მარგალურ–ქორთულ ლექსიკონი
გაჩუმდებით
- ქიანაშ ოთხი ეიორთ – ქვეყნის ოთხი მხარე
ბჟაეიოლ (ელახ)– აღმოსავლეთი
ბჟადაალ – დასავლეთი
ბიჟღეთი (ორუმე)– ჩრდილოეთი
ოჩხანე – სამხრეთი
- ბორჯი – დრო
უკუნი – საუკუნე
წანა – წელიწადი
თუთა – თვე
მარუო – კვირა
დღა – დღე
საათი –საათი(ძველ კოლხეთში ,,ბორჯგიში ბარჯგი")
წუნი – წუთი
მერქა – წამი
- წანაში ბორჯი – წელიწადი დრო
აფუნი – გაზაფხული
ზარხული – ზაფხული
დამორჩილი – შემოდგომა
ზოთონჯი – ზამთარი
- თუთეფი – თვეები
ღურთუთა – იანვარი
ფურთუთა– თებერვალი
მელახ – მარტი
პირელი – აპრილი
მესეფი – მაისი
მანგი – ივნისი
კვირკვე – ივლისი
მარიამობა – აგვისტო
ეკენია – სექტემბერი
გიმათუთა – ოქტომბერი
გერგობათუთა – ნოემბერი
ქირსეთუთა – დეკემბერი
- მარუოში დღალეფი – კვირის დღეები
თუთაშხა– ორშაბათი
თახაშხა – სამშაბათი
ჯუმაშხა – ოთხშაბათი
ცააშხა – ხუთშაბათი
ობიშხა – პარასკევი
შურიშხა – შაბათი
ჟაშხა – კვირა
- დღა დო სერიში ბორჯეფი – დღე და ღამის დრო
ღიუ–ღაუ – ალიონი
ოჭმარე – დილა
ონდღე – შუადღე
ნაონდღერი – ნაშუადღევი
მაონჯუე – მოსაღამოვებული
ონჯუა – საღამო
სერი – ღამე
შქასერი – შუაღამე
- გიოშქუმალარი შინეფი – სასვენი ნიშნები
.ჭურჭული – წერტილი
,კანწი– მძიმე
!ძახინიში შინი – ძახილის ნიშანი
?ოკითხირ შინი – კითხვის ნიშანი
()კაღუეფი –ფჩხილები
,,"ჯღვალიკი – ბრჭყალები
- ჭურჭული კანწამი – წერტილ–მძიმე
...ბრელჭურჭული – მრავალწერტილი
- შხვადო შხვა–სხვადასხვა
ზიტყვასკვილი – წინადადება
ნანაია – დედასამშობლო
შურობუმუ – სამშობლო
,,ნანაშ ნინა" 2002 წანა.ქართი.
ამბალი – დიდი, ვეება.
ანჯაფარია– ფულიანი, შეძლებული.
აფაქელა– ფრიალა, მსუბუქი
აფაქია – აფრიანი
ბასარია – ჩაფსკნილი, ძლიერი აღნაგობის.
ბაჩალა – მშვიდი, თვინიერი, არაპრეტენზიული.
ბელქანი – მეჩხერი, თვალედი, შორიშორ ნაქსელი.
ბოკერი – ბრკმული, დამოკლებული.
ბოკერია – ტანმოკლე.
ბოკუჩა –ტანმოკლე, ჩაფსკვნილი.
ბოკუჩა – ბორკუჩა – ფეხშავი.
ბიგვა – მსხვილი ადამიანი, მკვრივი, ჩაფსკვნილი.
ბუკი – სკა.
ბუკია – ბუკურა, ჯირკვა.
ბჟალა – მზის ნათელი.
გაგუა – ძლივძლივობით სიარული, ლასლასი.
გაგულია – ბლაგვი, ჩლუნგი.
გახოკია – ცხენისკუდა (მცენარე).
გეგებერი – წმ. გიორგის ბიჭი.
