မဟာဗုဒ္ဓဝင်/အခန်း- ၇
အခဏ်း-၇
ဘုရားဖြစ်တော်မူခဏ်း
အကျင့်ပြောင်း၍ ကျင့်တော်မူခြင်း
ရှေး၌ ဆိုအပ်ပြီးသည့်အတိုင်း ဘုရားအလောင်းတော် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ခြောက်နှစ်ကြာ ကျင့်သုံးပြီးသောအခါ မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခု နှစ်ဦး တန်းခူးလလွန်မြောက် ကဆုန်လဆန်း ၁-ရက်နေ့အချိန်လောက် ရောက်ရှိခဲ့လေပြီ။ ထိုအချိန်၌ အလောင်းတော်၏ စိတ်သန္တာန်ဝယ် အကြံဖြစ်လတ်သည်ကား—
“ရှေးအတိတ်ကာလက ဖြစ်ခဲ့ကြသော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် အဆင်းရဲအပင်ပန်းခံ၍ ကျင့်ကြံခဲ့ကြရာဝယ် ဤမျှလောက်သာ အလွန်ဆုံး အဆင်းရဲခံ ကျင့်ကြံနိုင်ခဲ့ကြပေမည်၊ ယခု ငါခံစားရသော ဆင်းရဲဒုက္ခထက် ပို၍ကား အဆင်းရဲခံ ကျင့်ကြံနိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ။ နောက် အနာဂတ်ကာလ၌ ဖြစ်ပေါ်ကြမည့် ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့လည်း အဆင်းရဲအပင်ပန်းခံ၍ ကျင့်ကြံကြမည့်အရာဝယ် ဤမျှလောက်သာ အလွန်ဆုံး အဆင်းရဲခံ ကျင့်ကြံနိုင်ကြပေလိမ့်မည်၊ ယခု ငါခံစားရသော ဆင်းရဲဒုက္ခထက် ပို၍ကား အဆင်းရဲခံ ကျင့်ကြံနိုင်ကြလိမ့်မည် မဟုတ်ချေ။ ယခု ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့လည်း အဆင်းရဲအပင်ပန်းခံ၍ ကျင့်ကြံအားထုတ်ကြရာဝယ် ဤမျှလောက်သာ အလွန်ဆုံး အဆင်းရဲခံ ကျင့်ကြံကြပေမည်၊ ယခု ငါခံစားရသော ဆင်းရဲဒုက္ခထက် ပို၍ကား အဆင်းရဲခံ ကျင့်ကြံကြမည် မဟုတ်ချေ။ (ငါသည် ကာလသုံးပါး၌ ဖြစ်ပေါ်ကြသည့် ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့ အဆင်းရဲခံ၍ ကျင့်ကြံကြသလောက် အောက်သို့ကားမယို ပိုလျှင်သာပိုမည်၊ အဆင်းရဲ
၂၆၃
အပင်ပန်းခံကာ ခြောက်နှစ်ကြာမျှ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်ကြံကြိုးကုတ် အားထုတ်ခဲ့လေပြီ၊) ထိုသို့ကြိုးကုတ် အားထုတ်ပါသော်လည်း ငါသည် ဤဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ဖြင့် သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို မရနိုင်ခဲ့ချေ။ ဘုရားမဖြစ်နိုင်ခဲ့ချေ။ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရဖို့ရန် ဘုရားဖြစ်ဖို့ရန် အကျင့်လမ်းကြောင်းကား တမျိုးတမည် ဖြစ်စရာရှိပေ၏”ဟု ကြံစည် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် ဆက်၍တဖန် စဉ်းစားဆင်ခြင်တော်မူပြန်သော် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီး လယ်ထွန်မင်္ဂလာ ပြုစဉ်အခါ ဇမ္ဗုသပြေပင်ရိပ်၌ ထိုင်နေတော်မူကာ အာနာပါန ပဌမဈာန်ကို ငါဝင်စား ခံစံခဲ့ဘူးလေပြီ၊ ထိုအာနာပါန ပဌမဈာန် လမ်းကြောင်း အကျင့်သည်ပင် သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရဖို့ရန် ဘုရားဖြစ်ဖို့ရန် လမ်းကြောင်းမှန် အကျင့်မှန် ဧကန်ဖြစ်ပေမည်ဟု သိမြင်တော်မူလတ်ပြီးကာ “ငါသည် ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသကာမတို့မဖက် သက်သက် နေက္ခမ္မဖြင့် ရရှိမည့် ထိုအာနာပါနသမာဓိ ဈာန်ချမ်းသာကို အဘယ့်ကြောင့် ကြောက်ရွံ့အံ့နည်း၊ ငါသည် ထိုအာနာပါန သမာဓိဈာန်ချမ်းသာကို မကြောက်ဧကန် စင်စစ်မှန်၏”ဟု ကြံစည် ဆင်ခြင်တော်မူပြန်လေသည်။
ထိုနောက်တဖန် ဆက်၍ စဉ်းစား ဆင်ခြင်မိပြန်သည်မှာ.. “ငါသည် ဤမျှလောက် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းသို့ရောက် ညှိုးခြောက်နေသော ဤကိုယ်ဖြင့် ထိုအာနာပါန သမာဓိဈာန်ကို ရအောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်နိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ချေ၊ ထမင်းမုံ့ကြမ်း အစာရေစာကိုလှမ်း၍ ဤညှိုးနွမ်းသည့်ခန္ဓာကိုယ်ကို တဖန် စိုပျို လန်းဆန်းစေပြီးမှ ထိုအာနာပါန သမာဓိဈာန်ကို ရအောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်ရမူ ကောင်းလေစွာ့”ဟု စဉ်းစားဆင်ခြင်တော်မူမိလေသည်။ ထိုသို့ စဉ်းစား ဆင်ခြင်တော်မူပြီးသောအခါ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် မိမိထားရာအရပ်မှ သပိတ်ကို ယူဆောင်တော်မူကာ သေနာနိဂုံး၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ထမင်းမုံ့ကြမ်း ရသမျှသော အစာအာဟာရဆွမ်းတို့ကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ကာ ညှိုးနွမ်းနေသော ခန္ဓာကို မျှတစေတော်မူလေသည်။
၂၆၄
နှစ်ရက် သုံးရက် အတွင်းမှာပင် အားအင်ဗလ ပြည့်ဖြိုး၍လာပြီးလျှင် ဒုက္ကရစရိယာ ဆင်းရဲစွာကျင့်စဉ်က ပျောက်ကွယ်နေခဲ့သော မဟာပုရိသ လက္ခဏာတော်ကြီးများလည်း နဂိုရ်ပကတိအတိုင်း ထင်ရှားပေါ်လွင်၍ လာလေကုန်သည်။ အလောင်းတော်၏ ရူပကာယကိုယ်တော်သည် ထိုအချိန်၌ ရွှေရောင်အဆင်း ဝါဝင်းစိုပြေ၍ နေလေသည်။
အလုပ်အကျွေး ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းငါးဦးတို့
အလောင်းတော်ကို စွန့်ခွါ၍ သွားကြကြောင်း
ဘုရားအလောင်းတော်များ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်ပြီး၍ ဘုရားဖြစ်ခါနီးလတ်သော် အလုပ်အကျွေး ရဟန်းတို့ကသော်လည်း တစုံတခုသော အကြောင်းဖြင့် စွန့်ခွါ၍သွားခြင်း, အလောင်းတော်ကသော်မူလည်း အလုပ်အကျွေး ရဟန်းတို့ကို စွန့်ခွါ၍ သွားတော်မူခြင်းသည် ဓမ္မတာကြီးတခု ဖြစ်လေသည်။ သို့ရကား ဘုရားအလောင်းတော်သူမြတ် ထမင်းမုံ့ကြမ်း ရသမျှသော အစာအာဟာရ ဆွမ်းတို့ကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ကာ ခန္ဓာကိုယ်ကို မျှတစေတော်မူသောအခါ ရှေးကပြဆိုခဲ့ပြီးသော အလုပ်အကျွေး ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်း ငါးဦးတို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည်
၂၆၅
ပစ္စည်းလာဘ်လာဘများရန် ကျင့်ကြံသူ ဖြစ်လေပြီ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းလူထွက်ကြီးဖြစ်ကာ ပစ္စည်းလာဘ်လာဘ များရန်ဘက်သို့ လည် (= လယ်ဆောင့်) သွားလေပြီ”ဟု ပြောဆိုပြီးကြကာ အလောင်းတော်ကို စွန့်ခွါ၍ ဓမ္မတာတရား၏ နှိုးဆော်ချက်အရ ခပ်သိမ်းသော ဘုရားရှင်တို့၏ ဓမ္မစကြာတရားဦးဟောရာ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တောသို့ ဖဲသွားကြလေကုန်၏။ (ဘုရားအလောင်းတော်တိုင်းလိုပင် ဘုရားဖြစ်ခါနီး၌ အလုပ်အကျွေးရဟန်းတို့ အလောင်းတော်သူမြတ်ကို စွန့်ခွါ၍ သွားကြရာဝယ် ဘုရားရှင်တိုင်း မစွန့်အပ်သည့် ဓမ္မစကြာတရားဦးဟောမည့် မိဂဒါဝုန်တောအုပ်သို့ သွားကြမြဲဓမ္မတာ ဖြစ်လေသည်။)
ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းငါးဦးတို့သည် တန်းခူးလကွယ်နေ့လောက်တွင် ဘုရားအလောင်းတော်ကို စွန့်ခွါ၍ မိဂဒါဝုန်တောသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားကြလေသည်။ (ထိုအချိန်ကား အလောင်းတော်အတွက်တာ ဒုက္ကရစရိယာအလုပ် အပြီးတိုင်ရောက်သောအချိန် ဖြစ်လေသည်။) ဘုရားအလောင်းတော်သည် ပဉ္စဝဂ္ဂီတို့ ခွဲခွါ၍ သွားကြသောအခါ ကိုယ်တော်တပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်မှုကို အထူးရသောကြောင့် တရားကို အားထုတ်ရာ၌ သမာဓိသည် အထူးတိုးတက် အားရှိလာလေသည်။ ထိုသို့ ကိုယ်တော်မြတ်တပါးတည်း ၁၅-ရက်ခန့် ဝိဝေကကို အထူးရရှိကာ တရားအလုပ် အားထုတ်တော်မူသဖြင့် သမာဓိတိုးတက်၍ ကဆုန်လဆန်း ၁၄-ရက်နေ့ ညဉ့်သန်းခေါင်ကျော် မိုးသောက်ဘက်သို့ ရောက်လတ်သောအခါ အိပ်မက်ကြီးငါးပါးတို့ကို မြင်မက်တော်မူလေသည်။ ထိုအိပ်မက်ကြီး ငါးပါးတို့ကား-
ဘုရားအလောင်း၏ အိပ်မက်ကြီးငါးပါး
(၁) မြေအပြင်ကို အိပ်ရာပြုလျက် ဟိမဝန္တာတောင်ကို ခေါင်းအုံးပြုလျက် အရှေ့သမုဒြာ၌ လက်ဝဲ (= ဗယ်)လက်ကို ထားလျက် အနောက်သမုဒြာ၌ လက်ျာ (= ညာ)လက်ကို ထားလျက် တောင်သမုဒြာ၌ ခြေတော်နှစ်ဖက်ကို ထားလျက်
၂၆၆
အိပ်စက်တော်မူရသည်ဟု မြင်မက်တော်မူသည်။ ထိုသို့ ပဌမအိပ်မက်ကို မြင်မက်တော်မူခြင်းသည် သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရရှိတော်မူကာ လူသုံးပါး၌ ဘုရားစင်စစ်ဖြစ်ရန် မြင်မက်တော်မူခြင်း ဖြစ်လေသည်။
(၂) တိရိယာမည်သော မြက်ပင်မျိုးသည် ထမ်းပိုးခန့်ပမာဏရှိသည့် နီမြန်းသော ရိုးတံဖြင့် ချက်တော်မှပေါက်ထွက်၍ ကြည့်စဉ် ကြည့်စဉ် (=ကြည့်နေတုန်း)ပင် တထွာ, တတောင်, တလံ, တတာ, တဂါဝုတ်, ယူဇနာဝက်, တယူဇနာ- ဤသို့စသည်ဖြင့် မြင့်၍ မြင့်၍ တက်သွားပြီးလျှင် ယူဇနာပေါင်း အထောင်များစွာ အဇဋာပြင် မိုးကောင်းကင်ကိုခိုက်လျက် တည်နေသည်ဟု မြင်မက်တော်မူသည်။ ထိုသို့ ဒုတိယအိပ်မက်ကို မြင်မက်တော်မူခြင်းသည် မဇ္ဈိမပဋိပဒါဖြစ်သော အဋ္ဌင်္ဂီကမဂ္ဂင်တရားကို လူနတ်တို့အား ဟောကြားတော်မူနိုင်ရန် မြင်မက်တော်မူခြင်း ဖြစ်လေသည်။
(၃) ကိုယ်လုံးဖြူလျက် ဦးခေါင်းနက်သော ပိုးလောက်အပေါင်းတို့သည် ခြေသည်းတော်များမှ ပုဆစ်ဒူးခေါင်းတိုင်အောင် တရွရွတက်ရောက် ဖုံးလွှမ်းကြသည်ဟု မြင်မက်တော်မူသည်။ ထိုသို့ တတိယအိပ်မက်ကို မြင်မက်တော်မူခြင်းသည် ဝတ်ဖြူစင်ကြယ် ဝတ်ကြသည့် များစွာသော လူအပေါင်း (ဦးခေါင်းနက်သူ)တို့ မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ကာ မဟာသရဏဂုံ ခံယူကြဖို့ရန် မြင်မက်တော်မူခြင်း ဖြစ်လေသည်။
(၄) ညို, ရွှေ, နီ, ရော် လေးဖော်သော အဆင်းရှိကြသည့် ငှက်လေးမျိုးတို့သည် အရပ်လေးမျက်နှာမှ ပျံလာကြ၍ ခြေတော်ရင်း၌ ဝပ်စင်းမိကြသောအခါ ငှက်လေးမျိုးလုံးပင် ကိုယ်လုံး ဆွတ်ဆွတ်ဖြူကြသည်ဟု မြင်မက်တော်မူသည်။ ထိုသို့ စတုတ္ထအိပ်မက်ကို မြင်မက်တော်မူခြင်းသည် မင်း, ပုဏ္ဏား, သူကြွယ်, ဆင်းရဲသား အမျိုးလေးပါးတို့မှ အမျိုးကောင်းသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်၍ ရဟန်းပြုကြပြီးလျှင်
၂၆၇
အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိကြဖို့ရန် မြင်မက်တော်မူခြင်း ဖြစ်လေသည်။
(၅) ကြီးစွာသော မစင်တောင်ကြီး၏ အထက်၌ ထိုမစင်ဖြင့် မလူးလည်းပဲ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်ရသည်ဟု မြင်မက်တော်မူသည်။ ထိုသို့ ပဉ္စမအိပ်မက်ကို မြင်မက်တော်မူခြင်းသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူသောအခါ သင်္ကန်း, ဆွမ်း, ကျောင်း, ဆေး ပစ္စည်းလေးပါးတို့ကို များစွာရတော်မူရန်နှင့် ထိုပစ္စည်းလေးပါးတို့ကို တွယ်တာတပ်မက် ငြိကပ်ခြင်းမရှိပဲ သုံးဆောင်တော်မူရန် မြင်မက်တော်မူခြင်း ဖြစ်လေသည်။
မှတ်သားဖွယ်
အိပ်မက်မက်ခြင်းအကြောင်းလေးပါး
အိပ်မက်မြင်မက်သောသူသည် (၁) ဓာတ်ချောက်ချားခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ (၂) ရှေးကလေ့ကျက် ခံစားဘူးသောကြောင့်ဖြစ်စေ (၃) နတ်များ လှည့်စားသောကြောင့်ဖြစ်စေ (၄) ပုဗ္ဗနိမိတ်ကြောင့်ဖြစ်စေ ဤအကြောင်းလေးပါးတို့ကြောင့် မြင်မက်တတ်၏။
ထိုတွင် (၁) သည်းခြေအစရှိသော ဓာတ်များ ချောက်ချားသောကြောင့် အိပ်မက်မြင်မက်ရာ၌ တောင်ပေါ်မှ လိမ့်ကျသယောင်ယောင်, ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် အသည်းတထိတ်ထိတ် သွားရသယောင်ယောင်, ဆင်ကြမ်း, မြင်းကြမ်း, ခြင်္သေ့, သစ်, ကျား–စသော သားရဲများ လူဆိုးသူဆိုး စသည်တို့က မိမိနောက်သို့ တကောက်ကောက် လိုက်နေသယောင်ယောင် ကြောက်မက်ဖွယ်သော အိပ်မက်ကို မြင်မက်တတ်၏။
