceva al Senior, 'O1 Senior, io non es homine ben parlante,2 ni in le passato3 ni mesmo depost que tu ha parlate a Tu servo; io es tarde de bucca 11 e tarde de lingua.' Le Senior le diceva, 'Qui ha date le bucca al homine? 12 Qui le face mute o surde, vidente o cec? Non es Io le Senior? Va ora, e Io essera con tu bucca e Io te inseniara lo que tu ha a dicer.' 13 Ma ille diceva, 'Io te preca, O Senior, que4 alicun altero sia tu agente.'4 14 Le Senior se incholerisava contra Moses, e Ille diceva, 'Il ha tu fratre Aharon le levita. Io sape que ille parla ben. Ora mesmo ille sorti pro in- 15 contrar te e ille essera felice de vider te. Tu le parlara e tu ponera le parolas in su bucca - Io essera con tu bucca e con su bucca, e lo vos inse- 16 niara lo que vos habera a facer - e ille parlara pro te al gente. Assi ille 17 te servira de bucca, e pro ille tu essera in loco de Deo. E prende in tu mano iste virga con le qual tu debe facer le signos.' 18 Moses retornava a Jethro6 su patre affin, e le diceva, 'Lassa me retornar a mi parentela in Egypto pro vider como illes se trova.'7 E Jethro diceva a Moses, 'Va in pace'. 19 Le Senior diceva a Moses in Midian, 'Retorna a Egypto, nam omne le homines 20 qui cercava a occider te es morte.' Dunque Moses prendeva su sposa e su filios, e ille les faceva montar super un asino, e ille retornava al pais de Egypto; e Moses prendeva in su mano le virga de Deo. 21 Le Senior diceva a Mloses, 'Quando tu retorna a Egypto, memora8 de facer ante Pharaon tote le prodigios que Io ha ponite in tu poter. Tamen, Io indurara 22 su corde e ille non lassara vader le gente. Alora tu dicera a Pharaon, 23 'Assi dice le Senior, Israel es Mi filio, Mi primogenito. Io te ha dicite, 'Lassa vader Mi filio quo ille Me servi', ma tu refusa de lassar le vader. Ora Io occidera tu filio, tu primogenito.' 24 Durante le viage, in le campamento, le Senior le incontrava e cercava a 25 12Loccider le.9 Dunque Zipporah prendeva un cultello de petra e secava le pre- 26 12pucio de su filio, e toccava10 su pedes1 con illo. Illa diceva, 'Certo, tu es un sposo de sanguine pro me.' E quando Ille le relaxava, illa diceva, 'Un sposo de sanguine a causa del circumcision.' 27 Le Senior diceva a Aharon, 'Va in le deserto pro incontrar Moses.' 28 Ille vadeva e le incontrava al monte de Deo, e ille le basiava. Moses relatava a Aharon toto que le Senior le habeva committite e super tote le sig- 29 nos que Ille le habeva inseniate. Alora Moses e Aharon vadeva e reuniva to- 30 te le seniores israelita. Aharon reportava tote le parolas que le Senior habeva parlate a Moses, e iste faceva le signos in le vista del gente. 31 Le gente credeva. Quando illes audiva que le Senior habeva attendite le israelitas, e que Ille habeva vidite lor affliction, illes se inclinava rendente homage. 5 1 Postea Moses e Aharon vadeva e diceva a Pharaon, 'Assi dice le Senior le Deo de Israel: Lassa vader Mi gente quo illes celebra un festa pro Me in le 2 deserto.' Ma Pharaon diceva, 'Qui es le Senior que io Le obedirea lassante vader Israel? Io non cognosce le Senior e io non lassara vader Israel.' 3 Illes diceva, 'Le Deo del hebreos Se ha revelate a nos. Permitte nos de facer un cammino de tres dies in le deserto pro sacrificar al Senior, nostre Deo a fin que Ille non nos colpa de pestilentia o de spada! Ma le rege de 4 Egypto les diceva, 'Moses e Aharon, proque distrahe vos le gente de lor l.H {bi} vide BDB 106. 2. Lit. 'homine de parolas'. 3. Lit. 'ni de heri ni de anteheri'. 4. Lit. 'invia per le mano de ille que Iu inviara'. 5. Cf. 7:1. 6. H Jether. 7. Iit. 'si illes vive ancora'. 8. Lit. 'vide'. 9. Non es certe si le pron. refere a Mloses o al filio. 10. {Hiphil} de H {naga}. Vide BDB 619. Alt. 'jectava a'. 11. Si es le pedes de Moses o del filio non es certe. 1Z. Vs. 25 e 26 es obscur. E X O D O 5 9 5 travalio? Va a vostre labores!' E Pharaon diceva, 'Le1 gente del pais es multo numerose1, e vos velle facer les cessar lor labores!' 6 Le mesme die Pharaon commandava le oppressores e le commissares del gente e 7 les diceva, 'Non continua a provider le gente de palea pro facer le briccas como antea; que illes mesme va a colliger le palea. Ma exige de illes le 8 mesme quota2 de briccas que illes faceva antea; non diminue lo, nam illes es pigre; e pro esso illes crita, 'Lassa nos vader pro sacrificar a nostre 9 Deo!' Que on carga le homines con travalio plus dur; que illes se occupa de illo e non attende le mentitas.'3 10 Alora le oppressores e le commissares del gente sortiva e diceva al gente, 11 'Assi dice Pharaon: io non vos dara palea. Va, vos mesme, a colliger palea ubique vos pote trovar lo; ma il non habera alicun diminution de vostre tra- 12 valio.' Alora le gente se dispersava per tote le pais de Egypto a colliger 13 rastralia pro palea. Le oppressores les pressava e les diceva, 'Compli le 14 obra imposite pro cata die como quando il habeva palea.' E on colpava le commissares israelita que le oppressores de Pharaon habeva ponite super illes. 'Proque', on les diceva, 'non ha complite vos vostre quota de briccas, o 15 heri o hodie, como antea?' Alora le commissares israelita veniva a Pharaon e 16 clamava, 'Proque tracta tu assi tu servos? Nulle patea se da a tu servos, totevia on nos dice: Face briccas! Assi tu servos es colpate quando tu gen- 17 te proprie es culpabile.' Ille respondeva, 'Vos es pigre, pigre! Pro esso vos dice, 'Lassa nos vader a sacrificar al Senior.' 18 Va, ora travalia! Nulle palea se dara a vos, ma vos ha a producer vostre quota de briccas.' 19 Le commissares israelita se trovava in angustia a causa del mandato, 'Vos non diminuera alique de vostre briccas, vostre deber de cata die.' 20 Sortientete Pharaon illes incontrava Moses e Aharon qui stava contra illes, 21 e illes les diceva, 'Que le Senior vos reguarda e judica. Vos ha facite nos 22 odiose a Pharaon e su ministros - ponente un spada in lor manos pro occider nos.' Alora Moses retornava al Senior e diceva, 'Senior, proque ha tu trac- Z3 tate mal iste gente? Proque me ha Tu inviate? Depost que io veniva a Pharaon pro parlar in Tu nomine, ille ha tractate pejo iste gente; e totevia Tu non ha liberate Tu gente.' 6 1 Alora le Senior diceva a Moses, 'Tosto tu videra lo que Io facera a Pharaon: ille les lassa vader a causa de un plus grande potentia; vero, a causa de 2 un plus grande potentia ille les chassara de su pais.' 3 Deo parlava a Moses e le diceva, 'Io es le Senior; Io appareva a Abraham, a Isaac, e a Jacob, como El Shaddai,4 ma Io non esseva cognoscite a illes per 4 mi nomine de YHWH5. Etiam Io establiva Mi alliantia con illes a dar les le 5 pais de Canaan, le6 pais ubi illes sojornava.6 De plus Io ha audite le gemitos del israelitas que le egyptianos tene in le servitude, e Io ha memorate Mi alliantia. 6 Dunque dice al gente israelita: Io es le Senior, Io vos liberara del cargas imponite per le egyptianos, e Io vos delivrara de lor servitude. Io vos redimera a bracio tendite e per grande judicamentos. 7 Io vos prendera pro Mi gente e Io essera vostre Deo. E vos sapera que Io, le Senior, es vostre Deo qui vos liberava del cargas imponite per le egypti- 8 anos. Io vos face entrar in le pais que Io jurava de dar a Abraham, Isaac, 1. Samaritan - 'Ora mesmo illes es plus numerose que le gente del pais'. 2. H {mathkoneth} non sgf. simplemente 'total' o 'summa' (Rashi, Ibn Ezra, Driver). 3. 0 'promissas false'. (Ibn Ezra). 4. Shaddai - vide nota a Gen. 17:1. 5. Traditionalmente on pronuncia le nomine divin; in loco de illo on substitue H {adonai}, '(le) Senior'. 6. 'Le pais de lor sojornos ubi illes sojornava'. E X 0 D 0 6 10 9 e Jacob, e Io vos lo dara pro un possession: Io le Senior.' Ma quando Moses parlava assi al israelitas illes non le ascoltava a causa de angustia1 e dur servitude. 10 Le Senior parlava a Moses e le diceva, 'Va a parlar a Pharaon rege de Egyp- 11 to, que ille lassa partir le israelitas de su pais.' Moses respondeva al 12 Senior, 'Le israelitas non me ascolta, como Pharaon va ascoltar me qui ha le parola impedite?'2 13 Le Senior parlava a Moses e Aharon e les dava ordines in respecto al israelitas e Pharaon rege de Egypto, pro facer partir del pais de Egypto le israelitas. 14 Ecce le chefes de lor clanes. Le filios de Reuben, primogenito de Israel: Hanoch e Pallu, Hezron e Camli; 15 istes es le familias de Reuben. Le filios de Shimon: Jemuel, Jamien, Ohad, Jakhin, Zochar e Shaul filio de un canaanita; istes es le familias de Shi- 16 mon. Istes es le nomines del filios de Levi secundo lor lineage: Gershon, 17 Qehath, e Merari; Levi viveva cento trenta-septe annos. Le filios de Gershon; Libhni e Shimei secundo lor familias. 18 Le filios de Qehath: Amram, Izhar, Chebhron, e Uzziel. Qehath viveva cento 19 trenta-tres annos. Le filios de Merari: Machli e Mushi. Istes es le familias del levitas secundo lor lineage. 20 Abraham se maritava con su amita Jochebed, e illa le pareva Aharon e Moses. 21 Amram viveva cento trenta-septe annos. Le filios de Izhar: Qorach, Nepheg, 22 e Zikhri. Le filios de Uzziel: Mishael, Elzaphan, e Sithri. Aharon se marita- 23 va con Elishebha filia de Amminadabh, le soror de Nachshon; e illa le pare- 24 va Nadabh e Abhihu, Eleazar e Ithamar. Le filios de Qorach: Assir, Elqanah, 25 e Abhiasaph. Istos es le familias del qorachitas. Eleazar, filio de Aharon, se maritava con un del filias de Putiel, e illa le pareva Phineas. Illes es le chefes del lineages del levitas secundo lor familias. 26 Es le mesme Aharon e Moses a qui le Senior diceva, 'Face sortir le israeli- 27 tas del pais de Egypto secundo lor tribos3. Es illes qui parlava a Pharaon rege de Egypto pro liberar le israelitas del egyptianos; istes es le mesme 28 Moses e Aharon. Quando le Senior parlava a Moses in le pais de Egypto, e 29 le Senior diceva a Moses, 'Io es le Senior, parla a Pharaon rege de Egypto 30 toto que Io te diceva,' Moses respondeva al Senior, 'Ecce io ha parola impedite; como me ascoltara Pharaon?' 28 1 Le Senior respondeva a Moses, 'Ecce, Io te pone in le rolo de Deo verso Pha- 2 raon; e Aharon tu fratre essera tu propheta. Tu repetera toto que Io te ordina, e tu fratre Aharon parlara a Pharaon que ille lassa partir le israeli- 3 tas de su pais. Ma Io indurara le corde de Pharaon, e Io multiplicara Mi 4 signos e Mi prodigios in le pais de Egylto. Pharaon non te ascoltara, e Io ponera Mi mano super Egypto e Io delivrara Mi armeas, Mi gente le israelit- 5 as, del pais de Egypto, con grande judicamentos. E le egyptianos sapera que Io es le Senior, quando Io tende Mi mano super Egypto e face sortir le isra- 6 elitas de lor medio.' Moses e Aharon lo faceva; como le Senior les ordinava 7 assi illes lo faceva. Moses habeva octanta annos e Aharon octanta-tres, 8 quando illes parlava a Pharaon. 9 Le Senior diceva a Moses e Aharon, 'Quando ille vos parla e dice, 'Face vostre prodigio,' tu dicera a Aharon, 'Prende tu virga e jecta lo ante Pharaon.' 1. Hl {qotser ruach} cf. Prov. 11:29. 0 'spirito impatiente'. 2. Lit. 'qui es de labios incircumcise' 3. Lit. 'hostes'. E X O D O 7 11 10 Illo devenira un serpente.' Dunque Moses e Aharon vadeva ante Pharaon e faceva justo como le Senior les habeva ordinate: Aharon jectava su virga in le presentia de Pharaon e su ministros, e illo deveniva un serpente. 11 Alora Pharaon, de su parte, vocava le sagios e le incantatores; e le magos 12 egyptian, in torno, faceva mesmo per lor sortilegios: cata uno jectava su virga e illos deveniva serpentes. Ma le virga de Aharon inglutiva lor vir- 13 gas. Totevia le corde de Pharaon se indurava e ille non les ascoltava, como le Senior habeva dicite. 14 Alora le Senior diceva a Moses, 'Pharaon es obstinate; ille refusa de lassar 15 vader le gente. Va verso Pharaon le matino, quando ille sorti pro vader in le aqua, e sta contra ille al ripa del Nilo; tu prendera in tu mano le virga 16 que deveniva un serpente. E dice le, 'Le Senior, le Deo del hebreos, me inviava a te pro dicer te, 'Lassa vader Mi gente que illes Me servi in le de- 17 serto.' Ma usque ora tu non ha ascoltate. Assi dice le Senior, 'Per isto tu sapera que Io es le Senior.' Ecce, con le virga que es in mi mano io batte- 18 ra le aqua que es in le NiIo, e illo devenira sanguine, e le pisce in le Nilo morira. Le Nilo putera quo le egyptianos sentira repugnantia a biber le aqua del Nilo.' 19 Alora le Senior diceva a Moses, 'Dice a Aharon: Prende tu virga e tende tu bracio super le aquas de Egypto - su fluvios, su canales, su stagnos - tote su depositos de aqua - quo illos deveni sanguine; il habera sanguine per tote le pais de Egypto, mesmo in vasos de ligno e de petra.' 20 Moses e Aharon fac*va justo como le Senior ordinava: ille altiava le virga e batteva le aqua in le Nilo in le vista de Pharaon e de su cortesanos, e 21 tote le aqua in le Nilo se converteva a sanguine. Le pisces in le Nilo moriva, e le Nilo puteva, quo egyptianos non poteva biber le aqua del Nilo; e 22 il habeva sanguine per tote le pais de Egypto. Ma quando le magos egyptian faceva mesmo per lor sortilegios, le corde de Pharaon se indurava e iile 23 non le ascoltava - como le Senior habeva parlate. Pharaon se tornava e en- 24 trava in su palatio, sin attender mesmo isto. E tote le egyptianos fodeva circa le Nilo pro aqua a biber, proque illes non poteva biber le aqua de Nilo. 25 Quando septe dies habeva passate post le batter del Nilo per Deo, le Senior 26 diceva a Moses, 'Va a Pharaon e dice le, 'Assi dice le Senior: Lassa vader 27 Mi gente que illes me servi. Si tu refusa de lassar les vader, Io va plagar 28 con ranas tote tu pais. Le Nilo formicara de ranas, e illos montara e entrara in tu palatio, tu camera e tu lecto, le domos de tu cortesanos e de tu 29 gente, e tu furnos e tu alveos de panetero. Le ranos montara super te e super tu gente e super tote tu cortesanos.' 8 1 Le Senior diceva a Moses, 'Dice a Aharon: Tende tu bracio con le virga super le fluvios, le canales, e le stagnos, e face montar le ranas super le pais 2 de Egypto.' Aharon tendeva su bracio super le aquas de Egypto, e le ranas montava e coperiva le pais de Egypto. 3 Ma le magos faceva mesmo per lor sortilegios, e illes faceva montar le ranas, super le pais de Egypto. 4 Alora Pharaon vocava Moses e Aharon e diceva, 'Preca le Senior de levar le ranas de me e de mi gente, e io lassara vader le gente que illes sacrifica al Senior.' E X O D O 8 12 5 Moses diceva a Pharaon, 'Tu pote haber iste avantage1 super me: pro quando precarea io in favor de te, de tu cortesanos, e de tu gente, que le ranas se retira de te e de tu domos, e que illos remane solmente in le Nilo?' 6 'Pro deman,' ille respondeva. E ille diceva, 'Il essera assi - a fin que tu 7 sape que il non ha alicuno como le Senior nostre Deo; le ranas partira de te e de tu domos, e de tu cortesanos e de tu gente; illos remanera solmente 8 in le Nilo. Alora Moses e Aharon sortiva del presentia de Pharaon, e Moses clamava al Senior super le affaire del ranas que Ille habeva infligite su- 9 per Pharaon. Le Senior faceva secundo le requesta de Moses; e le ranas peri- 10 va in le domos, in le cortes e in le campos. On los reuniva in pilas, e le 11 pais puteva. Ma quando Pharaon videva que il habeva relaxamento, ille indurava su corde e non les ascoltava, como le Senior habeva parlate. 12 Le Senior diceva a Moses, 'Dice a Aharon: Tende tu virga, e batte le pulvere del terra, e illo se convertera in pediculos2 per tote le pais de Egypto.' 13 Illes lo faceva. Aharon tendeva su bracio con le virga e batteva le pulvere del terra, e pedicuIos veniva super le homines e super le animales; tote le 14 pulvere del terra se converteva in pediculos per tote le pais de Egypto. Le magos empleava lor sortilegios pro facer sortir pediculos, ma illes non poteva. Le pediculos remaneva super le homines e super le animales. 15 Le magos diceva a Pharaon, 'Isto es le digito de Deo.' Ma le corde de Pharaon se indurava e ille non les ascoltava, como le Senior habeva parlate. 16 Le Senior diceva a Moses, 'De bon hora del matino, presenta te a Pharaon, quando ille sorti pro vader in le aqua, e dice le, 'Assi dice le Senior: Lassa vader Mi gente quo illes Me servi. Nam si tu non lassa vader Mi gente, 17 Io va inviar3 muscas venenose3 contra te, e tu cortesanos, e tu gente, e tu domos, e le domos egyptian essera plen de muscas venenose, e etiam le solo 18 se coperira de illos. Ma ille die Io facera un exception del region de Goshen ubi Mi gente habita, quo nulle muscas venenose essera ibi, a fin que tu pote saper que le Senior es in le medio del pais. E Io facera un distincti- 19 on4 inter Mi gente e tu gente - deman essera iste signo.' Le Senior faceva 20 assi. Un multitude de muscas venenose entrava in le palatio de Pharaon, e in le domos de su cortesanos, e in tote le pais de Egypto le terra esseva ruinate a causa del muscas venenose. 21 Alora Pharaon vocava Moses e Ai1aron e diceva, 'Va e sacrifLca a vostre Deo 22 intra le pais'. Ma Moses respondeva, 'Il non es proprie de facer assi, nam lo que nos sacrifica al Senior nostre Deo es intoccabile5 al egyptianos. Si nos sacrifica lo que es intoccabile al egyptianos ante lor oculos, non 23 nos lapidara illes? Nos ha a vader un cammino de tres dies in le deserto pro sacrificar al Senior nostre Deo como Ille nos dicera.' 24 Pharaon diceva, 'Io vos lassara vader pro sacrificar al Senior vostre Deo 25 in le deserto; ma non vade multo longe. Roga alora pro me! Moses diceva, 'Quando io sorti de tu presentia, io rogara le Senior que le muscas venenose parti deman de Pharaon e de su cortesanos e su gente; ma que Pharaon non nos decipe ancora per non lassar vader le gente a sacrificar al Senior.' 26 Moses sortiva del presentia de Pharaon e rogava le Senior. 27 E le Senior faceva como Moses demandava: Ille levava le muscas venenose ab Pharaon, ab su cortesanos, e ab su gente; nulle remaneva. 28 Ma Pharaon indurava su corde etiam iste vice, e ille non lassava vader le gente. 1. Sgf. ohscur; H {hitpaer} sgf. 'glorificar se' o 'vantar'. 2. H {kinnim} sgf. dub. alt. 'mosquitos'. 3.Alt. 'formicamentos de insectos' e varie trads. Alt. etiam 'bestias ssalvage'. 4. H {phduth} sgf. hic dub. 5. Alt. 'abomination'. H {to'eva} ha etiam le senso de tabu. E X O D O 9 13 1 Le Senior diceva a Moses, 'Va a Pharaon e dice le, 'Assi dice le Senior, le 2 Deo del hebreos: Lassa vader Mi gente que illes Me servi. Nam si tu refusa de lassar les vader, e si tu continua a detener les, alora le mano del Senior cadera super tu bestial in le campos - le cavallos, le asinos, le camelos, le boves, e le oves - il habera wn pestilentia multo mortifere. Ma le Senior 4 differentiara inter le bestial de Israel e le bestial del egyptianos, quo nihil morira de lo que pertine al israelitas.' 5 Le Senior ha fixate le tempore: deman le Senior facera isto in le pais.' 6 E le Senior faceva isto le die sequente: tote le bestial del egyptianos moriva, ma del bestial del israelitas non moriva alicun animal. 