သုမနသာမဏေရဝတ္ထုဂါထာ
၂၅-ဘိက္ခုဝဂ်
၁၂-သုမနသာမဏေရဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
နတ္ထီတိ ဝစနံ နာမ, မာ အဟောသိ ဘဝါဘဝေ။
ဣမိနာ ဒါနေန၊ ဤဒါနကြောင့်။ ဘဝါဘဝေ၊ ဘဝငယ်ဘဝကြီး, အသီးသီး၌။ ဝါ၊ ဘဝတိုင်း ဘဝတိုင်း။ မေ၊ တပည့်တော်၏။ ဝါ၊ မှာ။ ဒါလိဒ္ဒိယံ၊ ဆင်းရဲသူ၏အဖြစ် သည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်ပါစေနှင့်။ နတ္ထီတိ၊ မရှိဟူသော။ ဝစနံ နာမ၊ စကားမည်သည်။ မာ အဟောသိ၊ မဖြစ်ပါစေနှင့်။ [ပနသဒ္ဒါ အနက်မဲ့။ (တစ်နည်း) ဧကံသအနက်ယူ၍ “ပန၊ စင်စစ်။ မာ အဟု၊ နှင့်”ဟုပေး။] (ဋ္ဌ-၂၈၂)
တေဝိဇ္ဇော ဣဒ္ဓိပတ္တောမှိ, ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသနံ။
(အဟံ၊ ငါသည်။) ပုဗ္ဗေနိဝါသံ၊ ရှေး၌နေအပ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို။ ဇာနာမိ၊ သိ၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ကို။ ဝိသောဓိတံ၊ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်စေအပ်ပြီ။ ဝါ၊ ထက်ဝန်းကျင် သုတ်သင်အပ်ပြီ။ တေဝိဇ္ဇော၊ သုံးပါးသောဝိဇ္ဇာရှိသည်။ ဣဒ္ဓိပတ္တော၊ ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ်တန်ခိုးသို့ ရောက်ပြီးသည်။၁ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ဗုဒ္ဓဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ သာသနံ၊ အဆုံးအမကို။ ကတံ၊ ပြုကျင့်အပ်ပြီ။ [အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၃အလို ဗုဒ္ဓဿကို ဆဋ္ဌီ ကတ္တားယူ၍ “ဗုဒ္ဓဿ၊ သည်။ (ဒေသိတံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော။) သာသနံ၊ ကို။ ကတံ၊ အပ်ပြီ” ဟုပေး။] (ဋ္ဌ-၂၈၃)
၁။တေဝိဇ္ဇော ဣဒ္ဓိပတ္တော။ ။ တိဿော+ဝိဇ္ဇာ ဧတဿာတိ တေဝိဇ္ဇော(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၉)၊ [တိ+ဝိဇ္ဇာ၊ တေသု ဝုဒ္ဓိဖြင့် တိကို တေပြု, ကွစာဒိမဇ္ဈုတ္တရာနံစသောသုတ်ဖြင့် အာကို ရဿပြု၊-ရူ-၁၂၀၊၂၀၁၊၂၄၈။] ဣဒ္ဓိပတ္တာတိ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ ပတ္တာ(သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၅)၊ ဣဒ္ဓိပတ္တောတိ ဣမိနာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ ဂဟိတံ(သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၂)။
ပိဏ္ဍပါတော မယာ ဒိန္နော, ဥပရိဋ္ဌဿ တာဒိနော။