გეგელი –ჩიხტი.
გვაზა – მსხვილი, ზორბა, ღიპიანი.
გვასალია – დიდი, ზორბა, მსხვილი.
გვაძაბია (გვაძი) –ჯუჯა, ტანმორჩილი.
გვაჯა – ტანდაბალი, ჩაგვერა, ჯუჯა.
გვაჯი – პატარა ბიჭი.
გვიჩა – ტანდაბალი დაქოჩორა, ბუჩქა.
გითოლენდია – ეშმაკი, ცბიერი, პიროვნება.
დუდუჩა – დუდიუჩა – თავშავა.
ზარანდია – მეზარე, ზარების ჩამომსხმელი, მოზარე.
ზოდელა – ტლანქი, ჩამოგრძელებული; გრძელთავიანი ღომის ჯიში.
თოდუ – ხის მთლელი.
თორდი – ჯაჭვის მჭედი, მცნობი, ზვების მეთვალყურე.
თოფური–თაფლი.
თოშხუ–ა – თოლშხუ „თვალმსხვილი“ მეტსახელი.
თუნჯია – თუჯის პატარა ქვაბი.
კაკულია – წელში მოხრილი, მოკუზული, მოკაკული
კიზირია – პატარა და კოხტა
კინტირია – კიტრანა, პატარა ტანისკაცი.
კობახი–მთის ჩიტი ერთგვარი.
კობზა – მც.ერთგვარი, ბძისმაგვარი ბუჩქი, მაგარი შტო აქვს.
კოდუა – კოდვა, ქვის ისე მითლა რომ ხორკლიანი ზედაპირი ჰქონდეს.
კონჯარი – ხესავით მაგარი (კაცი).
კორსანტი – რკინეულის ოსტატი.მეკობრე.
კვაშილა – მიწავაშლა (მცენარე)
კუდა – უკუდო, ჩვილ ბავშვთა დავადება.
ლადარია –ტანმაღალი.
ლასარი – მაგარი. პიტალო, მჭრელი, რკინასავით მაგარი მერქანი.
ლასარია –გამკვრივებული ყინული.
ლატარია – სატარე მასალა, ტანლატანა.
მაკალათი – საჭმლის მიმტანი, გამრიგებელი(ყანაში); კალათის მზიდველი; მეკალათე, შემონაწირის, როჭიკის დამტარებელი ხალხური ნიღბების თეატრში.
მალანი – დამაელმებელი (თვალის), თვალის ამხვევი, თვალთმაქცი, ილუზიონისტი, მსახიობი; თხა – ცხვრის მწყემსთა გაერთიანების წევრი.
მანჩხა – წყლის გამშვები, საგანგებო ხვრელი ლაზურ ნავზე.
მანწკა – კურკოვანი, კურკასავით წვრილი.
მარღანი –თვალმარღი.
მარღანი –თვალმარღი, ლიბრგადაკრული.
მარშანი – მწინდავი, დამწინდოელი.
მაღულარი – მახვილი, ხმალი
მატკა – ხურიტული ღვთაება
მესხია – მეწვრილმანე, წვრილშვილის პატრონი.
მურღულია –ბუზარა.
ნარსი – გამოფიტული, დაქცეული, დაღუპული.
ნოდია – მხდალი,ნელმავალი ცხენი,ზანტი.
სალაყაია – სასიმინდის კარის წინ გადებული საცალფეხო ძელი ან ფიცარი, მაღალი, აწოწილი კაცი.
სალია – პირველნახადი არაყი.
სანგულია –ყრუ, შეუსმინარი კაცი.
სახოკია– ძაღლის ენა (მცენარე)
სახურია – სახიერი.
სიორდი – სრიალა.
ტაბაღუა – ტბის ჭია
ტყებუჩა – ტყებიუჩა – ტყავშავა.
უბირია – უცნობი.
ურიდია – უშიშარი.
ფაღა – ფუმფულა, ღაბუა.
ფაცაცია – ნაზი, ფუსკურა.