7 Quando Pharaon inquireva,1 ecce il non moriva un sol animal del bestial del israelitas; totevia le corde de Pharaon se indurava e ille non lassava vader le gente. 8 Le Senior diceva a Moses e Aharon, 'Prende pugnatas de fuligine del furno, e que Moses lo jecta verso le celo in le vista de Pharaon. Illo devenira un pulvere fin super tote le pais de Egypto, e illo producera in tote le pais de Egypto, super homines e super animales, pustulas eruptive e tumores.' 10 Dunque illes prendeva fuligine del furno e se presentava a Pharaon; Moses lo jectava verso le celo, e se produceva in homines e in animales pustulas 11 eruptive e tumores. Le magos non poteva confrontar Moses a causa del pustulas, nam le pustulas esseva super le magos como super tote le egyptianos. 12 Ma le Senior indurava le corde de Pharaon, e ille non les ascoltava, como le Senior habeva parlate a Moses. 13 Le Senior diceva a Moses, 'De bon hora del matino, presenta te a Pharaon e dice le, 'Assi dice le Senior, le Deo del hebreos: Lassa vader Mi gente a 14 servir me. Nam iste vice Io inviara tote Mi plagas super tu persona, e tu cortesanos, e tu gente, a fin que tu pote saper que il non ha alicuno como 15 Io in tote le mundo. Si Io habeva tendite Mi mano a calpar te e tu gente per pestilentia, tu haberea essite expungite del terra. Nonobstante Io te 16 ha sparniate pro iste objecto: a fin de monstrar te Mi poter, e a fin que 17 Mi nomine sia celebrate per tote le terra. Ma ancora tu te eleva2 contra Mi 18 gente e tu non les lassa vader. Ecce, Io facera pluver deman, a iste hora, un grandine tanto forte como il non habeva jammais in Egypto depost que 19 illo esseva fundate usque ora. Dunque, manda ora que tu bestial e toto que tu ha in le campo se refugia. Nam tote le homines e le animales que se trova in le campo, e que non se recollige a domo, perira quando le grandine 20 cade super illes." Illes inter le cortesanos de Pharaon qui timeva le parola del Senior faceva fugir lor servos e lor bestial a domo; ma illes qui 21 non attendeva le parola del Senior lassava lor servos e bestial in le campo. 22 Le Senior diceva a Moses: 'Tende tu bracio verso le celo que le grandine cade super tote le pais de Egypto, super le homines e super le animales e super tote le herbage del campo in le pais de Egypto.' 23 Dunque Moses tendeva su virga verso le celo, e le Senior mandava le tonitro e le grandine, e le foco se precipitava super le terra. Le Senior faceva 24 grandinar super le pais de Egypto. Le grandine cadeva e le foco fulgurava3 in le medio del grandine; il esseva tanto forte que il non habeva alique similar in tote le pais de Egypto depost que illo deveniva un nation. 25 Le grandine batteva in tote le pais de Egypto, toto que esseva in le campo, homines e animales; e le grandine batteva tote le herbage del campo, e rump- 26 eva tote le arbores del campo. Solmente in le region de Goshen, ubi esseva 1. Le verbo {shalach}, 'inviar' tene a vices iste sgf. Vide BDB p. 1018. 2. Lit. 'exalta' H {mistolel. 3. H {mithlaqachath - hithp}. de {laqach}, 'prender'. E X O D 0 9 14 26 le israelitas, il non habeva grandine. Alora Pharaon faceva vocar Moses e Z7 Aharon e les diceva, 'Io ha peccate iste vice. Le Senior es juste, e io e 28 mi gente es le culpabiles. Roga le Senior que cessa le tonitro de Deo e le 29 grandine. Io vos lassara vader; vos non remanera plus.' Moses le diceva, 'Quando io sorti del citate io extendera mi mano verso le Senior; le tonitro cessara e le grandine non cadera plus; quo tu pote saper que le terra 30 pertine al Senior. Ma io sape que tu e tu cortesanos non time ancora le Se- 31 nior.' Le lino e le hordeo esseva ruinate, nam le hordeo esseva in spica e le lino in flor; ma le tritico e le spelta non esseva battite, nam illos es tardive. 32 Partiente de Pharaon Moses vadeva foras del citate e extendeva su manos al 33 Senior: le tonitro e le grandine cessava, e le pluvia non se effundeva su- 34 per le terra. Ma quando Pharaon videva que le pluvia e le grandine e le tonitro habeva cessate, ille continuava de peccar e indurava su corde, ille e 35 su cortesanos. Assi le corde de Pharaon se indurava e ille non lassava vader le israelitas, justo como le Senior habeva parlate a Moses. 10 1 Alora le Senior diceva a Moses, 'Va a Pharaon. Nam Io ha indurate su corde e le cordes de su cortesanos, a fin de monstrar Mi signos inter illes, e 2 que tu pote relatar a tu filios e al filios de tu filios como Io Me burlava con le egyptianos e como Io monstrava Mi signos inter illes - a fin que vos 3 pote saper que Io es le Senior'. Dunque Moses e Aharon vadeva a Pharaon e le diceva, 'Assi dice le Senior, le Deo del hebreos, 'Usque quando refusara 4 tu de abassar te ante me? Lassa vader mi gente que illes Me servi. Nam si 5 tu refusa de lassar vader Mi gente, deman Io facera venir le locustas in tu territorio. Illos coperira le facie del terra e on non potera vider le terra. Illos devorara le resto de lo que ha escappate, lo que le grandine te 6 lassava; illos devorara tote tu arbores que cresce in le campo. Illos plenara tu palatios e le domos de tote tu cortesanos e de tote le egyptianos - tanto como ni tu patres ni tu granpatres ha vidite ab le die que illes esseva super le terra usque iste die.' Moses se retirava e sortiva ab Pharaon. 7 Le cortesanos de Pharaon le diceva, 'Usque quando essera iste homine un trappa pro nos? Lassa vader le homines a servir le Senior lor Deo! Non sape 8 tu ancora que Egypto es perdite?' Alora on faceva revenir Moses e Aharon a 9 Pharaon e ille les diceva, 'Va, servi le Senior vostre Deo. Qui1 es illes qui vadera?' Moses respondeva, 'Nos vadera con nostre juvenes e con nostre vetulos, con nostre filios e con nostre filias, con nostre oves e nostre 10 boves; proque nos celebrara le festa del Senior.' Ma ille les diceva, 'Que le Senior sia con vos como io va lassar vader vos con vostre infantes! 11 Clarmente vos ha resolvite vos a facer maleficio. Non! Que le homines va e servi le Senior, nam isto es lo que vos vole.' E on les chassava del presentia de Pharaon. 12 Le Senior diceva a Moses, 'Tende tu bracio super le pais de Egypto pro le locustas, que illos monta super le pais de Egypto e devora tote le herbage 13 del pais - qualcunque le grandine ha lassate.' Dunque Moses tendeva su virga super le pais de Egypto, e le Senior faceva sufflar un vento del est super le pais tote ille die e tote le nocte; e quando le matino veniva le ven- 14 to del est habeva apportate le locustas. Le locustas montava super tote le pais de Egypto e illos se poneva intra tote le territorio de Egypto in tal 1. H {mi wami}, 'qui e qui' i.e. 'in qual capacitate', - Vide BDB 566. E X O D O 10 15 15 grande quantitate como il non habera jammais. Illos coperiva le facie de tote le terra, e le terra se obscurava; illos devorava le herbage del campo e tote le fructos del arbores que le grandine habeva lassate, que nulle verdura remaneva, o de arbores o de herbage del campo, in tote le pais de Egypto. 16 Pharaon hastava de vocar Moses e Aharon e les diceva: 'Io ha peccate contra 17 le Senior vostre Deo, e contra vos. Pardona mi peccato iste sol vice, e ro- 18 ga le Senior que Ille solo leva de me iste morte.' Dunque ille se retirava 19 de Pharaon e rogava le Senior. Le Senior faceva sufflar un vento del west multo forte que altiava le locustas e los precipitava in le Mar de Cannas; il non remaneva mesmo un locusta in tote le territorio de Egypto. 20 Ma le Senior indurava le corde de Pharaon, e ille non lassava vader le israelitas. 21 Alora le Senior diceva a Moses, 'Tende tu bracio verso le celo que il habera tenebras super le pais de Egypto, un tenebras que on pote toccar.' 22 Moses tendeva su bracio verso le celo e il habeva tenebras dense in tote le 23 pais de Egypto durante tres dies. On non poteva vider le un le altere, e durante tres dies on non poteva levar se de ubi on esseva, ma tote le israeli- 24 tas habeva le lumine in lor habitationes. Pharaon vocava Moses e le diceva, 'Va, servi le Senior. Solmente vostre oves e vostre boves se lassara; mesmo 25 vostre infantes pote vader con vos.' Ma Moses diceva, 'Tu mesme debe provider nos con sacrificios e holocaustos que nos offerera al Senior nostre Deo. 26 Nostre bestial etiam vadera con nos - un ungula non restara; nam de illo nos debe seliger pro servir le Senior nostre Deo; e nos non sapera con lo que nos ha a servir le Senior nostre Deo usque nos arriva hic.' 27 Ma le Senior indurava le corde de Pharaon e ille non voleva lassar les va- 28 der. Pharaon le diceva, 'Parti de me! Guarda te de parer ancora in mi presentia, proque le die ubi tu parera ante me tu morira.' 29 Moses respondeva, 'Tu ha parlate ben. Io non videra ancora tu visage.' 11 1 Le Senior diceva a Moses, 'Un sol plaga in plus Io facera venir super Pharaon e super Egypto; postea ille lassara vos vader de hic; vero, quando ille vos lassa vader ille vos chassara in toto de hic. Parla al gente quo cata 2 homine demanda a su vicino e cata femina a su vicina, objectos de argento e objectos de auro.' 3 Le Senior faceva le egyptianos favorar le gente. De plus Moses qua homine esseva multo estimate in le pais de Egypto, inter le cortesanos de Pharaon e inter le gente. 4 Moses diceva, 'Assi dice le Senior: Verso le medio del nocte, Io sortira 5 inter le egyptianos, e tote primogenito in le pais de Egypto morira, ab le primogenito de Pharaon qui es sedite super su throno a le primogenito del sclava qui es detra le molino; e tote le primogenitos del bestial. Il se 6 levara in tote le pais de Egypto un grande crito tal como il non habeva antea e il non habera jammais de nove; ma inter tote le israelitas - homines 7 tanto como animales - non mesmo un can levara1 su lingua; a fin que illes 8 sape que le Senior differentia inter Egypto e Israel. Alora tote iste cortesanos tue descendera verso Me e illes se prosternara a Me dicente, 'Parti, tu e tote le gente qui te seque.' Post illo io partira.' E Moses partiva del presentia de Pharaon in un cholera ardente. 1. Lit. 'affilar'. E X O D 0 11 16 9 Le Senior diceva a Moses, 'Pharaon non te ascoltara, a fin que Mi prodigios 10 se multiplica in le pais de Egypto.' Moses e Aharon habeva facite tote iste prodigios ante Pharaon, ma le Senior habeva indurate le corde de Pharaon quo ille non lassava vader le israelitas ab su pais. 12 1 Le Senior diceva a Moses in le pais de Egypto. 'Iste mense essera pro vos le 2 comenciamento del menses; illo essera pro vos le prime del menses del anno. 3 Parla a tote le communitate de Israel e dice les que le decime die de iste 4 mense on prendera un agno1 pro cata familia, un agno pro cata domo. Si le familia es troppo parve pro un agno, alora illo lo partira con su plus proxime vicino, secundo le numero de personas; vos apportionara le agno secundo 5 lo que cata persona debe mangiar. Vostre agno essera sin defecto, un mascu- 6 lo de un anno; vos lo prendera del oves o del capros. Vos lo guardara usque le dece-quarte die de iste mense; e tote le congregation assemblate de Isra- 7 el lo macellara al crepusculo.2 Illes prendera del sanguine e illes lo ponera super le duo palos e super le lintel del domos ubi illes lo mangiara. 8 Ille mesme nocte illes mangiara le carne rostite al foco; illes lo mangiara 9 con pan azyme e con herbas amar. Non mangia alique de illo crude, o cocite 10 in aqua, ma rostite - capite, gambas, e entranias - al foco. Non lassa alique usque le matino; si alique resta usque le matino, vos lo ardera. 11 Vos debe mangiar lo assi: vostre lumbos cingite, vostre sandalias super le pedes, e vostre baston in le mano; e vos lo mangiara hastivemente: illo es 12 un oblation paschal al Senior. Nam ille nocte Io passara per le pais de Egypto, e Io battera tote le primogenitos in le pais de Egypto, ab le homines a le animales, e Io assignara castigamentos a tote le deos de Egypto, 13 Io le Senior. E le sanguine super le domos ubi vos habita servira de signo pro vos: quando Io vide le sanguine Io passara super vos, quo nulle plaga vos destruera quando Io batte le pais de Egypto. 14 Iste die essera pro vos un memoria; vos lo celebrara per un resta al Senior; vos lo celebrara como un institution perpetue durante tote le etates. 15 Septe dies vos mangiara pan azyme; le prime die il non habera plus de levatura in vostre domos, nam quicunque mangia pan con levatura del prime die al septime die essera expungite de Israel. 16 Le prime die vos habera un convocation sancte, e le septime die vos habera un convocation sancte; ille dies nulle obra se facera; salvo vos pote prepa- 17 rar solo que cata persona ha a mangiar. Vos celebrara le festa de pan azyne; quia iste mesme die Io faceva sortir vostre hostes del pais de Egypto; dunque vos celebrara iste die durante le etates como un institution perpetue. 18 Le prime mense, le vespere del dece-quarte die del mense, vos mangiara pan 19 azyme usque le vespere del vinti-prime die del mense. Durante septe dies nulle levatura se trovara in vostre domos; nam quicunque mangia pan con levatura essera expungite del cononunitate de Israel, sia estraniero sia indi- 20 gena. Vos mangiara nihil con levatura; in tote vostre habitationes vos mangiara pan azyme.' 21 Alora Moses vocava tote le seniores de Israel e les diceva: 'procede3 e pren- 22 de agnos pro vostre familias, e macella le agno paschal. Vos prendera un manata de hyssopo, vos lo immergera in le sanguine que es in le bassino, e vos toccara le lintel e le duo palos. Nemo de vos sortira de su domo usque le 23 matino. Nam quando le Senior passara pro batter le egyptianos, Ille 1. H {seh} sgf. o 'agno' o 'capro', cf. v.5. 2. Lit. 'inter le duo vesperas', expression technic. 3. Alt. 'trahe'. E X 0 D 0 12 17 videra le sanguine super le lintel e super le duo palos, e le Senior passara super le porta e non permittera le destructor de entrar in vostre domos 24 pro batter. Vos observara isto como un institution pro semper pro vos e pro 25 vostre descendentes. E quando vos entra in le pais que le Senior vos dara, 26 como Ille ha promittite, vos observara iste rito. E quando vostre infantes 27 vos demandara, 'Que significa iste rito?' vos dicera, 'Illo es le sacrificio paschal al Senior, proque Ille passava super le domos del israelitas in Egypto quando Ille batteva le egyptianos, ma salvava nostre domos.' 28 Le gente se inclinava e se prosternava. E le israelitas vadeva e lo faceva; como le Senior habeva ordinate Moses e Aharon assi illes faceva. 29 In le medio del nocte, le Senior batteva tote le primogenitos in le pais de Egypto, ab le primogenito de Pharaon qui sedeva super le throno a le primogenito del captivo qui esseva in le prision subterranee, e tote le primoge- 30 nitos del bestial. Pharaon se levava de nocte, ille e tote su cortesanos e tote le egyptianos, e il habeva un grande crito in Egypto; nam il non habe- 31 va un domo ubi il non habeva un morte. Ille vocava Moses e Aharon de nocte e ille diceva, 'Leva vos, sorti del medio de mi gente, e vos e le israeli- 32 tas; va, servi le Senior como vos diceva. Etiam prende vostre oves e boves, como vos diceva, e va; e benedice me etiam!' 33 Le egyptianos pressava le gente que illes hasta de partir del pais, nam il- 34 les diceva, 'Omnes de nos morira.' Dunque le gente prendeva lor pasta ante su levatura, lor alveos de panetero inveloppate in lor vestimentos super 35 lor spatulas. Le israelitas habeva facite lo que Moses les diceva, e illes habeva demandate del egyptianos objectos de argento e de auro, e vestimen- 36 tos. Le Senior faceva le egyptianos favorar le gente, quo illes accedeva a lor demanda; assi illes despoliava le egyptianos. 37 Le isrealitas camminava de Rameses a Succoth, circa sex centos milles homi- 38 nes a pede, ultra de infantes. Le plus un turba mixte montava con illes, e 39 multe bestial, e oves e boves. Illes coceva tortas azyme del pasta que illes portava ex Egypto, nam illo non fermentava proque on habeva chassate les de Egypto, e illes non poteva tardar; e illes non se habeva preparate alicun vivandas. 40 Le demora del israelitas in Egypto esseva de quatro centos trenta annos; 41 e al fin de quatro centos trenta annos, le die mesmo, tote le hostes del 42 Senior sortiva del pais de Egypto. Illo esseva un nocte de vigilia ubi le Senior les faceva sortir del pais de Egypto; ille nocte mesmo es un nocte de vigilia consecrate al Senior per tote le israelitas durante le etates. 43 Le Senior diceva a Moses e Aharon: 'Isto es le ordinantia del pascha: 44 Nulle estraniero lo mangiara; ma omne sclavo, que un homine ha comprate 45 pro moneta, pote mangiar lo si ille ha essite circumcidite. Le sojornante 46 e le mercenario non lo mangiara. On lo mangiara intra un domo: vos non prendera alique del carne foras le domo; e vos non rumpera alicun osso de 47 illo. Tote le assemblea de Israel lo offerera. 48 Si un estraniero qui reside con te vole offerer le pascha al Senior, tote su masculos debe esser circumcidite; alora ille pote approchar pro offerer lo; ille essera alora como un indigena del pais. Ma nulle incircumciso pote 49 mangiar lo. Il habera le mesme lege pro le indigena e pro le estraniero qui demora inter vos. 50 Tote le israelitas faceva assi. Como le Senior habeva ordinate Moses e Aharon assi illes faceva. E X O D O 12 18 51 Ille die mesmo, le Senior faceva sortir del pais de Egypto le israelitas, secundo lor hostes. 13 1 Le Senior parlava a Moses e le diceva, 'Consecra a me omne primogenito, de 2 homine e de animal, le primogenito de omne sino inter le israelitas es le Mie!' 3 Moses diceva al gente, 'Memora iste die ubi vos sortiva de Egypto, ex le domo de servitude, como le mano potente del Senior vos faceva sortir. 4 Pan fermentate non se mangiara. Vos sorti hodie in le mense de Abib! 5 Quando le Senior te habera introducite in le pais del canaanitas, del hittitas, del amoritas, del hivitas, e del jebusitas, que Ille jurava a tu patres de dar te, un pais ubi flue lacte e melle, tu observara in iste men- 6 se le sequente rito: Durante septe dies tu mangiara pan azyme, e le septime 7 die il habera un festa del Senior. Durante le septe dies on mangiara pan azyme; on videra pan fermentate, e levatura non se videra in tote tu terri- 8 torio. E ille die tu explicara a tu filio, 'Il es a causa de lo que le Senior me faceva quando io sortiva de Egypto.' 9 'E isto te servira de un signo super tu mano e de un memoria super tu fronte,2 a fin que le inseniamento del Senior essera in tu bucca, que con un 10 mano potente le Senior te faceva sortir de Egypto. Tu observara iste institution al tempore fixate de anno in anno. 11 'E quando le Senior te ha introducite in le pais del canaanitas, como Ille 12 jurava a te e a tu patres, e que Ille habera date a te, tu ponera a parte pro le Senior omne primogenito del sino; e le masculo de omne prime parto 13 del bestial pertinera al Senior. Ma omne asino primogenite se redimera per un ove; si tu non lo redime, tu lo rumpera le collo. 