ხენწფე ჩაისმენი დო იში სქუა ჯიმუშიერიში არიკი
რდჷ ართი ქაანას ართი ჩილამი ხენწჷფე, სახელო ჩაისმენი. დიირჩინესჷ ჩილი დო ქომონჯქჷ დო სქუა ვაჸუნდესჷ. რახანცჷ ჩაისმენი რდჷ დიდი დინდარი ხენწჷფენი, ფირქენდჷ: მისჷ აშაასქჷდჷნია ჩქიმი ღალავა, დო ჩილი დო ქომონჯი თიზჷმა მოწყინაფილი რდესჷ, ნამუდა გოძიცინი ინეფიში ძვირაასჷ იჸიირდჷ.
ართიშა ჩაისმენიში დოხორეშა ქჷმორთჷ სუმარო გალენი ქაანაში ხენწჷფექჷ დო ქოძირჷ ხენწჷფე დო იში ჩილი ძალამი მოწყინაფილინი, კითხჷ სუმარქჷ ჩაისმენცჷ:
- მუშენი რე თაში ჩილი დო ქომონჯი მოწყინაფილი რეთიე? ჩაისმენქჷ უწუუ: -- ვარა მუ მოხიოლჷნა, ნამდა ჩილი დო ქომონჯი ქიიბრჩინურჷ დო სქუაქჷ ვამაშიისია; ჩქჷნი ღალა მისჷ აშაასქჷდჷ ჩქჷნი უკულინი, ვამიჩქუნანია.
სუმარქჷ იფირქჷ ჭე ხანცჷ დო თქუუ: -- სქუა წანამოწანაშა ქჷგაშიინანია, მარავა. . .
ჩაისმენქჷ გაგითეეკიდჷ დო თქუუ:
- მარა მუშენი გიოძახი სქანი რაგადისჷნი, გემინწყია, -- დო ქიმკაახვილჷ სუმარი.
სუმარქჷ თქუუ:
- თქვა სქუა ქჷდჷგებადებუნა წანამოწანაშა, სახელო ქიგიოდვითჷ ჯიმუშიერია; თი ბოში თინერი მასქურიში დაბადებული იჸიინია, ნამდა კვერცხი ქააძირია-და, ხათე გოტეენცჷ შურცია დო სახელი "კვერცხი"ქიგეგონჷვა-და, მუში ჭარა თინა რენია, ნამდა მუ რე თე კვერცხინი, თისჷ ქეშიპტყვენქია, თქუასია დო თისჷ ქიგიოდინასია; " მარა" თიშენი ფთქვიია, ნამდა გაგიჭირდჷნა თქვა თი ბოშიში შენახავა.
ხენწჷფე დო მუში ჩილქჷ ქჷგეგონესჷ ენანი, იშენითჷ ძალამქჷ ახიოლესჷ დო სუმარი დააჯერესჷ, ნამდა " ჩქჷნი ქონებასჷ გინობდვანთჷ ჩქჷნი სქუაში მოსახვარეთია დო ვავოდინუანთია", უკული სუმარი პატიიცემულო გუუტეესჷ.
წანამოწანაში მუკუულაშა ჩაისმენიში ჩილცჷ ბოშიქჷ ქჷდეებადჷ.
ბოში ამუდღა რენი, იში უჯგუში ჭუმანი რე, ჭუმანი რენი, იში უჯგუში გეღანი რე დო ირი სახენწჷფოსჷ გოლჷ ხჷმაქჷ, ნამდა ხენჷფე ჩაისმენცჷ მოსარიკებელი ბოშიქჷ დეებადჷვა. მისჷთჷ მაართედჷნი, მიახვამანდესჷ ხენწჷფეესჷ ე ბაღანასჷ. კოცჷ ვაურაგადუნი, თეში მითი მუურცუნი, ჯიმუშიერცჷ უძახჷ ახალი დჷნაბადი ჩქჷჩქჷსჷ. ენა ხენწჷფე დო მუში ჩილცჷ ნაბეტანცჷ უკვენა. ჩაისმენქჷ გეგინოჩჷ ზოჯუა, ნამდა ჯიმუშიერცჷ კვერცხი მითინქჷ ვააძირჷკონი დო ვართი სახელი გააგონჷკონი. ხენწჷფე დო მუში ჩილი დიდი მხიარულებაში თუდი ცხორენდესჷ.
