/დუდი 1
| ←დუდი 1. არიკი, ამბე, როსტომ – საარაბოშ მაფაში | ჸილოშტყებამი | დუდი 2. ძირაფა როსთომ – მაფაშე ჸილოშტყებამი კოჩიში→ |
| გინმათნგალი დავით ჯანჯღავა |
არიკი, ამბე, როსტომ – სარაბოშ მაფაში
საარაბოს ორდუ მაფა ღორონთიშე ბედნიერი,
ირფელიში მქონებელი, ირფელიში ღვენიერი,
ნინა–წყარამ მორაგადე როსთომ მაფა ორდუ ჭკვერი,
ბრელ უღუდ სამართალი დო კანონი ნერი–ნერი.
ვაჸუნდუ სქირი მაფასი მაქიმინალი ბოშური,
ღორონთიშე დინაბადი უხედუ აკა ოსური,
მუშ მაჯინეს მიდმუღალჲდ გური, გონება დო შური,
ბრძენი ოკოდ მაცქვაფური დო ნინა ბრელი ოშური.
ძღაბის ჯოხოდ თინათინა, დო ორდუ დიდი ოცქაფური,
თე ქივანაშ ენჭოფა ბჟა დო თუთაშ უკათური,
მაფაქ ცხოდი ქოქიმინუ ქიმიშინუ მუში თური;..
უწუ , ,,ოკო ქოგიწუათ ჩქიმი ჯგირი ჩქიმი ფური.“
... დო თქუ : ვთქუანქ, ართი საქმეს თქვანი გასაკვირესია,
ი, მუჟამსით ვარდი მუში გახომუანს პირენსია
ორი ორო მოურს ინა ულჲს პირენსია
ჩქიმი ბედით რაგადჷ ნუგგაკვირენსია.
მა მოჭირუ თი ლჲახარა ნამუსთ უჯგუ ბრელი შხვანი
საამდღაჭუმე მაღურეთ ინწყუაფუ ჩქიმი ჭყანი
მორუ ჩქიმი სირჩინუე თე ქივანაშ გამნაჭყანი,
ვარა მუ რე თიში რინი მიშით ვაანათენს ჩხანი?!.
მუთა ღირუ თი სინთე ნამუსთ ოფორუ მუნაფა,
მიშთ გური გურო ვაგურენს, შურო ვაღირუ გურაფა.
მა რჩინუს აწ ვეშმალებე საქმეში ჯღონა წურაფა,
აწი ვადაშვენს ჩქიმ წელენს ერაღიშ გილჲაბუნაფა.
ჩქიმი აკა სქუას მა ვაკურთხენქ ჩქინი მაფათ,
გეგეს ვეზირენქ, უწუეს: ,,ვავთქუანთ ჩქი თეს ცქვაფათ,
თუმცა ვორეთ გურ–ჭყოლირი ვარდიშ პირიშ გოხომაფათ,
ჸურუ ჯვეში ირო უჯგუ ჭკვერი ახალს დოგურაფათ.
სირჩინუაშ დიო თქუანით მუშენი თქვილით შქიდაფა,
თქვანი ,,ჸურული“ სხუნუა , შხვაში ,,ჭკვერულიშ“ ძირაფა
ნება თქვანი რე ქიმინით, ვეგეკუთნებუ ნდურაფა
მურიცხის ნებათ მიქ მეჩუ ბჟა–თუთას დუჭყას ხუნაფა.
მუ ვღოლჲათ, მაფათ ოსური ამდღა საარაბოს ორე,
მაფობა უჩქუნ მიჩქუნა, გუმარჩქინე ღორონთირე
ბოშურს ირფელს შილებუანს, ვასაჭირუ მით მოთირე
დადული გონდა მუმული ლჲაკვი ლჲომიში ართი რე“.
თე პასუხი მეჩეს მაფას ვეზირენქ დო შხვა კათენქ
...დო უწუეს: ,,ამ დღარიშე საარაბოს ვამფენქ,
მაფათ ნიშნენქ სქანი ძღაბის, ნათელს არძენქ, ვანათენქ!
მაფაშ ვეზირი ავთანდი ქალჸაფინუ თე ამბენქ.
