(ဗဟုပုတ္တိက) သောဏာ ထေရီအကြောင်း

by မင်းကွန်းဆရာတော်

←(၆) နန္ဒာထေရီအကြောင်း

မဟာဗုဒ္ဓဝင် by မင်းကွန်းဆရာတော် (၇) (ဗဟုပုတ္တိက) သောဏာ ထေရီအကြောင်း

(၈) သကုလာထေရီအကြောင်း→

(က) ထေရီမ၏ ရှေးဆုတောင်း

     ဤ(ဗဟုပုတ္တိက) သောဏာထေရီအလောင်း အမျိုးကောင်းသမီးသည် ပဒုမုတ္တရမြတ်စွာ လက်ထက်တော် အခါဝယ် ဟံသာဝတီ မင်းနေပြည်၌ သူဌေးသမီးဖြစ်၍ နောက်အဖို့ဝယ် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို ကြားနာရစဉ် မြတ်စွာဘုရားရှင်က

၉၉

ဘိက္ခုနီမတပါးကို “အာရဒ္ဓဝီရိယ = လုံ့လပြင်းထန် ထက်သန်သော အရာ”ဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူသည်ကို မြင်ရ၍ အားကျနှစ်သက်ကာ အဓိကာရ ကောင်းမှု ကုသိုလ်ကိုပြုပြီးလျှင် ထိုအာရဒ္ဓဝီရိယ ဧတဒဂ်ရာထူးကို ဆုတောင်းပတ္ထနာမှု ပြုခဲ့လေသည်။ ပဒုမုတ္တရ မြတ်စွာဘုရားရှင်ကလည်း ဗျာဒိတ်စကား မိန့်ကြားတော်မူခဲ့လေသည်။

(ခ) နောက်ဆုံးဘဝ ရဟန်းမ-ပြုခြင်း

     ထိုသူဌေးသမီးသည် ကမ္ဘာတသိန်းကြာ ကာလပတ်လုံး နတ်ပြည် လူ့ပြည်တို့၌ ကျင်လည်ကျက်စားခဲ့၍ ဤဘုရားမြတ်စွာ ပွင့်ထွန်းတော်မူရာ ကာလဝယ် သာဝတ္ထိပြည်၌ သူဌေးသမီးဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် အရှင်သခင် လင်ယောက်ျား သူဌေးသားအိမ်သို့ လိုက်ပါရကာ သားသမီး (၁၀) တကျိပ်ထွန်းကား ရရှိရကား “ဗဟုပုတ္တိက-သောဏာ”ဟူ၍ ထင်ရှားလေသည်။

     ဗဟုပုတ္တိက-သောဏာ သူဌေးကတော်သည် နောက်တချိန်ဝယ် အရှင်သခင် လင်ယောက်ျား သူဌေးသား ရဟန်းပြု၍ သွားလတ်သော် အရွယ်သို့ရောက်ကြသည့် သားသမီးတကျိပ်တို့ကို အိမ်ထောင်ထိမ်းမြား နေရာချထားပြီးလျှင် အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို သားသမီးတို့အား အမွေခွဲဝေ၍ ပေးလေ၏၊ မိမိအတွက် အနည်းငယ်သော ဥစ္စာကိုမျှ ချန်၍မထားချေ။ ဗဟုပုတ္တိက-သောဏာ သူဌေးကတော်ကို သားများ သမီးများက နှစ်ရက်သုံးရက်မျှသာ ကြည်သာယုယ ပြုစုကြပြီး နှစ်ရက်သုံးရက်မှနောက် ရောက်သောအခါ၌ လွှမ်းမိုး ချုတ်ချယ်စကား ပြောကြား၍ လာကြလေသည်။

     ဗဟုပုတ္တိက-သောဏာ သူဌေးကတော်သည် သားသမီးများက မိမိအပေါ်၌ မရိုမသေကြသောအဖြစ်ကို သိရှိ၍ “ငါ့အဖို့ရာ အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်၌ နေခြင်းဖြင့် အဘယ်အမှု ပြုရအံ့နည်း = ပြုရန်မရှိသည်သာ”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်၍ လူ့ဘောင်မှထွက်ကာ ရဟန်းမ-ပြုလေ၏။ ထိုသို့ ရဟန်းမ-ပြုပြီးနောက် ဗဟုပုတ္တိက သောဏာထေရီကို ဆရာဘိက္ခုနီတို့က