ფეტელა – ხელსწრაფი, ფეხმარდი.
ფაჟა– ფოლხვი,ხალვათი,გაბერილი,ფილტვის კონსისტენციისა.
ქადარია –ფეთიანი.
ქანდარია – გადარეული, სიმწრისაგან ხეზე გასული, ტანმაღალი.
ქანთარი – ძუის მახეა ერთგვარი. დიდი გრძელი ჭოკი მოიხრება და ძუის მახე ყულფად მიერგება.
ქარდა – სერიანი, ჭანგიანი, კლანჭიანი, მეისრის სოლი.
ქაცარი – თიკანი.
ქვარა – მუცელი. სიგნეული,ღრმული,ნადირთსაწოლი, საშო.
ქვაჩახია – ტოტებჩაგრეხილი, კარგად დავარჯებული (ხე).ბიღიანი კაცი.
ქიქა – პირღია, პირდაფჩენილი.
ქორქი – ეკლიანი ჩირგვა.
ქურსუა – მქუსლავი, მოჩხუბარი „მ–ქურსუ“.
ქუცურუ –ა – პატარა ტანის.
ღვამიჩა – ღვამიუჩა – შავლოყიანი.
ღურჯია – მაგარი მსმელი.
ყალიჩა – ყალიუჩა – ყელშავი.
ყურუა – ყრუ, შეუსმინარი.
ყურშუა – ყურწუ „მყურწლავი“, უზომოდ მსმელი.
ჸორშია – ღორმუცელა.
შარაშია – მოხეტიალე, გზირი.
შარუხი – ბულბულის მზგავსი ფრინველი.
შარტე– ჩუტყვავილა.
შარტა – სახენაყვავილარი.
შელი – ზიარი, წილი, პაი, საზღვრით მეზობელი სამწყემსუროში.მაშველი,შემწე, სათადარიგო.
შეროზი – შმაგი.
ჩარგაზი –გათელვა.
ჩახა –საყელო, ყელზე შემოსახევი, შემოსავლები.
ჩიბურდი –უაზრობა, უაზრო ლაპარაკი.
ჩოკორაია – მოძიძგილავე, მოკურკურე, მამლაყინწას თვისებისა.
ცანა – ქონდრისკაცი, ცეროდენა.
ცატა – ციცქნა, ცოტა.
ციმინტია – ჭიჭყინა, ლიფსიტა, წვრილი.
ცხაკა – ღია ფერის გადახუნებული თვალები; გაჩხიკინებული გაძვალტყავებული.
წირღვი – კვირისთავი
წიფური–წიფლი
წიფურია– წიფლიანი
ჭაჭია – სიმსუქნისმიერ ნაკეცების მქონე ჩვილი.
ჭილა – წენგო
ჭიჭინა –საქონლის მძიმე ავადმყოფობა
ჭედია – მჭიდრო, შემტკიცული; მაგრად ჩადგმული, მკრივი ტანისა.
ჭოჭუ – ნელა, მზარდი.
ჭოჭუა – დაჭანჭრობება, დასუსხვა.
ჭკადუ–ა –– მჭედელი.
ხაჟო – პატარა გარეული ფრინველი, ჰგავს მწყერს, იყენებენ მიმინოს დასაჭერად.
ხარჩილა – ჩხრიალა, ჩაჩხრიალა.
ხვიჩა – გაბადრული, მოციმციმე, გაბრწყინებული
ხორა – მელოტი.
ხოჭოლა,ხოჭო–შავტუხა და გამხდარი ბავშვის მოსაფერებელი სიტყვა.
ხუნწი(არი)–მცენარე ერთგვარი.
ხუნჯგურუ – ა ––– დაბალი, სქელ და მხრებაწეული კაცი.
ჯამბურია – დასაცურებლად შეკრული ხე. ციგა საგრეხელა, ერქვანის დასაკრავი ჯაჭვი.