ართიშა ჩაისმენქჷ მიდართჷ ოჯინუუშა დო კჷნოხჷ ჯიმუშიერი ვეზირიში სქუაწკჷმა ბურთისჷ ილაჸაფუდუ. ქააჸოთესჷ ართიშა ბურთიანი, ჯიმუშიერცჷ ორჯგინჷ ვეზირიში სქუაქჷ. ქააჸოთესჷ მაჟირაშა ბურთინი, ხოლო ვეზირიში ბოშიქჷ ორჯგინჷ. ჯიმუშიერცჷ გურქჷ ქჷმუურთჷ დო ლებიცალო გინიირთჷ, მუ ქიმინჷკო ნი, ვაუჩქჷდჷ. ვეზირიში სქუაქჷ უწუუ:
- ბოში, ეჯგურა გური ნჷმგმუგალენია, ვარა კვერცხიცალო გოხორცქჷქია.
იმუშიერქჷ უწუუ ვეზირიში სქუასჷ:
- მუსჷ ჯოხო, ბოში, კვერცხია? ვეზირეფი ლაჸაფისჷ უჯინედესჷნი, ქჷგეეგოხესჷ დო თქვიისჷ: " დიიბღუპითია!"
ბოში ვეზირიში ხათე ჩუუთხინესჷ ჯიმუშიეოცჷ ჯიმუშიერქჷ გეეჸალგ:
- ქჷმოძირითია, მუსჷ ჯოხო კვეცხიევე.
მარა კვერცხი ქააძირესჷეონი, ჯიმუშიერი დოღურუდუ, ვარჷ გეეჸალჷ გვალო დო ვადემარგინჷ დო გინოლაფა მიინდომუ. ვეზირეფქჷ დო ჯიმუშიერიში დიდაქჷ ისხუნეესჷ აქიანი ჯიმუშიერიში-ღურაშა ვიშოიანი გინოლაფა დო დაანებესჷ ართი არძოში, უჯგუში რაში. ქჷმნუუდგესჷ ონაგერი რაშიშა. ჯიმუშიერქჷ ქჷმნაასხაპუ რაშისჷ, ქიგააშქჷ მართახი დო გნიილჷ ართი გვალა, მაჟირა გვალა გინიილჷ, მასუმა გვალა გინიილჷ, დოშურდუ, გიმეელჷ რაშისჷ დო ქიმკიინჯირჷ მინდორცჷ. რაში ჯიმუშიერიში ფერი რდილი რე, ნამდა ნანარტისჷ ეუჸუნანცჷნი. დღა რე ჯგირი. ჯიმუშიერქჷ ქიმკიირულუნი, გოვალჷ. მუ ორე თე ვალჷნცია დო თესჷ ქიშიიბტყვენქია. ქჷმნაასხაპუ ჯიმუშიერქჷ კინი რაშისჷ დო გინიილჷ ართი გვალა, გინიილჷ მაჟირა გვალა, გინიილჷ მასუმა გვალა, დოშუოდუ, გიმეელჷ რაშისჷ დო ქელეენჯირჷ მინდორცჷ. ფერი ბორჯისჷ გოვალჷ. დღა ჯგირი რე. მურე თე ვალჷნცია დო ჯიმუშიერცჷ გუუკვირდჷ. მიოჯინჷნი. ქოძირჷ ართი მალაზონი წყურგილიშა ქიმუურცჷ წყარიში ეიობუმუშანი. კითხჷ ჯიმუშიერქჷ თე მალაზონცჷ:
- მუ ორე თე, მუნაფა ცასჷ ვემიკოხე დო ვალჷნცჷნი?
მალაზონქ უწუუ:
- სქუა, ენა სი ვარჷ, მინეფქჷ შიიტყუნი, თინეფცჷ ვეშუუტყვებუდუკო ნოტევა.
ჯიმუშიერქჷ ქიმკაახვილჷ მალაზონი: -- ქომიწიია იშენი დო იშენი.
მალაზონქჷ გუუცხადჷ ბოლოსჷ ჯიმუშიერცჷ:
- თე დო თე დიხასჷ რენია ართი ცირა. ჟი გინოხენია ოდასჷ დო თინა აკოშკაშე ხესჷ მუკუუვალუანციე, თიწეჷმა გონათჷნცია დო ვალი თინა რენია. ბოში კათაქჷ, ნამუნეფითი თი ცირაში ოთხუუშა მეურციე, ოკო გეენწეასიე, ცირა მუსუთი უწოლენციე, თინა, გეიანწყჷ-და, ჩილო მიდააჸუნუნია, ვარია-და, დუდი ოკო მეკვათასიე. მუდა ოზეში მასარეფი ქორენიე, სუმი მასარიში მეტისჷ არძოსჷ ქჷმოგჷ თითო კოჩიში დუდია.