(အဟံ၊ ငါသည်။) ပုရေ၊ ရှေး၌။ ဒလိဒ္ဒေါ၊ ဆင်းရဲသော။ တိဏဟာရကော၊ မြက်ကို ထမ်းဆောင်ရသော။ ဝါ၊ မြက်ထမ်း၍ အသက်မွေးရသော။ အန္နဘာရော၊ အန္နဘာရမည်သူသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ မယာ၊ ငါသည်။ တာဒိနော၊ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌ, ထိုနှစ်ဝ ကို, တကွတူပြိုင်, ရှုမြင်နိုင်သော။ ဥပရိဋ္ဌဿ၊ ဥပရိဋ္ဌပစ္စေကဗုဒ္ဓအား။ ပိဏ္ဍပါတော၊ ဆွမ်းကို။ ဒိန္နော၊ လှူဒါန်းအပ်ခဲ့ပြီ။ (ဋ္ဌ-၂၈၄)
ဒေဟိ မေ ပါနီယဃဋံ, ဘေသဇ္ဇတ္ထမှိ အာဂတော။
ဥဂ္ဂတေဇ၊ အထက်သို့တက်သော အဆိပ်ရှိန်ရှိသော။ ဝါ၊ အဆိပ်ပြင်းသော။ မဟဗ္ဗလ၊ ကြီးသော အားရှိသော။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း! မေ၊ ငါ၏။ (ဝစနံ၊ စကားကို။) သုဏောဟိ၊ နားထောင်ပါလော။ မေ၊ ငါ့အား။ ပါနီယဃဋံ၊ သောက်ရေတစ်အိုးကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလော။ (အဟံ၊ သည်။) ဘေသဇ္ဇတ္ထံ၊ ဆေးအကျိုးငှာ။ အာဂတော၊ ကြွလာ သည်။ အမှိ၊ ဖြစ်ပါ၏။ (ဋ္ဌ-၂၈၅)
မဟာသမုဒ္ဒမပ္ပေတိ, တတော တွံ ပါနီယံ ဟရ။
(သာမဏေရ၊ ကိုရင်!) ပုရတ္ထိမသ္မိံ၊ အရှေ့၌ဖြစ်သော။ [ပုရတ္ထာ+ဘဝေါ ပုရတ္ထိမော။ မောဂ်နိ-၂-၆၄။] ဒိသာဘာဂေ၊ အရပ်အဖို့၌။ ဝါ၊ အရပ်ဘက်၌။ ဂင်္ဂါ နာမ၊ ဂင်္ဂါမည် သော။ (ယာ) မဟာနဒီ၊ အကြင်မြစ်ကြီးသည်။ မဟာသမုဒ္ဒံ၊ မဟာသမုဒြာသို့။ အပ္ပေတိ၊ စီးဝင်နေ၏။ တွံ၊ သင်သည်။ တတော၊ ထိုဂင်္ဂါမြစ်ကြီးထဲမှ။ ပါနီယံ၊ သောက်ရေကို။ အာဟရ၊ ခပ်ယူပါလော။ (ဋ္ဌ-၂၈၆)
ယဒိ တေ ထာမဗလံ အတ္ထိ, နာဂရာဇ နိဝါရယ။
(အဟံ၊ သည်။) ဣတော ဧဝ၊ ဤအနောတတ္တအိုင်မှသာ။ ပါနီယံ၊ ကို။ ဟာဿံ၊ ခပ်ယူမည်။ [ဟရ+ဿံ။ အာဤအာဒီသု ဟရဿာ (မောဂ်-၆, ၂၈) သုတ်ဖြင့် ရကို အာပြု။ (တစ်နည်း) ကွစိ ဓာတုဖြင့် ဟရကို ဟာပြု (ဝိဗော-၂၄၅)။] ဣမိနာ ဧဝ၊ ဤအနောတတ္တ အိုင်ရေဖြင့်သာ။ အတ္ထိကော၊ အလိုရှိသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း! တေ၊ သင်၏။ ဝါ၊ မှာ။ ထာမဗလံ၊ စွမ်းအားသည်။ ယဒိ အတ္ထိ၊ အကယ်၍ ရှိအံ့။ (ဧဝံ သတိသော်။) နိဝါရယ၊ တားမြစ်လော။ (ဋ္ဌ-၂၈၇)
အဘိနန္ဒာမိ တေ ဝါစံ, ဟရဿု ပါနီယံ မမ။
သာမဏေရ၊ ကိုရင်! တဝ၊ သင်၏။ ဝါ၊ မှာ။ ဝိက္ကမပေါရိသံ၊ ယောကျ်ားတို့၏ ရဲစွမ်းသတ္တိ (လုံ့လ) သည်။၁ သစေ အတ္ထိ၊ အကယ်၍ရှိအံ့။ (ဧဝံ သတိ) တေ၊ ၏။ ဝါစံ၊ စကားကို။ အဘိနန္ဒာမိ၊ နှစ်သက်ပါ၏။ ဝါ၊ လက်ခံပါ၏။ မမ၊ ကျွန်ုပ်၏။ ပါနီယံ၊ ကို။ [ဆန်းကြောင့် “ပါနိယံ”ဟု ရဿဖြင့်ရှိလျှင် ကောင်း၏။] ဟရဿု၊ ခပ်ယူပါလော။ (ဋ္ဌ-၂၈၈)