(၂) ရှေးက လေ့ကျက် ခံစားဘူးသောကြောင့် အိပ်မက်မြင်မက်ရာ၌ မိမိ ရှေးက မြင်ဘူး ကြားဘူး
၂၆၈
သုံးဆောင်ဘူးသော အာရုံများကို မြင်ရ ကြားရ သုံးဆောင်ရသယောင်ယောင် မြင်မက်တတ်၏။
(၃) နတ်များ လှည့်စားသောကြောင့် အိပ်မက် မြင်မက်သေးသောသူအား နတ်များက အကျိုးလိုလား၍ ဖြစ်စေ, အကျိုးမဲ့ကို လိုလား၍ဖြစ်စေ, အကျိုးရရန်, အကျိုးမဲ့ရရန် အာရုံအမျိုးမျိုးတို့ကို ကပ်၍ ဆောင်တတ် ပြတတ်ကုန်၏၊ ထိုသူသည် နတ်တို့၏ အာနုဘော်ကြောင့် ထိုအာရုံအမျိုးမျိုးကို မြင်မက်တတ်၏။
(၄) ပုဗ္ဗနိမိတ်ကြောင့် အိပ်မက် မြင်မက်သောသူသည် ကောင်းမှု, မကောင်းမှု (= ကုသိုလ်ကံ, အကုသိုလ်ကံ)အစွမ်းနှင့် ကောင်းကျိုး, မကောင်းကျိုး ရဖို့ရန် ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်သော အိပ်မက်ကို မြင်မက်တတ်၏။ မဟာမာယာဒေဝီ သားရဖို့ရန် အိပ်မက် မြင်မက်သကဲ့သို့၎င်း, ကောသလမင်းကြီး အိပ်မက်ကြီး တဆယ့်ခြောက်ချက်ကို မြင်မက်သကဲ့သို၎င်း, ယခု ဘုရားအလောင်းတော် အိပ်မက်ကြီးငါးပါးကို မြင်မက်သကဲ့သို့၎င်း ကောင်းကျိုး, မကောင်းကျိုး ဖြစ်ပေါ်ရန် မြင်မက်သော အိပ်မက်မျိုးဖြစ်သည်။
အရဆောင်။ ။ဓာတ်မငြိမ်သက်၊ လေ့ကျက်ရှေးခါ၊ ဒေဝါနတ်များ၊ လှည့်စား ပုဗ္ဗ-၊ နိမိတ္တလျှင်၊ အိပ်မက်မြင်၊ လေးအင်အကြောင်းတည်း။
ထိုအိပ်မက်လေးမျိုးတို့တွင်- (၁) ဓာတ်ချောက်ချားခြင်းကြောင့် မြင်မက်သော အိပ်မက်သည်၎င်း (၂) ရှေးက လေ့ကျက် ခံစားဘူးသောကြောင့် မြင်မက်သော အိပ်မက်သည်၎င်း မက်သည့်အတိုင်း မမှန်တတ်၊ (၃) နတ်များ လှည့်စားသောကြောင့် မြင်မက်သော အိပ်မက်ကား မှန်လည်း မှန်တတ်၏၊ လွဲလည်း လွဲတတ်၏။ မှန်၏.. နတ်များ အမျက်ထွက်လတ်သော် ဥပယ်တမျဉ်ဖြင့် ပျက်စီးဖို့ရန် အလွဲလွဲအမှားမှား အိပ်မက်ကို ပြတတ်ကုန်၏။
၂၆၉
နတ်များ အမျက်ထွက်၍ အိပ်မက်အလွဲလွဲပြသောဝတ္ထု
သီဟိုဠ်ကျွန်း ရောဟနအရပ် နာဂကျောင်းတိုက်ကြီး၌ သံဃမထေရ်ကြီးသည် ရဟန်းသံဃာကို မပန်ကြားပဲ ကံ့ကော်ပင်ကြီးတပင်ကို ခုတ်လှည်းစေလေသည်။ ထိုကံကော်ပင်၌ နေထိုင်သော ရုက္ခစိုးနတ်သည် ပဌမပိုင်း၌ ထိုမထေရ်ကြီးကို မှန်ကန်သော အိပ်မက်ကိုပေး၍ ယုံလောက်အောင် ဖြားယောင်းပြီး ယုံလောက်သည့် နောက်တချိန်၌ “ဤနေ့မှနောက် ခုနစ်ရက်မြောက်၌ အရှင်ဘုရား၏ဒါယကာ ပြည့်ရှင်မင်းကြီးသည် နတ်ရွာစံလိမ့်မည်”ဟု အိပ်မက်၌ ပြောကြားလေသည်။ မထေရ်ကြီးသည် ထိုစကားကို ယုံကြည်ကိုးစား၍ နန်းတွင်းသူ မောင်းမမိဿံတို့အား ပြောကြားလေသည်။ နန်းတွင်းသူများသည် တပြိုင်နက်တည်း သည်းစွာ ငိုကြွေးကြလေသည်။ မင်းကြီးက အကြောင်းကို မေးသောအခါ မထေရ်ကြီးက ဤသို့ ပြောဆို ကြောင်း ပြန်ကြား လျှောက်ထားကြလေ၏။ မင်းကြီးသည် ရက်တို့ကို ရေတွက်၍ ခုနစ်ရက်လွန်မြောက်သောအခါ (မိမိ နတ်ရွာမစံသဖြင့် အလွဲလွဲ အမှားမှား ထိတ်လန့်အောင် ပြောကြားရကောင်းလားဟု) မထေရ်ကြီး၏ လက်ခြေတို့ကို ဖြတ်စေခဲ့လေသည်။ (ဤဝတ္ထုကား သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ ဒုတိယအုပ် စာမျက်နှာ ၃၁၂-၌ လာသည်။) (၄) ပုဗ္ဗနိမိတ်ကြောင့် မြင်မက်သော အိပ်မက်ကား ဧကန်မှန်သည်သာတည်း။
ထိုအိပ်မက်လေးမျိုးကို ဝိပလ္လာသတရား မပယ်ရှားရသေးသောကြောင့် ပုထုဇဉ် သောတာပန် သကဒဂါမ် အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ မြင်မက်ကြ၏။ ရဟန္တာများကား ဝိပလ္လာသတရား ပယ်ရှားပြီး ဖြစ်သောကြောင့် မမြင်မက်ကုန်။ ။အချိန်အလိုအားဖြင့် နေ့အခါ၌ မြင်မက်သော အိပ်မက်, ညဦးယံ သန်းခေါင်ယံ မိုးသောက်ယံတို့၌ မြင်မက်သော အိပ်မက်တို့သည် အဟောနှင့် မညီတတ်ကြကုန်၊
၂၇၀
မိုးသောက်အားကြီး လင်းခါနီးဝယ် စားသောက်လျက်အပ်သော အစာအာဟာရများ ကြေကျက်၍ ကိုယ်၌ ဩဇာတည်သောအခါ အရုဏ်တက်ချိန်၌ မြင်မက်သော အိပ်မက်သည် အဟောနှင့် ညီတတ်၏၊ ဣဋ္ဌနိမိတ် အိပ်မက်ကို မြင်မက်လျှင် ကောင်းကျိုးရတတ်၏၊ အနိဋ္ဌနိမိတ် အိပ်မက်ကို မြင်မက်လျှင် မကောင်းကျိုး ရတတ်၏။ ။ဤမှတ်ဖွယ်များကို အင်္ဂုတ္တိုရ်အဋ္ဌကထာ တတိယအုပ် ပဉ္စကနိပါတ်အဖွင့် စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဗြာဟ္မဏ၀ဂ်၊ ၆-မဟာသုပိနသုတ်အဖွင့် စာမျက်နှာ ၇၁-၇၂-တို့မှ ထုတ်နုတ် ဖော်ပြပါသည်။
ရှေးဖော်ပြရာပါ အိပ်မက်ကြီး ငါးမျိုးတို့ကို လောကီလူများလည်း မမြင်မက်၊ မင်းများလည်း မမြင်မက်ကြ၊ စကြာမင်းများလည်း မမြင်မက်ကြ၊ အဂ္ဂသာဝကတို့လည်း မမြင်မက်ကြ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်တို့လည်း မမြင်မက်ကြ၊ သဗ္ဗညု မြတ်စွာဘုရားတို့လည်း မြင်မက်တော်မမူကြ၊ သဗ္ဗညုမြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော် ပုဂ္ဂိုလ်တမျိုးသာလျှင် မြင်မက်၏၊ ငါတို့၏ ဘုရားအလောင်းတော်သည် ထိုအိပ်မက်ကြီး ငါးမျိုးတို့ကို မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခုနှစ် ကဆုန်လဆန်း ၁၄-ရက်နေ့ ညဉ့်သန်းခေါင်ယံ လွန်မြောက်၍ မိုးသောက်ခါနီး လင်းအားကြီးအချိန်တွင် မြင်မက်တော်မူလေသည်။
အိပ်မက်ကြီးများကို ကိုယ်တော်တိုင် နိမိတ်ဖတ်ခြင်း
ဘုရားအလောင်းတော်သည် ဤအိပ်မက်ကြီး ငါးပါးတို့ကို မြင်မက်တော်မူပြီးလျှင် လျောင်းစက်ရာမှ ထတော်မူကာ တင်ပလ္လင်ခွေ ထိုင်နေတော်မူပြီးသော် “ငါသည် ကပိလဝတ် နေပြည်တော်၌ နေစဉ်ကာလ ဤအိပ်မက်ကြီး ငါးပါးတို့ကို မြင်မက်ရပါမူ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းတရားကြီးအား ပြောကြားရလေရဲ့၊ ငါ့မယ်တော် အသက်ထင်ရှား အရှင်သား ရှိနေလျှင်လည်း မယ်တော်အား ပြောကြားရလေရဲ့၊ ဤယခု ဥရုဝေလတောအုပ်ကြီး၌ကား
၂၇၁
ဤအိပ်မက်ကြီးများကို လက်ခံနားထောင်ကာ နိမိတ်ဖတ်ပေးမည့်သူ တလူမျှမရှိချေ၊ ငါသည်ပင်လျှင် ငါ့အိပ်မက်ကြီးများကို လက်ခံနာယူကာ နိမိတ်ဖတ်တော့အံ့”ဟု ကြံစည် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် “ဤပဌမအိပ်မက်သည် ဤမည်သောအကျိုးကို ရဖို့ရန် ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်၏၊ ဤဒုတိယအိပ်မက်သည် ဤမည်သောအကျိုးကို ရဖို့ရန် ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်၏”ဟု ရှေး၌ ပြဆိုအပ်ခဲ့သည့်အတိုင်း ကိုယ်တော်တိုင်ပင် အိပ်မက်ကြီးငါးပါးတို့ကို နိမိတ်ဖတ်တော်မူလေသည်။
သုဇာတာ ဃနာနို့ဆွမ်း ကပ်လှူခြင်း
ဤသို့လျှင် ဘုရားအလောင်းတော်သည် ဤအိပ်မက်ကြီးငါးပါးတို့ကို မြင်မက်တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တော်တိုင်ပင် အိပ်မက်ကြီးတို့၏ နိမိတ်ကို ဖတ်တော်မူ၍ “ငါသည် ယနေ့ပင် မချွတ်ဧကန် ဘုရားဖြစ်လိမ့်မည် မှန်၏”ဟု ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်တော်မူပြီးကာ ထိုညဉ့်လွန်မြောက် မိုးလင်း (လပြည့်နေ့ နံနက်ပိုင်း)သို့ ရောက်လတ်သော် ကိုယ်လက်သုတ်သင် စင်ကြယ်စေ၍ ထိုအရပ်မှ ထွက်ခဲ့ပြီးလျှင် သုဇာတာသူဌေးသမီး နှစ်စဉ်နှစ်စဉ် အပူဇော် အပသရောက်သော ညောင်ပင်ရင်း၌ ဆွမ်းခံရန် အချိန်ကို ငံ့လင့်တော်မူကာ ကိုယ်တော်၏အရောင်ဖြင့် ညောင်ပင်တပင်လုံး ထွန်းလင်း တောက်ပစေလျက် အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူ ထိုင်နေတော်မူလေ၏။
ထိုစဉ်အခါ ဥရုဝေလအရပ် သေနာနိဂုံး၌ သေနာနီမည်သော သူဌေးကြီး၏သမီး သုဇာတာသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် ထိုညောင်ပင်ရင်း၌ ဆုတောင်းမှု ပြုခဲ့သည်ကား- “အရှင်ညောင်စောင့်နတ်မင်း.. အကျွန်ုပ်သည် အမျိုးဇာတ်တူ သူဌေးအိမ်သို့ ရောက်ရှိ၍ ပဌမအကြိမ် ကိုယ်ဝန်ရှိလတ်သော် သားကို ရရှိငြားအံ့၊ အရှင်နတ်မင်းကို နို့ဃနာဖြင့် ပူဇော်မှုကို ပြုပါအံ့”ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ သုဇာတာ၏ ထိုဆုတောင်းချက်ကား တောင်းတိုင်းပင် ပြည့်စုံခဲ့လေပြီ။ ထို့ကြောင့် ထိုသုဇာတာ သူဌေးသမီးသည်
၂၇၂
နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ကဆုန်လပြည့်နေ့၌ ထိုညောင်စောင့်နတ်မင်းအား နို့ဃနာဆွမ်းဖြင့် ပူဇော်ပသမှု ဝတ်ပြုခဲ့လေသည်။
ထိုသုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် ဘုရားအလောင်းတော်သူမြတ် ဒုက္ကရစရိယာကျင့်၍ ခြောက်နှစ်ပြည့်မြောက် ကဆုန်လပြည့်နေ့သို့ ရောက်လတ်သော် ညောင်စောင့်နတ်အား ပူဇော်မှုပြုလိုသည် ဖြစ်ရကား- (၁) ရှေးဦးစွာကပင် နို့စားနွားမ တထောင်ကို နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေ၍ ထိုနွားမတထောင်တို့မှထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ ငါးရာတို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်၊ (၂) ထိုနို့စားနွားမ ငါးရာတို့မှထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ နှစ်ရာ့ငါးဆယ်တို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်။ (၃) ထိုနို့စားနွားမ နှစ်ရာ့ငါးဆယ်တို့မှထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ တရာ့နှစ်ဆယ့် ငါးကောင်တို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်၊ (၄) ထိုနို့စားနွားမ တရာ့နှစ်ဆယ့်ငါးကောင်မှထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ
၂၇၃
ခြောက်ဆယ့် လေးကောင်တို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်၊ (၅) ထိုနို့စားနွားမ ခြောက်ဆယ့်လေးကောင်တို့မှ ယိုထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ သုံးဆယ့်နှစ်ကောင်တို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်။ (၆) ထိုနို့စားနွားမ သုံးဆယ့်နှစ်ကောင်တို့မှ ယိုထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ တဆယ့်ခြောက်ကောင်တို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်။ (၇) ထိုနို့စားနွားမ တဆယ့်ခြောက်ကောင်တို့မှ ယိုထွက်သော နို့ရည်ကို အခြားနို့စားနွားမ ရှစ်ကောင်တို့အား တိုက်ကျွေးစေသည်။ ဤသို့လျှင် သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် နွားနို့၏ အရည်ပျစ်ရန် ချိုမြိန်သော အရသာရှိရန် ဩဇာရှိရန် ရည်သန်၍ နွားနို့ဆင့်ကဲ လဲလှယ်မှုကို ပြုလုပ်လေသည်။ (ဤကား ဇာတ်အဋ္ဌကထာ၌လာသော စကားရပ်တည်း။)