ავთანდი ორდუ უჩაში საარაბოში ჯარიში
სქუა დიდიში კოჩიში, გვაროთ დიდიში გვარიში,
მისით ჸუნდუ თიზმა ჯარი – ვეჭარედუ ანგარიში,
მოლჷიმე დო მატახალი ჯიხეფიში მანგარიში.
ავთანდიშ სახე ნათუნდუ ეტოლებუდუ თუთასი,
სიხვამარდეთ დო სიმარჯვეთ მეჩანდუ მითინს მუთასი;
უღუდ ფულირი ჸოროფა, ნამუქით ასი მურთ ასი,
თქუ: ,,შხირას აწი მაღვენუ მუში ძირაფა მუქთასი“.
მუჟანსთ მაფათ გუმაცხადუ როსთომ–მაფაქ თინათინა
მუში ვეზირ ავთანდისი მიაჩამუ გურიშ ბინა.
დიო ხოლო ოონჯღორუ ჸოროფაში გუმორჩქინა
დიო ხოლო ვარაგადე საჸოროფოთ თინას ნინა.
საარაბოს გაგინოჩუ როსტომ მაფაქ ათე დება;
,მა გიევლი აწი ორე თინათინაშ გამაფება,
... დო არსულენს ირი საქმეს მემიჩამუ მუშით ნება
მორთით, ძირით, მიახვამით, გაქენა დო მეჩით ქება.
მორთუ ირი არაბიქით გეებრელჲუ კოჩქი თაში,
დღას მისი ეტოლებუ ვარ სიბრელე მური–სქაში,
ოქებელიშ ირი კოჩი მემაჩამალი რე ხმაში
ოხიოლჲუ თუთა–ბჟასი, ორწყე მურუნცხეფი ცაში.
როსტომ–მაფაქ დოხვამუ დო უწუ ათე დარიგება;
,,ამდღა სი რექ ჩქინი მაფა გიღუ პასუხიში გება,
საარაბოშ სამაფოში ჩქიმიჸურე გიღუ ნდვება.
დაკვირეულქ იჸი–ჭკვერქ ხალხიშე გარვენუ ქება.
ვარდის დო ნეხვის რადგანო ბჟა ართინერო მიორე,
დინდარ–ღარიბიშ მეღება ხვამა დო ჩამა იჸორე,
ხვე გინატების ოკირანს, კირილი კირუ მით ორე
ჯგირი გური დო კოჩანა ვართი ართო რე, ვითო რე.
მუჭოთ ცასი მურუნცხეფი მაფას უღუ დიდი ღვენა.
ღვენას ოკო მოხვარება, მეჩი კათას მუთ აღენა,
შუმა ორგუ კოს, ჭკომუა, შენახება ვარე რჩქენა.
მუსით მეჩა კოს ვადინუ დო მუსით ვარ ინაღე ნა.“
მუმაში თე გურაფასი ირჩქილუანდუ ძღაბი რჩქინათ,
თოჸუს ირო მიაქცენდუ, ვემიწყინენდუ მუმაშ ნინათ
როსტომს გური ეხარებედ დო ხიოლენდ თინათინათ
თინათინა ბჟას წონენდუ მარა ბჟა გინირთუდ თინათ.
მიოხვამალ მიახვამეს იოშესი კასა მუში,
ძვირფას თოლი–მარგალიტი ხოლო ბრელი შხვა უჯგუში,
მაფაქითი ვემიწყინუ სოიგდა ცენდუ თოლი ხუში,
მეჩუ ღვენა საარაბოს–გამანწყუ ოსარე სუში.
მიშუ დღა დო ორდუ შუმა, ორდუ დიდი შაყარუა,
დღას მისი ეცალებუ შხვა მუთუნი მაყარუა,
ვერაგადე ლხინის ცქვაფა, ვეშილებე ეჭარუა,
თაში მისუ ხიარულჲო თე მარუა თი მარუა.
მუჟანსითი გეთუ შუმაქ, მიოტუეს ლჲაყაფ–ბირა,
ავთანდი დო როსტომ–მაფაქ თქუეს: ,,აწი მუ მიჭირა.
მაფათ მაფენს საარაბოს ბჟაში უძირაფუ ცირა...