ჯიმუშიერქჷ გურცჷ თქუუ: "თი ცირა ოკო ქიიფთხუევე ჩილო". გამეეთხუუ მალაზონცჷ, ქჷმნაასხაპუ რაშისჷ დო გინიილჷ ართი გვალა, გინიილჷ მაჟირა გვალა, გინიილჷ მასუმა გვალა. ათაში შარასჷ ვითოჟირი წანა ქორე ქიგიორე ჯიმუშიერი, დო ქვერსემო გინიირთჷ. მიოჯინჷნი, ართი დიდი ოდა ქიგედგჷნი, ქოძირჷ. მიანჭჷ ჯიმუშიერქჷ თე ოდასჷ, მარა ოზე ართო განათებული რე თი ცირაში სინათეთჷ თაში, ნამდა თოლეფქჷ ვაგაანჯინჷ. მუჭოთჷ რდჷნი, მინიილჷ ჯიმუშიერქჷ ოდაშა. ცირაქჷ გეგჷმააზადჷ, მარა ე ბოშისჷ ვეენაჯინინჷ მუჭო ბჟაშანი.
- მუშა მორთი, ბოშია? -- კითხჷ ცირაქჷ ბოშისჷ.
ჯიმუშიერქჷ უწუუ: ჷ -- გოცქვანდესჷ სი ძალამცჷ დო სქანი ოთხუუშა მობრთია.
ცირასჷ ქეეჸოროფუ ჯიმუშიერქჷ დო უწუუ:
- ბოში, მოცოდჷქჷ ნაბეტანცია, მარა მუ ფქიმინავა? ჩქიმი მუმა დო დიდაშე დოჩინელი მიღუნია დო მათჷ ქუასჷ გერინელი ვორექია, ჩიჩიე ქორდასჷნი, თისჷ ვაჸუნევე ჩილო, მითჷ ემინწყჷნციე: გურიში ვარდი დო გურიში დარდი მუ ორენიე. ათენასჷ მითჷ ვეემინწყჷნციევე, დუდი ოკო მეპკვათევე. სითჷ ქაარწყექია, სუმი მასარიში მეტი კოჩიში დუდითჷ მობშა მაფუ ოზეში მასარეფია; მარა რადგანჷ სი თაში ქჷმეჸოროფიე, ვადასჷ მერჩა გაკითხა დო გაფირქაშისია წანამოწანასია წანამოწანაშა სი ვეეგანწყუანდა, მისჷთი ეიანწყენი, თისჷ მიდვაჸუნუქუ ჩილოვა, სი ქოგიჯინექჷ წანამოწანასია.
- ჯგირია, -- უწუუ ჯიმუშერქჷ დო იფირქჷ: ვეემანწყინჷვა-და, შურო ვამუურქია.
გემეეთხუუ ე ცირასჷ დო მიდართჷ. იდჷ, იდჷ დო გვერდიწანას ქიმიიშჷ დო ართი გარეშე სახენწჷფოშა მიშეელჷ. შარასჷ ირო მეფირქენცუჷ, მუ რე თე გურიში ვარდი დო გურიში დარდია, მარა მუთაშა აჩინჷ გურქჷ. ბოლოსჷ მიოჯინჷნი, ქოძირჷ ართი ხენწჷფეში დოხორესჷ ცა დო ქეჸანაში კათა ქიმიობარგჷ ოზეში კარცჷ. ოზეში ჭიშკარი გონჯამილი ქორე. ხენწჷფე ჸვაშა ქიტოხუანცჷ დო ქიინგარცჷ, აჸურეშე ქიმიანგარა ირი კარა. რხინიცალო ქორე ჭკუმუა-შუმუა დო მუშენი ინგარან, დუდი ვემეჩქჷ. კითხჷ ე ბოშიქჷნი, უწიის ნამდა:
- ვიშოიანი მინუულაში ნება ვარენია დო თაში დუდი ვემეჩქჷნი, თეში შივანგართია. ხენწჷფესჷ ვააკო, მუქჷ აღოლჷნი, გააცხადასიე დო მითჷ შიიტყვენციე, დოჸვილჷნცჷ ხათეევა.