ჯალაღინი – მც. ბურჩხა
ჯოლოხა – კომბალი, მძლავრი ხის სახნისი, მსხვილი ტოტი.
ჯორჯიკია (ჯორჯია)– ზანტი, ჯანჯალა, საქმეში გვიანი.
ჯგუბურია– დაჯირჯვლებული, ჩოფურა კენკილ სახიანი, უხეში ქსოვილი, ყვავილებგამოყრილი.
ჯელია – მძლავრი.
ჯვებე – მსხვილნაკვეთიანი.
ჟველია– ტანაყრილი
ბჟადალი–დასავლეთი
ბჟაიოლი–აღმოსავლეთი
ორუმე–ჩრდილოეთი
ობჟათე–სამხრეთი
ჯარალუა–საკანონმდებლო ორგანო(საზოგადოში კათუა,ჯარობა,ყრილობა,კრება)
სხუნუ–აღმასრულებელი ორგანო.საბჭო.საზოგადოში კათუაში რჩეული საბჭო.
დუდკოჩი–თავკაცი,აღმასრულებელი განმკარგულებელი პიროვნება,სოფლის საზო–
გადო კრების მიერ არჩეული,გიშასხუნილი,გამორჩეული. თავკაცი მეთა–
ურობს სოფლის, ხალხის,საზოგადო ყველა საჭირო საქმეს.
დუდკოჩიში ალმარინე–თავკაცის გვერდში ამომდგომი.
დუდმანჯღვერი –წინამძღოლი.სოფლის საზოგადო კრება ირჩევას წინამძღოლს იგი
ურდუმს(ჯარს)უდგას სათავეში. არჩეულ მოთათბირეთ,შეთანხმებულ–
ებს უდგას სათავეში.
კათუა–თავშეყრა.საერთო სამჭირნოს განსახილველად თავშეყრა, ოყეს ყვირილზე,
საყვირის დაძახებაზე ან ზარების რეკვით იკრიბებოდა ხალხი ,,კათუაზე."
სხუნიი კათა – ნარჩევი ხალხი.
ფანია–კუთხის საზოგადო კრებული.
ურდუმი – ლაშქარი.ამბოხებულთა საბრძოლო რაზმი.სამშობლოს დამცველთა მე–
ბრძოლი რაზმი.
შილა – დროშა.მეგრული უძველესი დროშა.
შაყარუა –თავშეყრა.,,საზოგადოში კათუაზე" თავშეყრა.შეკრებაზე თავშეყრა.
გოშქანი – ადგილი,თავშესაყარი,საჯარო შესაკრები. უტუ თოდუას სხუნუს საბ–
ჭოს შესაკრები.
დადია– სათავადო,სახელისუფლო წოდება. დადიდან წამოსული. ეტყობა დადი
ასეთ ერისკაცს, მეთაურს, კუთხის მეთაურს ერქვა.
თი – სახლი.დიდი გვაროვნული ოჯახი.პატრიარქალური ოჯახი.
*,,ეთნოგრაფიული სამეგრელო" გივი ელიავა.მარტვილი.1989წ.
