သိမ်မျိုးစုံမဟာဋီကာ/သိမ်သမုတ်ရာညောင်စောင်းကွက်သားပုံ စသည်ပြခန်း

by ကျွန်းရွာတောရဆရာတော်

←၄၆။ သီပေါမင်း သိမ်အမိန့်ပေးပုံ ၂-မျိုး

သိမ်မျိုးစုံမဟာဋီကာကျမ်း by ကျွန်းရွာတောရဆရာတော် ၄၇။ သိမ်သမုတ်ရာညောင်စောင်းကွက်သားပုံ စသည်ပြခန်း

၄၈။ သစေ ပန စသော အဋ္ဌကထာဝါကျ စံကျောင်းဆရာတော်ကြီး အနက်မှန်ပေးပုံ→

     ဤသို့ သိမ်အမိန့်ရပြီးသောနေရာ၌ အာဒါသတလံ ဝိယ သမံ သုဒ္ဓံ ဝိမလံ ကတွာ အစရှိသည်ဖြင့် (ဝိနယာလင်္ကာရဋီကာ၊ ပ၊ ၃၅၉။) လာသည့်အတိုင်း -

(က) လေးမျက်နှာ ပတ်လည်တွင် ကြေးမုံပြင် ပုံသဏ္ဌာန် ကသိုဏ်းဝန်းဟန် ပမာဏ ကျနကောင်းမွန်စွာ ညီညွတ်ပြေပြစ် ချောမောအောင် ပြုပြင်သုတ်သင် ရှင်းလင်းရာသည်။

(ခ) ၎င်းနောက် -
     ယတ္ထ ပမာဏယုတ္တော မဉ္စော ဣတော စိတော စ နပရိဝတ္တန္တိ၊ အယံ ကုဋီတိ သင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ အယမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ မဟာပစ္စရိယံ ပန ပစ္ဆိမကောဋိယာ စတုဟတ္ထဝိတ္ထာရာ ဝုတ္တာ ဟူသော- (ကုဋိကာရ သိက္ခာပုဒ်အဖွင့်၊ ပါရာဇိကဏ်အဋ္ဌကထာ၊ ဒု၊ ၁၅၄။)

     ပမာဏယုတ္တော မဉ္စောတိ ပကတိဝိဒတ္ထိယာ နဝဝိဒတ္ထိပ္ပမာဏော မဉ္စော-ဟူသော၊ (သာရတ္ထဋီကာ၊ ဒု၊ ၃၃၄။) တို့နှင့်အညီ၊ အလျား (၄)တောင်ထွာ၊ အနံ (၂ )တောင်(၆) သစ် ပမာဏရှိသော ညောင်စောင်းကွက် ပြုရသည်။

(ဂ) ၎င်းနောက် ၎င်းညောင်စောင်းကွက် ထောင့်တစ်ခုခု၌ သိမ်ငုတ်တိုင်စိုက်သည်။

(ဃ) ၎င်းနောက် -
     သီမံ ဘိက္ခဝေ သမူဟနန္တေန ပဌမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမူဟန္တဗ္ဗော၊ ပစ္ဆာ သမာနသံဝါသသီမာ သမူဟန္တဗ္ဗာ ဟူသော (ဝိနည်းမဟာဝါ ပါဠိတော်၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓက၊ ၁၄၉။)

     အန္တော စ ဗဟိ စ သမန္တာ လေဍ္ဍုပါတေ သဗ္ဗတ္ထ မဉ္စပ္ပမာဏေ ဩကာသေ နိရန္တရံ ဌတွာ ပဌမံ အဝိပ္ပဝါသသီမံ, တတော သမာနသံဝါသကသီမဉ္စ သမူဟနနဝသေန သီမာယ သမုဂ္ဃါတေ ကတေ- အစရှိသော (ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ၊ ဒု၊ ၁၅၆။)