ჯიმუშიერქჷ გუურქუ რაშისჷ დო მინიილჷ მინი ხენწჷფეში ოზეშა. ხენწჷფექჷ მუთუნი ვაუწუუ ჯიმუშიერცჷ. ონჯუასჷ ხენწჷფექჷ უცებუ კარი ოზეში დოკილუუ. ჯიმუშიერქჷ მინიილჷ ხენწჷფეში დოხორეშა, ქოძირჷ: ჟი ქჷმკობუ ყითოჟირიდუდამი ნდემიში დუდი, კარცჷ ართი ჩე წიარი ქიგეჯანჷ, ჟი მიმინო ქიგილახე დო თოლცჷ ვაუფაფუანდჷ-ნი, თეში ნდემიში დუცჷ ქელაჯინენი. ჯიმუშიერქჷ ძალამი გეეკვირუუ დო ხენწჷფექჷ მუნიილჷ, კითხჷ ჯიმუშიერცჷ:
- მუშა მორთია? ჯიმუშიერქჷ მააჸუნუ დო ქეეჩუუ:
- გურიში ვარდი დო გურიში დარდი მუ ორენი, თიში იონწყჷმუშა ვორექჷ გინოოლაფირია. ხენწჷფექჷ უწუუ:
- სქუა, ქაარწყექია თე ოზესჷ კათა ინორენიე, თინეფცჷ მუნუულაში ნება ვაუღუდესია, მარა მუ ონგარალი მოჭჷნიე, თიში შიოტყვებუშა მუურცია. გურიში ვარდი დო გურიში დარდი ნთაქჷ რენია. მითჷ ისხუნუანცია თეში შეტყვებასჷ ღურაშევე, გეუნწყჷნქია დო ქოთი ხათე დოპილჷნქია, რადგანჷ ვამოკო გჷმასჷმასიევე მა თი გარჷმებაქია; მითი ღურაშა რინასჷ ისხუნუანციევე, თაქჷ იჸიი წანა თე ჟამიშავა. წანა თე ბორჯის საბატჷნი დღასჷ ნგარა იჸიინდო კარცჷ გუვონჯანქჷნი, ვიშო მიდგართენია. ასე ნამუ გისხუნუ სქუავა? - კითხჷ ხენწჷფექჷ ჯიმუშიერცჷ. ჯიმუშიერქჷ უწუუ:
- ქეშიბტყვე დო უკული დობღურენი, ქომისხუნუნია.
- აბა ჯგირია, - ხენწჷფვქჷ თქუუ: - მა დუდიში ოკვათალცჷ ქჷმიბღანქია, - დო მიდართჷ.
თე ბორჯისჷ რაშიქჷ უწუუ ჯიმუშიერცჷ:
- სი ნჷმჷგაშქურინე, სი ქჷმარგია-და, მა ოზესჷ ქოფსხაპუნქია. მუ ბორჯისჷ ქჷმნჷმოსხაპანქიე, ეფერი-ეფერი მართახი ქიგჷმაშქვია, ნამდა ართი შორტი ტყები ართი ჸურე გემონწყია დო მაჟირა ჸურე მაჟირა შორტი ტყები გემონწყია.
ესხილი ხანცჷ ხენწჷფექჷთი ქჷმორთჷ დო ქჷდოდგჷ დუდიში ოკვათალი. მააჸუნუ ხენწჷფექჷ დო იჩუუ:
- მა ძალამი დიმდარი ხენწჷფე ვორდია; ოსური ქიიფთხია ეფერია, ნამდა მუჭო ბჟანი, ვეენგაჯინინედჷვა;დო პუნდუ ზჷსჷნახეშე ხოლო უჯგუშია. ფსქჷდჷდი ბედინერო დო მა ვამიღუდუავო გურიში ვარდია? ჩქიმი ოსურცჷ ქუუჸოროფუაფუ ვითოჟირიდუდამი ნდემია დო თინა ალჷნოჯენია: ენა ქეშუუტყვებუ ჩქიმი ზჷსჷნახე დასია დო იქჷ მა ქომიწუა; ნდემი ოპჭოფი მავა, დუდი მეპკვათია დო ქაარწყექჷ ემერი მუკომიბუნიე. ჩქიმი ჩილქ ენა ქეშუუტყუ ჩქიმი დასიე, დოჭყუუვა დო გააჩქუ ჩე წიაროვა, ქაარწყექჷ ემერი ქიგეჯანჷნიე; ათე ბორჯისჷ მათი ჩქიმი ჩილი გვალო ვაპილია დო დობჭყეევა დო გინვორთინეევა მიმინოთია; მუჭო მიმინოთჷ გინიირთუვე, ემერი ქიგლააფურინუა დო თი ნდემი თიზჷმასჷ ქუუჸორცია, ნამდა თოლი თიშა აფუ მეჩემებულია. ათექჷ ვეეჸუავო ჩქიმი გურიში დარდიქია? ანწი ირი წანასჷ ართი საბატჷნი დღასჷ ჩქიმი კათასჷ იბჭანუანქია. ოჭუმარეში ეჸუნელო ონჯუაშა კარი მაჸიი გონჯამილი ოზეშია დო მა იმგარქჷ, ინეფი მუმანგარანია. ათეჯგურაქჷ მა მაღოლჷნი, ვამოკო გჷმასჷმასიევე, ათეშენი მისჷთი ქჷვეჩიებუქჷ თე გარჷმებასჷნი, დოპილჷნქია.