14 E tu redimera omne masculo primogenite inter tu filios. Quando, in le futuro, tu filio te demanda, dicente, 'Que significa isto?' tu le dicera, 'Per un mano potente le Senior nos faceva sortir de Egypto, le domo de servitu- 15 de. Quando Paraon obstinatemente refusava de lassar nos vader, le Senior occideva omne le prinogenitos in le pais de Egypto, le primoginitos de e homine e animal. Dunque io sacrifica al Senior omne prime masculo del sino, ma io redime omne le primogenitos inter mi filios. 16 'Isto essera como un signo super tu mano e como un symbolo3 super tu fronte que per un mano potente le Senior nos faceva sortir de Egypto.' 17 Quando Pharaon lassava sortir le gente, Deo non les conduceva per le cammino del pais del philisteos, ben que illo esseva plus proxime; nam Deo diceva, 'Le gente pote repentir se quando illes vide le guerra e illes retorna- 18 ra a Egypto.' Dunque Deo faceva ambir le gente via le deserto apud le Mard e Cannas.4 19 Le israelitas montava in battalia5 ex le pais de Egypto. E Moses prendeva con se le ossos de Joseph qui habeva facite jurar le israelitas, dicente 'Quando Deo vos attendera, vos facera remontar con vos mi ossos ab hic.' 20 Illes partiva de Succoth e campava apud Etham, al extremitate del deserto. 21 Le Senior vadeva ante illes, de die in un pilar de nube pro guidar les in lor cammino, e de nocte in un pilar de foco pro dar les illumination, quo 22 illes poteva camminar de die e de nocte. Le pilar de nube de die, e le pilar de foco de nocte non partiva de ante le gente. 1. Sgf. le mense de Nisan post-exilic. 2. Lit. 'inter tu oculos' - 'phylacteria' si-nominate. 3. H {tatofoth} sgf. obscur; alt. 'bandas frontal'. 1. H {yam suph. Suph} sgf. 'canna'. Alt. 'Mar Rubie'. 5. Sgf. de H {chamushim} incerte. E X O D O 14 19 1 Le Senior diceva a Moses, 'Dice le israelitas que illes retorna e se campa 2 ante Pi-hachiroth, inter Migdol e le mar, ante Baal-zephon; vos vos campara 3 opposite le mar. Pharaon dicera del israelitas, 'Illes es in confusion,1 le 4 deserto les ha includite.' Alora Io indurara le corde de Pharaon e ille les persequera, quo Io me facera le gloria per Pharaon e tote su armea; e le egyptianos sapera que Io es le Senior.' E illes lo faceva. 5 On annunciava al rege de Egypto que le gente habeva fugite. Alora le corde de Pharaon e le de su cortesanos se cambiava verso le gente e illes diceva, 'Que ha nos facite lassante vader le israelitas e privante nos de lor servi- 6 cios?' Ille ordinava2 su carro e ille prendeva su gente con ille; ille pren- 7 deva sex centos carros selecte, e le resto del carros de Egypto, con adju- 8 tantes3 in cata uno. Le Senior indurava le corde de Pharaon, rege de Egypto, e ille persequeva le israelitas dum le israelitas sortiva con un aer4 arro- 9 gante4. Le egyptianos les persequeva, e omne le cavallos del carros de Pharaon, su cavalleros e su armea les attingeva campate apud le mar presso Pi- lO hachiroth, ante Baal-zephon. Pharaon approchava; le israelitas altiante le oculos videva le egyptianos marchar contra illes. Multo espaventate le isra- 11 elitas clamava al Senior. E iIles diceva a Moses, 'An il esseva per le manco de sepulchros in Egypto que tu nos menava a morir in le deserto? Que ha tu 12 facite nos per facer nos sortir de Egypto? Non es isto lo que nos te diceva in Egypto, 'Lassa nos esser, que nos servi le egyptianos, nam nos prefere servir le egyptianos a morir in le deserto?' 13 Moses diceva al gente, 'Non time! Sia tranquille5 e vide le delivrantia que le Senior vos facera hodie; nam le egyptianos que vos vide hodie vos non vi- 14 dera jamnais de nove. Le Senior combattera pro vos; e vos, sia silente.' 15 Alora le Senior diceva a Moses, 'Proque clama tu a Me? Parla al israelitas 16 que illes se pone in marcha. E tu, leva tu virga e tende tu bracio super le mar e finde lo, a fin que le israelitas marcha in le mar super terra sic. 17 E lo, ecce Io indurara le corde del egyptianos, quo illes entrara detra illes, e lo me ganiara le gloria per Pharaon, 18 su cavalleros. Le egyptianos sapera que Io me ha ganiate le gloria per Pharaon, su carros e su cavalleros.' 19 Le angelo de Deo, qui habeva marchate ante le armea6 israelita, ora se removeva de ante illes e vadeva detra illes; e le pilar de nube se removeva de 20 ante illes e se poneva detra illes, e illo veniva inter le armea del egyptianos e le armea de Israel. Assi il habeva le nube con le tenebras, e illo7 jectava un sortilegio7 super le nocte, quo illes non poteva approccar se le un le altere durante tote le nocte. 21 Alora Moses tendeva su bracio super le mar, e le Senior faceva recular le mar per un vento forte del est que sufflava tote ille nocte convertiente le 22 mar a terra sic. Le aquas se findeva, e le israelitas entreva in le mar super terra sic, dun le aquas formava un muro a lor dextra e a lor sinistra. 23 Le egyptianos les persequeva e tote le cavallos de Pharaon, su carros e su 24 cavalleros entrava post illes in le medio del mar. Al vigilia matutin, le Senior reguardava le armea egyptian ab un pilar de foco e nube, e Ille poneva in panico le armea egyptian. 25 Ille attaccava8 le rotas de lor carros quo illes avantiava penosemente. E le egyptianos diceva, 'Que nos fugi del israelitas, nam le Senior combatte pro illes contra Egypto.' 1. Alt. 'errantes' o 'misplaciate'. H {nbhukhim} de {bukh}, 'confunder'. 2. Lit. 'attaccava' (F atteler) H {asar} cf. Gen. 16:29. 3. Lit. 'tertios'. 4. Lit. 'mano altiate'. 5. De H {yatsabh} - solmente in {hithp}. Lit. 'stationar se'. 6. H {machaneh}, 'campamento' sgf. etiam 'armea' BDB 334. 7. De H {arrar}, 'maledicer'. Alt. 'illo illuminava' de H {ra'ah}. 8. Alt . 'subtraheva'. E X O D 0 14 20 26 Alora le Senior diceva a Moses, 'Tende tu bracio super le mar, que le aquas reveni super le egyptianos e super lor carros e super lor cavalleros.' 27 Moses tendeva su bracio super le mar, e al alba le mar reveniva a su fluxo normal, e le egyptianos fugiva a su approche. Ma le Senior precipitava 28 le egyptianos al medio del mar. Le aquas reveniva e coperiva le carros e le cavalleros - tote le armea de Pharaon que habeva persequite les in le mar; 29 ni un sol persona escappava. Ma le israelitas marchava super terra sic in le medio del mar; dum le aquas les formava un muro a lor dextra e a lor sinistra. 30 Assi ille die le Senior liberava Israel del egyptianos. Israel videva le 31 egyptianos morte super le ripa del mar. E quando Israel videva le mano potente que le Senior habeva dirigite contra le egyptianos, le gente timeva le Senior: illes credeva in le Senior e in Moses su servo. 15 1 Alora Moses e le israelitas cantava iste canto al Senior. Illes diceva: Io cantara al Senior qui con gloria triumphava; Cavallo e cavallero Ille jectava in le mar. 2 Le Senior1 es mi fortia e thema de mi canto; Ille es devenite mi salvation. Iste es mi Deo e io Le glorificara; Le Deo de mi patre, e io Le exaltara. 3 Le Senior, le Guerrero - Senior es Su nomine! 4 Ille jectava in le mar Le carros de Pharaon e su armea; Le flor de su capitanos In le Mar de Cannas es necate. 5 Le abysso les coperiva Illes cadeva in le fundos como un petra. 6 Tu dextra, O Senior gloriose in poter, Tu dextra, O Senior, fracassa le inimico! 7 Per le grandor de Tu majestate Tu abatte Tu adversarios; Tu lancea Tu furor, e illo les consume como palea. 8 Al sufflo de Tu nares le aquas se pilava, Le currentes se altiava como un dica; Le abysso se congelava in le corde del mar. 9 Le inimico diceva: 'Io persequera, io attingera, Io partira le butino; Mi desiro se satiara de illes Io tirara mi spada - Mi mano les destruera.' 10 Tu faceva sufflar Tu vento, Le mar les coperiva; Illes se submergeva como plumbo In le aquas majestatic. 1. H {Yah}. 11 Qui es como Tu, O Senior, inter Le celestiales; Qui es como Tu, magnific in sanctitate, Terribile in splendor, operante prodigios! 12 Tu tendeva Tu dextra, Le terra les inglutiva, 13 Per Tu benignitate Tu conduce le gente que Tu redimeva; Per Tu potentia Tu les dirige a Tu sancte demora. 14 Le gente audi, illes tremula; Le philisteos se contorque in agonia. 15 Le clanes1 de Edom ora se espaventa Le tremulamento sasi le tribos2 de Moab; Tote le habitantes de Canaan tremula3. 16 Terror e angustia cade super illes; Per le fortia de Tu bracio illes es mute como un petra - Usque Tu gente passa, O Senior, Usque Tu gente, que Tu redimeva, passa. 17 Tu les menara e les plantara In le monte de Tu hereditate, Le loco, O Senior, que Tu faceva pro Tu demora, Le sanctuario, O Senior, que Tu manos fundava. 18 Le Senior regnara eternemente e semper! 19 Nam le cavallos de Pharaon, con su carros e cavalleros, entrava in le mar; e le Senior reconduceva super illes le aquas del mar; ma le israelitas marchava super terra sic in le medio del mar. 20 Alora Miriam le prophetessa, le soror de Aharon, prendeva in su manos un tamburino, e tote le feminas sortiva post illa dansante con tamburinos. 21 Miriam cantava pro illas: 'Canta al Senior qui con gloria triumphava; Ille jectava in le mar cavallo e cavallero.' 22 Alora Moses faceva partir le israelitas del Mar de Cannas. Illes entrava in le deserto de Shur; e post tres dies de marcha in le deserto illes non tro- 23 vava aqua. Illes arrivava a Marah, ma illes non poteva biber le aquas de Marah, nam illo esseva amar, pro esso on lo appellava Marah4. 24 Le gente murmurava contra Moses dicente, 'Que bibera nos?' 25 Ille clamava al Senior, e le Senior le monstrava un pecia5 de ligno;5 ille lo jectava in le aqua e le aqua deveniva dulce. Ibi Ille les faceva un regula fixe, e ibi Ille les probava. 26 Ille diceva, 'Si tu ascoltara attentemente le Senior tu Deo, faciente lo que es recte a su oculos, e prestante le aure a su commandamentos, e observante tote Su leges, alora Io non te affligera con alicun del maladias con que Io affligeva le egyptianos, nam Io le Senior es tu sanator.' 27 Illes arrivava a Elim, ubi il habeva duo-dece fontes de aqua, e septante palmas, e illes se campava ibi juxta le aqua. 16 1 Illes partiva de Elim, e tote le communitate israelita arrivava al deserto de Sin, que es inter Elim e Sinai, le dece-quinte die del secunde mense post 2 lor sortir del pais de Egypto. In le deserto tote le communitate israelita 3 murmurava contra Moses e Aharon. Le israelitas les diceva, 'Il haberea essite melio si nos habeva morite per le mano del Senior in le pais de Egypto, 1. Alt. 'chefes'. 2. Alt. 'chefes' o 'guerreros'. 3. Lit. 'es fundite'. Sgf. del H incerte; multe trads. 4. H {marah} sgf. 'amar'. 5. Lit. 'ligno'. E X 0 D 0 16 22 quando nos sedeva juxta le ollas de carne, quando nos nos satiava de pan! Nam vos ha menate nos in iste deserto pro facer morir de fame tote iste congregation. 4 Alora le Senior diceva a Moses,'lo facera pluver pro vos pan del celo; e le gente sortira a colliger cata die le portion necessari - a fin que lo les 5 proba, pro vider si illes obedira, o non, a mi lege. Ma le sexte die, quando illes prepara lo que illes ha apportate, il habera le duple de lo que 6 illes collige cata die.' Dunque Moses e Aharon diceva a tote le israelitas, 'Iste vespera vos sapera que il esseva le Senior qui vos faceva sortir del 7 pais de Egypto, e al matino vos videra le Presentia1 del Senior, proque Ille 8 ha audite vostre murmurationes contra le Senior. Nam que es nos que vos murmura contra nos? Pois que il es le Senior', Moses continuava, 'qui vos dara iste vespera carne a mangiar e, le matino, pan a satietate, proque le Senior ha audite vostre murmures contra Ille, que es nostre parte? Vostre murmures non es contra nos, ma contra le Senior!' 9 Alora Moses diceva a Aharon, 'Dice a tote le communitate israelita: Avantia 10 verso le Senior, nam Ille ha audite vostre murmures.' E dum Aharon parlava a tote le communitate israelita, illes se tornava verso le deserto, e ibi, in un nube, appareva le Presentia del Senior. 11 Le Senior parlava a Moses: 'Io ha audite le murmures del israelitas. Parla a 12 illes e dice les: Le crepusculo2 vos mangiara carne, e le matino vos vos satiara de pan; e vos sapera que Io le Senior es vostre Deo.' 13 Ie vespera, le qua ille appareva e coperiva le campamento; le matino, il ha- 14 beva un strata3 de rore circa le campamento. Quando le rore se dissipava, ecce super le superficie del deserto, un cosa fin e floccose, fin como gelo 15 blanc super le terra. Quando le israelitas lo videva illes diceva le un le altere, 'Que es illo?'4 - nam illes non sapeva lo que illo esseva. E Moses les diceva, 'Illo es le pan que le Senior nos ha date pro mangiar. Ecce lo 16 que le Senior ha ordinate: que cata de vos collige le quantitate que es necessari pro mangiar, un {oner} per capite, secundo le numero de personas; cata uno prendera pro illes qui es in su tenta. 17 Le israelitas faceva assi, e illes colligeva unes plus e alteres minus. 18 Ma quando on lo mesurava per le {omer}, ille qui habeva colligite multo non habeva un excesso, e ille qui habeva colligite pauc non habeva un manco: 19 cata haheva colligite quanto esseva necessari pro mangiar. E Moses les diceva, 'Que nemo lassa alique de illo usque le matino.' 20 Ma illes non obediva a Moses; alicunos lassava de illo usque le matino, e illo se inrestava de vermes e se putrefaceva; e Moses esseva in cholera contra illes. 21 Illes lo colligeva omne le matinos, cata uno secundo su consumo; nam quando 22 le calor del sol veniva illo fundeva. Le sexte die illes colligeva un quantitate duple de alimento, duo {omer} pro cata uno; e quando tote le chefes 23 veniva e lo reportava a Moses, ille les diceva, 'Isto es lo que le Senior ha ordinate. Deman es un die de reposo, un sabbato sancte del Senior. Coce lo que vos velle cocer, e bulli lo que vos velle bullir, pone in reserva toto que resta guardante lo usque le matino.' 24 Dunque illes lo guardava usque le matino, como Moses habeva ordinate, e illo non se putrefaceva e il non habeva vermes in illo. Alora Moses diceva, 25 'Mangia lo hodie, nam hodie es un sabbato del Senior; hodie illes non lo 26 trovara in le campo. Sex dies vos lo colligera; le septime die, le sabbato, 1. Alt. 'gloria'. 2. Lit. 'inter (le) duo vesperas'. 3. Alt. 'cadita'. 4. H {man hu}. E X O D O 16 23 il non habeva alique.' Z7 Nonobstante, le septime die, qualque del gente sortiva a colliger, ma illes 28 trovava nihil. Le Senior diceva a Moses, 'Usque quando refusara vos de as- 29 coltar mi cammandamentos e mi inseniamentos? Nota que le Senior vos ha date le sabbato; dunque le sexte die Ille vos da alimento pro duo dies. Que cata 30 uno resta in su loco; que nemo sorti de su loco le septime die.' Dunque le gente reposava le septime die. 31 Le domo de Israel lo nominava manna;1 illo simulava le semine de coriando, blanc, e habeva le gusto de waflas2 mellate. 3Z Moses diceva, 'Isto es lo que le Senior ha ordinate: Que un {oner} de illo se conserva pro vostre descendentes a fin que illes vide le pan con que Io vos alimentava in le deserto quando Io vos faceva sortir del pais de Egypto.' 33 E Moses diceva a Aharon, 'Prende un jarra, pone in illo un {omer} de manna, e depone lo ante le Senior, a fin que illo se conserva pro vostre descenden- 34 tes.' Como le Senior habeva ordinate Moses, Aharon lo deponeva ante le Pacto3, a fin que illo se conserva. 35 Le israelitas mangiava manna durante quaranta annos, usque lor arrivata in un pais habitate; illes mangiava le manna usque illes arrivava al frontiera 36 del pais de Canaan. Ie {omer}4 es le decime parte de un {ephah}. 17 1 Tote le communitate israelita partiva del deserto de Sin secundo le prados que le Senior les ordinava. Illes se campava in Rephidim ubi il non habeva 2 aqua a biber. Le gente querelava contra Moses. Illes diceva, 'Da nos aqua a biber.' Moses les respondeva, 'Proque querela vos contra me? Proque tenta 3 vos le Senior?' Ma ibi le gente habeva sete; illes murmurava contra Moses e diceva, 'Proque ha tu facite nos montar ex Egypto pro facer morir de sete 4 nos5 e nostre6 infantes e nostre bestial?' Moses clamava al Senior, dicente, 5 'Que facera io con iste gente? In pauc illes me lapidara!' Alora le Senior diceva a Moses, 'Passa ante le gente; prende con te qualque seniores de Is- 6 rael, e prende le virga con que tu batteva le Nilo, e marcha. Io stara ante te super le rocca de Horeb. Batte le rocca e le aqua sortira de illo e le gente bibera.' Moses lo faceva in le vista del seniores de Israel. 7 On dava al loco le nomine de Massah e Meribah8, proque le israelitas querelava, e proque illes tentava le Senior, dicente, 'Es le Senior presente inter nos o non?' 8 Amaleq veniva a combatter Israel in Rephidim. Moses diceva a Josue: 'Elige 9 pro nos qualque homines, e sorti pro combatter Amaleq. Deman io me stationara super le vertice del collina, con le virga de Deo in le mano.' 10 Josue faceva como Moses le diceva e combattava Amaleq, durante que Moses, Aharon e Hur montava al vertice del collina. 11 Alora, quandocunque Moses levava le mano, Israel prevaleva, ma quandocunque 12 ille bassava le mano Amaleq prevaleva. Quando le manos de Moses deveniva pesante, illes prendeva un petra que illes poneva sub ille, e ille se sedeva super illo, durante que Aharon e Hur, un a cata latere, supportava su 13 manos, assi su manos restava firme usque le poner del sol. E Josue vinceva Amaleq e su gente al filo del spada. 14 Le Senior diceva a Moses, 'Face un memorandum de isto e dicta lo a Josue: lo expungera in toto le memoria de Amaleq de infra le celo.' 15 Moses erigeva un altar e lo dava le nomine Adonai-nissi9. 1. H {man}. 2. H {tsapichith} - sgf. incerte. 3. Synonyme con 'Alliantia'. Alt. 'testimonio' i.e. le arca del alliantia. 4. {Omer}, secundo Rashi, es un mesura que equala le capacitate de 13 1/5 ovos (Scno). Qual ovos non se dice. 5. Lit. 'me'. 6. Lit. 'mi'. 7. I.e. 'Proba'. 8. I.e. 'Querela'. 9. Sgf. 'Le Senior es mi bandiera'. E X O D 0 17 24 16 Ille diceva, 'Illo significa, 'Mano super le throno1 del Senior.' Le Senior faceva guerra contra Amaleq de generation in generation.' 18 1 Jethro, sacerdote de Midian, patre arfin de Moses, apprendeva toto que Deo habeva facite pro Moses e pro Israel Su gente, que Deo faceva sortir Israel 2 de Egypto. Alora, Jethro, patre affin de Moses, prendeva Zipporah, sposa de Moses, post2 que illa habeva essite inviate a domo2, e le duo filios de illa, 3 del quales le un se appellava Gershon, nam Moses habeva dicite, 'Io ha es- 4 site estraniero in un pais estranie,' e le altere se appellava Eliezer, que significa, 'Le Deo de mi patre esseva mi succurso, e me delivrava del spada 5 de Pharaon.' Jethro, le patre affin de Moses, con le filios e le sposa de 6 Moses veniva al deserto ubi ille se campava al monte del Senior. Ille faceva dicer a Moses, 'Io, tu patre affin, Jethro, veni a te, con tu sposa e su 7 duo filios.' Moses sortiva al incontro de su patre affin, ille se prosternava e le basiava. Illes demandava le un le altere de lor sanitate, e illes 8 entrava in le tenta. Alora Moses relatava a su patre affin toto que le Senior habeva facite a Pharaon e al egyptianos pro Israel; tote le suffrentias que les habeva supervenite in le cammino, e como le Senior les habeva deli- 9 vrate. Jethro se allegrava de tote le ben que le Senior habeva facite a Is- 10 rael quando ille les delivrava del egyptianos. Jethro diceva, 'Benedicte sia le Senior, qui les delivrava del egyptianos e de Pharaon, e qui delivra- 11 va le gente del mano del egyptianos. Ora io sape que le Senior es plus grande que tote le deos, si, per le resultato de lor arrogantia verso le gente3.' 