၁။ဝိက္ကမပေါရိသံ။ ။ “ပုရိသပရက္ကမံ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၅)”ဟု ဖွင့်၏၊ “ပုရိသ”ဟုဖွင့်သဖြင့် ပေါရိသ၌ ဏပစ္စည်းအနက်မရှိ၊ “ပုရိသာယေဝ ပေါရိသာ”ဟုပြု၊ ဝိက္ကမသည် သတ္တိသမ္ပတ္တိ (သတ္တိနှင့် ပြည့်စုံခြင်း)အနက်, ကန္တိအနက်တို့ကိုဟောရာ ဤ၌ သတ္တိသမ္ပတ္တိအနက်ကိုယူ၊ ထောမ နိဓိ၌ “သူရိယာတိသယ, သာမတ္ထ”ဟုသုံး၍ ကရဏသာဓနပြုစေ၏၊ “ဝိသေသေန+ကမတိ ဧတေနာတိ ဝိက္ကမံ”ဟုပြု၊ သတ္တိနှင့် ပြည့်စုံရန် ဝီရိယရှိရ၏၊ ထိုကြောင့် “ပရက္ကမံ”ဟု ဖွင့်သည်၊ ပါဠိသက္ကတအဘိဓာန်တို့၌ ပုံလိင်ချည်းရှိသဖြင့် ပုံလိင်မှ နပုံလိင်သို့ ပြန်နေသော လိင်္ဂဝိပလ္လာသ ဟုကြံ၊ ထိုနောင် “ပေါရိသာနံ+ဝိက္ကမံ ဝိက္ကမပေါရိသံ”ဟု ဆက်၊ “ပေါရိသဝိက္ကမံ”ဟု ဆိုလိုလျက် ရှေ့နောက်ပြန်၊ “ဝိက္ကမနံ ဝိက္ကမော၊ ပုရိသာနံ+ကမ္မံ ပေါရိသံ၊ ဝိက္ကမော စ+သော+ပေါရိသံ စာတိ ဝိက္ကမပေါရိသံ(ယောကျ်ားတို့၏အမှုကိစ္စဟူသော လုံ့လပြုလုပ်အားထုတ်ခြင်း)”ဟုလည်း ကြံကြသေး၏။
သုမနသာမဏေရဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
သော’မံ လောကံ ပဘာသေတိ, အဗ္ဘာ မုတ္တောဝ စန္ဒိမာ။
ယော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဒဟရော၊ ငယ်သေးသည်။ (သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။) ဗုဒ္ဓသာသနေ၊ ဘုရားသာသနာတော်၌။ ဟဝေ၊ ခိုင်မြဲစွာ။ ယုဉ္ဇတိ၊ သမထဝိပသ်, အကျင့် မြတ်ကို,မပြတ်ကြိုးကုတ်, အားထုတ်၏။၂ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဣမံ လောကံ၊ ဤခန္ဓာစသော လောကကို။ ပဘာသေတိ၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထွန်းလင်းတောက် ပစေနိုင်၏။ (ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။) အဗ္ဘာ၊ တိမ်တိုက်မှ။ ဝါ၊ ဆီးနှင်းမြူတိမ်, သူရိန်မီးခိုး, ညစ်မျိုးငါးဝမှ။ မုတ္တော၊ လွတ်သော။ စန္ဒိမာ၊ လသည်။ (ဣမံ လောကံ၊ ဤဩကာသလောကကို။) ဩဘာသေတိ ဣဝ၊ ထွန်းလင်းတောက်ပစေသကဲ့သို့ တည်း။ (ပါ-၃၈၂)
၂။ယော ဟဝေ..သာသနေ။ ။ ဟဝေတိ ဒဠှတ္ထေ နိပါတော၊ ယော ဘိက္ခု ဒဟရောဝ သမာနော... ဗုဒ္ဓါနံ သာသနေ အပ္ပမာဒပဋိပတ္တိယံ ယုဉ္ဇတိ၊ သမထဝိပဿနာဘာဝနာယ ယောဂံ ကရောတိ၊-ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁၇
သုမနသာမဏေရဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။
ဘိက္ခုဝဂ် ဂါထာနိဿယ ပြီးပြီ။