ლ - გივი ელიავა "მარგალურ–ქორთული ლექსიკონი"

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
please do not remove empty parameters (see the template documentation).

by გივი ელიავა
გივი ელიავა "მეგრულ-ქართული ლექსიკონი" 1997წ.ხ.202-205

ლ - უფუნქციო-დანამატი ხმოვნით დაწყებულ სიტყვებში.აკაცია-ლაკაცია. ისირი-ლისრი და ა.შ.
ლა-პრეფიქსი ზუგდიდურში ლაკვაჩხირი-ჲაკვაჩხირი(სენაკ-მარტვილური)"მუგუზალი", "ლალუნს"-ჲაჲუნს
    "ყეფს", და ა.შ.
ლაბაშა-ხის გრძელი ჯოხი,რკინის კაკვით სახელურთან.მთებში სასიარულოდ.
ლაბახა-ღობე, გადასასვლელი ღობეზე.
ლაბერჯი-ლაბიწი, ბრჭყალი ფრინველისა.
ლამბშარა (ჲაბშარა)-აღვირი.
ლაბშა(ჲაბშა)-ცხენი. ლაფშა – დაკოდილი ცხენი, იაბო
ლაბში (ჲაბში)-ტუჩი, ლაფში. ნ.ლაფში.
ლაგამი(ჲაგამი)-ლაგამი. ცხენის სატუჩარი აკაზმულობა.
ლაგე-ნ.ოლაგე.
ლაგე(ჲაგე)-უგემური.
ლაგვანი,არგვანი(ჲარგვანი)- ქვევრი,ლაგვანი.
ლაგვეგი(ჲაგვეგვი)-ჩლუნგი.
ლაგუა(ჲაგუა)-ღეჭვა. ლაგუნს ,,ღეჭავს’’, დოლაგუნს ,,დაღეჭავს’’, დოლაგუ ,,დაღეჭა’’, დულაგუ
   ,,დაუღეჭავს’’, დონოლაგუე ,,დანაღეჭა’’, მალაგვარი ,,მღეჭავი’’, ლაგვირი ,,დაღეჭილი’’,
   ოლოგვარი ,,დასაღეჭი’’, ლაგუა ქიდიჭყი ,,ღეჭვა დაიწყე’’.
ლაგვიმარა-გვიმრა(ზუგ)(გუმარა).
ლაგუჯი-ლაგუჯა(ჲაგუჯი). თხის ან ცხვრის ტყავის ტომარა.
ლადირი(ჲადირი)-ნედლი. სიმინდი დიო ლადირიე "სიმინდი ჯერ ნედლია".
ლავაში(ჲავაში)-ლავაში. ლავაში მიჸორს ,,ლავაში მიყვარს’’.
ლაზი-ზანი,ლაზი.თე კოჩი ლაზი რე ,,ეს კაცი ლაზია’’.
ლაკადა(ჲაკადა)-მთის წინა ადგილები.ზეგანი, ფერდობი.
ლაკვატა(ჲაკვატა)-ჭოლოკი, ტახანა. ნ.ლაკუჩხა(ჲაკუჩხა).
ლაკვი(ჲაკვი)-ლეკვი.
ლაკვი(ჲაკვი)- ბოქლომის ენა.
ლაკუჩხა(ჲაკუჩხა)-ჭოლოკი.
ლალა-მშიშარა,მოსულელო, უსაქმური.
ლალუა(ჲაჲუა)-ყეფა. ლალუნს ,,ყეფს’’, მიოლალანს ,,იყეფებს’’, მიოლალუ ,,დაიყეფა’’, მეულალაფუ
     ,,დაუყეფია’’, მენოლალუე ,,იყეფებდა თურმე’’, მალალარი ,,მყეფავი’’, ლალირი ,,დაყეფილი’’,
     ოლალარი ,,საყეფი’’, ჯოღორი ირიათუ ლალუნდუ ღუმა-,,ძაღლი სულ ყეფდა წუხელ’’.
ლამბუა(ჲამბუა)-დალამბვა. ლამბუნს ,,ლამბავს’’, დოლმბუნს ,,დალამბავს’’, დოლამბუ ,,დალამბა’’,
     დულამბუ ,,დაულამბავს’’, დუნოლამბუე ,,დანალამბა’’, მალმაბარი ,,დამლამბავი’’, ლამბირი
     ,,დალამბული’’, ოლამბარი ,,დასალამბი’’, საკაბე დომილამბი-,,საკაბე დამილამბე’’.
ლამება-ცდა, დაპირება. ლამენს ,,ცდილობს’’, ,,აპირებს’’, ილამენს ,,ეცდება’’, ილამუ ,,ეცადა’’,
    ულამებუ ,,უცდია’’,ნოლამბუე ,,ცდილობდა თურმე’’, ,,ნაპირება’’, მალამებერი ,,მცდელი’’,
    ლამებული ,,ნაცადი’’, ოლამებერი ,,საცდელი’’, თე საქმე თე კოს თაშ ულამუ -,,ამ საქმეს ეს კაცი