12 Alora Jethro, patre affin de Moses, offereva a Deo un holocausto e sacrificios; e Aharon con omne le seniores de lsrael veniva a participar al repasto con le patre affin de Moses coram Deo. 13 Le die sequente, Moses sedeva qua magistrato inter le gente, durante que le 14 gente stava circa Moses ab le matino usque le vespera. Ma quando le patre affin de Moses videva toto que ille faceva pro le gente, ille diceva, 'Que es isto que tu face pro le gente. Proque sede tu sol durante que tote le 15 gente sta circa te ab le matino usque le vespera?' Moses respondeva a su patre affin, 'Proque le gente veni a me pro inquirer de Deo; quando illes ha 16 un disputa, illes veni a me, e io judica inter un nomine e su vicino, e io 17 les face saper le ordines de Deo e Su inseniamentos.' Le patre affin de Mo- 18 ses le diceva, 'Lo que tu face non es ben. Certo, tu exhaurira e te mesme e iste gente que es con te. Nam le cosa es troppo grave pro te; tu 19 non pote facer lo sol. Ora ascolta me. Io te consiliara, e que Deo sia con 20 te: Sia tu le representante del gente ante Deo, e porta le disputas a Deo, e insenia les le statutos e le leges, e face les cognoscer le cammino ubi 21 illes ha a vader, e le practicas que illes ha a sequer. De plus, tu providera de inter tote le gente homines capabile, qui time Deo, homines integre qui rejecta le ganio injuste, e establi les super illes como chefes de milles, chefes de centos, chefes de cinquantas, e chefes de deces, e que illes 22 judica le gente in tote tempore. Que illes porta tote disputa major a te, ma que illes mesme decide de tote disputa minor. 23 Allevia tu carga e que illes lo supporta con te. Si tu face isto - e Deo te commanda assi - tu potera suffrer lo, e tote iste gente vadera contente a domo.' 1. H {kes} es obscur. 2. H obscur. Lit. 'post que ille habeva congedat. 3. H obscur. Multe trads. E X O U 0 18 25 24 Moses ascoltava su patre affin e faceva toto que ille diceva. Moses selige- 25 va homines capabile de inter tote Israel, e ille les establiva chefes super le gente, chefes de milles, chefes de centos, chefes de cinquantas, e chef- 26 es de deces. Illes judicava le gente in tote tempore: illes portava a Moses le affaires difficile, e illes mesme decideva de tote le affaires minor. 27 Moses congedava su patre affin, e iste retornava a su pais. 19 1 Le tertie luna nove post le sortir del israelitas del pais de Egypto, ille 2 die mesmo, illes entrava in le deserto de Sinai. Habente partite de Rephidim illes entrava in le deserto de Sinai e se campava in le deserto. 3 Israel se campava ibi ante le montania, e Moses montava a Deo. Le Senior le vocava del montania, dicente, 'Assi tu parlara al domo de Jacob e tu dicera 4 al filios de Israel: 'Vos ha vidite lo que Io faceva al egyptianos, como Io 5 vos portava super le alas de aquilas e menava vos a Me. E ora si vos obedi a Me, e si vos guarda Mi alliantia, vos essera Mi tresor peculiar de inter 6 tote le gentes; nam tote le terra es le Mie; vos essera a Me un regno de sacerdotes e un nation sancte.' Ecce le parolas que tu parlara al filios de Israel.' 7 Moses veniva e convocava le seniores del gente, e ille poneva ante illes 8 tote le parolas que le Senior le habeva ordinate. E tote le gente respondeva simul e diceva, 'Nos facera toto que le Senior ha dicite.' 9 E Moses reportava le parolas del gente al Senior. Alora le Senior diceva a Moses, 'Io venira a te in un nube dense, a fin que le gente audi quando Io 10 te parla, e que illes confide semper in te.' E Moses relatava le parolas del gente al Senior, e le Senior diceva a Moses, 'Va al gente e adverte1 les 11 de restar pur1 hodie e deman. Que illes lava lor vestimentos. Que illes sia preste pro le tertie die; nam le tertie die le Senior descendera, in le vis- 12 ta de tote le gente, super le monte de Sinai. Tu fixara limites al gente circa, dicente, 'Guarda vos de montar le montania o de toccar le bordo. 13 Quicunque tocca le montania essera ponite a morte: nulle mano le toccara, ma on le lapidara o on le perciara le flechas; sia animal sia homine, ille non vivera.' Quando le corno del ariete2 sona longemente,2 illes pote montar le montania.' 14 Moses descendeva del montania al gente e advertiva3 le gente de restar pur,3 15 e illes lavava lor vestimentos. Ille diceva al gente, 'Sia preste pro le tertie die: non approcha ulle femina.' 16 Le matino del tertie die il habeva tonitro, e fulgure, e un nube dense super le montania, e le sono multo alte de un corno. Tote le gente qui esseva 17 in le campamento tremulava. Moses faceva sortir le gente del campamento verso Deo, e illes se placiava al basso del montania. 18 Monte Sinai fumava toto, proque le Senior habeva descendite super illo per foco; le fumo ascendeva como le fumo de un furno, e tote le montania4 tremu- 19 lava violentemente. Le sono del corno se faceva de plus in plus alte. 20 Moses parlava, e Deo le respondeva in tonitro5. Le Senior descendeva super Monte Sinai, super le vertice del montania, e le Senior vocava Moses al vertice del montania, e Moses montava. 21 Le Senior diceva a Moses, 'Descende, adverti le gente que illes non se precipita verso le Senior pro reguardar, a fin que multes de illes non peri. 22 Etiam le sacerdotes, qui approcha le Senior, debe purificar6 se, a fin que 1. Seq. T.N. H {we-qiddashtam}. Alt. 'sanctifica les'. Rashi - 'e prepara les'. 2. Sgf. de H incerte. 3. Vide nota a V.10. 4. Alt. mss. lege {haram} 'le gente' in loco de {ha-har}, 'le montania'. 5. H {qol}. Alt. 'per voce'. 6. Alt. 'sanctificar'. E X O D 0 19 26 23 le Senior non les batte.' Moses diceva al Senior, 'Le gente non pote montar Monte Sinai nam Tu advertiva dicente, 'Fixa limites circa le montania e 24 sanctifica lo.' Le Senior le diceva, 'Va, descende, e tu montara alora con tu £ratre, ma que le sacerdotes e le gente non se precipita pro approchar 25 le Senior, que Ille non les batte.' Moses descendeva al gente e ille les parlava. 20 1 Deo parlava tote iste parolas1 dicente: 2 Io2 le Senior es tu Deo2 qui te faceva sortir del pais de Egypto, del domo de 3 servitude. Tu non habera altere deos ultra me. 4 Tu non te facera un imagine sculpte, o ulle similantia de lo que es in le celos supra, o que es super le terra in basso, o que es in le aquas sub le 5 terra. Tu non prosternara a illos e tu non los servira; nam Io le senior tu Deo es un Deo zelose, qui visita le iniquitate del patres super le infantes, usque le tertie e usque le quarte generation de illes qui Me rejecta, ma 6 qui usa benignitate al millesime generation de illes qui Me ama e guarda Mi commandamentos. 7 Tu non prendera le nomine del Senior tu Deo in van; nam le Senior non lassara impunite le qui prende Su nomine in van. 8 Memora le die del sabbato pro sanctificar lo. Sex dies tu laborara e facera 9 tote tu obras; ma le septime die es un sabbato del Senior tu Deo: tu non 10 facera ulle obra, ni tu, ni tu filio, ni tu filia, ni tu servo, ni tu serva, 11 ni tu bestial, ni le estraniero qui es intra tu portas. Nam in sex dies le Senior faceva le celo, le terra e le mar, e toto que es in illos, e Ille reposava le septime die; pro esso le Senior benediceva le die de sabbato e lo sanctificava. 12 Honora tu patre e tu matre, a fin que tu dies se prolonga in le pais que le Senior tu Deo te da. 13 Tu non occidera. Tu non adulterara. Tu non robara. Tu non testificara falso contra tu vicino. 14 Tu non concupiscera le domo de tu vicino; tu non concupiscera le sposa de tu vicino, ni su servo, ni su serva, ni su bove, ni su asino, ni alicun cosa que pertine a tu vicino. 15 Tote le gente percipeva le tonitro, e le fulgure, le sono del corno, e le montania fumante; e quando le gente lo videva illes tremulava e stava de 16 longe. Illes diceva a Moses, 'Parla con nos e nos obedira, ma que Deo non 17 parla con nos, a fin que nos non mori.' Moses respondeva al gente, 'Non time, nam Deo ha venite pro probar vos, a fin que le timor de Ille essera 18 semper con vos quo vos non pecca.' Le gente restava de longe, ma Moses approchava le nube dense ubi esseva Deo. 19 Le Senior diceva a Moses: Tu parlara assi al israelitas: Vos mesme videva Z0 que Io vos parlava ab le celos mesmo. Con Me, dunque, vos non facera deos 21 de argento, e vos non facera pro vos deos de auro. Face Me un altar de terra e sacrifica super illo tu holocaustos e tu sacrificios de ben-esser3, tu 22 oves e tu boves; ubicunque Io face memorar Mi nomine. Io venira a te e te benedicera. Si tu Me face un altar de petras, non construe lo de petras taliate; nam per manear tu cisello super illo tu lo profanara. 1. Le tradition varia re le division del commandamtentos in vss. 2-14, e le le numeration del versos ab v.l3. 2. Alt. 'Io es le Senior tu Deo'. 3. Sgf. de H {shelamim} incerte. Alt. 'offertas de pace'. E X 0 D 0 20 27 23 Non ascende Mi altar per grados, a fin que tu nuditate non se expone. 21 1 Ecce le leges quc tu les presentara: 2 Quando tu acquire un sclavo hebree, ille servira sex annos; le septime anno 3 ille sortira libere, pro nihil. Si ille entrava sol, ille sortira sol; si ille habeva un sposa, su sposa sortira con ille. 4 Si su maestro le dava un sposa e illa le ha parite filios e filias, le sposa e le infantes pertinera al maestro, e ille sortira sol. 5 Ma si le sclavo declara, 'Io ama mi maestro, mi sposa e mi infantes; io non 6 vole sortir libere'; alora su maestro le conducera ante Deo1, e le conducera al porta o al palo; e su maestro perciara su aure con su subula, e le sclavo le servira pro semper. 7 Quando un homine vende su filia pro facer la sclava, illa non sortira como 8 sorti le sclavos. Si illa displace a su maestro, qui la designava pro ille mesme, ille la permittera de esser redimite; ille non habera le poter de 9 vender la a estranieros, pois que ille la tractava con perfidia. E si ille la designava pro su filio, ille la tractara secundo le derecto de filias. 10 Si ille se marita con un altere femina, ille non retirara de illa su alimen- 11 to, su vestitura o su derectos conjugal. E si ille non face pro illa iste tres cosas, illa sortira libere, sin pagamento. 12 Ille qui batte un homine mortalmente essera ponite a morte. Si ille non lo 13 planava, ma il eveniva per un acte de Deo, Io te assignara un loco a ubi ille pote fugir. 14 Quando un homine age malignemente contra un altere pro occider le con astutia, tu pote aveller le mesmo de mi altar pro poner le a morte. 15 Ille qui colpa su patre o su matre essera ponite a morte. 16 Ille qui rape un homine e le vende o le retene ancora, essera ponite a morte. 17 Ille qui insulta2 su patre o su matre essera ponite a morte. 18 Quando homines se querela e le un de illes colpa le altere con un petra o 19 con le pugno sin causar su morte, ma que iste ha a guardar le lecto; si ille se leva alora e se promena foras super su baston, le assalitor non essera punite, salvo que ille debe pagar pro su otiositate e pro su curation complete. 20 Quando un homine colpa su servo o su serva per un virga, e le victima mori 21 sub su mano, ille essera punite.3 Ma si le victima supervive un die o duo, ille non essera punite proque le victima es su proprietate4. 22 Quando homines se querela, e un de illes colpa un femina pregnante faciente la parer, ma nulle damno seque, le colpator5 essera mulctate secundo le reclamation del sposo del femina, e ille pagara como le judice le impone. 23 Ma si damno seque, le pena essera vita pro vita, oculo pro oculo, dente pro 24 dente, mano pro mano, pede pro pede, arditura pro arditura, vulnere pro vul- 25 nere, contusion pro contusion. 26 Quando un homine colpa le oculo de su sclavo o de su sclava, e lo destrue, ille le ponera in libertate in compensation de su oculo. 27 Si ille face cader le dente de su sclavo o de su sclava, ille le ponera in libertate in compensation de su dente. 28 Qando un bove corna un homine o un femina, e le morte seque, le bove essera lapidate, e su carne non se mangiara; ma le maestro del bove non essera punite. 1. Alt. 'al judices'. 2. Alt. 'maledice'. 3. Lit. 'vengiate'. 4. Lit. 'moneta'. 5. Lit. 'ille'. E X O D 0 21 28 29 Ma si jam antea le bove cornava e on ha advertite su maestro, qui non lo guardava, e illo occide un homine o un femina - le bove essera lapidate, e 30 etiam su maestro essera ponite a morte. Si un precio de redemption se impone super ille, ille pagara pro le redemption de su vita qualcunque se impone su- 31 per ille. Si illo corna un minor, masculo o femina, le maestro se tractara 32 secundo le mesme regula. Ma si le bove corna un sclavo o un sclava, on pagara trenta shekeles de argento al maestro, e le bove essera lapidate. 33 Quando un homine aperi un fossa, o fode un fossa e non le coperi, e un bove 34 o asino cade in illo, le possessor del fossa facera restitution, ille pagara al maestro le valor del animal, ma retenera le animal morte. 35 Quando le bove de un homine noce le bove de su vicino e illo mori, illes vendera le bove vive partiente le precio, etiam illes partira le animal morte. 36 Si, tamen, on sape que jam antea le bove cornava e su maestro non lo ha guardate, iste maestro ha a restituer bove pro bove, ma ille retenera le animal morte. 37 1Quando un homine roba un bove e un ove e lo occide o le vende, ille pagara cinque boves pro le bove, e quatro oves pro le ove. 22 1 Si le robator es sasite durante le effraction e es colpate e mori, il non es 2 caso de delicto de sanguine; ma si le sol se ha levate super ille, il es in ille caso un delicto de sanguine - ille debe facer restitution; si ille ha 3 nihil, ille essera vendite pro su furto. Ma si lo que ille robava - bove, o asino, o ove - se trovava vive in su possession, ille pagara duple. 4 Si un homine face damno in un campo e in un vinia per lassar pasturar su bestial in le campo de un altero, ille dara2 pro restitution le melior2 de su campo e le melior de su vinia. 5 Quando un foco erumpe e se extende a spinas quo illo consume pilas de fasces, o tritico stante, o mesmo un campo, ille qui causava le foco ha a pagar le damno. 6 Quando un homine da moneta o benes a un altero a guardar e illo es robate 7 del domo del altero - si le fur es trovate ille pagara le duple; si le fur 8 non es trovate, le proprietario del domo deponera ante Deo3 que ille non ha toccate le benes de su vicino. In tote typo de offensa, concernente un bove, o un asino, o un ove, o un vestimento, o altere cosa perdite, de lo que un parte allega, 'Es isto' - le causa de ambe partes venira ante Deo:3 ille que Deo condemna pagara al altero. 9 Quando alicuno da a un altero un asino, un bove, un ove, o alicun altere animal a guardar, e illo mori, o es vulnerate, o es rapite, sin que alicuno lo 10 ha vidite, un juramento ante le Senior decidera inter le duo de illes que le un non ha toccate le proprietate del altero; le proprietario debe acquiescer e nulle restitution se facera. 11 Ma si illo esseva robate de ille, ille facera restitution al proprietario. 12 Si le animal ha essite lacerate, ille lo producera pro evidentia e ille non essera obligate a pagar pro le animal lacerate. 13 Quando un homine se face prestar un animal de un altero e illo mori o es vul- 14 nerate in le absentia del proprietario, ille ha a facer restitution. Si su proprietario esseva con illo, ille non es obligate a pagar; ma si illo esseva arrentate, le proprietario es titulate al arrento4. 15 Si un homine seduce un virgine pro qui le precio de sposa5 non ha essite paga- 1. 1:22 in alt. versiones. 2. Alt. 'restitution pro le deterioration'. 3. Alt. 'julices'. 4. Alt. 'perde le arrento'. Lit. 'ille veui in su arrento'. 5. Le sposo prospective e le patre del puera se poneva de accordo re un precio - i.e. le {mohar}, 'precio sposa' - e quando isto se pagava le puera se faceva legalmente le sposa del sposo. (Vide Deut. 20:7; 22:23,25,27; 28:30). E X O D 0 22 29 te, e ille se jace con illa, ille ha a prender la pro sposa per pagar un pre- 16 cio sposa1. Si le patre de illa refusa de dar la a ille, le seductor ancora ha a pager in argento de accordo con le precio sposa1 pro virgines. 17 Tu non tolerara2 un maga. 18 Quicunque se jace con un bestia essera ponite a morte. 19 Ille qui sacrifica al deos, a parte del Senior, essera proscribite3. 20 Tu non maltractara le estraniero, e tu non le opprimera, nam vos esseva estranieros in le pais de Egypto. 21 Tu non mortificara le vidua, o le orphano. Si tu les mortifica, Io ascoltara 22 lor clamor quando illes clama a Me, e Mi cholera se incendera e Io vos occi- 23 dera con le spada; vostre sposas devenira viduas, e vostre infantes orphanos. 24 Si tu presta moneta a Mi gente, al povre qui es inter vos, tu non te condu- 25 cera verso ille como un creditor: non exige interesse de ille. Si tu prende in pignore le vestimento de tu vicino, tu debe retornar lo a ille ante le 26 poner del sol; nam illo es su sol vestimento, illo es le sol copertura de su pelle. In que va ille dormir? Dunque, si ille Me clama, Io ascoltara, nam Io es misericorde. 27 Tu non insultara le judices4, e tu non maledicera un chef inter tu gente. 28 Tu non5 differera de offerer le primitias de tu messe e de tu vindemia5. Tu 29 Me dara le primogenito de tu filios. Tu facera mesmo con tu bestial e tu oves: septe dies illo6 restara con su matre; le octave die tu lo dara a Me. 30 Vos essera pro Me homines sancte; vos non mangiara carne lacerate per bestias in le campo; vos lo jectara al canes. 23 1 Tu non propagara rumores false; tu non te alliara con le criminal pro esser 2 teste maligne. Tu non sequera le potentes7 pro facer mal - tu non testificara perversemente in un disputa a fin de favorar le potentes - e tu non favo- 3 rara le povre in un disputa. 4 Quando tu incontra le bove de tu inimico o su asino errante, tu lo reconducera a ille. 5 Quando tu vide le asino de tu inimico jacente sub su carga, ben que tu hesita a discargar lo, nonobstante tu debe discargar lo con ille. 6 Tu non subvertera le derectos de tu povres1 in lor disputas. 7 Tene te a distantia de un cosa false; e non face morir le innocente e le jus- 8 te, nam Io non absolvera le culpabile. Non prende presentes, nam le presentes ceca le clarividente e torque le parolas del justes. 9 Tu non opprimera un estraniero, nam vos sape como le estraniero se senti, pois que vos mesme esseva estranieros in le pais de Egypto. 