၁၀၀

အပြစ်တခု အကြောင်းပြု၍ “ဤဗဟုပုတ္တိက-သောဏာ ဘိက္ခုနီသည် ဝတ်ကို မသိတတ်၊ မလျောက်ပတ်သည်ကို ပြုဘိ၏”ဟု သင့်လျော်ရာ ဒဏ်ထားမှုကို ပြုကြလေ၏။ သားသမီးတို့သည် ဒဏ်ထမ်း၍နေသော မိခင်ဖြစ်သူ ဗဟုပုတ္တိက သောဏာထေရီကို မြင်ကြရလေလျှင် “ဤအမယ်ကြီးသည် ယနေ့တိုင်အောင်လည်း ရဟန်းသိက္ခာမျှကိုပင် မသိမြင်ဘိတကား”ဟု တွေ့လေရာရာအရပ်၌ ပြက်ရယ် ပြောင်လှောင်မှုကို ပြုကြလေ၏။

     ဗဟုပုတ္တိက သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီသည် ထိုသားသမီးတို့၏ ပြက်ရယ်ပြောင်လှောင် ပြောဆိုကြသောစကားကို ကြားရ၍ သံဝေဂကြီးစွာ ဖြစ်ရှိပြီးလျှင် “မိမိ၏ ဂတိစင်ကြယ်အောင် ပြုမှသင့်မည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်၍ ထိုင်သောနေရာ ရပ်သောနေရာတို့၌ ဒွတ္တိံသာကာရ (=၃၂-ကောဋ္ဌာသ) ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်း သရဇ္ဈာယ်၍ နေလေ၏။ (ဗဟုပုတ္တိက သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီသည် “ငါကား ကြီးမှ ရဟန်းမ-ပြုသူ ဖြစ်ရကား မမေ့မလျော့သူဖြစ်မှ သင့်တော်မည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်၍ ဘိက္ခုနီတို့၏ ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်ကို ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ရင်း “ငါသည် ညဉ့်သုံးယံပတ်လုံး ရဟန်းတရားကို အားထုတ်ပေအံ့”ဟု ပြာသာဒ်၏ အောက်ထပ်ဝယ် တိုင်ကြီးတလုံးကို လက်ဖြင့်ကိုင်၍ ထိုတိုင်ကို လက်မလွှတ်ပဲ ရဟန်းတရား ပွါးများအားထုတ်လျက် ပင်ပန်းလှ၍ စင်္ကြံသွားလျှင်လည်း “မှောင်မိုက်ထဲ၌ သစ်ပင်စသည်တို့တွင် တစုံတရာသောအရာ၌ ငါ၏ဦးခေါင်းသည် တိုက်မိခိုက်မိလေရာ၏”ဟု အောက်မေ့ကာ သစ်ပင်ကို လက်ဖြင့်ကိုင်၍ ထိုသစ်ပင်ကို လက်မလွှတ်ပဲ လှည့်လည် စင်္ကြံသွားကာသာ ရဟန်းတရား ပွါးများကြိုးကုတ် အားထုတ်လေ၏။ ။ထေရီဂါထာအဋ္ဌကထာမှ)။

အာရဒ္ဓဝီရိယ သောဏာထေရီဟု ထင်ရှားခြင်း

     ထို(ဗဟုပုတ္တိက) သောဏာထေရီသည် ဆိုအပ်ပြီးသည့်အတိုင်း မအိပ်မနေ လုံ့လဝီရိယကြီးစွာဖြင့် ရဟန်းတရား ပွါးများကြိုးကုတ် အားထုတ်လေရကား ရှေးအခါ၌

၁၀၁

ဗဟုပုတ္တိက သောဏာထေရီ အမည်ထင်ရှားရာမှ နောက်အခါဝယ် “အာရဒ္ဓဝီရိယ သောဏာထေရီ = ဝီရိယထက်သန် ပြင်းထန်သော သောဏာထေရီ”ဟု ထင်ရှားလေ၏။

ရဟန္တာမ ဖြစ်ခြင်း

     တနေ့သ၌ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်တော်သို့ အဆုံးအမခံယူရန် သွားရောက်ကြသည်ရှိသော် အာရဒ္ဓဝီရိယ သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီမကြီးကို “အို ရှင်မသောဏာ.. ဘိက္ခုနီသံဃာအတွက် ရေနွေးတည်၍ ထားလိုက်ပါလော့”ဟု မှာတမ်း၍ သွားကြကုန်၏။ သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီမကြီးသည်လည်း ရေနွေးအိုးမတည်မီ အလျင်ရှေးဦးစွာပင် မီးတင်းကုပ်အနီး၌ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်ရင်း လျှောက်ရင်း ဒွတ္တိံသာကာရ (၃၂-ကောဋ္ဌာသ) ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရွတ်အံသရဇ္ဈာယ်လျက် ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်း ပွါးများ၍ နေလေ၏။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ဇေတဝန်ကျောင်းတိုက်တော် ဂန္ဓကုဋီတိုက်တော်အတွင်း နေထိုင်တော်မူရင်းကပင်-