     ဗဟိ သီမဋ္ဌာနမ္ပိ သမန္တတော ဧကမဉ္စကံ ဝါ ဒွိ တိမဉ္စကံ ဝါ ဂဟေတဗ္ဗံ-ဟူသော (ဝိနယာလင်္ကာရဋီကာ၊ ပ၊ ၃၅၉။) တို့နှင့်အညီ မိမိတို့နှင့် အဖော်သမဂ္ဂ သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို ပင့်ဖိတ်၍လည်းကောင်း၊ မိမိ ကျောင်းတိုက်တွင် ရဟန်းသံဃာ များစွာရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုမိမိကျောင်းတိုက်ရှိ သံဃာများကို ဉတ်ကမ္မဝါစာရွတ်ဖတ်မှု၌ ဌာန်ခုနစ်ပါး, ကရိုဏ်းလေးပါး ပယတ်လေးပါး, သိထိလ,ဓနိတ စသော ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိ ဆယ်ပါးတို့ကို ကျနစွာသင်ကြားလိမ္မာစေပြီးလျှင် မဉ္စပမာဏရှိသော အတွင်းအရပ်၌လည်းကောင်း၊ နိမိတ်ပြင်ပ တစ်,ညောင်စောင်းခန့် နှစ်ညောင်စောင်းခန့် အရပ်၌လည်းကောင်း၊ ဟတ္ထပါသ်ကို မစွန့်မူ၍ ထိုင်စေပြီးလျှင် အလယ်ကစ၍ တောင်အရပ် မြောက်အရပ် အရှေ့အရပ် အနောက်အရပ် စေ့အောင် တစ်နေရာတွင် တစ်ထိုင်တွင်း၌ သုံးပါး သုံးပါးစီတွဲ၍ သုံးကြိမ်စီ ဥတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာဖြင့် ရှေးဦးစွာ အဝိပ္ပဝါသသိမ်နုတ်။ ထိုနောင် သမာနသံဝါသကသိမ် နုတ်စေသည်။

          ဆ ပဉ္စ မတ္တေ ဘိက္ခူ ဂဟေတွာ-ဟူသော (ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ၊ ဒု၊ ၁၅၆။)

     ‘‘ဣဒါနိ သီမံ သမူဟနိဿာမာ’’တိ စတ္တာရော ဝါ တဒုတ္တရိ ဝါ သမာနသံဝါသကဘိက္ခူ ဂဟေတွာ ပဌမပန္တိယံ ပဌမကောဋ္ဌာသေ မဉ္စဋ္ဌာနေ ဌတွာ ပဌမံ အဝိပ္ပဝါသသီမာသမူဟနနကမ္မဝါစံ, တတော သမာနသံဝါသကသီမာသမူဟနနကမ္မဝါစံ သာဝေတွာ တသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေယေဝ အညမညဿ ဌိတဋ္ဌာနံ ပရိဝတ္တေတွာ ပရိဝတ္တေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဝါ သတ္တက္ခတ္တုံ ဝါ သမူဟနိတွာ-အစရှိသော (ဝိနယာလင်္ကာရဋီကာ၊ ပ၊ ၃၅၉။)

တို့နှင့်အညီ ဝဂ္ဂကမ္မသင်္ကရဒေါသစသော အပြစ်ခပ်သိမ်း ကင်းလွတ် စေရန်ရည်သန်ပြီးလျှင် ပဌမပန္တိ ပဌမကောဋ္ဌာသ မဉ္စဋ္ဌာန၌ သမဂ္ဂရဟန်းအများတို့သည် ဟတ္ထပါသ်လည်း မကင်းစေရ တစ်ပါးသည်တစ်ပါးနှင့် သင်္ကန်းစွန်းစသည် မထိစပ်စေရ၊ ဝန်းဝိုင်းပြီးလျှင် လွတ်လပ်သော ညောင်စောင်းကွက် မရှိအောင် တစ်ခါထိုင် သုံးပါးသုံးပါးစီ နှစ်ကြိမ်ကျ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာဖြင့် ရှေးဦးစွာ အဝိပ္ပဝါသ သိမ်နုတ်။ ထို့နောက် သမာနသံဝါသကသိမ်နုတ်သည်။

ယင်းသို့ဖတ်သဖြင့် -
     သဗ္ဗာသု ပန္တီသု သဗ္ဗသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ ပရိက္ခိဏေ ဣဒံ သီမာ သမူဟနနကမ္မံ နိဋ္ဌိတံ နာမ ဟောတိ -ဟူသော (ဝိနယာလင်္ကာရဋီကာ၊ ပ၊ ၃၆ဝ။) နှင့်အညီ အထပ်ထပ် မနုတ်သော်လည်း သဗ္ဗပန္တိ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသ တို့၌ တစ်ထပ်သာနှုတ်လျှင် သီမသမူဟနနကံ အလုံးစုံပြီးသည်မှန်စေကာမူ-