10 Sex annos tu seminara tu agro, e tu colligera su producto; ma le septime an- 11 no tu lo lassara reposar e quiescer.8 Que le povres de tu gente lo mangia e le bestias del campo mangiara lo que resta. Tu facera mesmo con tu vinias e tu olivetos. 12 Sex dies tu facera tu obra, e le septime tu cessara de labor, a fin que tu bove e tu asino pote reposar, e que tu servo e le estraniero se refresca. 13 Observa toto que Io ha dicite vos. Non mentiona le nomines de altere deos; illes non se audira super tu labios. 14 Tres vices per anno tu celebrara un festa pro Me: 15 Tu celebrara le festa del azymos - septe dies tu mangiara pan azyme como Io ha ordinate te - al tempore fixe in le mense de Abib,9 nam in ille mense tu 1. Le sposo prospective e le patre del puera se poneva de accordo re un precio - i.e. le {mohar}, 'precio sposa' - e quando isto se pagava le puera se faceva legalmente le sposa del sposo. (Vide Deut. 20:7; 22:23,25,27; 28:30). 2. Alt. 'Lassara viver'. 3. H {cherem}, 'anathema'. 4. Lit. 'Deo'. 5. Sgf. de H incerte. 6. I.e. le primogenito. 7. Alt. 'multitude'. 8. H {natash} (A fallow; F friche; E barbecho; I abbandono). 9. Vide nota a 13:4. E X O D O 23 30 16 sortiva de Egypto; e nemo se presentara ante Me con le mano vacue; e le festa del messe, del primitia de tu labor, de lo que tu semina in le agro; e le festa de recolta al fin del anno, quando tu collige le producto de tu labores in le agro. 17 Tres vices per anno tote le masculos se presentara ante le Soverano,1 le Senior. 18 Tu non offerera le sanguine de Mi sacrificio con alique fermentate; e le grassia de Mi offerta festal non restara usque le matino sequente. 19 Le primitia selecte de tu solo se apportara in le domo del Senior tu Deo. Tu non facera bullir un capretto in le lacte de su matre. 20 Io invia un angelo ante te pro guardar te super le via e pro facer te arri- 21 var al loco que Io ha disponite. Ascolta le e obedi le. Non defia le, nam ille non pardonara vostre offensas, pois que Mi nonine es in ille; ma si tu 22 le obedi e si tu face toto que Io dice, Io essera un inimico de tu inimicos 23 Ouando Mi angelo marcha ante te, e te conduce al amoritas, hittitas, periz- 24 zitas, canaanitas, hivitas, e jebusitas, e Io les anihila non prosterna te 24 zitas, canaanitas, hivitas, e jesubitas, e Io les anihila, non prosterna te a lor deos, ni servi les, e tu non imitara lor practicas, ma tu les avelle- 25 ra e tu rumpera lor statuos. Vos servira le Senior vostre Deo, e Ille bene- 26 dicera tu pan e tu aqua. E Io removera maladia de tu medio. Nulle femina in tu terra abortara o essera sterile. Io reimplera le mumero de tu dies. 27 Io inviara Mi terror ante te, e Io confundera tote le gentes ubi tu veni, e 28 Io facera tote le inimicos tornar le dorso ante te. Io inviara vespas2 ante te e illos chassara ante te le hivitas, le canaanitas, e le hittitas. Io 29 non les chassara ante te in un sol anno, a fin que le terra non deveni de- 30 solate e le bestias del campo non se multiplica contra te. Io les chassara ante te pauc a pauc, usque tu ha crescite e ha possedite le pais. Io esta- 31 blira tu frontiera ab le Mar de Cannas usque le Mar de Philistea, e ab le deserto usque le Euphrate; nam Io livrara in tu manos le habitantes del 32 pais, e tu les chassara ante te. Tu non facera un alliantia con illes ni 33 con lor deos. Illes habitara in tu pais, a fin que illes non te face peccar contra Me, nam tu servirea lor deos, e illo esserea un trappa pro te. 24 1 Alora ille diceva a Moses, 'Monta al Senior, con Aharon, Nadabh e Abihu, e 2 septanta seniores de Israel, e vos vos prosternara de longe. Ma Moses sol approchara le Senior. Le alteros non approchara; e le gente non mesmo montara con ille.' 3 Moses vadeva e reportava al gente ante le parolas del Senior e omne le leges; e tote le gente respondeva de un voce, 'Toto que le Senior ha comman- 4 date nos facera!' Alora Moses scribeva tote le parolas del Senior. Le matino de bon hora ille erigeva un altar al pede del montania, con duo- 5 dece pilares pro le duo-dece tribos. Ille mandava alicun juvenes inter le israelitas a offerer holocaustos, e illes sacrificava tauros como offertas2 6 pacific2 al Senior. Moses prendeva un parte del sanguine e lo poneva in bassinos, e le altere parte ille dispersava super le altar. 7 Alora ille prendeva le memoria del alliantia e lo legeva in alte voce al gente e illes diceva, "Toto que le Senior ha dicite nos facera e nos obedira.' Moses prendeva le sanguine e lo dispersava super le gente, e diceva, 'Ecce le sanguine del alliantia que le Senior face con vos secundo omne - 1. H {ha-adon} seq. Diver 'soverano del terra'. 2. Sgf. incerte. E X 0 D 0 24 31 ille preceptos. 9. Alora Moses e Aharon, Nadab e Abihu, e septanta seniores de Israel ascende- 10 va; e illes videva le Deo de Israel: sub Su pedes il habeva le similantia de 11 un pavimento de sapphiro como le celo mesme in su puritate. Ille non extendeva Su mano contra le nobiles1 del israelitas; illes videva Deo, e illes mangiava e bibeva. 12 Le Senior diceva a Moses, 'Ascende a Me super le montania e resta ibi, e lo te dara le tabulas de petra con le leges e le commandamentos que Io ha scri- 13 bite pro inseniar les.' Dunque Moses e su ministro Josue se levava, e Moses 14 ascendeva le montania de Deo. Ille habeva dicite al seniores, 'Attende pro nos hic usque nos reveni a vos. Face Aharon e Hur resta con vos; alicuno qui ha un contestation pote approchar les.' 15 Quando Moses habeva ascendite le montania, le nube coperiva le montania. 16 Le Presentia2 del Senior reposava super Monte Sinai, e le nube lo celava durante sex dies. Le septime die Ille vocava Moses del medio del nube. 17 Ie Presentia2 del Senior appareva como un foco devorante super le vertice del 18 montania. Moses entrava in le medio del nube e ascendeva le montania; e Moses demorava super le montania quaranta dies e quaranta noctes. 25 1 Le Senior parlava a Moses dicente, 'Dice al gente israelita que illes me ap- 2 porta contributiones;3 tu acceptara contrihutiones3 pro Me de cata persona 3 qui lo face de bon corde. Face le contributiones3 que tu acceptara de illes: 4 auro, argento, e cupro; filos violette,4 purpuree, e scarlatin, fin lino, 5 pilo de capra; pelles de arietes tingite rubee, pelles de delphinos5 e ligno 6 de acacia; oleo pro le lampas, species pro le oleo de unction e pro le incen- 7 so aromatic; petra de onyche e altere petras pro guarnir, pro le ephod e le 8 pectoral. E que illes Me face un sanctuario que Io pote habitar in medio de 9 illes. Vos facera le tabernaculo e tote su guarnitura secundo le modello 10 que Io te monstrara. Illes facera un arca de ligno de acacia, duo e medie cubitos de longitude, un cubito e medie de largor, e un cubito e medie de 11 altitude. Coperi lo de auro pur - coperi lo intro e foras - e circa face 12 super illo un bordatura de auro. Funde pro illo quatro anellos de auro, e attacca los a su quatro pedes, duo anellos de un latere e duo anellos del 13 altere latere. Tu facera barras de ligno de acacia e tu los coperira de auro; 14 tu insertara le barras in le anellos al lateres del arca, pro portar le arca. 15 Le barras restara in le anellos del arca; on non los retirara. E tu ponera 16 in le arca le tabulas del Pacto6 que Io te dara. 17 Tu facera un copertura de auro pur, duo cubitos e medie de longitude e un 18 cubito e medie de largor. Face duo cherubim de auro - face los de auro bat- 19 tite - al duo extremos del copertura. Face un cherub a un extremo e le altere cherub al altere extremo; del material del copertura tu facera le cheru- 20 bim a duo extremos. Le cherubim extendera lor alas in alto, protegente le copertura con lor alas. Illos se confrontara, le facies del cherubim tornate 21 verso le copertura. Pone le copertura super le arca post deponer intra le 2Z le arca le Pacto6 que Io te dara. Ibi Io incontrara con te, e lo te communicara ab super le copertura, ab inter le duo cheruhim, que es super le arca del Pacto6 - toto que Io te commandara concernente le gente israelita. 23 Tu facera un tabula de ligno de acacia, duo cubitos de longitude, un cubi- 24 to de largor, e un cubito e medie de altitude. Coperi lo con auro pur, e 1. H {atsilim} sgf. incerte. 2. Alt. 'gloria'. H {kbhod adonai}. 3. H {trumah} coll. sing. Alt. 'donos'; etinm alt. 'oblations'. 4. H {tkheleth}. Alt. 'blau'. Vide BDB 1067. (Cf. Hastings DB Coloures). 5. H {techashim} sgf. incerte; alt. 'phoca', etiam alt. 'taxon'. 6. Alt. 'Testimonio'. E X O D 0 25 32 25 face circa lo un bordatura de auro. Face circa lo un bordo del largor del 26 palmo, e face un bordatura de auro pro su bordo circa. Face quatro anellos de auro pro illo, e attacca le anellos al quatro angulos a su quatro pedes. 27 Le anellos essera presso le bordo e recipera le barras pro portar le tabula. 28 Face le barras de ligno de acacia, e coperi los de auro; per istos se por- 29 tara le tabula. Face su scutellas, cocleares, jarras e urceos pro offerer 30 libationes; face los de auro pur. E super le tabula tu ponera le pan de exposition gue essera ante Me semper. 31 Face un candelabro de auro pur; le candelabro se facera de auro battite; su base e su fuste, su calices, globos, e petalos essera de un mesme pecia. 32 Sex brancas sortira de su lateres: tres brancas de un latere del candelahro, 33 e tres brancas del altere latere del candelabro. Super un branca il habera tres calices in le forma de flores de amandola, cata con globos e petalos, e super le secunde branca il habera tres calices in le forma de flores de amandola cata con globos e petalos, e le mesme pro le sex brancas sortiente 34 del candelabro. E super le candelabro mesme il habera quatro calices in le forma de flores de amandola, cata con globos e flores: un globo sub duo del 35 brancas sortiente del fuste del candelabro, un globo sub duo altere brancas, e un globo sub duo altere brancas; il essera le mesme pro le sex brancas 36 sortiente del candelabro. Lor globos e lor fustes essera de un mesme pecia, le toto de illo essera un sol pecia battite de auro pur. Face su septe lam- 37 pas - le lampas essera montate de maniera a illuminar su fronte - e su leva- 38 tores, e vasos de cinere, de auro pur. Illo se facera, con tote iste guarni- 39 tura, de un talento de auro pur. Reguarda ben, e face secundo le modellos 40 que te es monstrate super le montania. 26 1 Ouanto al tabernaculo, tu lo facera de dece tapetes de fin lino retorse, de filos violette, pupuree, e scarlatin, con le representation de cherubim in- 2 tertexite. Le longitude de cata tapete essera vinti-octo cubitos, e le largor de cata tapete essera quatro cubitos, le mesura essera le mesme pro to- 3 te le tapetes. Cinque del tapetes essera conjungite, e le altere cinque tapetes essera conjungite. Face cordones violette al bordo del tapete exteri- 4 or del prime conjuncto, e tu facera mesmo al bordo del tapete exterior del 5 secunde conjuncto: face cinquanta cordones al prime tapete, e cinquanta cordones al bordo del tapete terminante le secunde conjuncto; iste cordones se correspondera le unes al alteres. 6 E face cinquanta fibulas de auro e junge le tapetes le un al altere con le fibulas, a fin que le tabernaculo deveni un toto. 7 Tu facera tapetes de pilo de capra pro servir de tenta super le tabernaculo; 8 tu facera dece-un de iste tapetes. Le longitude de cata tapete essera trenta cubitos, e le largor de cata tapete essera quatro cubitos, le dece-un tapetes habera le mesme mesuras. 9 Junge separatemente cinque del tapetes e le sex alteres separatemente; e dupla le sexte tapete super le fronte del tenta. 10 Face cinquanta cordones al bordo del tapete exterior del un conjuncto e cinquanta cordones al bordo del tapete del altere conjuncto. Face cinquanta 11 fibulas de cupro, e face entrar le fibulas in le cordones, e assempla assi le tenta quo illo deveni un toto. 12 Quanto al surplus del tapetes del tenta, le medietate del tapete restante E X 0 D O 26 33 13 pendera super le parte posterior del tabernaculo, durante que le cubito de un latere e le cubito del altere latere que es lo que resta del longitude del tapete del tenta, se extendera super le duo lateres del tabemaculo pro 14 coperir lo. E face pro le tenta un copertura de pelles de arietes tingite rubee, e un copertura de pelles del delphinos supra. 15 Tu facera le plancas del tabernaculo de ligno de acacia, placiate erecte. 16 Le longitude de cata planca essera de dece cubitos, e le largor de cata 17 planca essera de un cubito e medie. Cata planca habera duo cardines parallel1 le un al altere; face le mesmo con tote le plancas del tabernaculo. 18 Del plancas del tabernaculo, face vinti plancas al latere del sud:2 faciente 19 quaranta bases de argento sub le vinti plancas, duo bases sub le un planca 20 pro su duo cardines, e duo bases sub cata sequente planca pro su duo cardines; e pro le secunde latere del tabernaculo, al latere del nord, vinti 21 plancas, con lor quaranta bases de argento, duo bases sub le un planca e 22 duo bases sub cata sequente planca. E pro le parte posterior del tabernacu- 23 lo al west, face sex plancas; e face duo plancas pro le angulos del taberna- 24 culo al parte posterior. Illos3 essera duple in basso, e se terminara del mesme maniera al alto intra un anello;3 assi il essera pro tote le duo pla- 25 ciate al duo angulos. Assi il habera octo plancas con lor bases de argento: dece-sex bases, duo bases sub le prime planca, e duo bases sub cata del altere plancas. 26 Tu facera barras de ligno de acacia: cinque pro le plancas de un latere del 27 tabernaculo, cinque barras pro le plancas del altere latere del tabernaculo, e cinque pro le plancas del latere del tabernaculo al parte posterior, al 28 west. Le barra central transversara le plancas de un extremitate al altere. 29 Coperi le plancas con auro, e face de auro lor anellos que recipe le barras; e coperi le barras con auro. 30 Alora establi le tabernaculo conforme al modello que se monstrava super le montania. 31 Tu facera un cortina de filos violette, purpuree, e scarlatin, e fin lino retorse; intra illo le designo de cherubim essera travaliate. 32 Pende lo super quatro columnas de ligno de acacia coperite de auro; iste columnas habera croches de auro in quatro bases de argento. 33 Pende le cortina sub le fibulas, e porta ibi le arca del Pacto, detra le cortina, a fin que le cortina te servira de separation inter le sancte e 34 le sancte del sanctes. Tu ponera le copertura super le arca del Pacto in le 35 sancte del sanctes. Tu ponera le tabula foras del cortina, e le candelabro al latere sud del tabernaculo opposite le tabula, que se ponera al latere nord. 36 Tu facera pro le entrata del tenta un tela de filos violette, purpuree, e scarlatin, e fin lino retorse - obra de broderia. 37 Face cinque columnas de ligno de acacia pro le velo e coperi los de auro - Ior croches essera de auro - e funde pro illos cinque bases de cupro. 27 1 Tu facera le altar de ligno de acacia, cinque cubitos de longitude e cinque cubitos de largor - le altar essera quadrate - e su altitude essera tres 2 cubitos. Tu facera su cornos super le quatro angulos - le cornos sortira de 3 illos - e coperi lo de cupro. Face su cinerieros, su palas, su bassinos, su furcas, e su brasieros - tote su utensiles se facera de cupro. 1. Sgf. de H {meshullabhoth} incerte. Alt. 'juncte'. 2. Le H ha hic 2 parolas pro 'latere del sud' - {negbah} e {themanah}. 3. Sgf. del H incerte. E X O D O 27 34 4 Face pro illo un grillia de spalier de cupro; e super le spalier faee quatro anellos de cupro a su quatro angulos. 5 Colloca le spalier in basso, sub le bordo del altar, quo illo extende al me- 6 dio del altar. E face barras pro le altar, barras de ligno de acacia, e co- 7 peri los de cupro. Le barras se insertara in le anellos, a fin que le barras 8 resta al duo lateres del altar quando on lo porta. Face lo cave per plancas; illes lo facera como on te monstrava super le montania. 9 Tu facera le corte del tabernaculo: Del latere del sud le corte habera cortinas de fin lino retorse in un longi- 10 tude de cento cubitos pro ille latere - con su vinti columnas e lor vinti bases de cupro; le croches e le anellos del columnas essera de argento. 11 E mesmo cento cubitos de cortinas pro le longitude preter le latere nord - con vinti columnas e lor vinti bases de cupro; le croches e le anellos del columnas essera de argento. 12 Pro le largor del corte, al latere del west, il habera cinquanta cubitos de cortinas, con lor dece colunnas e lor dece bases. 13 Pro le largor del corte al fronte, o latere del est, cinquanta cubitos: dece- 14 cinque cubitos de cortinas a un flanco con lor tres columnas e lor tres ba- 15 ses; dece-cinque cubitos de cortinas al altere flanco, con lor tres columnas 16 e lor tres bases; e pro le porta del corte, un tela de vinti cubitos de filos violette, purpuree, e scarlatin, e fin lino retorse, obra de broderia, 17 con lor quatro columnas e lor quatro bases. Omne le columnas circa le corte habera anellos de argento e croches de argento; lor bases essera de cupro. 18 Le longitude del corte essera cento cubitos, e le largor cinquanta in toto; e le altitude cinque cubitos; con cortinas1 de fin lino retorse; le bases es- 19 sera de cupro. Tote le utensiles del tabernaculo2 destinate a su servicio, tote su palos e tote le palos del corte essera de cupro. 20 Tu ordinara le israelitas de apportar te pro le candelabro oleo pur de olivas molite a fin de incender le lampas regularmente. 21 Aharon e su filios los arrangiara in le tenta de assemblea, foras del cortina que es super le arca del Pacto, quo illos arde3 ab le vespera usque le matino ante le Senior. Illo essera un deber perpetue del parte del israelitas durante tote le etates. 28 1 Tu facera approchar te Aharon tu fratre con su filios de inter le israelitas, que illes me servi como sacerdotes: Aharon, Nadabh e Abihu, Eleazar e Itha- 2 mar, le filios de Aharon. 3 Face vestimentos sacre pro Aharon tu fratre, pro dignitate e adornamento. Tu dicera a omnes qui es habile, les que lo ha dotate con le talento de dexteritate, a facer le vestimentos de Aharon, a fin que ille es consecrate pro 4 servir me de sacerdote. Istos es le vestimentos que illes ha a facer: un pectoral, un ephod, un mantello, un tunica frangiate, un turban, e un cinctura. Illes facera ille vestimentos sacre pro Aharon tu fratre e su filios, pro le 5 servicio de sacerdote a Me; illes, dunque, recipera le auro, le filos violette, purpuree, e scarlatin, e le fin lino. 6 Illes facera le ephod de auro, de filos violette, purpuree, e scarlatin, e 7 de fin lino retorse, intertexite de designos. Illo habera duo humerieras attaccate; illos essera attaccate a su duo extremitates. 8 Le cinctura decorate que es super illo se facera del mesme material que illo: 1. Manca in le H. 2. I.e. del cote del tabernaculo. 3. Manca in le H. E X O D O 28 35 de auro, de filos violette, pulpuree, e scarlatin, e de fin lino retorse. 