გაათუუ ხენწჷფექჷ საჩიარი, ასე ჯიმუშიერცჷ დუდი ოკო მეკვათასჷნი. ჯიმუშიერქჷ ვალიში მამალასჷ ქჷმნასხაპუ რაშისჷ, ქიგიაშქუ მელე დო მოლე მართახი დო ჟირიხოლო ჸურე თითო შორტი ტყები გეიონწყჷ, დიინჭირჷ რაშიქჷ დო ქოსხაპუ ოზეში ქვერსემი ჯიხასჷ. დოღურუ ხენწჷფექჷ, მარა მუ ქიმინჷკო?
ჯიმუშიერქჷ გუურქუ რაშისჷ, იდჷ, იდჷ დო ცირაში დოხორეშა ქჷმორთჷ, ცირასჷ ოზეში მასარეფი კოჩიში დუდითჷ მუუფშაფუდუ დო კითხჷ ჯიმუშიერცჷ გარჷმებანი, ექჷ გეუნწყჷ, გურიში ვარდი დო გურიში დარდი მუ რეყ ნი; ცირაქჷ გეეხარჷ დო ქომონჯო ქჷდეეკჷნჷ ჯიმუშიერი. ქორენა თაში მიარე ხანცჷნი, ჯიმუშიერქჷ კითხჷ ცირასჷ - აქჷ ვორდათჷნი, თინა გისხუნუნია დო ვიშო მაჸუნევე?
- იშო გაჸუნუქია, - უწუუ ცირაქჷ.
გეგჷმიინწყისჷ მაულარო: ცირაქჷ ცა დო ქეჸანაში ჯგირი დო სქვამი ურემცჷ ქიგიონწკარჷ დო მოლართესჷ. იდესჷ, იდესჷ დო ჩხორო გვალა გინიილესჷ. მაანჭესჷ ჩაისმენიში დოხორეშა. ჩაისმენი დო მუში ჩილი უჩათჷ გონწყიირი ხენა, ჯიმუშიერქჷ გეგჷნაალჷნი, უკული. ვეზირეფი არძო გეგჷნახორესჷ. ართიშა მააჯინესჷნი, ქოძირესჷ ცირა დო ბოში ქჷმუულანი, მარა ვეეჩინესჷ. ჯიმუშიერი დო მუში ჩილქჷ ეშეელესჷ დო ქჷდოდოხოდესჷ. ჯიმუშიერქჷ კითხჷ მუში დიდასჷ:
- მუქუ რე მუგაწყჷნესჷ, პატჷნიევე?. თე ბორჯისჷ ჩაისმენიში ჩილქჷ უწუუ მუში ქომონცჷ:
- თე ბოშისჷ რაგადი ჯიმუშიერიშა ნოგუევენია დო თესჷ დუუმტკიცათია ჩქინი ქონებავა.
ჯიმუშიერცჷ ვამათმინინჷ დო თქუუ: -- მა ვორექჷ თქვანი სქუავა. ჩაისმენი დო მუში ჩილქჷ გაჩენდესჷ ნაბეტანი ხიოლიშე დო უკული სნებაშა ქჷმორთესჷნი, გააჯუნესჷ დო გაასხუპესჷ ჯიმუშიერი დო მუში ჩილცჷ. ჯიმუშიერქჷ ამბეე ქეეჩუუ ირიფელი მუში დიდა დო მუმასჷ. იჸუუ დიარა დო ხარებაქჷ. ვეზირეფი კინი გაართინეესჷ დო უკული ბედნიერო ცხორენდესჷ ჩაისმენი დო მუში ჩილი მუნეფიში სქუა დო ნოსაწკჷმა. სუმი უშქური, სუმი ბერწული ღორონთქჷ ნჷმჷ მომილასას თქვანი ხეში მოწუული.