* * * * * *
- სიტყვა ,,მოდის" მნიშვნელობას მეგრულ ენაზე აქვს 100–ზე მეტი სხვადასხვა შესატყვისი. ე.ი. განისაზღვრება და გასაგებია იმის მიხედვით, თუ რანაირი ადამიანი მოდის ან როგორ მოდის.ასეთივე გასაოცარი ლექსიკური სიმდიდრე ვლინდება სხვა სიტყვების(ზმნების) ანალოგიური მნიშვნელობითაც.მაგალითად:
- მოურს (მურს) _ მოდის;
- მაწკანტანს _ სადღესასწაულოდ, სუფთად და კოხტად გამოწყობილი;
- მაწარკანს _ ტანადი, გამართული, აზიურში გამოწკიპული, ხალათზე ქამარმოჭერილი;
- მაწვაწვანს _ შეჭაღარავებული, ოქროსფერი, ცოტა შეთეთრებული წვერით;
- მაწვარანს _ მოხუცი თოვლივით ქათქათა თეთრი წვერებით;
- მაწკვარანს _ თვალები ეშმაკურად მოღუშული, ქუთუთოები შეშუპებული;
- მაწკვაპანს _ მელიის წრიპინა ნიკაპით, დანის პირივით წაწვრილებული სახით;
- მასვასვანს _ ტანადი, ჯენტლმენი, სასიამოვნოდ ჩაცმული, ელეგანტური;
- მასარჩანს _ სოვლახანა, ზოზინით, გუნებაარეული;
- მასქვაჭანს _ წარბებქვეშ მოკვესარე თვალები უღიმილებს, უბრწყინავს;
- მასანგვანს _ პირქუში სახე, თითქოს თავი ქვისგანაა გამოკვეთილი;
- მასვართანს _ მაღალი, არწივისებური კეხიანი ცხვირი;
- მასარგანს _ მაღალი, უტალანტო, უძრავი სახით;
- მოსაპანს _ მაღალი, თითქოს მესერი ჰქონდეს გადაყლაპული;
- მასარღანს _ მაღალ ფეხებზე, გრძელი ნაბიჯით დაძაბული სვლა;
- მასქანჩანს _ ჯიქური, მტკიცე ნაბიჯით;
- მასაქანს _ ბოლოქანქარა ჩიტივით;
- მაჯარღანს _ მაღალ ფეხებზე ყარამან-ყანთელის მოყვანილობის;
- მაჯგვაჯგვანს _ გოლიათი, დაბურცული გულ-მკერდით;
- მაჯარგანს _ ახმახი აღნაგობის, მძიმე ნაბიჯებით;
- მაჯაქანს _ დიდ “დიფერიანი”, ფატვირთული, გულგრილი დამოკიდებულების;
- მაჯღარკანს _ ბარბაცით, არეულ-დარეული სიარული, ქალამანივით გაჩხიკინებული;
- მაჯგვაფანს _ ფართო სახის, მოჭარბებულ სასიცოცხლო ენერგიით, ქედმაღალი;
- მაჯარჯანს _ მოდუნებული ტანი;
- მაკვანწანს _ აკურატული წყნარი;
- მაკაჭანს _ ფეხმოღუნული კაჭა;
- მაკვანჭანს _ დაბალი თმახუჭუჭა, პატივმოყვარე;
- მაკვაკვანს _ პაწია კორექტური კაცუნა, ბავშვზეც ითქმის;
- მაკვაზანს _ დაბალი, ჩასხმული, საზრიანობის გამომმჟღავნები;
- მაკვატანს _ იხვივით მოდის;
- მაკატანს _ მუცელ და ნეკნებგამობურცული;
- მაკვაპანს _ ცდილობს აღელვების დამალვას, წყნარი გამეტყველების მიღება სურს;
- მარჯღამანს _ სიხარულით გასხივოსნებული სახე;
- მარანტანს _ თხასავით ზერელედ იყურება;
- მარცხამანს _ პრანჭია და ქედმაღალი, თეთრი ვიწრო, თვალგაშტერებით;
- მარაჟანს _ წითური, აღგზნებული, გაღიზიანებული;
- მარაყანს _ მაღალი, დასერიოზულებული სახე, პირქუში, თავმომწონე.
- მარანგვანს _ მსხვილი თავით და გამობურცული შუბლით;
- მარჭამანს _ ალმოდებული, ცეცხლოვანი თვალებით;
- მარაკვანს _ უქუდო, წვრილთავიანი;
- მარსამანს _ ხმაამოუღებელი, სუნთქვაშეკრული, შეურაცხად მდგომარეობაში.
- მარაყვანს _ მოაბაკუნებს, ფრთხილობს, რაღაც საშინელებას ელის.