     သစေ ပန အက္ခရပရိဟီနံ ဝါ ပဒပရိဟီနံ ဝါ ဒုရုတ္တပဒံ ဝါဟောတိ, တဿ သောဓနတ္ထံ ပုနပ္ပုနံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣဒံ အကုပ္ပကမ္မဿ ဒဠှီကမ္မံ ဟောတိ, ကုပ္ပကမ္မေ ကမ္မံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ။

ဟူသော (ပရိဝါကမ္မဝဂ်အဖွင့်အဋ္ဌကထာ၊ ၂၄၃။) နှင့်အညီ၊ အက္ခရ ပရိဟီန, ပဒပရိဟီန, ဒုရုတ္တက္ခရ ,ဒုရုတ္တပဒတို့ကို သုတ်သင် ရှင်းလင်းစေခြင်းငှာ အထပ်ထပ်ရွတ်ဖတ်ခြင်းသည် သမ္မတ္တိကမ္မ၌ ဒဠှီကမ္မ အကုပ္ပ ဖြစ်ခြင်း၊ ကုပ္ပကမ္မ၌ ကံမြောက်ခြင်း အောင်ခြင်းအကျိုးရှိရကား

ကြက်ခြေထောင့်တန်း ရင်ပေါင်တန်း လယ်လမ်းထောင့်ပဿာ။
ခရု,ပျားကြီး လယ်ဆုံစီး ပြင်စည်းငါးမျိုးလာ-

ဟူသော ပေါရာဏလင်္ကာနှင့်အညီ။

(၁) ကြက်ခြေခတ်ဖတ်ခြင်း။
(၂) ထောင့်တန်းဖတ်ခြင်း။
(၃) ရင်ပေါင်တန်းဖတ်ခြင်း။
(၄) ခရုပတ်ခွေဖတ်ခြင်း။
(၅) ပျားကြီးစွဲဖတ်ခြင်းတို့ဖြင့်
      တစ်ထိုင်တည်းတွင်
သုံးပါး သုံးပါးစီ တစ်ကြိမ်ကျစီ ရှေးဦးစွာ အဝိပ္ပဝါသသီမသမူဟန။ ထို့နောင် သမာနသံဝါသကသီမသမူဟနန ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာဖြင့် နုတ်သည်။ ထိုသို့ နုတ်ရာမှာလည်း-

      ‘‘ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ သမာနသံဝါသာယ ဧကူပေါသထာယ သမုဂ္ဃါတော, သော တုဏှဿာ’’တိ အန္ဓကပေါတ္ထကေ, သီဟဠပေါတ္ထကေသု စ ကေသုစိ ပါဌော အတ္ထိ။ ကေသုစိ ‘‘သမုဂ္ဃါတော ဧတိဿာ သီမာယာ’’တိ ပဌမံ လိခန္တိ, ကေသုစိ ‘‘ဧတိဿာ သီမာယ သမုဂ္ဃါတော’’တိ စ-ဟူသော (ဝဇီရဗုဒ္ဓိဋီကာ၊ ၄၅၇။) ၌ ပြအပ်သော သုံးဝါဒတို့တွင်-

     ဧတ္ထ ပန သမာနသံဝါသကသီမာသမူဟနနကမ္မဝါစာယ နိဗ္ဗိသေသနပါဌော ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ဒိဿတိ၊ သဝိသေ သနပါထောဝ သုန္နရတရော။ အက္ခရပရိဟီနေယေဝ ဒေါသော အက္ခရာဓိကေပိ နိဒ္ဒေသော ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ-
     ဟူသော မောင်းထောင် သာသနာပိုင် စီရင်ရေးသားအပ်သော သီမဗန္ဓနကထာ ကျမ်းနှင့်အညီ သမူဟနေယျနောင် သမာနသံဝါသံ ဧကုပေါသထံ-ဟူသော ဝိသေသန နှစ်ပုဒ်တို့ကိုလည်း သွင်း၍ဖတ်ခြင်း၊ သမူဟနတိနောင် ယင်းဝိသေသန နှစ်ပုဒ်တို့ကို ထည့်၍ဖတ်ခြင်း၊ ဧတိဿ သီမာယနောင်လည်း သမာနသံဝါသာယ ဧကုပေါသထာယ- ဟူသော ဝိသေသန နှစ်ပုဒ်တို့ကို ထည့်၍ ဖတ်ခြင်း၊ သံဃေနနောင်လည်း သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ- ဟူသော ဝိသေသနတို့ကို ထည့်၍ဖတ်ခြင်း- ဤသို့ လေးဌာနလုံး အပြည့်အစုံချည်းဖတ်၍နုတ်သည်။