ဇိနာလင်္ကာရဋီက အလိုအားဖြင့်.. သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် ပဌမ နို့စားနွားမတရာကို နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေသည်၊ ထိုပဌမ နို့စားနွားမတရာမှ မွေးဖွားသော နို့စားနွားမ တရာတို့ကို ထို့အတူ နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေသည်။ ထိုဒုတိယ နို့စားနွားမတရာမှ မွေးဖွားသော နို့စားနွားမတရာတို့ကို ထို့အတူ နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေပြန်သည်။ ထိုတတိယ နို့စားနွားမတရာမှ မွေးဖွားသော နို့စားနွားမ တရာတို့ကို ထို့အတူ နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေပြန်သည်၊ ထိုစတုတ္ထ နို့စားနွားမတရာတို့မှ မွေးဖွားသော နို့စားနွားမတရာတို့ကို ထို့အတူ နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေပြန်သည်။ ထိုပဉ္စမ နို့စားနွားမတရာတို့မှ မွေးဖွားသော နို့စားနွားမ တရာတို့ကို ထို့အတူ နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေပြန်သည်။ ထိုဆဋ္ဌ နို့စားနွားမတရာတို့မှ မွေးဖွားသော နို့စားနွားမ တရာတို့ကို ထို့အတူ နွယ်ချိုတော၌ ကျောင်းစေပြန်သည်၊ ဤနည်းဖြင့် ခုနစ်ဆက် မြောက်ဖြစ်သော နို့စားနွားမတရာတို့မှ နို့ရည်ကို ညှစ်ယူ၍ ဃနာနို့ဆွမ်းချက်ရန် စီမံလေသည်။
သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် ကဆုန်လပြည့်နေ့၌ “စောစောပင်လျှင် ဗလိနို့ဃနာပူဇော်မှု ပြုပေအံ့”ဟု ကြံစည်ကာ
၂၇၄
ထိုလပြည့်နေ့နံနက် စောစောထ၍ ဖော်ပြရာပါ နွားမရှစ်ကောင်တို့မှ နွားနို့ကို ညှစ်စေသောအခါ သားငယ်ဖြစ်သော နွားကလေးများသည် (ကြိုးဖြင့် မချည် မတုတ် မနှောင်ရပဲ) အမိနို့စားနွားမ၏ နို့တိုင်ရင်းသို့ မကပ်ရောက်ကြကုန်၊ အထူးအားဖြင့် နွားနို့ခံခွက်များကို နို့တိုင်အနီးသို့ ထည့်သွင်း ခံယူလိုက်လျှင်ပင် မညှစ်ရတော့ပဲ သူ့အလိုလို ဓမ္မတာအားဖြင့် နို့ရည်အယဉ် သွင်သွင်စီး၍ ကျလာလေတော့သည်။ ထိုသို့သော အံ့ဘွယ်ကို မြင်ရကား သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် ရှေးနှစ်များနှင့်မတူ မိမိလက်ဖြင့်ပင် အလိုလိုယိုထွက်သော နို့ရည်များကို သယ်ယူကာ အိုးသစ်၌ ထည့်ပြီးလျှင် မိမိလက်ဖြင့်ပင် မီးကိုမွေး၍ နို့ဃနာကျိုချက်ရန် အားထုတ်လေတော့သည်။
နတ်ဗြဟ္မာတို့ ကူညီကြခြင်း
ထိုနို့ဃနာကို ချက်အပ်သည်ရှိသော်.. (၁) ကြီးစွာ ကြီးစွာသော အမြှုပ်ကြီးများထ၍ လက်ျာရစ်လည်၍သာ နေကုန်၏။ တပေါက်လောက်မျှလည်း အပြင်သို့ မကျရောက်ပေ၊ (၂) ခုံလောက်အထက် အနည်းငယ်မျှပင် မီးခိုးမတက်ပေ၊ (၃) ထိုအခါ လောကပါလ နတ်မင်းကြီးလေးပါးတို့ လာရောက်၍ ခုံလောက်၌ အစောင့်အရှောက်ကို ယူကြကုန်၏။ (၄) မဟာဗြဟ္မာမင်းသည် နို့ဃနာအိုးကို ထီးမိုး၍ပေးပေ၏။ (၅) သိကြားမင်းသည် ထင်းစ မီးစများကို ညီအောင်ညှိလျက် မီးကို တောက်စေလေသည်။ (၆) နတ်တို့သည် ကျွန်းငယ်နှစ်ထောင် အရံရှိသော လေးကျွန်းတို့၌ နတ်များ လူများ သုံးစွဲကောင်းသည့် ဩဇာကို မိမိတို့၏ နတ်တန်ခိုးဖြင့် အတံ၌ဖွဲ့အပ်သော ပျားလဘို့ကို ညှစ်၍ ပျားရည်ကို ယူကြသည့်အလား စုရုံးဆောင်ယူကြ၍ ထိုနို့ဃနာအိုး၌ ထည့်သွင်းကြလေသည်။
အထူး မှတ်ဖွယ်ကား- တပါးသော အခါတို့၌ နတ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန် အလုပ်အလွေ့ ပြုသောအခါမှ
၂၇၅
ဆွမ်းလုပ်တိုင်း ဆွမ်းလုပ်တိုင်း၌ ဆိုအပ်ပြီးသည့် လူများ နတ်များ သုံးစားကောင်းသည့် ဩဇာကို ထည့်ကြလေသည်၊ ဘုရားဖြစ်တော်မူမည့်နေ့ ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူမည့်နေ့ ဤနှစ်နေ့၌ကား အိုးထဲ၌ပင် ဆိုအပ်ပြီးသည့် ဩဇာကို ထည့်သွင်းကြလေသည်။
သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် တနေ့တည်း၌ပင် ထိုနို့ဃနာ ကျိုချက်ရာဌာန၌ ဖော်ပြရာပါ များစွာသော အံ့ဘွယ်ရာတို့ကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ရ၍ ပုဏ္ဏာမည်သော ကျွန်မ (= အိမ်စေမ)ကို ခေါ်ပြီးလျှင် “အမိပုဏ္ဏာ.. ယနေ့ ငါတို့၏ ညောင်စောင့်နတ်မင်းသည် အလွန်လျှင် စိတ်ကြည်ပုံရပေသည်၊ ငါသည် ဤမျှ အနှစ်နှစ်ဆယ်ကျော် ကာလအတွင်း၌ ဤသို့သဘောရှိသော အံ့ဘွယ်မျိုးကို မမြင်စဘူး၊ လျင်မြန်စွာ သွား၍ နတ်မင်း၏နေရာ ညောင်ပင်ကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်ပါချေ”ဟု စေခိုင်း ပြောဆိုလေ၏။ ပုဏ္ဏာမည်သော ကျွန်မသည်လည်း “ကောင်းပါပြီ အရှင်မ”ဟု ဝန်ခံကာ လျင်မြန်စွာ ညောင်ပင်အနီးသို့ သွားရောက်လတ်သော် ညောင်ပင်ရင်း၌ အရှေ့မျက်နှာလောကဓာတ်ကို ကြည့်ရှုကာ ထိုင်နေတော်မူသော ဘုရားအလောင်းတော်ကို၎င်း, ထိုဘုရားအလောင်းတော်၏ ကိုယ်မှထွက်သော အရောင်တို့ဖြင့် ညောင်ပင်တပင်လုံး ရွှေရောင်အဆင်း ဝါဝင်း၍နေသည်ကို၎င်း တွေ့မြင်ရ၍ “ယနေ့ ငါတို့၏ ညောင်စောင့်နတ်မင်းသည် ညောင်ပင်မှ ဆင်းသက်၍ မိမိလက်ဖြင့်ပင်လျှင် ပူဇော်သက္ကာ ဗလိနတ်စာကို ခံယူရန် ထိုင်နေသည်ထင်၏”ဟု ကြံစည်ပြီးလျှင် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ကာ လျင်မြန်စွာ အိမ်သို့ပြန်ခဲ့၍ သုဇာတာ သူဌေးကတော်အား ထိုအကြောင်းကို ပြောကြားလေ၏။
သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် ထိုကျွန်မ၏စကားကို ကြားရလျှင် အလွန် ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ “သင်သည် ယနေ့မှစ၍ ငါ၏ သမီးအကြီးအရာ၌ တည်လေလော့”ဟု ပြောဆိုကာ သမီးအား လျောက်ပတ်သော အလုံးစုံသော အဆင်တန်းဆာတို့ကို ပေးလေ၏။
၂၇၆
ဘုရားအလောင်းတော်သူမြတ်တို့မှာ ဘုရားဖြစ်မည့်နေ့၌ နို့ဃနာဆွမ်း ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူရခြင်းသည် ဓမ္မတာတပါး အပါအဝင် ဖြစ်ပေသည်၊ ထိုသို့ ဘုရားဖြစ်မည့်နေ့၌ အဖိုးတသိန်းတန် ရွှေခွက်ကို ရဖို့ရန် သင့်ရကား သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် “ရွှေခွက်၌ နို့ဃနာကို ထည့်အံ့”ဟူသော စိတ်အကြံကို ဖြစ်စေ၍ အဖိုးတသိန်းတန် ရွှေခွက်ကို တိုက်ခန်းမှ ထုတ်စေပြီးလျှင် ထိုရွှေခွက်၌ နို့ဃနာဆွမ်းကို လောင်းထည့်လိုသည်ဖြစ်၍ ကျက်ပြီးသော နို့ဃနာအိုးကို စောင်းငဲ့ လောင်းထည့်လိုက်လျှင်ပင် အလုံးစုံသော နို့ဃနာသည် ပဒုမာကြာရွက်မှ လျှောကျသော ရေပေါက်ကဲ့သို့ တစက်မျှမကျန် ရွှေခွက်၌ တည်လာလေ၏၊ အလုံးစုံသော နို့ဃနာဆွမ်းသည် ရွှေခွက်တခွက်ပြည့်ရုံသာ ရှိ၏၊ အပိုအလိုဟူ၍ မရှိ။
သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် နို့ဃနာအပြည့် ထည့်ပြီးသော ထိုရွှေခွက်ကို အခြားရွှေခွက်တခွက်ဖြင့် ဖုံးအုပ်၍ ဖြူစင်စွာသော အဝတ်ဖြင့် ရစ်ပတ်ဖွဲ့နှောင်ပြီးလျှင် အလုံးစုံသော တန်းဆာတို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုတန်းဆာဆင်ယင်လျက် ထိုရွှေခွက်ကို ကိုယ်တိုင်ရွက်ချီကာ ကြီးကျယ်စွာသော အဆောင်အယောင် အခမ်းအနားဖြင့် ညောင်ပင်အနီးသို့ သွားလေသော် အလောင်းတော်သူမြတ်ကို မြင်ရလျှင် အလွန်ပင် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ရှိကာ ညောင်စောင့်နတ်မင်းဟူသော အမှတ်ဖြင့် အလောင်းတော်ကို မြင်ရာအရပ်မှပင်လျှင် ကိုယ်ကို ညွတ်လျက် ညွှ တ်လျက် သွားရောက်ပြီးလျှင် ဦးခေါင်းမှ ရွှေခွက်ကိုချ၍ ဖွင့်ပြီးသော် ရွှေကရားဖြင့် နံ့သာပန်းမျိုးစုံ ထုံအပ်သောရေကို ထည့်ယူ၍ အလောင်းတော်၏အနီးသို့ ချဉ်းကပ် ရပ်တည်လေ၏။
တောထွက်တော်မူလာစဉ်အခါက အလောင်းတော်သူမြတ်အား ဃဋိကာရဗြဟ္မာမင်း ကပ်လှူလာသော မြေသပိတ်သည် ဒုက္ကရစရိယာ ခြောက်နှစ်ကြာအောင် ကျင့်တော်မူစဉ် ကာလပတ်လုံး အလောင်းတော်ကို စွန့်၍မသွားပဲ
၂၇၇
သူဌေးကတော် သုဇာတာ နို့ဃနာဆွမ်းကပ်ရန်လာသော ထိုခဏ၌ကား ပျောက်ခြင်းမလှ အလိုလို ပျောက်ကွယ်၍ သွားလေသည်။ ဘုရားအလောင်းတော်သည် သပိတ်ကို မမြင်ရကား လက်ျာလက်တော်ကို ဖြန့်၍ ရေကိုခံယူလေသည်၊ သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် ရွှေခွက်နှင့်တကွသော နို့ဃနာဆွမ်းကို အလောင်းတော်၏လက်သို့ ဆက်ကပ်လိုက်လေသည်၊ ဘုရားအလောင်းတော်သည် သုဇာတာ သူဌေးကတော်ကို ကြည့်တော်မူလေ၏။ သုဇာတာ သူဌေးကတော်သည် အလောင်းတော်၏ ကြည့်တော်မူပုံ အခြင်းအရာကို ကောင်းစွာ နားလည်သည် ဖြစ်ရကား “အိုအရှင်.. အကျွန်ုပ်သည် အရှင်တို့အား ရွှေခွက်နှင့်တကွသော နို့ဃနာကို စွန့်လှူအပ်ပါပြီ၊ ရွှေခွက်နှင့်တကွ ခံယူတော်မူကာ အလိုတော်ရှိရာသို့ ကြွတော်မူနိုင်ပါကုန်၏”ဟု ပြောဆို လျှောက်ထား ရှိခိုးပြီးလျှင် “အကျွန်ုပ်၏ စိတ်နှလုံးအလိုဆန္ဒ ပြည့်ဝ အောင်မြောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အရှင်တို့၏ စိတ်နှလုံး အလိုဆန္ဒသည်လည်း ပြည့်ဝ အောင်မြောက်ပါစေသတည်း”ဟု ပြောဆို ဆုမြွက်၍ သစ်ရွက်ခြောက်၌ကဲ့သို့ပင် တသိန်းတန် ရွှေခွက်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း အလျှင်းမရှိပဲ ဖဲခွါသွားလေ၏။
ဘုရားအလောင်းတော်သည်လည်း ထိုင်နေရာမှ ထတော်မူ၍ ညောင်ပင်ကို လက်ျာရစ် လှည့်လည်မှုပြုပြီးသော် နို့ဃနာရွှေခွက်ကို ယူဆောင်၍ နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းသို့ ကြွမြန်းတော်မူလေ၏။ ထိုနေရဉ္ဇရာမြစ်၌ များစွာသော ဘုရားအလောင်းတော်တို့ ဘုရားဖြစ်မည့်နေ့ဝယ် ဆင်းသက်၍ ရေချိုးတော်မူကြရာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ အမည်ရှိသော ရေချိုးဆိပ်ရှိလေသည်။ ထိုရေချိုးဆိပ်၌ ရွှေခွက်ကို ချထား၍ ဆင်းသက် ရေချိုးတော်မူပြီးလျှင် ထိုဆိပ်ကမ်းမှတက်၍ အေးမြသော သစ်ပင်ရိပ်၌ အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူ ထိုင်နေတော်မူလျက် (ထန်းသီးမှည့်လုံးခန့်မဟုတ်) ထန်းသီးမှည့်အစေ့ခန့် ပမာဏရှိသည့် လေးဆယ့်ကိုးလုပ် မယုတ်မပို ပြုတော်မူကာ ရေမပါသည့် အလုံးစုံသော နို့ဃနာကို ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူလေ၏။ ထိုသို့ လေးဆယ့်ကိုးလုပ်ပြု၍ ဘုဉ်းပေးအပ်သော
၂၇၈
နို့ဃနာသည်ပင် ဘုရားဖြစ်ပြီးနောက် သတ္တသတ္တာဟ(= ၄၉ရက်)ပတ်လုံး ဗောဓိပင်အနီး၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအတွက် လေးဆယ့်ကိုးရက်စာ အာဟာရ ဖြစ်လေသည်။ ဤလေးဆယ့်ကိုးရက်အတွင်း အခြားအာဟာရဟူ၍ မရှိ။ ရေချိုးခြင်း မျက်နှာသစ်ခြင်း ကိုယ်လက်သုတ်သင်ခြင်းတို့လည်း မရှိပဲ ဈာန်ချမ်းသာ ဖိုလ်ချမ်းသာတို့ဖြင့်သာ အချိန်ကို ကုန်လွန်စေတော်မူ၏။
ဘုရားအလောင်းတော်သည် ထိုသုဇာတာ လှူဒါန်းသော ဃနာနို့ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေး သုံးဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ရွှေခွက်ကို ကိုင်ယူကာ “အကယ်၍ ငါသည် ယနေ့ ဘုရာ ဖြစ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်ပါမူ ဤရွှေခွက်သည် ရေညာသို့ ဆန်တက်ပါစေသား။ ဘုရားဖြစ်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါမူ ရေစုန်သို့ မျောပါစေသား”ဟု အဓိဋ္ဌာန်တော်မူပြီးသော် ထိုရွှေခွက်ကို နေရဉ္ဇရာမြစ်ကျောသို့ မျှောလိုက်လေ၏။ ထိုရွှေခွက်သည် ရေစီးရေယဉ်ကို ဖြတ်လျက် မြစ်လယ်သို့ တည့်တည့်မတ်မတ် သွားပြီးလျှင် မြစ်၏ အလယ်ချက်မ အရပ်မှပင် မြင်းလျင်ကို စိုင်းသကဲ့သို့ အတောင်ရှစ်ဆယ်ခန့် ရေညာသို့ ဆန်တက်သွား၍ ဝဲဇလုပ်၌ နစ်မြုပ်ကာ ကာဠနဂါးမင်း၏ ဘုံဗိမာန်သို့ရောက်၍ ကကုသန်, ကောဏာဂုံ, ကဿပ တည်းဟူသော ပွင့်တော်မူပြီးကြသည့် ဘုရားသုံးဆူတို့၏ (ဘုရားဖြစ်မည့်နေ့၌) အသုံးပြုအပ်သော ရွှေခွက်သုံးလုံးတို့ကို ထိခတ်ကာ “ကိလိ ကိလိ (= ကရစ် ကရစ်)”ဟူသော အသံကို ဖြစ်စေလျက် ထိုရွှေခွက်သုံးလုံးတို့၏အောက်၌ တည်လေ၏။