მივშვათ, ართი ვინოტყელჲათ, მოგებულქი იღას ქირა.“
როსთომ–მაფა დო ავთანდიქ მუჟანსით ქაგურეს სირზეს;
,,ვიდათია ნონტყელიშა,“ იტროგეს დო ალი გირზეს,
მითი მეტის ჸვილჲუნდუნი – თიში ღვენა გააჟირზეს
ნარაგადიშ შესრულება იფუჩუეს დო დენირზეს.
ავთანდისი როსთომ– მაფაქ უწუ ათე ორაგადე;
მიდევჸონათ ჩქი მონეფი სიმართეში დუმაბადე,
ართი სქანი შერმადინი, სიმართეში მორაგადე,
შხვათ ნაჸვილჲაშ თოჸუჯიში მემაჩამე, მემახანდე.
მირიგეს დო დოძახინით ქიმიჭანეს ვითი მონა
... დო უწუეს; ,, მაამზადით მონადირერენს მუთ ოკონა
ჭუმე ოკო ვინოტყელჲათ ქირქე, ეკოხ–დიკოხონა.
ორდოს ადრე მიიმზადით, ვაგაჩენდათ დრამიშ წონა.
დისერუ დღაქი გოთანდუ, ქოქიმინუ ბჟაქით ჩხორი,
ინწყუაფუ ვითი მონა, შერმადინი, გაფა, ჭკორი,
ვარდეს ფუჩიშ მატახალი მუშ მოქცევას ვაგვაჭყორი,
იდეს დღა დო ვემისვანჯეს, ვემიწყინეს შარა შორი.
ნოტყელქჷ ქიდიჭყუ ბუძოლი ქიგინადუ მინდორს,ტყას
მითინს ნინათ ვარაგადე ვართი ეიაარე დღას,
თხა–ირემი, ჯიხვი–სქვერი თომა ვეიალე სისქას.
ავთანდი დო როსთომ მაფაქ ცხენით ქიმშაყუნეს შქას.
ქიდეკინეს ქოპულ–შქვინდი მონადირეთ ორდუ მინი
ქიგუდირთეს მიკი–მოკი, თქუეს: ორე ტყა დორშვინი;
ნონტყელეფი მიშეფაფუ ოჭირუნა თიში ჯინი,
მეთხოზუდუ მაფა–ჭკორი, დო რდუ კიჟინი დო რშვინი.
ბრელს მოუსფეს ნონტყელენსი სიცოცხლეში ეფშა გური
ქუმახორგეს მონენქ ართო; ძირით ჯგირი, ძირით ფური
– ქომიწილით თქვა სიმართე მიშ ხეშე რე ბრელი ღური“
...დო უწუეს: ვთქუანთ მართალს თეში ჩხონდუ ჩქინ შური.“
უწუესი: ღვენიერი საარაბოშჷ მაფა რექ,
ვეგეწყინას ნარაგადიქ, ჩქი ვორწყედით ირფელს თექ,
ართით ვაჩილჲათუ ნონტყელს მუთ ოჸოთუ ავთანდიშ ხექ.
ავთანდიშ ხეშე ნოტყელენს ბრელსი მააკორდუ ხვექ.
აწი რე ჟირი ათასი ნაყვილჲ ჟირიხოლოში.
ავთანდიშ ეჩით მეტირე გვერდიშ უკული ხოლოში,
ზიტყვა მართალი ვეწყინა, ვავჩათ ნალჲასა კოლოში,
ღვინიშ სიფერექ მიდართუ დო რდუ სიფერე თხოლოში.
როსთომ მაფას ათე დროსი ჭითათ გინართჷ სახექ ჩექ
მარა ავთანდიშ მორძგვი ხექ, მაფასთ ქახიოლჲუ ჭექ
თქუ: ,,ჩქინი რექ ჭკორი ნარდი, იშენთ ჩქიმი ხოლჲოს ხექ
მოგახვამა გუმორძგვალჲას, გიგატიბას ხვამაქ, ბენქ.
მასვანჯებუშა მიდართეს ლჲაჸაფ–ლჲაჸაფი ბირათი
იოშეას ნოტყელეფითი ოროქ გინირთუ ბინათი,
მიახოლჲანს ავთანდი, დანირზებული ქირათი.
დო მონენს თოლი ვარძღუდუ ეკილ–დიკილ ჯინათ.