- მაბაჩანს _ ბოჩოლა, შესაწირად გამზადებული;
- მაბაჯგანს _ დიდი აღნაგობის, ფართოტერფიანი, დათვივით მოდის;
- მაბარჯანს _ აუჩქარებლად, გულგრილი გამომეტყველებით;
- მაბარჩხანს _ შეჟიჟღინებული მკვირცხლი მეტყველი თვალებით;
- მაბაყყვანს _ ნერვებდაწყვეტილი, გამოთაყვანებული;
- მაბადანს _ აბნეული, ბოთე.
- მაბატანს _ კამეჩის ბატივით, ხმაამოუღებლად,უმისამართოდ.
- მაბახვანს _ მოკლე კისერზე დაბჯენილი თავი,მრგვალი ტანისა და სახის.
- მაბარდღანს _ დაჭმუჭნული, საცოდავი.
- მაცაქვანს _ პატარა, სუსტი აღნაგობის.
- მაცარქანს _ ბუნდოვნად მოაბიჯებს, დასუსტებული.
- მაცაკანს _ წონასწორობა დაკარგული, მსუბუქი წონის.
- მაცაცანს _ ცერებით მოდის, ვითომ ვიღაცას ეპარება.
- მაცქვარანს _ ყურებდაცქვეტილი, გაოცებული მზერით, ნადირივით ფრთხილი.
- მაცვარგანს _ ელამი
- მაზამპანს _ ზანტი, ზარმაცი, დიდრონი ტანის.
- მაზარგანს _ უღიმღამო ფიგურა, წელში ვერ იხრება.
- მაზაკვანს _ კუდაბზიკა მზაკვარი, ეშმაკის თვალებით, ბოროტი ჭყეტა სათვალის ქვემოდან.
- მაღვანკანს _ წელში მოხრილი, დაცოტავებული, გაძვალტყავებული.
- მაღვანწკანს _ ჭიაყელასავით (სიტყვა “ღვენწი” _ ჭიაყელა).
- მაღვაბანს _ თავადივით არაჩვეულებრივი, ჯიშიანი,მოვლილი კაცი.
- მაღვაშქანს _ შავი, მზემოკიდებული.
- მაღვაზანს _ ყელჩასუქებული, გამომწვევად შემკრ-თალი.
- მაჟვარქანს _ უკოხტაო, დიდრონი ნომრის ტანისამოსით.
- მაჟვარქანს _ უკოხტაო, დიდრონი ნომრის ტანისამოსით.
- მაჟვაბანს _ გომბეშოსავით მოაბიჯებს (გომბეშო _“ჟვაბუ”).
- მაჟვანტანს _ უსუსური, ბატის ბჟიტივით.
- მაჩქვაფანს _ ცხვირჩარგული, კისერჩაძირული, პირფართე.
- მაჩარხანს _ ზომაზე მეტი ფეხსაცმლით.
- მაჩაჩანს _ აგდებულად ჩაცმული, მისთვის სულერთია.
- მაჩარქანს _ მიფხარკალებს კოჭლივით.
- მაჩაკანს _ მრისხანე, ცნობისმოყვარე, ყოყლოჩინა, ბრუხუნა.
- მაჩვაგანს _ დაჯაბნული, რეტდასხმული, ბოროტული გამომტყველება.
- მაჯვარანს _ ურემში შებმული ხარივით, ნელი, აუჩქარებელი ნაბიჯით.
- მანჯგალანს _ მაღალი აღნაგობის, მხარბეჭიანი, წარმოსადეგი და ამაყი.
- მანჯგვარანს _ ვეებაულვაშიანი, თავს ყოვლის-შემძლედ გრძნობს.
- მანარქვანს _ კრიჭაშეკრული, მობუზღუნე.
- მაძგვანტანს _ აბუზული წვრილი კაუჭა ცხვირით.
- მაძღვაკანს _ ქუთუთოები შეშუპული, თვალის ოდნავ გამოღებით.
- მაძვაძვანს _ დაბღენძილი, ჩამოძონძილი, თმაგაწეწილი.
- მაძაგვანს _ დაბეჩავებული, გადრუნჩული.