9 Alora prende duo petras de onyche e grava super illos le nomines del filios 10 de Israel: sex de lor nomines super un petra e le nomines del altere sex 11 super le secunde petra, conforme a lor nascentia. Tu gravara super le duo petras - obra del gravator de petras e sigillos - le nomines del filios de 12 Israel; tu los ambira de montaturas de auro. Tu ponera le duo petras super le humerieras del ephod, como petras de memoria del gente israelita, cuje nomines Aharon portara super su duo humerieras pro memoria ante le Senior. 13 Alora face montaturas de auro e duo catenas de auro pur; tressa los in le 14 forma de cordones e attacca le catenas cordate al montaturas. 15 Tu face un pectoral de judicamento, obra de arte; in le modo del ephod: face lo de auro, de filos violette, purpuree, e scarlatin, e de fin lino 16 retorse. Illo essera quadrate e duple, su longitude essera de un palmo, e 17 su largor essera de un palmo. Tu incastrara in illo un guarnitura de petras, 18 quatro rangos de petras. Le prime rango essera un rango de sardius, topazo, 19 e esmaraldo; le secunde rango: carbunculo, sapphiro, e diamante; le tertie 20 rango: opalo, agata, e amethysto; le quarte rango: crystallite, onyche, e 21 jaspis.1 Illos se incastrara con auro in lor montatura. Le petras correspondera al nomines del filios de Israel: duo-dece conforme a lor nomines. Illos essera gravate como sigillos, cata uno con su nomine, pro le duo-dece tribos. 22 Super le pectoral face catenas tressate in le forma de cordones de auro pur. 23 Face duo anellos de auro super le pectoral, e attacca le duo anellos al duo 24 extremitates del pectoral, attaccante le duo cordones de auro al duo anel- 25 los al extremitates del pectoral. Alora attacca le duo extremitates del cordones al duo armaturas, que tu attaccara al humerieras del ephod, ante. 26 Face duo anellos de auro e attacca los al duo extremitates del pectoral, a 27 su bordo interior, que se applica al ephod. E face duo altere anellos de auro e attacca los ante le ephod, basso super le duo humerieras presso su 28 junctura super le cinctura decorate del ephod. Le pectoral se ligara per un cordon violette ab su anellos usque le anellos del ephod, quo le pectoral resta super le cinctura decorate del ephod e non se separa del ephod. 29 Aharon portara le nomines del filios de Israel super le pectoral de judicamento super su corde quando ille entra in le sanctuario pro memoria ante le 30 Senior semper. Intra le pectoral de judicamento tu ponera le Urim2 e le Thummim,2 a fin que illos es super le corde de Aharon quando ille veni ante le Senior. Assi Aharon portara semper super su corde le judicamento del israelitas quando ille se presenta ante le Senior. 31 Tu facera le mantello del ephod toto de stoffa violette. Le apertura pro le capite essera in le medio de illo; e iste apertura habera circa un ligatura texite - illo essera como le apertura de un mantello de malia - a fin que 32 illo non se divelle. Super su gonna face granatas de filos violette, purpu- 33 ree, e scarlatin, circa le gonna, intermiscite de campanas de auro circa: 34 un campana de auro e un granata, circa le gonna del mantello. 35 Aharon se revestira de illo pro officiar, quo le sono de illo se audi quando ille entra in le sanctuario ante le Senior e quando ille sorti - que ille non mori. 36 Tu facera un lamina de auro pur e tu gravara super illo, como on grava un 37 sigillo: 'Sancte al Senior'. Attacca lo con un cordon violette quo illo resta super le fronte del turban. 1. Le identitate de plure de iste dece-duo petras es incerte. 2. Sgf. incerte - forsan typo de oraculo: cf. Num. 27:21. E X O D O 28 36 38 Illo essera super le tempora de Aharon, quo Aharon se carga de ulle peccatos adveniente del cosas sancte que le israelitas consecra, de tote lor donativos sancte; illo essera semper super su tempora, a fin que illes pote haber acceptation ante le Senior. 39 Tu facera le tunica frangiate de fin lino. Tu facera le turban de fin lino. Tu facera le cinctura de broderia. 40 Pro le filios de Aharon tu facera tunicas, tu les facera cincturas e tu les 41 facera turbanes, pro dignitate e ornamento. De istos tu revestira Aharon tu fratre tanto como su filios; anque les, e ordina1 les e consecra les a servir Me como sacerdotes. 42 Face les calceones de lino pro coperir lor nuditate; illos extendera ab le 43 lumbos usque le femores. Aharon e su filios los portara quando illes entra in le tenta de assemblea, o quando illes approcha le altar pro officiar in le sanctuario, a fin que illes non incurre culpa e non mori. Illo essera un lege perpetue pro ille e pro su descendentes post ille. 29 1 Ecce lo que tu les facera pro consecrar les a fin de servir Me como sacerdotes: Prende de inter le grege un tauro juvene e duo arietes sin menda; 2 etiam pan azyme, tortas azyme impastate con oleo, e tortas azyme de patella irrorate de oleo - face los del flor de farina de frumento. 3 Pone los in un corbe e presenta los in le corbe, preter le tauro e le duo 4 arietes. Face avantiar Aharon e su filios al entrata del tenta de assemblea, 5 e lava les con aqua. Alora prende le vestimentos e vesti Aharon del tunica, del mantello del ephod, e del pectoral, e cinge le del cinctura decorate 6 del ephod. Pone le turban super su capite, e placia le diadema sancte super 7 le turban. Prende le oleo de unction e effunde lo super su capite e ungue 8 le. Alora face approchar su filios; vesti les de tunicas. Tu cingera Aharon 9 e su filios de cincturas, e tu ligara le turbanes pro le filios de Aharon. E assi le sacerdotio essera le lore per un derecto perpetue. 10 Alora tu ordinara Aharon e su filios. Mena le tauro al fronte del tenta de assemblea, e Aharon e su filios ponera lor manos super le capite del tauro. 11 Jugula le tauro ante le Senior, al entrata del tenta de assemblea, e prende 12 un pauc del sanguine del tauro e pone lo con tu digito super le cornos del altar; alora efflunde le resto del sanguine al base del altar. Prende tote 13 le grassia que coperi le entranias, le protuberantia super le hepate, e le duo renes con le grassia que los ambi, e incinera2 los super le altar. 14 Le resto del carne del tauro, le pelle, e le excrementos se ardera foras le campamento; illo es un oblation de peccato. 15 Prende le un del arietes, e Aharon e su filios ponera lor manos super le 16 capite del ariete. Jugula le ariete, prende su sanguine, e effunde lo cir- 17 ca super le altar. Seca le ariete in sectiones, lava le entranias e le gam- 18 bas e pone los con le altere pecias e le capite. Incinera tote le ariete super le altar. Illo es un holocausto al Senior, un odor agradabile, un oblation per foco al Senior. 19 Alora prende le altere ariete, e Aharon e su filios ponera lor manos super 20 le capite del ariete. Jugula le ariete, e prende alique de su sanguine e pone lo super le lobulo del aure dextere de Aharon e super le lobulos del aures dextere de su filios, e super le pollices de lor dexteras, e super 1. Lit. 'pena lor manos'. 2. Lit. 'face los fumar'. E X O D O 29 37 le grande digitos de lor pedes dextere; e effunde le resto del sanguine sur 21 le altar circa. Prende alique del sanguine que es super le altar e alique del oleo de unction e sparge super Aharon e su vestimentos, e etiam super su filios e le vestimentos de su filios. Assi ille e su vestimentos essera sancte, tanto como su filios e le vestimentos de su filios. 22 Tu prendera le grassia del ariete, le cauda grasse, le grassia que coperi le entranias, le protuberantia super le hepate, le duo renes con le grassia que los ambi, e le femore dextere; nam isto es un ariete de ordination; e 23 un pan rotunde, un torta con oleo, e un torta de patella, ex le corbe de 24 pan azyme que es ante le Senior. Pone toto super le palmas de Aharon e su 25 filios, e succute los como un oblation ante le Senior. Prende los de lor manos e incinera los super le altar con le holocausto, como un odor agradabile ante le Senior; illo es un oblation per foco al Senior. 26 Alora prende le pectore del ariete de ordination de Aharon, e offere lo como un oblation de succussa ante le Senior; isto essera tu portion. 27 Tu consecrara le pectore que se offereva como oblation de succussa e le femore que se offereva cano oblation de elevation del ariete de ordination - de lo que esseva de Aharon e de lo que esseva de su filios - e ille partes 28 essera un debito perpetue del israelitas a Aharon e su descendentes. Nam illos es un dono; e assi illos essera un dono del israelitas, lor dono al Senior ex lor sacrificios de benesser. 29 Le vestimentos sacre de Aharon pertinera post ille a su filios, in illos 30 illes essera unguite e in illos illes essera ordinate. Ille, inter su filios, qui deveni sacerdote in su loco, qui entra in le tenta de assemblea pro officiar intra le sanctuario, los portara septe dies. 31 Tu prendera le ariete de ordination e tu cocera su carne in un loco sancte; 32 e Aharon e su filios mangiara le carne del ariete, e le pan que es in le 33 corbe, al entrata del tenta de assemblea. Illes mangiara ille cosas con lo que le expiation esseva facite quando illes esseva ordinate e consecrate; 34 iste cosas non se mangiara per un laico, proque illos es sancte. E si alique del carne de ordination, o alique del pan resta usque le matino, tu ponera lo que resta in le foco; on non lo mangiara nam illo es sancte. 35 Assi tu facera a Aharon e su filios conforme a toto que lo te ha conmandate. 36 Durante septe dies tu les ordinara, e cata die tu purgara le altar per facer le purification super illo, e tu lo unguera pro consecrar lo. 37 Septe dies tu facera le purification pro le altar a fin de consecrar lo, e le altar devenira multo sancte; toto que tocca le altar devenira consecrate. 38 Ecce lo que tu offerera super le altar: duo agnos de un anno, cata die, sem- 39 per. Tu offerera le un del agnos le matino, e le altere agno le crepusculo. 40 Il habera un decimo de un mesura de flor de farina miscite con un quarto de {hin} de oleo molite, e un libation de un quarto de {hin} de vino pro un agno; 41 e tu offerera le altere agno le crepusculo, como le oblation de farina del matino con su libation - un libation per foco pro un odor agradabile al 42 Senior, un holocausto continue que essera offerite per vostre descendentes, al entrata del tenta de assemblea ante le Senior. 43 Nam ibi Io Me incontrara con vos, e ibi Io parlara con te, e ibi Io Me incontrara con le israelitas, e illo essera sanctificate per Mi presentia. 44 Io sanctificara le tenta de assemblea e le altar, e Io consecrara Aharon e 45 su filios pro servir Me como sacerdotes. Io demora inter le israelitas, e Io essera lor Deo. E X O D O 29 38 46 E illes sapera que Io es le Scnior lor Deo, qui les faceva sortir del pais de Egypto pro demorar inter illes, Io le Senior lor Deo. 30 1 Tu facera un altar pro arder incenso; face lo de ligno de acacia. 2 Su longitude essera un cubito e su largor essera un cubito - illo essera quadrate - e su altitude essera duo cubitos; su cornos sortira del mesme 3 material. Lamina lo de auro pur: su alto, su latere circa, e su cornos; e 4 face un bordatura de auro circa. E face duo anellos de auro sub le bordatura, super su duo lateres, al lateres opposite. Illos servira de tener le S barras pro portar lo. Face le barras de ligno de acacia, e lamina los de auro. 6 Pone lo ante le cortina que es super le arca del Pacto - ante le copertura 7 que es super le Pacto - ubi Io Me incontrara con te. Super illo Aharon ardera incenso aromatic; ille lo ardera cata matino quando ille attende le lam- 8 pas, e Aharon lo ardera al crepusculo quando ille incende le lampas - un oblation continue de incenso ante le Senior inter vostre descendentes. 9 Vos offerera incenso estranie super illo, ni holocausto, ni oblation de fa- 10 rina; e vos non effundera un libation super illo. Un vice cata anno Aharo facera le expiation super le cornos con le sanguine del victima expiatori; le expiation essera facite super illo un vice cata anno inter vostre descendentes. Illo es multo sancte al Senior. 11 Le Senior parlava a Moses, dicente: 'Quando tu enumerara le gente israelita 12 pro facer le censo, cata uno pagara al Senior un redemption pro su vita al enumeration, que il non habera un plaga inter illes quando tu les enumera. 13 Ecce lo que se pagara per cata uno qui se comprende in le censo: un medie shekel secundo le shekel del sanctuario - vinti {gerahs} per shekel - un medie 14 shekel como oblation al Senior. Tote honine conprendite in le censo, de vinti annos e supra, dara le oblation del Senior: le riccos non pagara plus e le 15 povres non pagara minus que un medie shekel pro dar le oblation del Senior 16 como expiation pro vostre vitas. Tu prendera del israelitas le moneta de redemption e tu lo applicara al servicio del tenta de assemblea; illo servira le israelitas de memoria ante le Senior, como expiation pro vostre vitas.' 17 Le Senior parlava a Moses, dicente: 'Face un cupa de cupro con su base de 18 cupro, pro le ablutiones; e pone lo inter le tenta e le altar. 19 Pone aqua in illo, con le qual Aharon e su filios se lavara le manos e le 20 pedes. Quandio illes entra in le tenta de assemb1ea illes se lavara con le aqua a fin que illes non mori; o quando illes approcha le altar pro servir, 21 pro arder un sacrificio al Senior, illes se lavara le manos e le pedes, a fin que illes non mori. Illo essera un lege perpetue pro illes - pro ille e su descendentes - durante le etates.' 22 Le Senior parlava a Moses, dicente, 'Prende del melior species: cinque cen- 23 tos de myrrha manante, le medietate - duo centos cinquanta - de candella 24 fragrante, duo centos cinquanta de canna aromatic, cinque centos - secundo le peso del sanctuario - de casia, e un {hin} de oleo de oliva. 25 Face con isto un oleo sancte pro le unction, un composito de perfumos secundo le arte del perfumator; illo servira de oleo sancte pro le unction. 26 Con illo tu unguera le tenta de assenblea, le arca del Pacto, le tabula e 27 tote su utensiles, le candelabro e su utensiles, le altar de incenso, le 28 altar de holocaustos e tote su utensiles, e le cupa e su base. E X O D O 30 39 29 Tu los consecrara que illos essera multo sancte; quecunque los tocca essera 30 consecrate. Tu unguera Aharon e su filios, e tu les consecrara a fin que illes Me servi como sacerdotes. 31 Tu parlara al gente israelita assi, 'Isto essera un oleo de unction sancte 32 pro Me durante le etates. Tu non lo effundera super le corpore de un persona, e vos non facera alique similar in le mesnne proportiones; illo es sanc- 33 te, e vos lo reguardara como sancte. Quicunque compone alique similar, o lo pone super un laico, essera radite de su gente.' 34 Le Senior diceva a Moses, 'Prende le herbas stacte, onyche, e galbano - 35 iste herbas con incenso pur, in partes equal. Tu facera con illos un incenso, un composito secundo le arte del perfumator; illo essera salate, pur, 36 sancte. Pulverisa alique de illo, e pone alique ante le Pacto in le tenta de assemblea, ubi Io Me incontrara con te; illo essera multo sancte a te. 37 Ma quando tu face iste incenso, tu non facera pro vos alique similar in le mesme proportiones; tu lo reguardara como sancte pro le Senior. Quicunque face alique similar, pro olfacer lo, essera radite de su gente.' 31 1 Le Senior parlava a Moses, dicente, 'Ecce lo ha seligite per nomine Bazalel, 2 filio de Uri filio de Hur, del triho de Judah. Io le ha plenate del spirito 3 de Deo, de habilitate, de intelligentia, e de saper pro tote sortas de obra; 4 pro facer inventiones, pro laborar le auro, le argento, e le cupro, pro ta- 5 liar petras e incrustar los, e pro cisellar ligno - pro executar obras de 6 tote sorta. De plus, Io Me ha date pro adjuta Oholiab filio de Achisamakh del tribo de Dan; etiam Io ha date le habilitate a totes qui es habile, quo 7 illes pote facer toto que Io te ha commandate: le tenta de assemblea, le arca del Pacto, e le copertura que es super illo, e tote le guarnitura del 8 tenta; le tabula e su utensiles, le candelabro pur1 e tote su utensiles, e 9 le altar de incenso; le altar de holocaustos e tote su utensiles, e le cupa 10 con su base; e le vestimentos brodate2, e le vestimentos sacre de Aharon e le vestimentos de su filios pro le servicio como sacerdotes; e le oleo de 11 unction e le incenso aromatic pro le sanctuario; conforme a toto que Io ha commandate, illes facera.' 12 Le Senior parlava a Moses, dicente: 13 Parla al gente israelita e dice: 'Nonobstante,3 vos debe guardar Mi sabbatos, nam illo es un signo inter Me e vos durante le etates, quo illes pote saper 14 que Io le Senior les ha consecrate. Vos guardara le sabbato, nam illo es sancte pro vos. Ille qui lo profana essera ponite a morte: quicunque face qualque travalio ille die, ille persona essera radite de inter su gente. 15 On travaliara sex dies, ma le septime die il habera un sabbato de reposo complete, sancte al Senior; quicunque travalia le die del sabbato essera 16 ponite a morte. Le gente israelita guardara le sabbato, observante le sab- 17 bato durante le etates como un alliantia perpetue. Illo essera un signo perpetue inter Me e le gente israelita. Nam in sex dies le Senior faceva le celo e le terra, e le septime die Ille cessava Su obra e se reposava.' 18 Quando IlIe compliva parlar a ille super le monte de Sinai, Ille dava a Moses le duo tabulas del Pacto, tabulas de petra inscribite per le digito de Deo. 1. I.e. auro pur. 2. Sgf. de H {srad} incere; alt. 'servicio', 'officio'. 3. H {akh}. E X O D 0 32 40 1 Quando le gente vicleva que Moses tardava a descender del montania, le gente se reuniva circum1 Aharon e le diceva, 'Va, face nos un deo qui ira ante nos, 2 nam ille Moses, ille homine qui nos faceva sortir del pais de Egypto - nos non sape que ha devenite de ille.' Aharon les diceva, 'Leva le anellos de 3 auro que es in le aures de vostre sposas, de vostre filios, e de vostre filias, e apporta los a me.' E tote le gente levava le anellos de auro que es- 4 seva in lor aures e los apportava a Aharon. Ille lo recipeva de illes e lo ectava in un modulo e faceva de illo un vitello fundite. E illes diceva, 5 'Ecce tu deo, O Israel, qui te faceva sortir del pais de Egypto!' Quando Aharon videva isto, ille construeva un altar ante illo; e Aharon cla- 6 mava, 'Deman essera festa al Senior!' Le die sequente de bon hora, le gente offereva holocaustos, e sacrificios de benesser; illes se sedeva pro mangiar e biber, e alora illes se levava pro dansar.2 7 Le Senior parlava a Moses, 'Va, descende, nam le gente, que tu faceva sortir 8 del pais de Egypto, se ha comportate mal; illes ha promptemente disviate del cammino que Io les prescribeva. Illes se faceva un vitello fundite e se ha prosternate ante illo, e ha sacrificate a illo, e diceva, 'Ecce tu deo, O Israel, qui te faceva sortir del pais de Egypto!' 