ယော စ ၀ဿသတံ ဇီဝေ၊ အပဿံ ဓမ္မမုတ္တမံ။

ဧကာဟံ ဇီဝိတံ သေယျော၊ ပဿတော ဓမ္မမုတ္တမံ။

သောဏေ = ချစ်သမီး သောဏာ..။ ယော စ = အမှတ်မထင် အကြင်သူသည်ကား။ ဥတ္တမံ ဓမ္မံ = သင်္ချာ ကိုးရပ် လောကုတ္တရာ တရားတော်မြတ်ကို။ အပဿံ-အပဿန္တော = မျက်မှောက်ထင်ထင် မတွေ့မြင်ရပဲ။ ဝဿသတံ = အနှစ်တရာ ရှည်မြင့်ကြာအောင်။ ဇီဝေ-ဇီဝေယျ = အသက်ရှည်ထွေ တည်နေရာ၏။ တဿ = ထိုသူ၏။ ဇီဝတော = အနှစ်တရာ ရှည်မြင့်ကြာအောင် ခန္ဓာဆက်စဉ် အသက်ရှင်၍ နေရခြင်း ထက်။ ဥတ္တမံ ဓမ္မံ = သင်္ချာကိုးရပ် လောကုတ္တရာ တရားတော်မြတ်ကို။ ပဿတော = မျက်မှောက်ထင်ထင် တွေ့ရမြင်ရသောသူ၏။ ဧကာဟံ = ကာလမကြာ တရက်တာမျှ။

၁၀၂

ဇီဝိတံ = ခန္ဓာဆက်စဉ် အသက်ရှင်၍ နေရခြင်းသည်။ သေယျော = အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်လှပေ၏” -

ဟူသော ဤဩဘာသဂါထာကို ရွတ်ဆို ဟောကြားတော်မူလေ၏။

     သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီမကြီးသည် ဩဘာသတရားဂါထာ၏ အဆုံး၌ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပြီးလျှင် (ရဟန္တာဖြစ်ပြီးလျှင်) “ငါကား အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ခဲ့လေပြီ၊ ဤအကြောင်းကို မသိကြသည့် ရောက်လာသော ပုဂ္ဂိုလ်များကား မစူးမစမ်းပဲသာလျှင် ငါ့အပေါ်၌ မထီမဲ့မြင်မှု (=အထင်သေးမှု)ပြု၍ တစုံတရာ အပြစ်တင်စကား မထီမဲ့မြင်စကား ပြောကြားမိခဲ့လျှင် များစွာသော အကုသိုလ်ကို တိုးပွါးစေလေရာ၏။ သို့ရကား ငါသည် သူတပါးတို့ သိမှတ်နိုင်ကြောင်းကို ကြိုတင်ပြုလုပ်ထားမှ သင့်တော်တော့မည်”ဟု ကြံစည်ဆင်ခြင်၍ ရေအိုး(ရေနွေးတည် ရန်အိုး)ကို ခုံလောက်ပေါ်၌ တင်ထားရုံ တင်ထား၍ အောက်၌ကား မီးကို မမွေးပဲ ပကတိထားရှိလေ၏။

     အဖော်အတူနေ ဘိက္ခုနီမတို့သည် ကျောင်းတော်မှ ပြန်လာကြသည်ရှိသော် ခုံလောက်ကို လှမ်းမျှော်ကြည့်ကြလျက် မီးတောက်မီးလျှံကို မမြင်ကြရကား “ဤအဖွားကြီးကို ‘ဘိက္ခုနီသံဃာအတွက် ရေနွေးကျို၍ ထားလိုက်ပါ’ဟု ငါတို့မှာထား ပြောကြားခဲ့ကြပါလျက် ဤအဖွားကြီးသည် ယခုတိုင်အောင်ပင် ခုံလောက်၌ မီးကိုမျှ မမွေးသေး မပြုသေးပါတကား”ဟု အပြစ်တင်စကား ပြောကြားကြလေ၏။ ထိုအခါ သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီမကြီးက “ရှင်မတို့.. ရှင်မတို့အဖို့ရာဖြင့် အဘယ်မူစအံ့နည်း = ဘာလုပ်မည်နည်း၊ ရေနွေးဖြင့် ရေချိုးလိုသော ဘိက္ခုနီမတို့သည် ထိုရေအိုးထဲမှ ရေကို ခပ်ယူ၍ ချိုးကြလော့”ဟု အံ့ဖွယ်စကား ပြောကြားလေလျှင် အတူနေအဖော် ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း “ဤသို့ အံ့ဖွယ်စကား ဤအဖွားကြီး ပြောကြားရာ၌ အကြောင်းထူးတခုခု ဧကန်ပင်ရှိသည် ဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ကြံစည် စဉ်းစားမိကြကာ ထိုရေအိုးရှိရာသို့ သွားကြ၍