- მაძგვაბანს _ გაბადრული სახე.
- მაძარგანს _ უავტორიტეტო სახით.
- მაძაღვანს _ პატარა ტანის, არიეგარდულად, ბავშვივით.
- მაჭვაჭვანს _ სახე ვარდისფერი.
- მაჭკვაპანს _ კბილებჩაცვენილი, ნაოჭებიანი, დაღალული სახე.
- მანჭყვანტანს _ ფერიჭამიებით დაწაწკნული სახე.
- მაჭვატანს _ იჭყიტება, კეთილი განწყობით.
- მაჭყანჭყანს _ წყლით სავსე ფეხსაცმლით, ჭყაპუნით.
- მაყვაბანს _ ჩლუნგი გამომეტყველებით.
- მაყაყანს _ ტანმორჩილი და დაუდგრომელი, ბაყაყივით მოყიყინე.
- მაყარჭანს _ გაძვალტყავებული, მამალივით გრძელი და დაძაგრავებული კისერი.
- მაყარზანს _ გარეგნულად მოუხეშავი, მაღალი კისერი მსხვილი თვალებით.
- მაყვაპანს _ ტუჩები გაბუშტული, ავადმყოფური სახე, გაყვითლებული.
- მაყვაყვანს _ მოწყენილი, ფარხმალდაყრილი;
- მაყვანგანს _ ავადმყოფივით უღონო, დაუძლურებული;
- მაყვარანს _ მოწყენილი, უხასიათო;
- მაგვანჯანს _ დაბალი, თავს იკოხტავებს, უშიშარი სვლა;
- მაგაძანს _ დაბალი, გოდორა, მჭიდროდ გაჭედილი, ტომარასავით;
- მაგვაგვანს _ ჯმუხი, მრგვალთავიანი და მრგვალთვალიანი;
- მაგვაზანს _ თავისი სიძლიერით გამტკბარი;
- მაგანგანს _ როგორც სილუეტი, ქანდაკების მაგვარი;
- მახახანს _ ფეხმძიმე, მძიმე ბუშტივით გაბერილი;
- მახაკანს _ მოდის ხის ქოშებით, მოშლილი წისქვილივით არაკუნებს;
- მახვაჭანს _ შუბლზე მოჩრდილული, შეკრული და დაღრმავებული ხაზები;
- მახვაჩანს _ დინჯი, უწყინარი, ღიმილიანი სახე;
- მალაგვანს _ მთვრალივით ბარბაცობს, ხელები ჩამოცვენილი, უმწეო, ჩამოყრილი;
- მალაქანს _ სატანჯველით დაღდასმული, პირდაღებული, მაღალი;
- მალაჟვანს _ უღიმღამო, გათოშილი, პირიდან ჟვეჟვი მოდის;
- მალარჯგვანს _ დიდრონი პირსახე, ნესტოები გაფართოებული, ტუჩები ჩამოვარდნილი;
- მაქვაქვანს _ პატარა გოგონა ფოჩიანი კაბით;
- მატვანტანს _ შეშინებული, დაუძლურებული, უწყინარი ნელი ნაბიჯით;
- მატვარანს _ უქუდო, თავხოტორა;
- მაქანცანს _ არაქათგამოლეული, ქიშმიშივით ჩამომხმარი;
- მაშვატანს _ დასველებული _ უსუფთაო;
- მაფართხანს _ მოფართხალებს, უკოხტაო, სახე ჩამოსტირის.
- მახვანტანს _ მსხვილი და ფართო ცხვირიანი;
- მათარკანს _ხელაფარებულ, წარბებშეჭმუხნულად გამოიყურება;
- მაფაშკანს _ ხორბლისფერი მკერდი გამომწვევად გამოიმზირება;
- მაფაყვანს _ ავადმყოფი ქათამივით მოდის
- აკოშაყარუ მირიან ჯალაღონიაქ. ჟურნალი ,,აია#8 2000წ.გვ.213–214.