ကာဠနဂါးမင်းသည် ထိုအသံကိုကြား၍ “ယမန်နေ့ကပင် ဘုရားတဆူ ပွင့်တော်မူခဲ့လေပြီ၊ ယနေ့တဖန် ဘုရားတဆူ ပွင့်တော်မူပြန်ပြီ”ဟု ပြောဆိုကာ ပိုဒ်ပေါင်းများစွာ ဂါထာတို့ဖြင့် ထောမနာ ချီးမွမ်းစကားကို မြွက်ကြားရွတ်ဆို၍ ထလေ၏။ ။(ကာဠနဂါး၏အဖို့မှာ ကဿပမြတ်စွာဘုရားနှင့် ဤငါတို့မြတ်စွာဘုရား နှစ်ဆူတို့၏ အကြားကာလ မဟာပထဝီမြေကြီး
၂၇၉
တယူဇနာနှင့် သုံးဂါဝုတ်ခန့် မြင့်တက်လာအောင် ရှည်လျားလှသော အချိန်ကာလ သမယသည်ပင် ယမန်နေ့ကနှင့် ယနေ့ဟူ၍ ပြောဆိုယူရလောက်အောင် တိုတောင်းသကဲ့သို့ ဖြစ်ရှိနေပေ၏။)
ထိုအခါ ဘုရားအလောင်းတော်သည် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းနားဝယ် အလွန်မွှေးကြိုင်သော ရနံ့ရှိသော ပန်းတို့ဖြင့် တန်းဆာဆင်အပ်လျက် စိမ်းလဲ့ညှို့မှိုင်း၍ မြင်သူတိုင်း နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော အင်ကြင်းတော၌ နေ့သန့်နေထိုင်တော်မူကာ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းအားထုတ်တော်မူ၍ လောကီဈာန်သမာပတ် ရှစ်ပါး, အဘိညာဏ် ငါးပါးတို့ကို ဖြစ်စေတော်မူပြီးလျှင် ညနေချမ်း ဆည်းဈာအချိန်၌ နတ်ဗြဟ္မာတို့ တန်းဆာဆင်အပ်သော လမ်းခရီးဖြင့် ကြွမြန်းတော်မူကာ နေရဉ္ဇရာမြစ်အတွင်းသို့ သက်ဆင်း၍ ရေချိုးပြီးလျှင် နတ်ဖန်ဆင်းသော လမ်းခရီးဖြင့်ပင် မဟာဗောဓိပင်သို့ရှေးရှူ ကြွတော်မူလေ၏။ ထိုအခါ နတ်, နဂါး, ဘီလူး, ဂန္ဓဗ္ဗနတ် စသည်တို့သည် နတ်၌ဖြစ်သော ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်းတို့ဖြင့် ညွတ်ညောင်းကော်ရော် ပူဇော်ကြကုန်၏။ နတ်သီချင်းတို့ကိုလည်း သံညှင်းသာချို သီဆိုကြကုန်၏။ စကြဝဠာတိုက်ပေါင်း တသောင်းလုံးပင် နတ်ပန်းနံ့သာတို့ဖြင့်၎င်း, နတ်ဗြဟ္မာတို့၏ ကြေငြာဟစ်ကြွေး ကောင်းချီးပေးသော အသံတို့ဖြင့်၎င်း ဖုံးလွှမ်းလုမတတ် ရှိပေ၏။
ထိုအခါ သောတ္ထိယမည်သော မြက်ထမ်းပုဏ္ဏားသည် မြက်ကိုထမ်း၍ ခရီးလမ်းရင်ဆိုင် လာလတ်သည်ရှိသော် အလောင်းတော်သူမြတ်၏ အခြင်းအရာ (= မြက်ကို အလိုရှိတော်မူသော အမူအရာ)ကို သိရှိနားလည်ကာ ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်အား မြက်ရှစ်ဆုပ်ကို လှူဒါန်းလေ၏။ ဘုရားအလောင်းတော်သည် ထိုမြက်ရှစ်ဆုပ်ကို ယူဆောင်ကာ မဟာဗောဓိကုန်းအရပ်သို့ တက်ရောက်တော်မူပြီးလျှင် မဟာဗောဓိပင်၏ တောင်ဘက်မှ မြောက်အရပ်သို့ မျက်နှာမူ ရပ်တည်တော်မူလေ၏၊ ထိုခဏ၌
၂၈၀
စကြဝဠာတောင်ပိုင်းသည် အောက်သို့ နိမ့်ရှိုင်းကာ မဟာအဝီစိသို့ ထိအံ့သကဲ့သို့ဖြစ်ကာ စကြဝဠာမြောက်ပိုင်းကား ဘဝဂ်သို့ခိုက်အောင် ပျံတက်အံ့သကဲ့သို့ မြင့်တက်လျက် ရှိလေသည်။ ထိုအခြင်းအရာကို မြင်တော်မူ၍ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ဤအရပ်ကား အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဆိုက်ရန် အရပ်ဌာန ဖြစ်လိမ့်မည်မဟုတ်”ဟု ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် မဟာဗောဓိပင်ကို လက်ျာရစ် လှည့်လည်တော်မူကာ (= မဟာဗောဓိပင်ကို လက်ျာဘက်က ထားတော်မူကာ) အနောက်အရပ်မျက်နှာသို့ ကြွသွား၍ အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူ ရပ်တည်တော်မူလေ၏။ ထိုခဏ၌ စကြဝဠာ အနောက်ပိုင်းသည် အောက်သို့ နိမ့်ရှိုင်းကာ မဟာအဝီစိသို့ ထိအံ့သကဲ့သို့ဖြစ်ကာ စကြဝဠာ အရှေ့ပိုင်းကား ဘဝဂ်သို့ခိုက်အောင် ပျံတက်အံ့သကဲ့သို့ မြင့်တက်လျက် ရှိလေသည်။ ထိုအခြင်းအရာကို မြင်တော်မူ၍ အလောင်းတော်သူမြတ် သည် “ဤအရပ်လည်း အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဆိုက်ရန် အရပ်ဌာန ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်”ဟု ရှေးနည်းအတူ ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် မဟာဗောဓိပင်ကို လက်ျာရစ် လှည့်လည်တော်မူကာ မြောက်အရပ်သို့ ကြွသွား၍ တောင်အရပ်သို့ မျက်နှာမူ ရပ်တည်တော်မူလေ၏၊ ထိုခဏ၌ စကြဝဠာ မြောက်ပိုင်းသည် အောက်သို့ နိမ့်ရှိုင်းကာ မဟာအဝီစိသို့ ထိအံ့သကဲ့သို့ဖြစ်ကာ စကြဝဠာ တောင်ပိုင်းကား ဘဝဂ်သို့ခိုက်အောင် ပျံတက်အံ့သကဲ့သို့ မြင့်တက်လျက် ရှိလေသည်။ (အလောင်းတော်သူမြတ် ရပ်တော်မူတိုင်းသော တောင်မျက်နှာ, အနောက်မျက်နှာ, မြောက်မျက်နှာ နေရာတို့၌ မဟာပထဝီ ဤမြေကြီး၏ ဖြစ်တည်နေပုံမှာ လှည်းဘီးကို မြေကြီး၌ အပြားလိုက် ချထားပြီးလျှင် အကွပ်အစွန်းအနားကို နင်းသောအခါ အလယ်အချက်ဖြင့် တလှုပ်လှက်လှက် တည်နေသော လှည်းဘီးစက်ကဲ့သို့ ကျောခိုင်းရာဘက်မှ နိမ့်ရှိုင်း၍ မျက်နှာမူရာဘက်မှ မြင့်တက်လျက် ရှိလေသည်။) ထိုအခြင်းအရာကို မြင်တော်မူ၍ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် “ဤအရပ်လည်း အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဆိုက်ရန် အရပ်ဌာန
၂၈၁
ဖြစ်လိမ့်မည်မဟုတ်”ဟု ရှေးနည်းအတူ ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် မဟာဗောဓိပင်ကို လက်ျာရစ် လှည့်လည်တော်မူကာ အရှေ့အရပ်မျက်နှာသို့ ကြွသွား၍ အနောက်အရပ်သို့ မျက်နှာမူ ရပ်တည်တော်မူလေ၏။
မဟာဗောဓိပင်၏ အရှေ့ဘက်ဝယ် အပရာဇိတ ပလ္လင်တော် ပေါက်ရောက်သည့် အရပ်အဝန်းသည် (ခပ်သိမ်းသော ဘုရားရှင်တို့၏ ပလ္လင်တော်ပေါက်ရောက်ရာ အဝိဇဟိတဌာန ဖြစ်သောကြေင့်) မတုန်မလှုပ် ကြံ့ကြံ့တည်၍ နေလေ၏။ အလောင်းတော် သူမြတ်သည် “ဤအရပ်ကား ခပ်သိမ်းသော ဘုရားရှင်တို့၏ ကိလေသာတို့ကို ဖြိုဖျက်ရာ အောင်မြေအရပ် မှန်ပေသည်”ဟု သိရှိတော်မူကာ ယူဆောင်တော်မူခဲ့သော မြက်ရှစ်ဆုပ်တို့ကို အဖျားမှကိုင်ကာ လှုပ်လှဲကြဲဖြန့်တော်မူလေ၏။
ထိုကဲ့သို့ ကြဲဖြန့်လိုက်သောခဏ၌ပင် ထိုမြက်ရှစ်ဆုပ်တို့သည် မြက်၏အသွင် ကွယ်ပျောက်၍ တစုံတယောက်သော ပန်းချီဆရာ ပန်းပုဆရာ ရေးထုခြင်းငှာ မတတ်သာအောင် လွန်စွာဆန်းကြယ်သည့် တဆယ့်လေးတောင် ပမာဏရှိသော ရတနာပလ္လင်ကြီးဖြစ်ကြကာ အလွန်အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ပုံပန်းသဏ္ဌာန်ဖြင့် တည်ရှိကြလေကုန်၏။
၂၈၂
ဘုရားအလောင်းတော်သည် မဟာဗောဓိပင်ကို နောက်ထောက်ကျောခံထား၍ အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာရှေးရှူ ပြုတော်မူလျက် မြဲမြံသော စိတ်ရှိတော်မူကာ-
(၁) အရေမျှ ကျန်လိုလျှင် ကျန်စေ,
(၂) အကြောမျှ ကျန်လိုလျှင် ကျန်စေ,
(၃) အရိုးမျှ ကျန်လိုလျှင် ကျန်စေ,
(၄) ငါ၏တကိုယ်လုံး အသားအသွေးအားလုံးတို့ ခန်းခြောက်၍သွားလျှင် သွားစေ- ငါသည် ဘုရားမဖြစ်သမျှ ဤယခု ဖွဲ့ခွေထားသော တင်ပလ္လင်ကို အဘယ်နည်းဖြင့်မျှ ဖျက်လိမ့်မည် မဟုတ်ဟူ၍ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော ဝီရိယဖြင့် ဆောက်တည်တော်မူကာ အရာသောမိုးကြိုးစက်တို့ စုပေါင်း ကျရောက်ခြင်းဖြင့်လည်း (= မိုးကြိုးအရာ ပစ်ချခြင်းဖြင့်လည်း) ပျက်စီးခြင်းသဘောမရှိသော အပရာဇိတတင်ပလ္လင် (= ရန်သူတို့ကို မရှုံးပဲ ကိုယ်တော်ကသာ အောင်ပွဲယူမည့် တင်ပလ္လင်ဖွဲ့ခွေခြင်းမျိုး)ကို ဖွဲ့ခွေတော်မူကာ ရတနာပလ္လင်တော်၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။
နေမဝင်မီ ဝသဝတ္တီမာရ်နတ်(= ဒေဝပုတ္တမာရ်)ကို
အောင်မြင်တော်မူခြင်း
မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည် မဟာဗောဓိပင်ရင်း အပရာဇိတပလ္လင်တော်၌ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရယူရန် ထိုင်နေတော်မူလတ်သည်ရှိသော် သိကြားမင်းသည် ဝိဇယုတ္တရခရုသင်းကို မှုတ်၍ ပူဇော်ရပ်တည်လာ၏။ (ထိုခရုသင်းက အတောင် ၁၂၀-ရှိ၍ တကြိမ်မှုတ်လျှင် လေးလကြာမှ အသံစဲသောဟူ၏။) ပဉ္စသိခနတ်သားသည် ဗေဠုဝစောင်းကိုတီးလျက် ပူဇော်ရပ်တည်လာ၏။ သုယာမနတ်မင်းသည် သားမြီးယပ်ကို ခပ်လျက်,
၂၈၃
သန္တုသိတနတ်မင်းသည် ပတ္တမြားယပ်ဝန်းကိုခပ်လျက်, သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းသည် သုံးယူဇနာရှိသော ထီးဖြူကို ဆောင်းမိုးလျက် ပူဇော် ရပ်တည်လာ၏။ ကာဠနဂါးမင်းသည် နဂါးမ ကခြေသည်ပေါင်း ရှစ်သောင်း ခြံရံလျက် ထောမနာဂါထာ ရာပေါင်းများစွာ ရွတ်ဆိုလျက် အလောင်းတော်သူမြတ်ကို ရှိခိုးပူဇော် ရပ်တည်လာ၏။ စကြဝဠာတိုက်တသောင်းရှိ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့သည် အလွန် မွှေးကြိုင်သော ပန်းဆိုင်း နံ့သာ နံ့သာမှုန့် အထုံအခိုး အမွှေးတိုင် စသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်ကြကာ ကောင်းချီးအထောင်ကို ဖြစ်စေကြလျက် ပူဇော် ရပ်တည်လာကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဝသဝတ္တီနတ်ပြည်သား မာရ်နတ်သည် မိမိ၏ နတ်စည်းစိမ်ကို စွန့်ပယ်ကာ အလောင်းတော်သူမြတ် ဒုက္ကရစရိယာ ကျင့်သုံးနေသည့် ခြောက်နှစ်ကြာ ကာလပတ်လုံး အလောင်းတော်နောက်မှ ဖဝါးခြေထပ် ထက်ကြပ်မကွာ လိုက်ပါပြီးလျှင် အလောင်းတော်သူမြတ်၏ ကာမဝိတက် အစရှိသော မိစ္ဆာဝိတက်တို့ကို ကြံစည်သည့်စိတ် ဖြစ်ပေါ်သည့်အချိန်ကို ငံ့မြှော် စုံစမ်းပါသော်လည်း တစိုးတစိမျှ အလောင်းတော် သူမြတ်၏ ချွတ်ချော်တိမ်းပါးမှု (= မိစ္ဆာဝိတက် ကြံစည်မှု)ကို မတွေ့မမြင်)ရှိရာမှ “ယခုသော်မူ သိဒ္ဓတ်မင်းသားသည် ဘုရားဖြစ်ဖို့ရန် မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ ကပ်ရောက်လေပြီ၊ ယခုအခါ ဤသိဒ္ဓတ်မင်းသားသည် ငါ၏နယ်ပယ် (= ဘုံသုံးပါး)ကို လွန်မြောက်ရန် ကြိုးကုတ် အားထုတ်နေလေပြီ၊ ငါသည် ယခုပင် သိဒ္ဓတ်မင်းသားအား ဘုံသုံးပါးတည်းဟူသော ငါ၏နယ်ပယ်မှ လွန်မြောက်ရန် အခွင့်အရေး ဘယ်နည်းနှင့်မှ မပေးနိုင်”ဟု ကြံစည်ကာ ဝသဝတ္တီနတ်ပြည်သို့သွား၍ မိမိ၏ မာရ်စစ်သည်ဗိုလ်ပါကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် “အချင်းတို့.. အထူးထူးဖောက်ပြန်၍ ကြောက်မက်ရန်ကောင်းသော အဆင်းကို ဖန်ဆင်းကြပြီးလျှင် တဦးတဦးလျှင် လက်နက် တမျိုးစီ တမျိုးစီ ကိုင်ဆောင်ကြကာ ရေအယဉ်ကြီး ဖိစီးလွှမ်းမိုး၍ လာသည့်ပမာ သိဒ္ဓတ် မင်းသားရှိရာသို့ လျင်လျင်မြန်မြန် သွားကြကုန်”ဟု စေခိုင်း အမိန့်ပေးပြီးလျှင် မိမိကိုယ်တိုင်လည်း
၂၈၄
ယူဇနာ တရာ့ငါးဆယ်ရှိသော ဂိရိမေခလာဆင်ကိုစီး၍ လက်ရုံးပေါင်းတထောင် ဖန်ဆင်းကာ လက်ရုံးတခုလျှင် လက်နက်တမျိုးစီအားဖြင့် လက်နက်အမျိုးပေါင်း တထောင်ကို ကိုင်ဆောင်ကာ လိုက်ပါလာခဲ့လေသည်။
အလောင်းတော်ထံမှောက်သို့ ချီတက်လာသော မာရ်နတ်၏ စစ်တပ်ကြီးကား မာရ်နတ်၏ရှေ့မှ ၁၂-ယူဇနာ၊ လက်ျာဘက်မှ ၁၂-ယူဇနာ၊ လက်ဝဲဘက်မှ ၁၂-ယူဇနာ၊ အထက်၌ ၉-ယူဇနာ အမြင့်အစောက် ထုထယ်ရှိ၍ နောက်မျက်နှာကမူ စကြဝဠာတိုက် အဆုံးအစွန်းတိုင်အောင် များပြားလှလေသည်။ ယင်းသည့် မာရ်နတ်စစ်တပ်ကြီး၏ ကြိမ်းမောင်းဟစ်အော် ကြွေးကြော်သောအသံကို ယူဇနာတထောင်ဝေးကွာသော အရပ်မှစ၍ မြေပြိုသောအသံကဲ့သို့ ကြောက်က်ဖွယ်ရာ ကြားရလေသည်။ မာရ်နတ်သည် မိမိကိုယ်တိုင်က လက်ရုံးတထောင် ဖန်ဆင်း၍ လက်နက်မျိုး တထောင်ကို ကိုင်ဆောင်လျက်၎င်း, ထိုမျှများပြားသော မာရ်နတ်၏ စစ်သားတို့သည်လည်း တဦးလျှင် လက်နက်မျိုးစီ ကိုင်ဆောင်ကာ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ အဆင်းသဏ္ဌာန် မျက်နှာအမျိုးမျိုးကို ဖန်ဆင်းကြလျက်၎င်း ဘုရားအလောင်းတော်ကို လွှမ်းမိုးနှိပ်စက် တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် ချီတက်၍ လာကြလေကုန်၏။