9 Le Senior diceva a Moses, 'Io vide que iste gente es un gente obstinate.3 10 Ora, lassa Me, que Mi cholera se inflamma contra illes e que Io les consume; 11 ma Io facera de te un grande nation.' Moses implorava le Senior su Deo, dicente, 'Senior, non lassa4 Tu cholera se inflammar contra Tu gente que Tu li- 12 berava del pais de Egypto con grande poter e con mano forte. Que le egyptianos non dice, 'Il esseva con mal intento que Ille les liberava, a fin de occider les in le montanias e de annihilar les del facie del terra.' Reveni de Tu 13 cholera ardente, e renuncia le plano de punir Tu gente. Memora Tu servos, Abraham, Isaac, e Jacob, como Tu les jurava per Te mesme, e les diceva: 'Io facera tu prole tanto munerose como le stellas del celo, e Io dara a tu prole tote iste pais de que Io parlava, a posseder pro semper.' E le Senior re- 14 nunciava le punition que Ille habeva intendite pro Su gente. Igitur Moses 15 tornava e descendeva del montania, le duo tabulas del Pacto in su mano; le tabulas esseva inscribite super lor duo lateres: illos esseva insclibite 16 super un latere e super le altere. Le tabulas esseva le obra de Deo, e le 17 scriptura esseva le scriptura de Deo, gravate super le tahulas. Quando Josue audiva le ruito del critar del gente, ille diceva a Moses, 'Un crito bellic 18 es in le campamento.' Ma ille respondeva: 'Il non es le sono de victoria, ni le sono de defaite; ma io audi le sono del canto.' 19 Si tosto que Moses approchava le campamento e videva le vitello e le dansas, ille se inflammava de cholera; ille jectava de su manos le tabulas e los 20 fracassava al pede del montania. Ille prendeva le vitello que illes habeva facite e lo ardeva; ille lo moleva a pulvere e lo spargeva super le aqua, e faceva le israelitas biber lo. 21 Moses diceva a Aharon, 'Que te faceva iste gente que tu ha apportate tanto 22 grande peccato super illes?' Aharon diceva, 'Que le cholera de mi Senior non se inflamma. Tu mesme sape que iste gente es intente al mal. Illes me diceva, 23 'face nos un deo qui marchara ante nos; nam ille honine Moses, qui nos faceva sortir de Egypto - nos non sape lo que es devenite de ille.' Io les dice- 24 va, 'Que illes qui tene auro se despolia de illo! Illes me lo dava e io lo jectava in le foco, e iste vitello sortiva.' Moses videva que le gente esse- 25 va in disordine, e que Aharon les habeva lassate in ille disordine faciente 1. H {'al}; vide BDB 874-875. 2. Cf. 2 Sam 6:21; Jerr 31:4 vide etim Jud 16:25. 3. Lit. 'collo dur'. 4. Uso negative de H {lamma}; alias 'proque'. E X O D 0 32 41 26 les objecto de derision inter lor adversarios. Moses se levava al porta del campamento e diceva, 'Illes qui es pro le Senior, veni a me!' 27 Tote le levitas se reuniva al latere de ille. Ille les diceva, 'Assi dice le Senior, le Deo de Israel: que cata de vos pone su spada super su femore, passa e repassa de porta a porta del campamento e que cata uno occide su fratre, su amico, e su parente.' 28 Le levitas faceva como Moses les mandava, e circa tres milles del gente per- 29 iva ille die. Alora Moses diceva, 'Dedica vos iste die al Senior - nam cata de vos ha essite contra su filio e contra su fratre - que Ille vos accorda on benediction iste die.' 30 Le die sequente Moses diceva al gente, 'Vos ha committite un grande peccato. Ma io va montar ora al Senior; forsan io pote ganiar le pardono pro vostre peccato.' 31 Moses retornava al Senior e diceva, 'Guai, iste gente ha committite un gran- 32 de peccato - illes se faceva un deo de auro. E, ora, si Tu pardonara lor 33 peccato, ben;1 ma si non, io Te preca, rade me de tu libro que Tu ha scrihite.' Ma le Senior diceva a Moses, 'Io radera de Mi libro le persona qui ha 34 peccate contra Me. Va ora, mena le gente ubi Io te diceva. Ecce, Mi angelo marchara ante te. Ma quando Io face le conto, Io demandara que illes da con- 35 to de lor peccatos.' Alora2 le Senior castigava le gente a causa de lo que illes faceva re le vitello que Aharon formava? 33 1 Le Senior diceva a Moses, 'Parti de hic, tu e le gente que tu faceva sortir del pais de Egypto, e va al pais que Io jurava de dar a Abraham, Isaac, e 2 Jacob, dicente, 'Io lo dara a tu descendentes.' Io inviara un angelo ante 3 te, e Io chassara le canaanitas, le amoritas, le hittitas, le perizzitas, le hivitas, e le jebusitas - un pais uhi flue lacte e melle. Ma Io non vadera in le medio de te, pois tu es un gente obstinate, a fin que Io non te destrue in le cammino. 4 Quando le gente audiva iste dur parolas, illes deveniva desolate, e nemo se vestiva de su habitos de gala. 5 Le Senior diceva a Moses, 'Uice al gente israelita, 'Vos es un gente obstinate. Si Io vadeva un sol instante in le medio de te, Io te destruerea. Ora, leva tu habitos de gala e Io considerara lo que Io ha a facer a te." 6 Dunque le israelitas restava despoliate de lor habitos de gala a partir del monte Horeb. 7 Moses usava preluler le tenta e eriger lo foras le campamento, a qualque distantia del campamento. Ille lo appellava le tenta de assemblea, e quicunque cercava le Senior sortiva al tenta de assemblea que esseva foras le campa- 8 mento. Quandocunque Moses sortiva al tenta, tote le gente se levava e stava, cata uno al entrata de su tenta, e sequeva con lor oculos Moses usque ille 9 habeva entrate in le Tenta. E quando Moses habeva entrate in le Tenta, le columna de nube usava descender e star al entrata del tenta, durante que Ille parlava a Moses. 10 Ouando tote le gente videva que le columna de nube stoppava al entrata del Tenta, tote le gente se levava e se inclinava, cata uno al entrata de su 11 tenta. Le Senior usava parlar con Moses facie a facie, como un homine parla con un altere. E alora ille usava retornar al campamento; ma su adjutante, Josue filio de Nun, un juvene, non se appartava del Tenta. 1. Manca in le H. 2. Sgf. del H incerte. E X O U O 33 42 12 Moses diceva al Senior, 'Ecce, Tu me dice: 'Ecce montar iste gente.' ma Tu non me ha facite saper quem Tu inviara con me. De plus, Tu ha dicite, 'Io 13 te cognosce per tu nomine e tu ha ganiate Mi favor.' Ora, si vermente io ha ganiate Tu favor, face me cognoscer Tu vias a fin que io Te cognosce e io gania Tu favor. Etiam considera que iste nation es tu gente.' 14 Le Senior respondeva, 'Io mesme marchara con te e Io alleviara tu carga.' 15 Moses Le diceva, 'Si Tu mesme non marchara con nos, non race nos montar de 16 iste loco. Nam como on sapera que io ha ganiate Tu favor, io e Tu gente, a minus que Tu marcha con nos, quo nos pote esser distinguite, Tu gente e io, de tote le gentes que es super le terra? ' 17 Le Senior diceva a Moses: 'Etiam isto, lo que tu ha demandate, Io facera; nam tu ha ganiate Mi favor, e Io te cognosce per nomine.' 18 Moses diceva, 'Face me vider Tu presentia.' E Ille diceva, 'Io facera pas- 19 sar ante te tote Mi bonitate, e Io proclamara ante te le nomine Senior; e Io favorara le que Io favorara, e Io essera misericorde a qui Io essera mise- 20 ricorde, ma,' Ille diceva, 'Tu non pote vider Mi facie, nam le homine non pote vider Me e viver.' Le Senior diceva, 'Ecce un loco presso de Me; sta 21 super le rocca e quando Mi Presentia passa Io te ponera in un cavo del roc- 22 ca e Io te coperira de Mi mano usque Io ha passate. Alora Io retirara Mi 23 mano e tu videra Mi dorso, ma Mi facie non debera esser vidite.' 34 1 Le Senior diceva a Moses: 'Talia duo tabulas de petra como le primos, e Io inscribera super le tabulas le parolas que esseva super le prime tabulas, 2 que tu fracassava. Sia preste, le matino, pro montar de bon hora le monte de Sinai, e presenta te ibi a Me super le summitate del moatania. 3 Neno extra montara con te, e nemo extra se videra ubique super le montania; ni greges ni boves pasturara ante ille montania.' 4 Dunque Moses taliava duo tabulas de petra, como le primos, e le matino de bon hora ille montava le monte de Sinai, como le Senior le habeva commandate, e ille prendeva con se le duo tabulas de petra. 5 Le Senior descendeva in un nube; Ille stava con ille ibi, e proclamava le 6 nomine Senior. Le Senior passava ante ille e proclamava, 'Le Senior! Le Senior! Deo misericorde e clemente, lente al ira, abundante in bonitate e 7 in fidelitate; qui mantene le bonitate al millesime generation, e pardona le iniquitate, le transgression, e le peccato; totevia Ille non lassa impunite in toto, ma visita le iniquitate del patres super le filios e super le filios del filios usque le tertie e le quarte genelation.' 8 Moses se hastava de inclinar se a terra, e ille se prosternava. 9 Ille diceva, 'Si io ha ganiate Tu favor, O Senior, que le Senior marcha in medio de nos, ben que iste gente es obstinate. Pardona nostre iniquitate e nostre peccato, e prende nos pro Tu possession.' 10 Ille respondeva, 'Ecce Io face un alliantia. Ante tote tu gente Io facera prodigios le quales non se ha facite in alicun pais ni in alicun nation e tote le gente qui es con te videra como le obra del Senior que Io facera 11 con te es terribile. Attente ben lo que Io te commanda hodie. Io chassara ante te le amoritas, le hittitas, le perizzitas, le hivitas, e le jebusi- 12 tas. Guarda te de facer alliantia con le habitantes del pais ubi tu entra, a fin que illes non es un insidia in tu medio. Al contrario, tu evellera 13 lor altares, tu rumpera lor columnas, e tu abbattera lor idoles;1 nam tu 1. H {ashera} - Ass. as-ra-tu, 'arbores sacre'. E X O D O 34 43 14 non te prosternara ante un altere deo; quia le Senior, cuje nomine es Zelo- 15 se, es un Deo zelose. Tu non facera alliantia con le habitantes del pais, nam illes appete lor deos e sacrifica a lor deos, e illes te invitara e tu 16 mangiara de lor sacrificio; e quando tu prende lor filias pro tu filios, lor filias appetera lor deos e illas facera tu filios a appeter lor deos. 17 Tu non te facera deos fundite. 18 Tu observara le festa del azymos; septe dies al tempore fixe in le mense de Abib, tu mangiara pan azyme como Io te ha mandate, nam in le mense de Abib tu sortiva de Egypto. 19 Omne primogenitos es le Mie; de tote le bestial mascule, le primogenito, 20 sia boves sia oves, es le Mie. Ma tu redimera le primogenito de un asino con un ove; si tu non lo redime, tu rumpera le collo de illo. E tu redimera omne le primogenitos de tu filios. Nemo se presentara ante Me con le manos vacue. 21 Tu travaliara sex dies, ma le septime die tu cessara de travalio; tu cessara de travalio mesmo al tempore del arar e del falcar. 22 Tu obeservara le festa del Septimanas, del primitias del messe del tritico; e le festa del recolta al circuito del anno. 23 Tres vices per anno omne le masculos se presentara ante le Soverano Senior, 24 le Deo de Israe1. Io chassara nationes ante te e Io extendera tu frontieras; nemo concupiscera tu pais durante que tu monta pro presentar te ante le Senior tu Deo tres vices per anno. 25 Tu non offerera le sanguine de Mi sacrificio con alique azyme; e le sacrificio del resta de pascha non restara usque le matino. 26 Tu apportara al domo del Senior tu Deo le primitias selecte de tu solo. Tu non cocera un capretto in le lacte de su matre. 27 Le Senior diceva a Moses: Scribe iste parolas, nam secundo iste parolas Io face un alliantia con te e con Israel. 28 Moses esseva ibi con le Senior quaranta dies e quaranta noctes; ille non mangiava pan e ille non bibeva aqua; e ille scribeva super le tabulas le parolas del alliantia, le dece commandamentos.1 29 Alora Moses descendeva del monte Sinai; e quando Moses descendeva del montania tenente le duo tabulas del Pacto in su mano ille non sapeva que le pelle de su visage radiava, pois que ille habeva parlate con Ille. 30 Aharon e omne le israelitas videva que le pelle del visage de Moses esseva radiante; e illes timeva de approchar presso ille. 31 Ma Moses les appellava, e Aharon e ambe le chefes in le assemhlea le re- 3Z tornava, e Moses les parlava. Postea omne le israelitas approchava, e ille les communicava toto que le Senior le habeva parlate super le monte de 33 Sinai. E quando Moses habeva terminate de parlar con illes, ille poneva un 34 velo super su visage. Quandocunque Moses entrava ante le Senior pro parlar con Ille, ille levava su velo usque ille sortiva; e quando ille sortiva e diceva al israelitas lo que ille habeva essite mandate, le israelitas vide- 35 va como le pelle del visage de Moses esseva radiante. Alora Moses reponeva le velo super su visage usque ille retornava pro parlar con Ille. 35 1 Moses convocava tote le communitate israelita e les diceva: 2 Ecce lo que le Senior ha mandate vos de facer. Sex dies tu pote travaliar, ma le septime die essera sancte a vos, un sabbato de reposo complete con- 1. Lit. 'parolas'. E X O D 0 35 44 secrate al Senior; quicunque travalia ille die essera ponite a morte. 3 Vos non accendera un foco in ulle de vostre demoras le die del sabbato. 4 Moses parlava a tote le communitste de israelitas: 5 Ecce lo que le Senior ha mandate: Prende de inter vos contributiones al Senior, cata uno, qui lo face de bon corde, los apportara - contributiones pro 6 le Senior: auro, argento, e cupro; filos violette, purpuree, e scarlatin, 7 fin lino, e pilo de capra; pelle de arietes tingite rubee, pelles de delphi- 8 nos, e ligno de acacia, oleo pro le lampas, species pro le oleo de unction 9 e pro le incenso aromatic; petras de onyche e altere petras pro guarnir, pro le ephod e le pectoral. 10 Que omnes inter vos qui es habile veni e face toto que le Senior ha mandate: 11 le tabernaculo, su tenta e su copertura, su fibulas e su plancas, su barras, 12 su colunnas e su bases; le arca e su barras, le copertura, e le cortina del 13 tela; le tabula, e su barras e omne su utensiles; e le pan de exposition; 14 le candelabro pro illuminar, su utensiles e su lampas, e le oleo pro le lu- 15 minar; le altar de incenso e su barras; le oleo de unction e le incenso aro- 16 matic; e le tela del porta pro le entrata del tabernaculo; le altar del holocaustos, su grillia de cupro, su barras e omne su guarnitura; le cupa e su 17 base; le telas del corte, su columnas e su bases, e le tela pro le porta del 18 corte; le palos pro le tabernaculo, le palos pro le corte e le cordas; le 19 vestimentos brodate pro servir in le sanctuario, le vestimentos sacre de Aharon le sacerdote e le vesitimentos de su filios pro le servicio sacerdotal. 20 Alora tote le commuitate israelita sortiva del presentia de Moses. 21 E omnes cuje corde les incitava, e omnes cuje spirito les impellava, veniva apportante lor offerta al Senior pro le obra del tenta de assemblea, pro 22 tote su servicio, e pro le vestimentos sacre. Homines e feminas, omnes cuje cordes les impelleva, apportava broches, pendentes de aure, anellos, orna- 23 mentos1 - objectos de auro de omne sorta. E omnes qui possedeva filos violette, pupuree, e scarlatin, fin lino, pilo de capra, pelles de arietes tingite rubee, e pelles de delphinos, los apportava; omnes qui teneva argento o 24 cupro lo apportava cono offertos al Senior; e omnes qui possedeva ligno de 25 acacia pro le obras del servicio, lo apportava. E omne le feminas habile 26 filava con lor manos, e apportava lo que illas habeva filate de filos violette, pupuree, e scarlatin, e de fin lino. Omne le feminas, cuje cordes les 27 impelleva, filava le pilo de capra. Le chefes apportava petras de onyche e 28 altere petras de incastrar, pro le ephod e le pectoral; e species e oleo 29 pro le lumine, e pro le oleo de unction e pro le incenso aranatic. Assi le israelitas, omne le homines e feminas, cuje cordes les impelleva a contribuer al obra que le Senior per Moses habeva mandate de facer, apportava offertas voluntari al Senior. 30 Moses diceva al israelitas: 'Ecce, le Senior ha seligite Bezalel, filio de 31 Uri, filio de Hur del tribo de Judah. Ille le ha investite con un spirito divin de habilitate, intelligentia, e saper de omne sorta de obra, pro pro- 32 jectar designos, pro travaliar le auro, le argento, e le cupro, pro taliar 33 petras a incastrar, e pro cisellar ligno, e pro executar omne sortas de 34 obras de arte, e Ille ha accordate a ille le dono del inseniamento, tanto 35 como a Oholiab filio de Achisamakh, del tribo de Dan. Ille les ha investite con le habilitate de facer omne le obras - del sculptor, del designator, del brodator de filos violette, purpuree, scarlatin, e fin lino, e del texitor - pro executar omne sortss de travalios e pro projectar designos. 1. H {kumaz} - sgf. incerte. E X O D O 36 45 1 Dunque, que Bezalel e Oholiab e omne le homines habile que le Senior ha dotate con le habilitate e intelligentia pro saper como facer, executa tote le obra pro le servicio del sanctuario secundo toto que le Senior ha ordinate. 2 Moses vocava Bezalel e Oholiab e omne le homines habile que le Senior habeva dotate con habilitate, omnes cuje corde le impelleva a applicar se al 3 obra pro executar lo. Illes recipeva de Moses omne le donos que le israelitas habeva apportate pro executar le obras destinate al servicio del sanctuario. Quando cata matino illes apportava ancora le offertas voluntari, 4 omne le artisanos occupate a tote le travalios del sanctuario veniva, cata 5 uno del obra que ille faceva, e diceva a Moses, 'Le gente apporta multo plus que bastante pro le execution del obras que le Senior ha mandate a 6 facer.' Igitur Moses faceva publicar in le campamento a saper: 'Que nulle homine ni femina se occupa plus de offertas pro le sanctuario!' 7 Dunque le gente se refreneva de apportar. Lor effortios bastava e excedeva pro tote le obras que il habeva a facer. 8 Alora tote le homines habile inter illes occupate del obra faceva le tabernaculo de dece tapises: de fin lino retorse, filos violette, purpuree e 9 scarlatin, travaliate con un designo de cherubim. Le longitude de cata tapis esseva vinti-octo cubitos, e le largor de cata tapis esseva quatro cu- 10 bitos - tote le tapises del mesme mesura. Cinque del tapises se univa insi- 11 mul, e cinque del altere tapises se univa insimul. Illes faceva cordones violette al bordo del tapis exterior de un parte, e illes faceva le mesmo 12 al bordo del tapis exterior del altere parte. Illes faceva cinquanta cordones al prime tapis, e cinquanta cordones al bordo del ultime tapis del secunde parte; le cordones se correspondeva le unes con le alteres. 13 E illes faceva cinquanta fibulas de auro e univa le tapises le un le altere con le fibulas; dunque le tabernaculo deveniva un toto. 14 Illes faceva pannos de pilo de capra pro servir de tenta super le taberna- 15 culo; illes faceva dece-un de iste pannos. Le longitude de cata panno esseva trenta cubitos, e le largor de cata panno esseva quatro cubitos; le dece- 16 un pannos habeva le mesme mesuras. On univa separatemente cinque del pannos, e le sex alteres saparatemente. 17 Illes faceva cinquanta cordones al bordo del ultime panno del altere parte. 18 Illes faceva cinquanta fibulas de cupro pro unir, quo illo poteva devenir 19 un toto. E illes faceva un copertura del pelles de ariete tingite rubee pro le tenta, e un copertura del pelles de delphinos supra. 