    ასე აპირებს’’.
ლამფა-ლოფინი.
ლამფირი-ლოფინით აჭედილი.
ლამუა(ჲამუა)-დანამვა. ლამუნს ,,ნამავს’’, დოლამუნს ,,დანამავს’’, დოლამუ ,,დანამა’’, დუულამუ
    ,,დაუნამავს’’, დუნულამუე ,,დანანამა’’, მალამარი ,,დამნამავი’’, ლამირი ,,დანამული’’,
     ოლამარი ,,დასანამი’’, ნანახვა ჯგირო დოლამი- ,,გარეცხილი კარგად დანამე’’.
ლამპა(ჲამპა)-ლამპა.
ლანდა(ჲანდა)-ჭერისა და იატაკის დასაჭედი ძელები.ნ.ლონდირი
ლანდი(ჲანდი)-ლანდი, ჩრდილი.
ლანდუა(ჲანდუა)-დალანდვა. ლანდუნს ,,ლანდავს’’, დოლანდუნს ,,დალანდავს’’, დოლანდუ
    ,,დალანდა’’, დულანდუ ,,დაულანდავს’’, დუნოლანდუე ,,დანალანდა’’, დამალანდალი
    ,,დამლანდავი’’, ლანდირი ,,დალანდული’’, ოლანდალი ,,დასალანდი’’, თე კაბას ირიფელი
    ოლანდუ -,,ამ კაბას ყველაფერი იანდება’’.
ლანჭა-ლარჭა,ნაჭა.
ლანძღუა-გალანძღვა.ლანღუნს ,,ლანძღავს’’, გოლანძღუნს ,,გალანძღავს’’, გულანძღუ
    ,,გაულანძღავს’’, გუნოლანძღუე ,,განალანძღა’’, მალანძღარი ,,მლანძღავი’’, ლანძღირი
    ,,გალანძღული’’, ოლანძღარი ,,გასალანძღი’’, თე ოსური ირკოს ლანძრუნს -,,ეს ქალი ყველას
    ლანძღავს’’.
ლანჯი(ჲანჯი)-კოპიტი(მცენ.).
ლაპარტყია(ჲაპარტყია)-ბრტყელი, უსწორმასწორო,გაფართობული.ნ.ლაფართია.
ლარი(ჲარი)-ლარი,თაჯი.
ლარი(ჲარი)-სწორი.
ლარტყა(ჲარტყა)-ლარტყა.
ლარჭემი(ჲარჭემი)-ლარჭემი, სოინარი. საკრავი ინსტრუმენტი.
ლასირუა(ჲასირუა)-ლესვა. ლასირანს ,,ლესავს’’, გელასირანს ,,ალესავს’’, გელასირუუ ,,გალესა’’,
   გეულასირუუ ,,გაულესავს’’, გენოლასირუე ,,ანალესა’’, მალასირალი ,,ამლესავი’’, ლასირელი
   ,,ალესილი’’, ოლასირალი ,,ასალესი’’. ხამუ გეულასირუუ-,,დანა აულესავს’’.
ლასუა(ჲასუა)-1.შლა. 2.ამოლესვა. ლასუნს ,,შლის’’ მოლასუნს ,,მოშლის’’, დოლასუ ,,მოშალა’’,
   მუულასუ ,,მოუშლია’’, მუნულასუე ,,მონაშალა’’, მალასარი ,,წამშლელი’’, დოლასილი
   ,,წაშლილი’’, ოლასარი ,,წასაშლელი, მოსაშლელი’’. ბაღანა ნაჭარას ლასუნს- "ბავშვი ნაწერს შლის",
   ოსური ლებიას ლასუნს- ,,ქალი ლობიოს ლესავს’.
ლაფართია(ჲაფართია)-ბრტყელი, ფართო.ნ.ლაპარტყია.
ლაფაჩე(იაფაჩე)-აშკარად,თვალდასანახავად.
ლაფარა(ჲაფარა)-ლაფარა. ლაფარე გელანთხორი- ,,ლაფარე ამოთხარე’’.
ლაფი(იაფი)-ლაფი.ლაფი გეგობი- ,,ლაფი დაგასხი’’.
ლაფში(ჲაფში)-ლაფში, ბაგე.ნ.ლაბში.
ლაჸაფი(ჲაჸაფი)-თამაში. ლაჸაფენს "თამაშობს", ილაჸაფენს-"ითამაშეფს",ილაჸაფუ-"ითამაშა",ულაჸაფებუ-
   "უთამაშია", ნოლაჸაფებუე- "ნათამაშება", მალაჸაფინალი-"მათამაშებელი", ოლაჸაფინალი-
    "სათამაშებელი". ბაღანა ლაჸაფენს- "ბავშვი თამაშობს".
ლაყუჩი(ჲაყუჩი)- ლაყუჩი.