ဤသို့ မာရ်နတ်၏စစ်တပ်ကြီး ဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ ရှေးရှူချီတက်၍ လာသောအခါ စောစောက အလောင်းတော်အား ပူဇော်လျက်ရှိနှင့်ကြသော
၂၈၅
သိကြားနတ်မင်း စသည်တို့အနက် တဦးတယောက်မျှ ကြံ့ကြံ့ရပ်တည် မနေနိုင်ကြပေ။ ဦးတည့်ရာ မျက်နှာမူရာ အရပ်သို့ပင် ပြေးလွှားကြလေ၏၊ သိကြားမင်းသည် ဝိဇယုတ္တရခရုသင်းကြီးကို ကျောပိုး၍ ပြေးလွှားကာ စကြဝဠာတိုက်အနားရေး၌ ရပ်နေလေ၏။ မဟာဗြဟ္မာမင်းသည်လည်း ထီးဖြူကို စကြဝဠာတိုက်အစွန်း၌ စွန့်ပစ်ချထားခဲ့ကာ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့သာ သွားလေတော့၏၊ ကာဠနဂါးမင်းသည်လည်း နဂါးကခြေသည်အပေါင်းကို စွန့်ပစ်၍ မြေ၌ ငုပ်လျှိုးပြီးလျှင် ယူဇနာငါးရာရှိသော “မဉ္ဇေရိက”မည်သော နဂါးဘုံဗိမာန်သို့ သွားရောက်ကာ လက်ဖြင့် မျက်နှာကိုပိတ်လျက် အိပ်နေလေ၏။ တဦးသော နတ်ဗြဟ္မာမျှလည်း မြတ်စွာဘုရားအလောင်းတော်နှင့် မဟာဗောဓိပင်၏ အနီးအပါး၌ ရပ်တည်နေဝံ့သော သူမည်သည် မရှိတော့ပြီ။ ထိုအချိန်၌ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ဆိတ်ငြိမ်သော ဗိမာန်အတွင်း၌ ဗြဟ္မာမင်းကြီးတဦးတည်းသာ နေသကဲ့သို့ တပါးတည်းသာလျှင် ထိုင်နေတော်မူ၏။
မာရ်နတ်သား လာရောက်မည်ဆိုလျှင် ကြိုတင်၍ဖြစ်ပေါ်သော
နိမိတ်ဆိုးကြီးများ
မာရ်နတ်သား လာရောက်မည်ဆိုလျှင် ဤဆိုလတ္တံ့သော နိမိတ်ဆိုးကြီးများ ကြိုတင်၍ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ထိုနိမိတ်ဆိုးကြီးများမှာ.. အလွန်ကြမ်းတမ်း ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသည့် အထောင်မကသော ဥက္ကာများကျခြင်း, အခိုးထကာ မှောင်အတိကျခြင်း, သမုဒြာနှင့်တကွ မဟာပထဝီ ဤမြေကြီး ပြင်းထန်စွာ တုန်လှုပ်ခြင်း, သမုဒြာအခိုးထခြင်း, မြစ်အများ ရေဆန်သို့ ပြန်၍စီးခြင်း, တောင်ထွတ်များပြို၍ မြေသို့ကျခြင်း, သစ်ပင်များတိမ်းလဲ၍ မြေသို့ကျခြင်း, မုန်တိုင်းလေကြမ်း တိုက်ခတ်ခြင်း, ထိုသို့ မုန်တိုင်းလေဆိုး တိုက်ခတ်သဖြင့် ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ အသံကြီးများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း, နေမင်းလည်း မှောင်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခြင်း, ကောင်းကင်၌ ခေါင်းပြတ်ကိုယ်များ ထိုမှဤမှ သွားလာလှည့်လည်ခြင်း- ဤနိမိတ်ဆိုးကြီးများတို့တည်း။ ထိုသို့ နိမိတ်ဆိုးကြီးများ
၂၈၆
ထင်ရှားပေါ်ပေါက်ကာ မာရ်နတ်သား လာရောက်သည့်အချိန်၌ ဘုရားအလောင်းတော်သည် ငှက်တကာတို့အလယ်၌ ဂဠုန်ငှက်မင်းကဲ့သို့၎င်း, သားကောင်တကာတို့အလယ်၌ ကေသရာခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့၎င်း ကြောက်ရွံ့ခြင်း အလျှင်းမရှိပဲ ရဲရင့်စွာ ထိုင်နေတော်မူ၏။
ဖော်ပြရာပါ နိမိတ်ဆိုးကြီးများ ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်စဉ်မှာပင် မာရ်နတ်သားသည် လာရောက်၍ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်အဝန်းသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပဲ ရပ်၍ နေလေသည်။ မာရ်စစ်တပ်ကြီးသည်လည်း အနီးသို့မကပ်ဝံ့ပဲ အလောင်းတော်သူမြတ်ကို ထက်ဝန်းကျင်မှ ဝိုင်းရံလျက် ထားကြကုန်၏။ မာရ်နတ်သည် မိမိ၏စစ်တပ်ကို ကြည့်ရှုကာ “လာကြကုန်၊ ဖမ်းကြကုန်” အစရှိသည့် အမိန့်စကားပြောရုံသာ ပြောကြားနိုင်ပြီး ရဲရဲပူသော သံတွေခဲသို့ ယင်ကောင် မကပ်နိုင်သည့်ပမာ မဟာဗောဓိပင်အနီးသို့ ချဉ်းနင်း ဝင်ရောက်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပဲ မိမိ၏ စစ်တပ်ပရိသတ်ကို တဖန်ထပ်၍ “အချင်းတို့.. သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏သား ဤသိဒ္ဓတ်မင်းနှင့် တူသောသူ တလူမျှ မရှိချေ၊ ငါတို့သည် မျက်နှာရင်ဆိုင် စစ်ပြိုင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကြကုန်၊ ထိုသိဒ္ဓတ်မင်းသားအား နောက်ဘက် (= ကျောဘက်)မှနေကာ စစ်ထိုးကြကုန်အံ့”ဟု ပြောကြားလေသည်။
ဘုရားအလောင်းတော်သည်လည်း ရှေ့နှင့်ဝဲယာ သုံးမျက်နှာတို့ကို ကြည့်ရှုတော်မူလတ်သည်တွင် ခပ်သိမ်းသော နတ်ဗြဟ္မာတို့ ဝေးရာရှောင်ရှား ပြေးသွားကြပြီဖြစ်ရကား တစုံတရာ မတွေ့မြင် ဆိတ်သုဉ်း၍နေသည်ကို မြင်တော်မူလေ၏။ တဖန် မြောက်အရပ်နံပါးဖြင့် မာရ်စစ်သည်ဗိုလ်များ ချီတက်လွှမ်းမိုး၍ လာသည်ကို မြင်တော်မူ၍ “ဤမျှများပြားသော မာရ်နတ်၏ စစ်သားတို့သည် တဦးတည်းကို ရည်စူးကာ ကြီးစွာသော လုံ့လပြုလာကြ၏၊ ဤအရပ်၌ ငါ၏ အမိသော်၎င်း, အဖသော်၎င်း, ညီအစ်ကိုသော်၎င်း, အခြားတဦးတယောက်သော ဆွေမျိုးသော်၎င်း
၂၈၇
မရှိချေ၊ ငါဆည်းပူးခဲ့သော ပါရမီဆယ်ပါး တရားတို့သည်သာလျှင် ရှည်ကြာလေးမြင့် ငါမွေးမြူအပ်သော ငါ့ပရိသတ်အခြံအရံနှင့် တူကုန်၏၊ သို့ရကား ပါရမီဆယ်ပါး ငါ၏ရဲမက်များကိုသာ အမှီတံကဲပြုကာ ဤပါရမီလက်နက်ဖြင့်ပင် ထိုးခုတ် ပုတ်ခတ်၍ ဤမာရ်နတ်၏ စစ်သည်ဗိုလ်ပါကို ဖျက်ဆီးမှ သင့်လျော်ချေမည်”ဟု နှလုံးပိုက်ကာ ပါရမီဆယ်ပါး ကိုယ်တော်၏ ကုသိုလ်တရားတို့ကိုသာ စဉ်းစားဆင်ခြင်၍ နေတော် မူလေ၏။
မာရ်နတ်သား လက်နက် ၉-မျိုးလွှတ်ခြင်း
ထိုသို့ အလောင်းတော်သူမြတ် ပါရမီကုသိုလ်တို့ကို စဉ်းစားဆင်ခြင်၍ နေတော်မူသောအခါ မာရ်နတ်သားလည်း “ဤသိဒ္ဓတ်မင်းသားကို လက်နက်ကြီး ၉-ပါးဖြင့် ပစ်လွှင့်ကာ ငါကား ပြေးစေမည်”ဟု ကြံစည်စဉ်းစား၍-
(၁) ရှေးဦးစွာ လေပွေမုန်တိုင်းကို တိုက်ခတ်စေ ဖြစ်ပေါ်စေ၏၊ ထိုခဏ၌ပင် အရှေ့လေ အနောက်လေ မြောက်လေ တောင်လေတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ထကြွကြ၍ ယူဇနာဝက် တယူဇနာခန့် နှစ်ယူဇနာခန့် သုံးယူဇနာခန့် ပမာဏရှိသော တောင်ထွတ်ကြီးများကို ဖြိုခွဲဖောက်ထွင်းကာ တောချုံ သစ်ပင် စသည်တို့ကို အမြစ်မိုးထောင်ဖြစ်အောင် တိုက်ခတ်ကာ ထက်ဝန်းကျင်မှ ရွာ နိဂုံးတို့ကို မုန့်မုန့်ညက်ညက်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကုန်သော်လည်း ဘုရားအလောင်းတော်၏ ကောင်းမှုရှိန်စော် ဘုန်းတေဇော်ကြောင့် အာနုဘော်ကင်းပျောက်ကာ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ အနီးသို့ ရောက်လတ်သော် သင်္ကန်းကလနားမျှကိုပင် တုန်လှုပ်စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကြကုန်။
(၂) ထိုအခါ မာရ်နတ်သည် “ရဟန်းဂေါတမကား ငါပစ်လွှင့်လိုက်သော မုန်တိုင်းလက်နက်ဖြင့် စကြဝဠာတောင်၌ တိုက်မိ ခိုက်မိကာ မုန့်မုန့်ညက်ညက် ပျက်စီးလောက်ပြီ”ဟု ကြံစည်
၂၈၈
ကြည့်ရှုလတ်သည်တွင် အလောင်းတော်သူမြတ်ကို ကြံ့ကြံ့စိုက်အပ်သော တံခါးတိုင်ပမာ မတုန်မလှုပ် ထိုင်မြဲ ထိုင်နေတော်မူသည်ကို မြင်၍ နှလုံးမသာမယာဖြစ်ရှိကာ “ကြီးစွာသော ရေအယဉ်၌ နှစ်မြှုပ်ကာ ငါသတ်မည်”ဟု ကြံစည်စဉ်းစား၍ မိုးတိမ်တိုက်များကို ခဏအတွင်း တက်စေကာ မိုးကြီးသည်းစွာ ရွာသွန်းစေလေသည်။ ထိုသို့ မာရ်နတ် ရွာသွန်းစေသော မိုးရေအဟုန်ကြောင့် ဤမြေကြီးသည် အပေါက်အခေါင်းကြီးဖြစ်၍ သွားလေသည်။ ထိုရေအယဉ်သည် တောဖျား တောင်ဖျား သစ်ပင်ဖျားတို့ကို တိုက်စားလွှမ်းမိုး စီးဆင်းကာ လာလတ်၍ မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်၏အနီးသို့ ရောက်သောအခါ သင်္ကန်းတော် ချည်တမျှင်ကိုမျှ စိုစွတ်အောင် မတတ်နိုင်ပဲ ကိုယ်တော်မြတ်ကို မထိမူ၍သာ ဝေးရာရှောင်ရှား စီးသွားလေ၏။
(၃) ထိုအခြင်းအရာကိုမြင်၍ မာရ်နတ်သားသည် “ဤသိဒ္ဓတ်မင်းသားကို ကျောက်ခဲဖြင့် မုန့်မုန့်ညက်ညက်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်မည်”ဟု ကြံစည်ပြီးလျှင် ကျောက်ခဲမိုးကို ရွာစေပြန်လေသည်။ ကြီးစွာ ကြီးစွာသော ကျောက်ခဲကြီးများသည် တောင်ထွတ်ကြီးများပမာ အခိုးအလျှံလွှတ်ကာ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် လိမ့်လာကြ၍ ဘုရားအလောင်းအနီးသို့ ရောက်သောအခါ နတ်၌ဖြစ်သော ပန်းကုံး ပန်းလုံးကြီးများ အဖြစ်သို့သာ ရောက်ကြလေကုန်သည်။
(၄) ထို့နောင်မှ “ဤ သိဒ္ဓတ်မင်းသားကို နုပ်နုပ်စဉ်း၍ သေစေမည်၊ သတ်ဖြတ်မည်”ဟု ကြံစည်စဉ်းစားပြီးလျှင် လက်နက်မိုးကို ရွာသွန်းစေပြန်လေသည်၊ တဖက်အသွားရှိ နှစ်ဖက်အသွားရှိသည့် လှံဓားစသော လက်နက်အမျိုးမျိုးတို့သည် အခိုးအလျှံလွှတ်ကာ ကောင်းကင်မှလာပြီးလျှင် မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်အဝန်း၌ မုလေးပန်း (= မြတ်လေးပန်း) စသည်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိကာ ကျရောက်လာကြကုန်၏။
၂၈၉
(၅) ထို့နောင်မှ မာရ်နတ်သားသည် “သိဒ္ဓတ်မင်းသားကား နုပ်နုပ်အစဉ်းခံရသည့် အသားစုပမာ ဖြစ်ရှာတော့မည်”ဟု ကြံစည် ကြည့်ရှုလတ်သည်တွင် စိန်တောင်ကြီးပမာ မပျက်မစီး ထိုင်နေမြဲ ထိုင်နေတော်မူသည့် အလောင်းတော်သူမြတ်ကို မြင်၍ အံ့ဩခြင်းသို့ ရောက်ရှိကာ တဖန် မီးကျီးစိုင်မိုးကို ရွာသွန်းစေပြန်လေသည်၊ ထိုမီးကျီးစိုင်များသည်လည်း အခိုးအလျှံလွှတ်ကာ အလောင်းတော်၏အနီးသို့ လာရောက်၍ မီးကျီးအသွင်ပျောက်ကာ မုလေးပန်းစသည် အဖြစ်သို့သာ ရောက်ကြလေကုန်၏။
(၆) ထို့နောင် ပြာပူမိုးကို ရွာသွန်းစေပြန်လေသည်၊ မီး၏အဆင်း အလွန်ပူပြင်းလှသော ပြာအစုသည် ကောင်းကင်က လာရောက်ကာ မြတ်စွာဘုရားအလောင်းတော်၏ ခြေတော်ရင်းသို့ ရောက်သောအခါ နတ်၌ဖြစ်သော စန္ဒကူးမှုန့်များဖြစ်၍ ကျရောက်လာလေ၏။
(၇) ထို့နောင် သဲပူမိုးကို ရွာသွန်းစေပြန်လေသည်။ အလွန် သိမ်မွေ့နူးညံ့သော သဲမှုန့်များသည် ကောင်းကင်မှ လာရောက်ကာ မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်၏ ခြေတော်ရင်း၌ နတ်ပန်းများဖြစ်၍ ကျရောက်လာကုန်၏။
(၈) ထို့နောင် ညွန်ပူမိုးကို ရွာသွန်းစေပြန်လေသည်။ ထိုရွှံ့ညွန်သည်လည်း အခိုးအလျှံလွှတ်ကာ ကောင်းကင်က လာရောက်၍ ဘုရားအလောင်း၏ ခြေတော်ရင်း၌ နတ်၌ဖြစ်သော နံ့သာပျောင်း (= နံ့သာပျစ်)ဖြစ်ကာ ကျရောက်လာလေ၏။
(၉) ထို့နောင်မှ “ဤသိဒ္ဓတ်မင်းသားကို အမိုက်မှောင်ဖြင့် ချောက်လှန့်၍ ပြေးစေအံ့”ဟု ကြံစည်ကာ အမိုက်မှောင်ကြီးကို ဖြစ်စေပြန်လေသည်၊ ထိုမာရ်နတ်ဖန်ဆင်းလိုက်သော အမိုက်မှောင်သည် လကွယ်, မိုးမှောင်, သန်းခေါင်, တောလယ် = လေးသွယ်သော အင်္ဂါရှိသည့် အမိုက်မှောင်ကြီးကဲ့သို့ဖြစ်၍
၂၉၀
ဘုရားအလောင်းတော်ထံမှောက် ရောက်လတ်သောအခါ နေရောင်ကြိုက်သည့် အမိုက်မှောင်ကဲ့သို့ ပျောက်ကွယ်လေ၏။ ။(ဤ၌ ဘုရားအလောင်းတော်သည် မာရ်နတ်သားက အမိုက်မှောင်ကြီး ဖန်ဆင်းသည်ကို သိတော်မူ၍ ကိုယ်တော်မှ မွေးညှင်းတွင်းပမာဏရှိသော ရောင်ခြည်ကွန်ရက်ကို ကွန့်ထွက်စေတော်မူ၏၊ ထိုရောင်ခြည်ကွန်ရက်သည် မာရ်နတ်သားဖန်ဆင်းသည့် အမိုက်မှောင်ကြီးကို ဖျက်ဆီးလျက် အလင်းကြီး လင်းစေလေသည်ဟု မှတ်ယူရာ၏။)
မာရ်နတ်သား စက်လက်နက်လွှတ်ခြင်း