၁၀၃

ရေ၌ လက်ကို ချနှစ်ကာ စမ်းသပ်ကြသည်တွင် ပူနွေးသည်၏အဖြစ်ကို သိကြ၍ အခြား အိုးလွတ်တခုကို ယူဆောင်ခဲ့ကြကာ ခုံလောက်ပေါ်၌ တင်ထားသောအိုးတွင်းမှ ရေကို ခပ်ယူကြလေကုန်၏။ ခပ်တိုင်း ခပ်တိုင်းသော နေရာသည် နဂိုရ်ပကတိ ရေတဖန်ပြန်၍ ပြည့်မြဲ ပြည့်နေလေ၏။

     ထိုအခါကျမှ အတူနေအဖော် ဘိက္ခုနီမ အားလုံးတို့သည် သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီမကြီး၏ အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကြောင်း = ရဟန္တာဖြစ်ကြောင်းကို ကောင်းစွာ သိရှိကြလျက် ရှေးဦးစွာ သိက္ခာဝါငယ်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည် တည်ခြင်း၅-မျိုးဖြင့် ထေရီမကြီး၏ ခြေရင်း၌ ဝပ်စင်းကုန်လျက် “အရှင်မကြီး.. အကျွန်ုပ်တို့သည် ဤမျှ ကာလကြာအောင် မစူးစမ်း မဆင်ခြင်မိကြပဲ အရှင်မကြီးကို အနိုင်ကျင့်ကာကျင့်ကာ လွှမ်းမိုးစကား ပြောမှားမိခဲ့ကြပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်တို့ကို သည်းခံတော်မူကြပါလော့”ဟု တောင်းပန်စကား လျှောက်ထားပြောဆို ကန်တော့ကြလေကုန်၏။ သိက္ခာဝါ ကြီးသော ဘိက္ခုနီမတို့ကလည်း ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ကြ၍ “အရှင်မ.. သည်းခံပါလော့”ဟု တောင်းပန်စကား ပြောကြား၍ ကန်တော့ကြလေ၏။

(ဂ) ဧတဒဂ်ဘွဲ့ထူး ရရှိခြင်း

     ထိုအချိန်မှစ၍ “အသက်အရွယ် ကြီးရင့်သောအခါမှ ရဟန်းပြုသော်လည်း လုံ့လပြင်းထန် ထက်သန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် မကြာမြင့်မီပင် သောဏာထေရီမကြီးသည် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်လေပြီ”ဟု ထေရီမကြီး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးသည် အထူးထင်ရှား ကျော်ကြား၍ လာလေ၏။ နောက်အဖို့၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်တော်၌ နေတော်မူကာ ဘိက္ခုနီထေရီမတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ဧတဒဂ်ရာထူးဌာနန္တရ၌ ထားတော်မူသည်ရှိသော် သောဏာထေရီ ဘိက္ခုနီမကြီးကို-

“ဧတဒဂ္ဂံ ဘိက္ခဝေ မမ သာဝိကာနံ ဘိက္ခုနီနံ အာရဒ္ဓဝီရိယာနံ ယဒိဒံ သောဏာ = ရဟန်းတို့..

၁၀၄

သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လ ဝီရိယပြင်းထန် ထက်သန်ကြသည့် ငါဘုရား၏ တပည့်မ = သာဝိကာ ဘိက္ခုနီများစွာတို့တွင် သောဏာတွင်မည် ဘိက္ခုနီသည် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပေ၏”—

ဟု ချီးကျူး မိန့်မြွက်တော်မူကာ “အာရဒ္ဓဝီရိယ = ဝီရိယပြင်းထန် ထက်သန်သော အရာ”ဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး = ဧတဒဂ်ရာထူး၌ ထားတော်မူလေ၏။

ဤကား သောဏာထေရီ အကြောင်းတည်း။

**********