20 Illes faceva le plancas pro le tabernaculo de ligno de acacia placiate erec- 21 te. Le longitude de cata planca esseva de dece cubitos, le largor de cata 22 planca esseva de un cubito e medie. Cata planca habeva duo cardines, parallel1 le un le altere; illes faceva le mesmo con tote le plancas del taberna- 23 culo. Del plancas del tabernaculo, illes faceva vinti plancas al latere del 24 sud,2 faciente quaranta bases de argento sub le vinti plancas, duo bases sub 25 un planca pro su duo cardines e duo bases sub cata sequente planca pro su duo cardines; e pro le altere latere del tabernaculo, al latere del nord, 26 vinti plancas, con lor quaranta bases de argento, duo bases sub un planca 27 e duo bases sub cata sequente planca. E pro le parte posterior del taberna- 28 culo, al west, illes faceva sex plancas; e illes faceva duo plancas pro le 29 angulos del tabernaculo al parte posterior. Illos3 esseva duple in basso, e se terminava del mesme maniera al alto intra un anello;3 illes faceva assi 30 pro tote le duo placiate al duo angulos. 1. Vide nota a 26:17. 2. Vide nota a 26:18. 3. Sgf. del H incerte. E X O D 0 36 46 Assi il habeva octo plancas con lor bases de argento; dece-sex bases, duo sub cata planca. 31 Illes faceva barras de ligno de acacia, cinque pro le plancas de un latere 32 del tabernaculo, cinque barras pro le plancas del altere latere del taber- 33 naculo al parte posterior, al west; le barra central transversava le plan- 34 cas de un extremitate al altere. Illes coperiva le plancas con auro, e faceva de auro lor anellos que recipeva le barras; e illes coperiva le barras con auro. 35 Illes faceva le cortina de filos violette, purpuree, e scarlatin, e de fin lino retorse; intra illo le designo de cherubim esseva travaliate. 36 Illes lo faceva quatro colunnas de ligno de acacia, con lor croches de auro; 37 e illes los fundeva quatro bases de argento. Illes faceva le tela pro le entrata del tenta de filos violette, purpuree, e scarlatin, e de fin lino 38 retorse, brodate; e cinque columnas pro illo con lor croches. Illes coperiva lor capitellos e lor virgas con auro; ma le cinque bases esseva de cupro. 37 1 Bezalel faceva le arca de ligno de acacia, duo e medie cubitos de longitude, un cubito e medie de largor, e un cubito e medie de altitude. Ille lo cope- 2 riva de auro pur, intro e foras; e ille faceva circa illo un bordatura de 3 auro. Ille fundeva pro illo quatro anellos de auro, pro su quatro pedes: duo anellos de un latere e duo anellos del altere latere. Ille faceva bar- 4 ras de ligno de acacia e los coperiva de auro, e ille insertava le barras 5 in le anellos al lateres del arca pro portar le arca. 6 Ille faceva un copertura de auro fin, duo cubitos e medie de longitude, e 7 un cubito e medie de largor. Ille faceva duo cherubim de auro; ille los fa- 8 ceva de auro battite - al duo extremos del copertura: un cherub a un extremo e le altere cherub al altere extremo; ille faceva le cherubim del mater- 9 ial del copertura, a su duo extremos. Le cherubim extendeva lor alas in alto, protegente le copertura con lor alas. Illes se confronteva; le facies del cherubim se tornava verso le copertura. 10 Ille faceva le tabula de ligno de acacia, duo cubitos de longitude, un cubi- 11 to de largor, e un cubito e medie de altitude; ille lo coperiva con auro 12 pur e faceva circa lo un bordatura de auro. Ille faceva circa lo un bordo del largor del palmo, e faceva un bordatura de auro pro su bordo circa. 13 Ille fundeva quatro anellos de auro pro illo e attaccava le anellos al qua- 14 tro angulos a su quatro pedes. Le anellos esseva presso le bordo pro intra- 15 poner le barras pro portar le tabula. Ille faceva le barras de ligno de acacia pro portar le tabula, e los coperiva de auro. Le utensiles que on 16 debeva poner super le tabula - su scutellas, cocleares, urceos e jarras pro offerer libationes - ille los faceva de auro pur. 17 Ille faceva le candelabro de auro pur. Ille faceva le candelabro - su base e su fuste - de auro battite; su calices, globos, e petalos esseva del mes- 18 me material. Sex brancas sortiva de su lateres; tres brancas de un latere del candelabro e tres brancas del altere latere del candelabro. Il habeva 19 tres calices in le fonta de flores de amandola cata con globos e petalos, super un branca; e il habeva tres calices in le forma de flores de amandola, cata con globos e petalos, super le sequente branca, e le mesme pro le sex 20 brancas sortiente del candelabro. Super le candelabro mesme il habeva qua- 21 tro calices in le forma de flores de amandola, cata con globos e petalos; E X O D O 37 47 un globo sub un par de brancas sortiente de illo; e un globo sub le secunde par de brancas sortiente de illo; e un globo sub le ultime par de brancas sortiente de illo; e assi pro tote le sex brancas sortiente del candelabro. 22 Lor globos e lor fustes esseva de un mesme pecia; le toto de illo esseva de 23 un pecia integre de auro pur battite. Ille faceva su septe lampas, su leva- 24 tores, e vasos de cinere, de auro pur. Ille empleava un talento de auro pur pro facer lo con tote su utensiles. 25 Ille faceva le altar de incenso de ligno de acacia; su longitude esseva un cubito e su largor esseva un cubito - un quadrato - e su altitude esseva duo cubitos; su cornos esseva de un mesme pecia con illo. Ille lo laminava de 26 auro pur: su alto, su lateres circa, e su cornos; e ille faceva un bordatu- 27 ra de auro circa. Ille faceva duo anellos de auro sub le bordatura, super su duo lateres - al lateres opposite - que serviva de tener le barras pro por- 28 tar lo. Ille faceva le barras de ligno de acacia, e ille los laminava de 29 auro. Ille preparava le oleo sancte de unction e le incenso de species pur, secundo le arte del perfumator. 38 1 Ille faceva le altar pro holocaustos de ligno de acacia, cinque cubitos de longitude e cinque cubitos de largor - un quadrato - e tres cubitos de alti- 2 tude. Ille faceva le cornos super su quatro angulos; le cornos sortiva de 3 illo; e ille lo laminava de cupro. Ille faceva omne le utensiles del altar - le ollas, le palas, le bassinos, le furcas, le brasieros - ille faceva omne 4 iste utensiles de cupro. Ille faceva pro le altar un grillia de spalier de 5 cupro, que extendeva basso, sub le bordo, verso su medio. Ille fundeva qua- 6 tro angulos de grillia de cupro, pro tener le barras. Ille faceva le barras 7 de ligno de acacia e los laminava de cupro; e ille insertava le barras in le anellos al latere del altar pro portar lo. Ille lo faceva cave, de plancas. 8 Ille faceva le cupa de cupro e su base de cupro, empleante le speculos del feminas qui assisteva1 al entrata del tenta de assemblea. 9 Ille faceva le corte: Del latere del sud le corte habeva cortinas de fin lino retorse, cento cubi- 10 tos - con lor vinti columnas e lor vinti bases de cupro, le croches del columnas e lor anellos essente de argento. 11 Del latere del nord, cento cubitos - con lor vinti columnas e lor vinti bases de cupro, le croches del columnas e lor anellos essente de argento. 12 Del latere del west, cinquante cubitos de cortinas - con lor dece columnas e lor dece bases, le croches e lor anellos essente de argento. 13 De latere del est al fronte, cinquanta cubitos: dece-cinque cubitos de cor- 14 tinas a un flanco con lor tres columnas e lor tres bases, e dece-cinque cu- 15 bitos de cortinas al altere flanco - a cata latere del porta del corte - con lor tres columnas e lor tres bases. 16 Omne cortinas circa le corte esseva de fin lino retorse. 17 Le bases pro le columnas esseva de cupro, le croches e anellos del columnas esseva de argento, le lamina de lor capitellos esseva de argento; omne le columnas del corte esseva juncte per virgas de argento. 18 Le tela del porta del corte, obra de broderia, esseva de filos violette, purpuree, e scarlatin, e de fin lino retorse. Illo habeva vinti cubitos de longitude, e2 su altitude esseva de cinque cubitos como le largor2 del cortinas del corte. 1. Sgf. del H incerte. 2. H obscur. E X O D O 38 48 19 Il habeva quatro columnas; lor quatro bases esseva de cupro, lor croches esseva de argento, e le laminas de lor capitellos e lor virgas esseva de ar- 20 gento. Omne le palos del tabernaculo e de circa le corte esseva de cupro. 21 Ecce le contos del tabernaculo, le Tabernaculo del Pacto, que se redigeva conforme al ordine de Moses - le obra del levitas sub le direction de Itha- 22 mar filio de Aharon le sacerdote. Bezalel, filio de Uri filio de Hur, del 23 tribo de Judah, habeva facite toto que le Senior habeva commandate Moses; a su latere esseva Oholiab filio de Achisamakh, del tribo de Dan, gravator e designator, e brodator super le filos violette, purpuree, e scarlatin, e fin lino. 24 Tote le auro empleate pro le obra, in tote le obra del sanctuario - le auro del oblation - esseva 29 talentos1 e 730 shekeles secundo le shekel del sanc- 25 tuario. Le argento de illes del communitate qui se contava esseva 100 talentos e 1.775 shekeles secundo le shekel del sanctuario: un medie shekel2 per 26 capite, secundo le shekel del sanctualio, pro cata uno comprendite in le 27 contos, ab le etate de vinti annos e supra, 603.550 homines. Le 100 talentos de argento esseva pro funder le bases del sanctuario e le bases pro le 28 cortina, 100 bases per 100 talentos, un talento per base. E con le 1.775 shekeles ille faceva croches pro le columnas, e laminas pro lor capitellos, e ille los guarniva de anellos. 29 Le cupro de oblation esseva 70 talentos e 2.400 shekeles. De illo ille face- 30 va le bases pro le entrata del tenta de assemblea; le altar de cupro con su 31 grillia e tote le utensiles del altar; le bases del corte circa, e le bases del porta del corte; e tote le palos del corte circa. 39 1 De filos violette, purpuree, e scarlatin illes faceva le vestimentos de officio pro le servicio in le sanctuario; e illes faceva le vestimentos sacre 2 pro Aharon como le Senior habeva ordinate Moses. On faceva le ephod de auro, de filos violette, purpuree, e scarlatin, e fin lino retorse. Illes applat- 3 tava laminas de auro e secava filos a interlaciar lo in le panno violette, 4 purpuree, e scarlatin, e de fin lino - obra de arte. Illes faceva humerieras 5 juncte; illos esseva jungite per su duo extremitates. Le cinctura decorate que esseva super illo esseva del mesme material - de auro, de filos violette, purpuree, e scarlatin, e de fin lino retorse, como le Senior habeva ordinate Moses. 6 Illes ambiva le petras de onyche de incastraturas de auro, super le quales on gravava le nomines del filios de Israel como on grava sigillos. 7 On los poneva super le humerieras del ephod, como petras de memoria pro le israelitas - como le Seniol habeva ordinate Moses. 8 On faceva le pectoral in le modo del ephod: de auro, filos violette, purpu- 9 ree, e scarlatin, e fin lino retorse. Illo esseva quadrate; on faceva le pectoral duple - su longitude esseva de un palmo, e su largor esseva de un 10 palmo, duple. On incrustava in illo quatro rangos de petras. Ie prime rango 11 esseva un rango de3 sardius, topazo, e esmeraldo; le secunde rango: carbuncu- 12 lo, sapphiro, e diamante; le tertie rango: opalo, agata, e amethysto; le 13 quarte rango: crystallite, onyche e jaspis. Illos se incrustava con auro in 14 lor montage. Le petras correspondeva al nomines de filios de lsrael: duo-dece conforme lor nomines. Illos esseva gravate como sigillos, cata uno con su nomine, pro le duo-dece tribos. 1. Un talento hic equala 3.000 shekeles. 2. H {beqa'}. 3. Vide nota a 28:17. E X O D O 39 49 ** 15 Super le pectoral on faceva catenas tressate in le forma de cordones de auro 16 pur. On faceva duo armaturas de auro e duo anellos de auro, e on attaccava le duo anellos al duo extremitates del pectoral, attaccante le duo cordones 17 de auro al duo anellos al extremitates del pectoral. Alora on attaccava le 18 duo extremitates del cordones al duo armaturas, attaccante los ante al hume- 19 rieras del ephod. On faceva duo anellos de auro e on los attaccava al duo extremitates del pectoral, a su bordo interior, que incontra le ephod. 20 On faceva duo altere anellos de auro e los attaccava ante le ephod, basso super le duo humerieras presso su junctura super le cinctura decorate del 21 ephod. Le pectoral se ligava per un cordon violette ab su anellos usque le anellos del ephod, quo le pectoral restava super le cinctura decorate del ephod e non se separava del ephod - como le Senior habeva ordinate Moses. 22 On faceva le mantello del ephod de obra texite, toto de violette. 23 Le apertura del mantello, in le medio de illo, esseva como le apertura de un mantello de malia, con un ligatura circa le apertura a fin que illo non 24 se divelle. Super le gonna del mantello on faceva granatas de filos violette, purpuree, e scarlatin, retorse. 25 Etiam on faceva campanas de auro pur, e on attaccava le campanas inter le granatas, circa le gonna del mantello, inter le granatas; un campana e un 26 granata, un campana e un granata, circa le gonna del mantello, pro le servicio, como le Senior habeva ordinate Moses. 27 On faceva le tunicas de fin lino, de obra texite, pro Aharon e su filios; 28 e le turbanes decorate de fin lino, e le calceones line de fin lino retorse; 29 e le cincturas de fin lino retorse, filos violette, purpuree, e scarlatin, brodate - como le Senior habeva ordinate Moses. 30 On faceva le lamina del diadema sancte de auro pur, e on gravava super illo 31 como un grava un sigillo: 'Sancte al Senior'. On lo attaccava un cordon violette a fin de fixar lo al turban supra - como le Senior habeva ordinate Moses. 32 Assi esseva complite tote le obra del tabernaculo del tenta de assemblea. Le israelitas lo faceva; como le Senior habeva ordinate Moses, assi illes lo faceva. 33 Alora illes apportava le tabernaculo a Moses, con le tenta e tote su guarnitura: su fibulas, su plancas, su barras, su columnas, e su bases; le coper- 34 tura de pelles de arietes tingite rubee, le copertura de pelles de delphi- 35 nos, e le cortina pro le tela; le Arca del Pacto e su barras, e le copertu- 36 ra; le tabula e omne su utensiles, e le pan de exposition; le candelabro 37 pur1, su lampas - lanmpas rangiate in ordine - e omne su guarnitura, e le oleo 38 de illuminar, le altar de auro, le oleo de unction, le incenso aromatic, e 39 le tela pro le entrata del tenta; le altar de cupro con su grillia de cupro, 40 su barras e omne su utensiles, e le cupa e su base; le te]as del corte, su columnas e su bases, le tela pro le porta del corte, su cordones e su palos - omne le guarnitura pro le servicio del tabernaculo, le tenta de assemblea; 41 le vestimentos brodate pro servir in le sanctuario, le vestimentos sacre de Aharon le sacerdote, e le vestimentos de su filios pro le servicio sacerdotal. 42 Conforme a toto que le Senior habeva ordinate Moses, assi le israelitas ha- 43 beva facite tote le obra. E quando Moses videva tote le travalio, e ecce illes lo habeva facite - como le Senior habeva ordinate, assi illes lo habeva facite - Moses les benediceva. 1. I.e. 'auro pur'. E X O D O 40 50 1 Le Senior parlava a Moses, dicente: 'Le prime die del prime mense tu esta- 2 blira le tabernaculo del tenta de assemblea. 3 Placia ibi le arca del testimonio, e include le arca per le cortina. 4 Apporta le tabula e rangia lo; apporta le candelabro e incende su lampas; S e placia le altar de auro pro incenso ante le Arca del Pacto. Alora pone le tela al entrata del tabernaculo. 6 Tu placiara le altar de holocaustos ante le entrata del tabernaculo del 7 tenta de assemblea. Placia le cupa inter le tenta de assemblea e le altar, 8 e pone aqua in illo. Establi le corte circa, e pende le tela pro le porta del corte. 9 Prende le oleo de unction e ungue le tabernaculo e toto que es in illo pro consecrar lo e tote su guarnitura, a fin que illo essera sancte. 10 Alora ungue le altar de holocaustos e omne su utensiles pro consecrar le 11 altar, a fin que le altar essera multo sancte. E ungue le cupa e su base pro consecrar lo. 12 Tu face avantiar Aharon e su filios verso le entrata del tenta de assemblea 13 e tu les lavara con le aqua. Revesti Aharon del vestimentos sacre, e ungue 14 le e consecra le, que ille Me servi como sacerdote. Alora face avantiar su 15 filios, revesti les de tunicas, e ungue les como tu ha unguite lor patre, que illes Me servi como sacerdotes. Iste unction de illes les servira pro le sacerdotio perpetue durante le etates.' 16 Moses faceva lo; conforme a toto que le Senior le habeva ordinate assi ille faceva. 17 Le prime mense del secunde anno, le prime die del mense, le tabernaculo es- 18 seva erigite. Moses erigeva le tabernaculo, placiante su bases, mittente 19 su plancas, insertante su barras, e erigente su columnas. Ille extendeva le tenta super le tabernaculo ponente le copertura del tenta super illo - como le Senior habeva ordinate Moses. 20 Ille prendeva le Pacto e lo poneva in le arca; ille fixava le barras al ar- 21 ca, ille poneva le copertura super le arca, e apportava le arca intra le tabernaculo. Alora ille levava le cortina de separation e occultava le arca del Pacto - como le Senior habeva ordinate Moses. 22 Ille placiava le tabula in le tenta del assemblea, al exterior del cortina, 23 al latere nord del tabernaculo. Super illo ille rangiava le pan ante le 24 Senior - como le Senior habeva ordinate Moses. Ille placiava le candelabro in le tenta de assemblea opposite le tabula al latere sud del tabernaculo. 25 E ille incendeva le lampas ante le Senior - como le Senior habeva ordinate 26 Moses. Ille placiava le altar de auro in le tenta de assemblea, ante le 27 cortina. Super illo ille ardeva incenso aromatic - como le Senior habeva ordinate Moses. 28 Alora ille levava le tela pro le entrata del tabernaculo. Al entrata del 29 tabernaculo del tenta de assemblea, ille placiava le altar de holocausto. Super illo ille offereva le holocausto e le oblation de farina - como le 30 Senior habeva ordinate Moses. Ille placiava le cupa inter le tenta de as- 31 semblea e le altar, e poneva aqua in illo pro lavar. De illo Moses e Aharon e su filios poteva lavar se le manos e le pedes; illes se lavava quan- 32 do illes entrava in le tenta de assemblea, e quando illes approchava le altar - como le Senior habeva ordinate Moses. E ille establiva le corte circa le tabernaculo e le altar, e levava le tela pro le porta del corte. Assi Moses compliva le obra. E X O D 0 40 51 34 Alora le nube coperiva le tenta de assemblea, e le Presentia del Senior ple- 35 nava le tabernaculo. Moses non poteva entrar in le tenta de assemblea, quia le nube restava super illo e le Presentia del Senior plenava le tabernaculo. 36 Quando le nube se altiava del tabernaculo, le israelitas poteva mitter se 37 in cammino; ma si le nube non se altiava, illes non se mitteva in cammino usque le tempore que illo se altiava. Nam un nube del Senior restava super 38 le tabernaculo durante le die, e il habeva un foco in illo1 durante le nocte, in le vista de tote le domo de Israel durante lor viages. 1. I.e. in le nube.