မာရ်နတ်သားသည် ဖော်ပြရာပါ လက်နက်ကြီး ၉-ပါးတို့ကို ပစ်လွှင့်၍ တိုက်ဖျက်ပါသော်လည်း အရာမရောက် မအောင်မြောက်ရကား နောက်ထပ်ဆက်ကာ ဥက္ကာကျအောင် ပြုလေသည်။ ယင်းသို့ ဥက္ကာကျရောက်ခြင်းကြောင့် စကြဝဠာတတိုက်လုံး အခိုးတွေဖုံး၍ နေလေသည်။ ကောင်းကင်တခုလုံး မိုးတိမ်မရှိပဲ ထစ်ချုန်းနေ၏။ မိုးကြိုးပေါင်းအထောင်တို့ ကြောက်မက်ဖွယ် ကျရောက်ကုန်၏၊ ထိုမာရ်နတ်သည် ဤမျှဖြင့်လည်း ဘုရားအလောင်းတော်ကို တစုံတခု ဘေးဥပဒ်အန္တရာယ်ကို မပြုနိုင်ရကား “သိဒ္ဓတ္ထမင်း သင်း၏ဦးခေါင်းကိုဖြင့် ထောင်းထောင်းပြတ်ကြွေ မြေသို့ခစေမည်”ဟု ကြံစည်စဉ်းစား၍ စက်လက်နက်ကို တဖန် လွှတ်ပြန်လေသည်။ ထိုစက်လက်နက်၏ အာနုဘော်ကား.. မြေ၌ပစ်လွှင့်လျှင် ၁၂-နှစ်ကြာအောင် မြက်ပင်မပေါက်နိုင်။ ကောင်းကင်၌ ပစ်လွှင့်လျှင် ၁၂-နှစ်ပတ်လုံး မိုးရေတပေါက်မျှ မကျနိုင်အောင် မိုးခေါင်၏။ မြင်းမိုရ်တောင်ထိပ်၌ ပစ်လွှင့်လိုက်လျှင် မြင်းမိုရ်တောင်ကို နှစ်ခြမ်းခွဲ၍ အောက်သို့ လျှောကျနိုင်၏၊ ဤကား ထိုစက်လက်နက်၏ အာနုဘော်တည်း။ ယင်းသို့ မာရ်နတ်သား ပစ်လွှင့်လိုက်သော စက်လက်နက်သည် ကောင်းကင်မှ မိုးကြိုးထစ်ချုန်းသကဲ့သို့ လာရောက်ပြီးလျှင် မာရ်နတ်၏ မာန်မာနကို နှိမ်ချိုးခြင်းအမှုပြုလျက် ဘုရားအလောင်းတော်၏ ခြေတော်ရင်း၌ ခြေသုတ်ကြိုးဝန်းပမာ ခွေလျက်သား ကျရောက်လာလေ၏။
၂၉၁
မာရ်နတ်သားသည် မည်သည့်အရာကို စွဲယူရမည်ဟု မသိမမြင် (= ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိဖြစ်ကာ) အလွန်လျှင် အမျက်ထွက်ရကား “အဘယ့်ကြောင့် ရပ်တည်နေကြသနည်း၊ ဤသိဒ္ဓတ်မင်းသားကို သူမျှော်ကိုးသည့် ဘုရားဖြစ်ခြင်းအကျိုး မပြီးအောင် ပြုကြလော့ ဖမ်းကြလော့ သတ်ကြလော့ ဖြတ်ကြလော့ ခွဲကြလော့ မလွတ်စေကြကုန်လင့်” ဤသို့ စသည်ဖြင့် စေခိုင်းလေ၏။ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း ဂိရိမေခလာဆင် ကျောက်ကုန်း၌ ထိုင်နေကာ လက်တဖက်ဖြင့် မြားကိုဝင့်လျက် ဘုရားအလောင်းသို့ ကပ်ရောက်ပြီးလျှင် “အို သိဒ္ဓတ်မင်းသား.. ယခုပင်လျှင် ရတနာပလ္လင်မှ အလျင်အမြန် ထသွားလော့”ဟု ပြောဆိုလေသည်။ ထိုအခါ မာရ်နတ်၏ စစ်သည် ပရိသတ်သည်လည်း များစွာသော ကြောက်မက်ဖွယ်တို့ကို ပြဆောင် ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ဘုရားအလောင်းတော်သည် မာရ်နတ်နှင့်တကွ မာရ်စစ်သည်တို့ ပြုလုပ်သမျှသော ဖောက်ပြန်ပြစ်မှားမှု အလုံးစုံကို မေတ္တာအစွမ်းဖြင့် ပယ်ရှား ဟန့်တားတော်မူ၏။
(ဤအရာ၌၊ ၊မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်၏ မာရ်နတ်ပစ်လွှင့်သော လက်နက် ၉-ပါးကို အောင်မြင်ခြင်းနှင့်စပ်၍ တောင်တွင်းဆရာတော် ခင်ကြီးဖျော် ရေးသားသည့် လက်နက် ၉-ပါးအောင် ဘုရားရှိခိုးဂါထာကို ဖတ်ရှုနာပျော်သော အနက်ယောဇနာနှင့်တကွ ရေးသား ပြဆိုဦးအံ့။)
ပတ္ထနာဆုသန်နှင့်တကွ မာရ်လက်နက်ကိုးဖြာ အောင်ဇေယျဝန္ဒနာ
ဂါထာပါဌ်နိဿယ
ဝါတံ ဝဿဉ္စ ပါသာဏံ၊ အာဝုဓံ ဝါဠုကံ တထာ။
ကုက္ကုဠံ ကလလင်္ဂါရံ၊ အန္ဓကာရန္တိမေ နဝ။
သတ္ထေ မာရေန ဝိဿဋ္ဌေ၊ ဝိဇယန္တံ ဇိနံ နမေ။
အဟမ္ပိ တေန ပုညေန၊ ဝိဇေယျ သဗ္ဗမာယုဓေ။
၂၉၂
ဝါတံ = လောကထွတ်ထား ဒို့ဘုရားလျှင် ငါးပါးမာရ်ခြေ ပလ္လင်ဗွေ၌ စံနေခိုက်ခါ မာရ်နတ်လာလျက် စက္ကဝါတိုက် တောင်နှင့်ရိုက်၍ ပန်းမှိုက်မြူစုဏ့် သေးဖွဲနုန့်သို့ မုန့်မုန့်ညက်ကြေ ပျက်ပစေဟု စေတနာဆိုး ပြုဖန်ပျိုးသား မိုးရပ်သိမ့်ဟည်း မြေကြီးပဲ့တင် သစ်ပင်ကျောက်တုံး အိမ်အလုံးကို ချေမှုန်းဖြတ်ပိုင်း ရှစ်ရပ်တိုင်းမှ အုံ့မှိုင်းလေဆိုး မုန်တိုင်းလက်နက်မျိုးကို၎င်း။ ဝဿဉ္စ = အဟုန်ဒီးဒီး စီးကျသွယ်သွယ် ရေပြင်ကျယ်၌ မှီဖွယ်ကင်းဖည် သေစိမ့်ရည်၍ တမည်ပြုစား ထန်းလုံးဖျားနှင့် တောင်ဖျားမျှခေါင် အမြင့်ဆောင်သား ရှစ်ဘောင်ရပ်ခန်း ပြည့်မောက်လျှမ်းသည့် မိုးကြမ်းရေဆိုး လက်နက်မျိုးကို၎င်း။ ပါသာဏံ = ကျောက်ဖြင့်ကြိတ်ဖျက် မုန့်မုန့်ညက်လျှင် နှိပ်စက်စေရန် တမည်ဖန်၍ နဘန်မိုးလုံး ထစ်ချုန်းခြိမ့်ညံ တိုက်ခတ်သံနှင့် အလျှံဖြိုးဖြိုး ကျောက်ခဲကျောက်စိုင်မိုးကို၎င်း။ အာဝုဓံ = အသွေးတခြား အသားတထွေ အရေတမျိုး အရိုးတဂိုဏ်း ထိုးခုတ်ပိုင်း၍ မဆိုင်းသေရန် ပြုစီမံသား အလျှံပြိုးပြက် မိုးလုံးလက်အောင် တဖက်အသွား နှစ်ဖက်သွားဟု လှံဓားစသည် အမည်မည်လျှင် စုံစီဖန်ပျိုး လက်နက်မိုးကို၎င်း။ ဝါဠုကံ တထာ = ထွက်လေ ၀င်လေ နှစ်ထွေမရှိ သဲဖြင့်ပိ၍ မချိသေအောင် ပြုဆောင်ဖန်ပျိုး သဲထုမိုးကို၎င်း။ ကုက္ကုဠံ = တစိမ့်စိမ့်ပူ သေအောင်ဟူ၍ သူအကြံပျိုး ပြာပူမိုးကို၎င်း။ ကလလံ = ကျိုက်ကျိုက်ပွက်ဆူ အပူအခိုး ရွှံ့ညွန်မိုးကို၎င်း။ အင်္ဂါရံ = တခဏချင်း အပြင်းပူလောင် သေအောင်ဖန်ပျိုး မီးကျီးမိုးကို၎င်း။ အန္ဓကာရံ = ကြည့်သော်မစွမ်း စမ်းသော်မထင် ကြောက်စိတ်ဝင်၍ အလျင်သေရန် တတန်ပြုဆောင် အမိုက်မှောင်ကို၎င်း။
ဣတိ = ဤသို့။ မာရေန ဝိဿဋ္ဌေ = မာရ်နတ်မိစ္ဆာ အယုတ်တမာလျှင် ကြိမ်းကာဆင့်ဆင့် ပစ်လွှင့်အပ်ကုန်သော။ ဣမေ န၀ သတ္ထေ = လေ, မိုး, ကျောက်, သဲ,
၂၉၃
ညွန်, မီးခဲနှင့် ပြာမွဲ,မိုက်မှောင် ပြောင်ပြောင်လက်နက် ရောင်ပြိုးပြက်ဟု ကိုးချက်ရန်စွယ် လက်နက်မျိုးအန္တရာယ်တို့ကို။ ဝိဇယန္တံ = ဗိုလ်ပါအပေါင်း သောင်းကုဋေအား ဆောင်နိုင်ငြားလည်း ရိုက်လား ပုတ်လား အဖအပါးဝယ် ဆိုးဝါးမာန်မူ သားငယ်တူသို့ သီတဂူနှုန်း ကြည်နှလုံးဖြင့် မြေလုံးငြိမ့်အောင် သက်သေဆောင်၍ အောင်တော်မူကြီး အောင်တော်မူထသော။ (၀ါ) အောင်တော်မူသောကြောင့်။ ဇိနံ = ဇိနဟူသည် အမည်တံဆိပ် ဘွဲ့ပုံလိပ်ဖြင့် ခပ်နှိပ်ပေါ်ထင် အောင်ပွဲရှင် မြတ်စွာဘုရားကို။ နမေ-နမာမိ = ကိုယ်နှုတ်နှလုံး သုံးပါးပျောင်းပျော့ မာန်ကိုလျှော့၍ ကန်တော့ရှိခိုးပါ၏ မြတ်စွာဘုရား။ အဟမ္ပိ = စတုသမုဋ္ဌာန် ပြုလုပ်ဖန်သည့် ရုပ်နာမ်ပေါင်းချုပ် အကျွန်ုပ်သည်လည်း။ တေန ပုညေန = လက်နက်မျိုးကို ဖျက်ချိုးနှိမ်ခူး ဂုဏ်ကျေးဇူးဖြင့် ချီးကျူးဝန္ဒနာ စေတနာပဏာမ မြတ်ပုညကြောင့်။ သဗ္ဗမာယုဓေ = သေနတ်လေးမြား လှံဓားမီးပေါက် အမြောက်စိန်ဗုံး ချေမှုန်းခွင်းဖြတ် အကျဉ်းမှတ်သော် လွှတ်အပ်- မလွှတ်အပ် နှစ်ရပ်ကျုံးခြုံ အလုံးစုံသော လက်နက်မျိုးတို့ကို။ ဝိဇေယျံ = ယနေ့ကစ နိဗ္ဗာန်ရသည့် ကာလတခွင် သံသာပြင်ဝယ် မမြင်ရ မကြားရ အဝေးကပင် အောင်ရ နိုင်ရ အောင်နိုင်ရသည့်ကိုယ် ဖြစ်ပါလို၏ မြတ်စွာဘုရား။
အလောင်းတော်၏ ကရုဏာ
(ဤဒေဝပုတ္တမာရ်ကို အောင်မြင်ခဏ်း၌ ဇာတ်အဋ္ဌကထာ, ဗုဒ္ဓဝင် အဋ္ဌကထာတို့ထက် ဇိနာလင်္ကာရဋီကာ၌ ကျယ်ဝန်းစွာ ကြည်ညိုဖွယ်ရာ ဖွင့်ပြသောကြောင့် ထိုဇိနာလင်္ကာရဋီကာမှ အများဆုံး ထုတ်ဖော်ရေးသားပေအံ့။)
(၁) သ ပါဒမူလေ ကီဠန္တံ၊ ပဿန္တော တရုဏံ သုတံ။
ပိတာဝုဒိက္ခိ တံ မာရံ၊ မေတ္တာယန္တော ဒယာပရော။
၂၉၄
သနားကရုဏာ ပြင်းပြစွာသော မွေးဖသခင် ကျေးဇူးရှင်သည် မိမိခြေရင်း၌ ကစား၍နေသော သားငယ်ကို လက်ခြေတို့ဖြင့် ပုတ်ခတ်စေကာမူ ဖောက်ဖောက်ပြန်ပြန် ပြုလုပ်စေကာမူ အမျက်ထွက်ရန် ဝေးစွာ့၊ သား ဟူသော ချစ်ခြင်းဖြင့် နှစ်သက်ကြည်ဖြူစွာ သားကို လည်ဖက်၍ မိမိရင်ခွင်ထက်၌ အိပ်စက်စေလျက် တစုံတခု ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်း အလျင်းမရှိသကဲ့သို့ ထို့အတူ အလောင်းတော် သူမြတ်သည်လည်း ယုတ်မာလှသော ထိုမာရ်နတ်သား ပြုသမျှ ပြစ်မှားသမျှဥဿုံ အလုံးစုံကို သည်းခံတော်မူလျက် အနည်းငယ်မျှ နှလုံးမသာယာမှု ပြုတော်မမူပဲ ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းမဲ့ကာ မေတ္တာကရုဏာမိုး စွေဖြိုးလျက် မာရ်နတ်သားကို ကြည့်တော်မူလေသည်။
(၂) တဒါ သော အာသဘိံ ဝါစံ၊ သီဟနာဒံ နဒီ မုနိ။
န ဇာနာတိ သယံ မယှံ၊ ဒါသဘာဝမ္ပယံ ခလော။
(၃) ယေန ကေနစိ ကမ္မေန၊ ဇာတော ဒေဝပုရေ ဝရေ။
သကံ ဂတိံ အဇာနန္တော၊ လောကဇေဋ္ဌောမှိ မညတိ။
ထိုသို့ မာရ်နတ်သား စစ်ကြီးချီကာ နှောက်ယှက်လာသော အခါ၌ ဘုရားအလောင်းတော်သည် ရဲရဲတောက်စကား ဤကဲ့သို့ မိန့်ကြားတော်မူလေသည်။ မိန့်ကြားတော်မူပုံမှာ.. “ဤယုတ်မာလှသော မာရ်နတ်သည် မိမိကိုယ်တိုင်က ငါဘုရား ၏ ကျွန်ဖြစ်နေသည်ကို အလျှင်းပင် မသိချေ။ အနည်းငယ်မျှသော ကောင်းမှုကုသိုလ်ကံကြောင့် ဝသဝတ္တီနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရှိလာပြီးလျှင် မိမိ၏ အသက်တမ်း မိမိ၏စုတေရမည့် အချိန် စုတေပြီးနောက် လားရောက်ရမည့် အပါယ်ဘုမ္မိ ဒုဂ္ဂတိကို စိုးစဉ်းမျှ မသိရှာ၍ ငါသည် မြဲ၏ဟု မှတ်ထင်ကာ တလောကလုံး၌ ငါသာလျှင် အစိုးရသူဟူ၍ အောက်မေ့ မှတ်ထင်နေ၏၊ မိမိကိုယ်ရေး သေလျှင် အပါယ်ကျရမည့် ဘေးကိုကား မတွေးမိ မသိရှာချေ၊ ယင်းသို့ မသိသောကြောင့်ပင် ဤသို့ ပြစ်မှားမှုကို ပြုဝံ့ပေ၏။
၂၉၅
(၄) အနန္တလောကဓာတုမှိ၊
သတ္တာနံ ဟိ ကတံ သုဘံ။
မယှေကပါရမိတာယာပိ၊
ကလံ နာဂ္ဃတိ သောဠသိံ။
(၅) တိရစ္ဆာနော သသော ဟုတွာ၊
ဒိသွာ ယာစကမာဂတံ။
ပစိတွာန သကံ မံသံ၊
ပတိတောဂ္ဂိမှိ ဒါတဝေ။
အနန္တများစွာ စကြဝဠာ လောကဓာတ်၌ သတ္တဝါတို့ပြုသမျှ ကောင်းမှုကုသိုလ်အစုကို ဉာဏ်ပညာချိန်ခွင်တဖက်၌ထား၍ ငါဘုရား၏ ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်အစုကို ဉာဏ်ပညာချိန်ခွင် အခြားတဖက်၌ထား၍ ချိန်စက်ကြည့်မည်ဆိုက သတ္တဝါတို့ပြုသမျှ ကောင်းမှုကုသိုလ်အစုသည် ငါဘုရား၏ ပါရမီဆယ်ပါး ကောင်းမှုများအနက် ပါရမီကောင်းမှု တခု၏ (၂၅၆) နှစ်ရာငါးဆယ်ခြောက်စိတ် စိတ်လျှင် တစိတ်ကိုပင် လိုက်၍ မမှီနိုင်ချေ။ မှန်၏၊ ငါကား တိရစ္ဆာန်ယုန်ငယ် ဖြစ်စဉ်ဘဝမှာပင် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် ငါ့ထံမှောက် လာရောက်သည်ကို မြင်ရလျှင် အားရဝမ်းသာစွာ မိမိ၏အသားကို ဖုတ်ကင်ပေးလှူလိုသည့်အတွက် မီးပုံထဲသို့ ရဲရဲကြီး ခုန်ချခဲ့လေပြီ။
(ဤ၌၊ ၊အနန္တလောကဓာတ် စကြဝဠာ သတ္တဝါတို့ပြုသမျှ ကောင်းမှုကုသိုလ်အစုသည် ငါဘုရားအလောင်း တဦးတည်းပြုသည့် ပါရမီဆယ်ပါး ကုသိုလ်များအနက်မှ ပါရမီတပါးပါးနှင့် နှိုင်းစာလျှင် ထိုပါရမီကောင်းမှုတခု၏ ၂၅၆-စိတ်စိတ်လျှင် တစိတ်ကိုပင် လိုက်၍ မမှီနိုင်ချေဟူသော အလောင်းတော်၏ ရဲရဲတောက် မိန့်ကြားချက်စကားသည် သာမန် စဉ်းစားလျှင် များလှလွန်လှသည်ဟု ထင်မှတ်ဖွယ် ရှိပေ၏။ စင်စစ်သော်မူ မများမလွန်ပါ။ အလွန်ပင် သဘာဝကျ၍ မှန်ကန်သောစကား ဖြစ်ပေ၏။
၂၉၆
ထင်ရှားစေဦးအံ့.. ဘုရားအလောင်းတော်မှတပါး အခြားသူတို့သည် ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုလုပ်ရာဝယ် လူ့ချမ်းသာ နတ်ချမ်းသာတို့ကို တောင့်တ၍ ပြုကြသည်ကသာ များလှ၏။ (ယနေ့ သာသနာတွင် လူဖြစ်ရ၍ “ဘဝနှင့် စည်းစိမ်တို့ကို ဆုသန်တောင့်တ၍ လှူဒါန်းရသော ဝဋ္ဋနိဿိတဒါနသည် နိဗ္ဗာန်ကိုတောင့်တ၍ လှူဒါန်းသော ဝိဝဋ္ဋနိဿိတ ဒါနကဲ့သို့ အကျိုးမကြီး မမွန်မြတ်”ဟူ၍ သိသော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ပုဂ္ဂိုလ်များပင် အလှူဒါန ပြုလုပ်သောအခါ ဘဝစည်းစိမ်တရားကို နှုတ်မြွက်၍ ဆုမတောင်းစေကာ စိတ်ထဲကမူ ထိုဘဝစည်းစိမ်တရားတို့ကို လိုလားလျက် ရှိချေသည်။) ယင်းသို့ အခြားသူများ ပြုလုပ်အပ်သော ကောင်းမှုကုသိုလ်အစုသည် ၀ဋ်ကိုတောင့်တ၍ ပြုလုပ်ကြသည့်အတိုင်း ၀ဋ်ဆင်းရဲအကျိုးကို ပေးသဖြင့် ထိုအခြား သူများမှာ မိမိတို့ပြုလုပ်သည့် ကုသိုလ်ဥစ္စာဖြင့် လူ့ဘ၀ လူ့စည်းစိမ် နတ်ဘ၀ နတ်စည်းစိမ် တည်းဟူသော အသုံးအဆောင်တို့ကို ဝယ်ယူသုံးဆောင်ကြသကဲ့သို့ ဖြစ်ရကား ငွေရတိုင်း ရတိုင်း အသုံးအဆောင်တို့ကို ဝယ်ယူသုံးဆောင်သောသူအား ငွေဟူ၍ မစုမိသကဲ့သို့ ဘုရားအလောင်းမှတပါး အခြားသော ဝဋ္ဋာဘိရတ (= ဘဝစည်းစိမ် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ မွေ့လျော်နှစ်ခြိုက်ကြသော) သတ္တဝါတို့မှာ ကောင်းမှုကုသိုလ်ဥစ္စာ မစုမိပဲ လူမွဲချည်း ဖြစ်ကြလေသည်။
မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည်ကား ပါရမီကောင်းမှု ပြုလုပ်တိုင်း ပြုလုပ်တိုင်း သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်ကိုသာ ဆုပန်တောင့်တ၍ ပြုတော်မူလေသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရားအလောင်းတော်၏ ပြုသမျှ ကုသိုလ် ကောင်းမှုများသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်အကျိုးကို မပေးရသေးသမျှ အရှိန်မစဲ အလောင်းတော်သန္တာန်၌ ကမ္မသမင်္ဂီအနေအားဖြင့် ရှိမြဲရှိ၍ နေလေသည်၊ ထို့ကြောင့် မသုံးရက် မစွဲရက်
၂၉၇
ငွေကိုစု၍ ထားသောသူမှာ ဥစ္စာစီးပွါး တနေ့တခြား တိုးတက် များပြားလာသကဲ့သို့ ဘုရားအလောင်းတော် မှာလည်း ကုသိုလ်ကောင်းမှု ဥစ္စာများ တဘဝထက် တဘဝ တိုးတက် များပြားလာရကား အလောင်းတော် သူမြတ်သည် ကုသိုလ်ဥစ္စာ လွန်စွာကြွယ်ဝသူ ဖြစ်လေသည်။
ကုဋေများစွာ ချမ်းသာကြွယ်ဝသော သူဌေးတဦးကို ဆင်းရဲမွဲတေသူ လူပေါင်းများစွာတို့ ဥစ္စာစီးပွါးရေး၌ ယှဉ်ပြိုင်သော်လည်း ရှုံးကြရမည်သာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်ဥစ္စာ မရေမတွက်နိုင်အောင် ချမ်းသာသော မြတ်စွာဘုရားအလောင်း ကောင်းမှုကုသိုလ်သူဌေးကြီးကို ကုသိုလ်ဥစ္စာ ရတိုင်းရတိုင်း ဘဝသမ္ပတ္တိ ဘောဂသမ္ပတ္တိ အသုံးအဆောင်တို့ကို ရှာ၍မလောက်နိုင်အောင် ဝယ်ယူ သုံးဆောင်ကြသဖြင့် ကုသိုလ်ကောင်းမှုဥစ္စာ လွန်စွာဆင်းရဲ မွဲတေကြသည့် အနန္တလောကဓာတ် သတ္တဝါလူမွဲတို့ ကုသိုလ်ကောင်းမှု တည်းဟူသော စီးပွါးရေး၌ ယှဉ်ပြိုင်ကြသော်လည်း ရှုံးကြရမည်သာ ဖြစ်လေသည်။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်၏ ရဲရဲတောက်စကား (ရှေးဖော်ပြရာပါ)) မိန့်ကြားချက်သည် စကားကြူး စကားလွန်မဟုတ် အလွန်ပင် သဘာဝကျ၍ မှန်ကန်သော စကားသာဖြစ်၏။)
(၆) ဧဝံ အနန္တပုညေဟိ၊ သိဒ္ဓံ ဒေဟမိမံ ပန။
ယထာဘူတံ အဇာနန္တော၊ မနုဿောတိ ဟိ မညတိ။
ဤသို့ ဖော်ပြရာပါ အနန္တကောင်းမှု ကုသိုလ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဤဘဝ ငါ၏ကိုယ်ကို မာရ်နတ်သားကား အမှန်အတိုင်း မသိရှာ၍ သာမန်လူတယောက်အနေ အောက်မေ့ မှတ်ထင်ချေ၏။
၂၉၈
(၇) နာဟံ မနုဿော နာမနုဿော၊ န ဗြဟ္မာ န စ ဒေဝတာ။
ဇရာမရဏံ လောကဿ၊ ဒဿေတုံ ပနိဓာဂတော။
ငါကား သာမန်ခုနစ်ရက်သား လူစားမဟုတ်ချေ။ ဘီလူးလည်း မဟုတ်ချေ။ ဗြဟ္မာလည်း မဟုတ်ချေ၊ နတ်လည်း မဟုတ်ချေ။ (ခုနစ်ရက်သား လူစားသာမန် မဟုတ်ပဲလျက် လူမိန်းမ၏ ဝမ်းတိုက်၌ အဘယ့်ကြောင့် လာရောက်ဖြစ်ပွါးရသနည်း ဟူမူကား) သတ္တဝါအပေါင်းအား အိုနာသေရေး သံသရာဒုက္ခဘေးကို ထင်ရှား ဟောပြဖို့ရန် ဤလူ့ပြည်လောက လူမိန်းမ၏ ဝမ်းတိုက်၌ လာရောက် ဖြစ်ပွါးလေသည်။
(ထင်ရှားစေဦးအံ့..၊ အလောင်းတော်သူမြတ်ကို လူဟူ၍၎င်း, ဘီလူးဟူ၍၎င်း, နတ်ဟူ၍၎င်း, မာရ်ဟူ၍၎င်း, ဗြဟ္မာဟူ၍၎င်း ဧကန်ဧက ပြောဆိုရန် မတတ်သာချေ။ အကြောင်းကား ထို လူ, ဘီလူး, နတ်, မာရ်, ဗြဟ္မာတို့မှာ အလောင်းတော်၏ အလုပ်မျိုး လုံးဝမရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
သို့ဖြစ်လျှင် အဘယ့်ကြောင့် လူမိန်းမ (= မယ်တော်မာယာ)ဝမ်းမှ ဖွားသနည်းဟု မေးဖွယ်ရှိ၍ လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါအပေါင်းအား အိုနာသေရေး သံသရာဒုက္ခဘေးကို ထင်ရှားဟောပြဖို့ရန် ဤလူ့ပြည်လောက လူမိန်းမ (= မယ်တော်မာယာ)၏ ဝမ်းတိုက်၌ လာရောက် ဖြစ်ပွါးရသည်ဟု ဖြေကြားတော်မူခြင်းဖြစ်သည်။
ချဲ့ဦးအံ့..၊ သတ္တဝါတို့ကို ဖြစ်ပွါးစေတတ် ဖန်ဆင်းတတ်သော နတ်, မာရ်, ဗြဟ္မာ, အတ္တဟူ၍ တဦးမျှ မရှိချေ။ စင်စစ်ကား ကိုယ်စီကိုယ်ငှ မိမိတို့ ခန္ဓာအစဉ်၌ဖြစ်သော တဏှာသည်သာလျှင် အဖန်ဖန် ပဋိသန္ဓေကို ပြီးစေ၏။ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံများလည်း တဏှာ၏ စွမ်းရည်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ကြ၏၊ ထင်ရှားစေဦးအံ့..၊
၂၉၉
ကံသည် လယ်နှင့်တူ၏။ ကံနှင့်တကွ ဖြစ်ဖော်ဖြစ်ဖက် ဝိညာဏ်သည် မျိုးစေ့နှင့်တူ၏၊ တဏှာလောဘသည် ရေနှင့်တူ၏။ လယ်မြေ, မျိုးစေ့, ရေ- သုံးပါးပေါင်းဆုံခြင်းကြောင့် သစ်ပင်၏ အညွန့်အညှောက် ပေါက်ရောက်သကဲ့သို့ ကံတည်းဟူသော လယ်မြေ, ကံ၏အဖော် ဝိညာဏ်တည်းဟူသော မျိုးစေ့, တဏှာ လောဘ တည်းဟူသော ရေငွေ့- ဤသုံးပါး ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် သတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်၏။ တဏှာလောဘ တည်းဟူသော ရေငွေ့မရှိလျှင် ကံတည်းဟူသော လယ်မြေ, ဝိညာဏ်တည်းဟူသော မျိုးစေ့တို့ ရှိသော်လည်း ဘဝအပင် အညွန့်အညှောက် မပေါက်တော့ချေ။ ထို့ကြောင့်ပင် တဏှာရေငွေ့ကို ပယ်သတ်ပြီး ဖြစ်တော်မူကြသောကြောင့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့သည် တဖန် ဘဝအသစ်၌ မဖြစ်ကြကုန်။
ဤသို့ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံ တည်းဟူသော လယ်မြေ, ကံနှင့်တကွ ဖြစ်ဖော်ဖြစ်ဖက် ဝိညာဏ်တည်းဟူသော မျိုးစေ့, တဏှာတည်းဟူသော ရေငွေ့- ဤအကြောင်းသုံးပါးတို့ ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါအား ဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခပေါင်းများစွာတို့ ရေအယဉ်ပမာ လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်ကြကုန်၏။ ဘုရားအလောင်းတော်သည်လည်း သတ္တဝါတို့၏ ထိုဇာတိဒုက္ခ အစရှိသော များစွာသော ဘေးဒုက္ခတို့ကို ပယ်ရှားလိုသူ ဖြစ်၏၊ ဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခအပေါင်း၏ အကြောင်းရင်းကား တဏှာပင်တည်း၊ ထိုတဏှာကို ပယ်အပ်သည်ရှိသော် ဇာတိမဖြစ်တော့ချေ၊ ဇာတိမဖြစ်လျှင် ဇရာ, မရဏ စသည်တို့လည်း မဖြစ်တော့ကုန်၊ သို့ရကား တဏှာသာလျှင် အရင်းအကျဆုံး ပယ်သတ်ရမည့်တရား ဖြစ်၏။ ထိုတဏှာသည်လည်း ရူပါရုံအစရှိသော အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ မြဲသည်, ချမ်းသာသည်, တင့်တယ်သည်, ခိုင်မာသည်ဟူသော အမှတ် (= နိစ္စသညာ, သုခသညာ, သုဘသညာ,
၃၀၀
အတ္တသညာ)ဖြင့် သုခကို အလိုရှိကြသူ သတ္တဝါတို့အား မောဟ၏စွမ်းအားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်၏၊ သို့ရကား ထိုတဏှာ၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်သော အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ အပြစ်ဒေါသကို မြင်အောင်ပြမှသာလျှင် တဏှာကို ပယ်စွန့်နိုင်မည်ဖြစ်၏၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ အပြစ်ဟူသည်မှာလည်း ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော အနိစ္စစသော အခြင်းအရာများတည်း၊ ထိုအနိစ္စစသော အခြင်းအရာကိုလည်း ဇရာမရဏကို မြင်မှသာလျှင် သိမြင်နိုင်သည်။ (ဇရာမရဏကိုမြင်မှ အာရုံခြောက်ပါး၏ အနိစ္စအခြင်းအရာစသော အပြစ်များကို မြင်နိုင်မည်။ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ အပြစ်ကိုမြင်မှ ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ တပ်မက်သော တဏှာလောဘကို ပယ်နိုင်မည်၊ တဏှာလောဘကို ပယ်နိုင်မှ ဇာတိအစရှိသော သံသရာဒုက္ခများ ငြိမ်းအေးမည်။) သို့ရကား ဇရာမရဏကို သိမြင်ခြင်းသည် သံသရာဒုက္ခ ငြိမ်းအေးခြင်း၏ အရင်းမူလ ပဓာနကိစ္စ ဖြစ်ပေ၏။ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့၏ ဇာတိအစရှိသော သံသရာဒုက္ခ အပြီးတိုင် ငြိမ်းအေးရန်အတွက် အရင်းမူလ ပဓာနဖြစ်သော ဇရာမရဏတရားကို သတ္တဝါတို့အား ထင်ရှားထုတ်ဖော် ဟောပြတော်မူခြင်းအကျိုးငှါ ဘုရားလောင်းတော်သည် ဤလူ့ပြည်လူ့ရွာ မယ်တော်မာယာ၏ ၀မ်းကြာတိုက်၌ ကိန်းပိုက်သန္ဓေ လာရောက် ဖြစ်ပွါးတော်မူပေသည်။
ဆက်၍ ထင်ရှားစေဦးအံ့..၊ ဘုရား အလောင်းတော်သည် အကယ်၍ နတ်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်စေ, ဗြဟ္မာအဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်စေ တရားကိုဟောငြားအံ့၊ တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြငြားအံ့၊ တပါးသော သူတို့သည် ယုံကြည်ကြမည် မဟုတ်ကုန်၊ ဤနတ်မင်း ဗြဟ္မာမင်းသည် မိမိကိုယ်တိုင်က ချမ်းသာသုခရှိသူ မြဲသူ ခိုင်မာသူဖြစ်လျက် ငါတို့အား အနိစ္စဟူ၍ ဒုက္ခဟူ၍ အနတ္တဟူ၍
၃၀၁
ဟောလာချေ၏။ သူ၏စကားသည် ဘယ်လိုစကားမျိုးပါလိမ့်-ဟု အောက်မေ့ကာ ယုံကြည်ကြမည် မဟုတ်၊ ရိုသေစွာ နားထောင်ကြလိမ့်မည်လည်း မဟုတ်ကုန်၊ နတ်ဗြဟ္မာမည်သည် အဘယ်အရာကို မပြောဆို မဟောပြနိုင်ပဲ ရှိအံ့နည်း၊ ပြောဆို ဟောပြနိုင်မည်သာ ဖြစ်၏၊ အဘယ်မည်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို မပြုလုပ် မဖန်ဆင်းနိုင်ပဲ ရှိအံ့နည်း၊ ပြုလုပ် ဖန်ဆင်းနိုင်မည်သာ ဖြစ်၏၊ ဤနတ် ဤဗြဟ္မာ၏ ဟောပြမှု တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသ ဖန်ဆင်းမှုကား အံ့ဩဖွယ် မဟုတ်ချေ-ဟု အောက်မေ့ မှတ်ထင်ကြမည်သာ ဖြစ်၏။
ခပ်သိမ်းသော လူအပေါင်းတို့ မြင်စဉ်ပင် မယ်တော်ဝမ်းတိုက်မှ ဖွားမြင်ကာ အရွယ်ရောက်က ကာမသုခကို ခံစားပြီးလျှင် သားတော်ကို ရရှိလတ်သော် ထိုသားတော်ကိုစွန့်၍ တောထွက်ကာ ရဟန်းပြုပြီးနောက် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကြီးကို ကျင့်ကြံတော်မူပြီးလျှင် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ရှိ (= ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိ)ပြီးကာ တရားကို ဟောကြားလတ်သော်၎င်း, ဇရာမရဏကို ထင်ရှားပြတော်မူလတ်သော်၎င်း, လက္ခဏာရေးသုံးပါးကို ဟောကြားတော်မူလတ်သော်၎င်း “ဤယောက်ျားမြတ်သော်မှ သို့စဉ် တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးသူ ဉာဏ်ပညာကြီးသူ အလုံးစုံသော တရားသဘောကို မကြွင်းမကျန် သိမြင်သူ ဖြစ်ပါလျက်လည်း အိုခြင်း နာခြင်း သေခြင်းသဘောကို မလွန်မြောက်နိုင်ချေ။ ငါတို့၌ကား ဆိုဖွယ် အကြောင်းမရှိ”ဟု အောက်မေ့ကြကာ တရားတော်ကို ရိုသေစွာ နားထောင်ကြပေလိမ့်မည်၊ “ဇာတိ အစရှိသော ဒုက္ခတို့ကို ပယ်ရှားဘို့ရန် တရားဟောတော်မူသော ငါတို့မြတ်စွာဘုရားသည် ခပ်သိမ်းသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား သိမြင်တော်မူပါပေစွာ့၊ ထိုဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခမရှိရာ နိဗ္ဗာန်သည် ချမ်းသာလှပါပေစွာ့”ဟု
၃၀၂
ဘုရား တရားတို့၌ သက်ဝင် ယုံကြည်ကြပြီးလျှင် တရားဒေသနာတော်ကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့် ဉာဏ်ကို တရား၌ စေလွှတ်သွတ်သွင်းကာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး တရားစင်စစ်ဖြစ်သော ဤအတ္တဘောကို ဒုက္ခအနေအားဖြင့်၎င်း, ဒုက္ခ၏ အကြောင်းအနေအားဖြင့်၎င်း သိမြင်ကြပြီးလျှင် ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး တရားစင်စစ်ဖြစ်သော အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သည့် တဏှာလောဘ၏ အပြစ်ကို ကောင်းစွာ မြင်ကြကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထိုသို့ မြင်ကြကုန်လျက် တဏှာလောဘ တည်းဟူသော သမုဒယသစ္စာ၎င်း, ထိုတဏှာလောဘ သမုဒယသစ္စာကြောင့်ဖြစ်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး ဒုက္ခသစ္စာတရားတို့၌၎င်း လန့်ကြ ရှက်ကြ စက်ဆုပ်ကြပြီးလျှင် တဏှာကို အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းစေကြလိမ့်မည်။ ထိုသို့ ချုပ်ငြိမ်းစေကြသည်ရှိသော် အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံချုပ်ငြိမ်း ဒုက္ခဇာတ်သိမ်းကြရန် ထိုက်တန်ကြပေလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် “သတ္တဝါအပေါင်းအား အိုနာသေရေး သံသရာဒုက္ခဘေးတို့ကို ထင်ရှားပြဖော် ဟောတော်မူလိုသည့်အတွက် ဤလူ့ပြည်လောက မယ်တော်မာယာ၏ ၀မ်းကြာတိုက်၌ လာရောက်ဖြစ်ပွါး ဖွားတော်မူလေသည်”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။)
(၈) အနုပလိတ္တော လောကေန၊
ဇာတောနန္တဇိနော အဟံ။
ဗုဒ္ဓေါ ဗောဓိတလေ ဟုတွာ၊
တာရေမိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဟယ်မာရ်နတ်.. ငါကား လူ့ပြည်လောက၌ လာရောက် ဖြစ်ပွါးသော်လည်း တစုံတခုသော သတ္တဝါသင်္ခါရနှင့်မျှ လိမ်းကျံ ငြိကပ်ခြင်း အလျှင်းမရှိပဲသာ ဖြစ်ခဲ့လေပြီ၊ ငါသည် အနန္တသတ္တဝါသင်္ခါရ အနန္တကိလေသာတို့ကို အောင်နိုင်ခြင်းကြောင့် အနန္တဇိနအမည်တော် ရရှိကာ ယခုပင် ဤအပရာဇိတပလ္လင်၌
၃၀၃
ထိုင်နေစဉ် ထိုင်နေရင်း ဤတင်ပလ္လင်ကို မဖျက်ပဲ ခပ်သိမ်းသော ကိလေသာတို့ကို ဖုတ်ကြည်းသင်္ဂြိုဟ် ပယ်ရှားပြီးလျှင် လူသုံးပါး၌ ဘုရားစင်စစ် ဖြစ်တော်မူကာ များစွာသော လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါအပေါင်းကို သံသရာရေအယဉ်မှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကြည်းကုန်းထက်သို့ရောက်အောင် ဆယ်တင်ပေအံ့၊ သင်သည် ငါ့ကို ဘယ်နည်းနှင့်မျှ တားမြစ်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ချေ၊ သင်၏အရာ မဟုတ်။
(၉) သမန္တာ ဓဇိနိံ ဒိသွာ၊
ယုဒ္ဓံ မာရံ သဝါဟနံ။
ယုဒ္ဓါယ ပစ္စုဂစ္ဆာမိ၊
မာ မံ ဌာနာ အစာဝယိ။
(၁ဝ) ယံ တေ တံ နပ္ပသဟတိ၊
သေနံ လောကော သဒေဝကော။
တံ တေ ပညာယ ဘေစ္ဆာမိ၊
အာမံ ပက္ကံဝ အသ္မနာ။
ဟယ်မာရ်နတ်.. ငါသည် ထက်ဝန်းကျင်မှ အလံတလူလူ လွှင့်ထူချီတက်လာသည့် သင်၏စစ်တပ်ကြီးကို၎င်း, ဂိရိမေခလာဆင်နှင့် တကွသော သင့်ကို၎င်း မြင်ရသည့်အတွက် ရဲရဲကြီး စစ်ဖက်အံ့သောငှါ ပညာဖြင့် ရှေးရှူ သင့်ဘက်သို့ မျက်နှာမူကာ ငါကား ချီတက်ခဲ့၏။ (ကိုယ်တော်ထ၍ ချီတက်သည်ကို မဆိုလို၊ ပညာဖြင့် ချီတက်သည်ကို ဆိုလို၏။) သင်သည် ငါ့ကို ဤအပရာဇိတပလ္လင်တော်မှ ဘယ်နည်းနှင့်မျှ ထစေနိုင် ရွေ့စေနိုင်မည် မဟုတ်၊ မရွေ့စေနိုင်အောင်ပင် ငါကား ပြုလုပ်မည်။
ဟယ်မာရ်နတ်.. အားကောင်းမောင်းသန်သော ယောက်ျားသည် အိုးထိန်းသည်ပြုလုပ်အပ်သမျှ ဖုတ်ပြီး, မဖုတ်ရသေး (ကျက်ပြီး, မကျက်သေး)သော အိုးခွက်အလုံးစုံကို ကြီးစွာသော ကျောက်ခဲဖြင့် တလုံးမကျန် ဖြိုဖျက်ထုခွဲသကဲ့သို့၊ ငါသည်လည်း
၃၀၄
လောကကြီး တခုလုံးက အရှုံးပေးကာ အော့နှလုံးနာရသော သင်၏ ကာမရာဂ စသည်ဆယ်ရပ် (ရှေးကဖော်ပြအပ်ပြီးသာ) စစ်တပ်ကြီးကို (တနည်း) ရှေ့နှင့်ဝဲယာ (၁၂) တဆယ့်နှစ်ယူဇနာစီရှိ၍ အမြင့်ထုအားဖြင့် (၉) ကိုးယူဇနာ နောက်မျက်နှာမှ စကြဝဠာတံတိုင်းအထိ လွှမ်းမိုး ချီတက်လာသော သင်၏ စစ်တပ်ကြီးကို ငါတကိုယ်တည်းဖြစ်လျက် ယခုထိုင်သည့်နေရာကိုမျှ မပျက်စေပဲ (= နေရာမှ ငါမထပဲ) ပညာစွမ်းဖြင့် တဦးမကျန် တွန်းလှန် ဖြိုခွဲပစ်ပေအံ့၊ သင့်ကို၎င်း, သင်၏ စစ်သည်ဗိုလ်ပါကို၎င်း ခဲဖြင့်ပစ်ကာ ကျီးအပေါင်းကို ပြေးစေသည့်ပမာ ယခု မကြာမီပင် ပြေးစေအံ့။
(၁၁) ဣစ္ဆန္တော သာသပေ ဂဗ္ဘေ၊ စင်္ကမာမိ ဣတော စိတော။
ဣစ္ဆန္တော လောကဓာတုမှိ၊ အတ္တဘာဝေန ဆာဒယိ။
ဟယ် မာရ်နတ်.. ငါကား အလိုရှိလျှင် (= သေးငယ်လိုလျှင်) မုန်ညင်းစေ့အတွင်း၌ လူးလာတုံ့ခေါက် စင်္ကြံလျှောက်နိုင်၏။ အလိုရှိလျှင် (= ကြီးစေလိုလျှင်) လောကဓာတ် စကြဝဠာတိုက်ကြီး တခုလုံးကိုသော်လည်း မိမိ၏ အတ္တဘောဖြင့် ဖုံးအုပ်၍ ထားနိုင်၏။
(၁၂) ဧတေ သဗ္ဗေ ဂဟေတွာန၊ စုဏ္ဏေတုံ အစ္ဆရာယပိ။
အတ္ထိ ထာမဗလံ မယှံ၊ ပါဏဃာတော န ရုစ္စတိ။
ဟယ်မာရ်နတ်.. သင်နှင့်တကွ သင့်စစ်သည်ဗိုလ်ပါ အလုံးစုံတို့ကို ဖမ်းယူပြီးလျှင် လက်ဖြောက်မျှဖြင့် မုန့်မုန့်ညက်ညက် ပြုလုပ်နိုင်ရန် စွမ်းအားသတ္တိ ငါ့အား ရှိပေ၏။ သို့စေကာ ငါသည်
၃၀၅
ပါဏာတိပါတဒုစရိုက်မှု (= သူ့အသက်ကိုသတ်ဖြတ်ခြင်း မကောင်းမှု)ကို အဏုမြူမျှ မနှစ်သက်အပ်ပေ။
(၁၃) ဣမဿ ဂဏ္ဍုပ္ပါဒဿ၊ အာဝုဓေန ဗလေန ကိံ။
မယှံ ဟိ တေန ပါပေန၊ သလ္လာပေါပိ န ရုစ္စတိ။
တီကောင်လောက်မျှ ပမာဏရှိသည့် ဤမာရ်နတ်အား ငါသည် လက်နက်သုံးသဖြင့်၎င်း, ကိုယ်အင်အားကို သုံးသဖြင့်၎င်း အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ မှန်၏။ ငါသည် ယုတ်မာလှသော ဤမာရ်နတ်နှင့် ယခုလောက် စကားပြောဆိုနေရသည်ကိုပင် မနှစ်သက်အပ်ပေ။
(၁၄) ပလ္လင်္ကံ မမ ဘာဝါယ၊
ကိမတ္ထညေန သက္ခိနာ။
ကမ္ပိတာ မဒ္ဒိယာ ဒါနာ၊
သက္ခိ ဟောတိ အယံ မဟီ။
၃၀၆
ဟယ်မာရ်နတ်.. ငါသည် ဤအပရာဇိတပလ္လင်ကို လိုလား တောင့်တသဖြင့် ဘဝများစွာ ကမ္ဘာဘာတို့၌ မလှူခဲ့ဘူးသော ဒါနဟူ၍ မရှိ၊ မစောင့်ထိန်းဘူးသော သီလဟူ၍ မရှိ၊ မကျင့်ခဲ့ဘူးသော ဒုက္ကရအကျင့်ဟူ၍ မရှိ၊ ဟယ်မာရ်နတ်.. ဘဝများစွာ အတိတ်ကမ္ဘာဘာက လှူဒါန်းခဲ့သည့် ဒါနပါရမီစသည်ကို ထားလိုက်ပါဦး၊ ဝေဿန္တရာ ဘဝတခုမှာပင် မဒ္ဒီမိဖုရားကို အထွတ်အထိပ်ရောက်ပြု၍ ခုနစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် အလှူကြီးများကို ပေးအပ်ခဲ့စဉ်က မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် ခုနစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် တုန်လှုပ်ခဲ့လေပြီ။ ယခုအခါ ဤအပရာဇိတပလ္လင်၌ အလုံးစုံသော လောကကို အောင်နိုင်ရန် ထိုင်နေစဉ် သင်၏ မာရ်စစ်တပ်ကြီး ချီတက် စစ်ထိုးလာလတ်သော် ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည် အဘယ့်ကြောင့် မတုန်မလှုပ် ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်၍ နေဘိသနည်း၊ ဟယ် မာရ်နတ်.. သင်ကား သင့်ပရိသတ်ကို မတရားသက်သေ ခံစေခဲ့လေပြီ၊ ဤမြေကြီးကား သင့်အား၎င်း, ငါ့အား၎င်း သမာသမတ် ညီမျှသော မြေကြီးဖြစ်ချေသည်၊ စေတနာလည်းမရှိ၊ ထိုသို့ သင်နှင့် ငါတို့အဖို့ သမာသမတ်ညီမျှ၍ လုံးဝစေတနာမရှိသော မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် ယခုပင်လျှင် ငါ၏သက်သေ ဖြစ်ပေလတံ့ဟု မိန့်ဆိုတော်မူကာ ဘုရားအလောင်းတော်သည် မိုးတိမ်ဝမှ လျှပ်နွယ် အတူ ကြက်သရေရှိလှသော လက်ျာလက်တော်ကို သင်္ကန်းတွင်းမှထုတ်ကာ မဟာပထဝီမြေကြီးသို့ ရှေးရှု ညွှန်ပြတော်မူလေ၏။
ထိုခဏမှာပင် မဟာပထဝီမြေကြီးသည် အိုးထိန်းစက်ကဲ့သို့ သွက်သွက်လည်ကာ သည်းထန်စွာ မြည်ဟည်းလေ၏။ မြေကြီး၏အသံဖြင့် ကောင်းကင်တခွင်လုံးသည် မိုးချုန်းသံကဲ့သို့ သည်းစွာသော အသံကို မြည်စေလေ၏။ မြင်းမိုရ်တောင်ကို ရံလျက်တည်သော တောင်စဉ်ခုနစ်ထပ်နှင့်တကွ ဟိမဝန္တာတောင် အစရှိသည်တို့သည် သည်းထန်စွာ မြည်ဟည်းကြကုန်၏။ စကြဝဠာတိုက်အလုံးသည် မီးလောင်သော ဝါးတောပမာ တဖျောင်းဖျောင်း တဖျန်းဖျန်း ကြောက်လန့်ဘနန်း ကြမ်းတမ်းသောအသံကို
၃၀၇
မြည်ဟည်းလေ၏၊ လောလောပူသော အိုကင်းထဲ၌ ပေါက်ပေါက်စပါးတို့ တဖြောင်းဖြောင်းပေါက်၍ နေကြသကဲ့သို့ ကောင်းကင်တခုလုံး၌ မိုးတိမ်မရှိပဲ ကြောက်မက်ဖွယ် ထစ်ချုန်း၍နေသည့်ပြင် ရဲရဲတောက်သော မီးကျီးမိုးပမာ မိုးပေါက်မီးပွါး တဖွားဖွားပြန့်လျက် မိုးကြိုးတို့သည်လည်း တဖြုန်းဖြုန်း ကျလာကုန်၏။ အုန်းအုန်းဆူညံ မြည်သံမစဲသည့် မြေကြီးနှင့် ကောင်းကင်တို့၏ အကြားသို့ ရောက်ရှိနေသော မာရ်နတ်သားသည် အားထားကိုးကွယ်ရာမရှိ အလွန်အမင်း ကြောက်လန့်ရကား စစ်တံခွန် (= စစ်အလံ)ကြီးကိုလှဲကာ ထိုနေရာမှာပင် လက်နက်တထောင်ကိုလည်း စွန့်ပစ်ခဲ့၍ ဂိရိမေခလာဆင်ကြီးကိုလည်း ပြန်စောင်းမကြည့်နိုင်ပဲ ဦးတည့်ရာသို့ရှေးရှူ တအားသွန် ပြေးလေတော့၏။ မာရ်နတ်မင်းပြေးလျှင်ပင် မာရ်စစ်တပ်ကြီးလည်း ဖရိုဖရဲ ပြိုကွဲပျက်စီးကာ လေမုန်တိုင်း တိုက်ခတ်အပ်သော ပြာမှုန့်များကဲ့သို့ မျက်နှာရှေးရှူ မူမိရာ မူမိရာအရပ်ဖြင့်ပင် ပြေးလွှားကြ၍ ဝသဝတ္တီ နတ်ပြည်သို့သာလျှင် ပြန်သွားကြလေကုန်၏။
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည် မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခုနှစ် ကဆုန်လပြည့်နေ့ နေမဝင်မီပင် ဒေ၀ပုတ္တမာရ် (= ဝသဝတ္တီမာရ်နတ်)ကို အောင်မြင်တော်မူ၍ သတ္တလောကတခုလုံးကို အောင်မြင်ခြင်းသို့ ရောက်တော်မူရကား ဘေးမရှိ ရန်မရှိ ရွံ့ရှာခြင်းမရှိသော အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူလေသည်၊ ထိုခဏမှာပင် မာရ်နတ်လာစဉ်က ကြောက်ရွံ့သဖြင့် ပြေးသွားကြသော နတ်ဗြဟ္မာတို့သည် “မည်သူနိုင်၍ မည်သူရှုံးမည်နည်း”ဟု ကြည့်ရှုနေကြရာမှ မာရ်နတ်၏ ပရိသတ် စစ်တပ်ကြီး ဖရိုဖရဲ ပြိုကွဲပျက်စီးသွားသည်ကို တွေ့မြင်ကြသဖြင့် တပြိုင်နက်တည်းပင် “ဇယော ဟိ ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော အယံ” စသည်ဖြင့် ထောမနာနက်လေး ဟစ်ကြွေးကြ လေသည်။ မာရ်နတ်သားကား ရှုံးလေပြီ၊ သိဒ္ဓတ်မင်းသားကား အောင်လေပြီ၊ အောင်ပွဲပူဇော်မှုကို ငါတို့ ပြုကုန်အံ့”ဟု နဂါး-နဂါးချင်း, ဂဠုန်-ဂဠုန်ချင်း, နတ်-နတ်ချင်း, ဗြဟ္မာ-ဗြဟ္မာချင်း ကောင်းတင်းကြွေးကြော်ကာ
၃၀၈
နံ့သာပန်းစသည် လက်စွဲကြကုန်လျက် မြတ်စွာဘုရားအလောင်းတော် စံနေရာ မဟာဗောဓိပလ္လင်သို့ တညီတညွတ်တည်း စည်းဝေး လာရောက်ကြကုန်၏။
ဇယော ဟိ ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော အယံ။
မာရဿ စ ပါပိမတော ပရာဇယော။
ဥဂ္ဃေါသယုံ ဗောဓိမဏ္ဍေ ပမောဒိတာ၊
ဇယံ တဒါ နာဂဂဏာ မဟေသိနော။ (၁)
အယံ = အသက်မရှိ ကယ်မှန်ဘိလျက် သက်ရှိကဲ့သွင် ဤမြေပြင်နှင့် ကောင်းကင်ရိုက်ကျူး ဤအောင်မြင်မှု အထူးသည်ကား။ သိရီမတော = စက္ကဝါဠ ဤလောကဝယ် ရှိသမျှဥဿုံ ကောင်းသိရ်ဂုဏ်တို့ နှိုင်းပုံယှဉ်စေ မတူပေသား ကြက်သရေတော်အပေါင်း စုအောင်းကိန်းပျော်ရာ ဖြစ်တော်မူထသော။ ဗုဒ္ဓဿ ဟိ = သစ္စာဉေယျ ဟူသမျှကို မြူစမကျန် သဗ္ဗဉ်ဉာဏ်ဖြင့် အမှန်သိမြင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး၏သာလျှင်။ ဇယော = လူမင်း နတ်မင်း ဗြဟ္မာမင်းတို့ ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲတော် ခံယူခြင်းပေတည်း။ ပါပိမတော = ယုတ်မာညစ်ညမ်း ပညာကာဏ်း၍ အန္ဓစင်စစ် ဧကန်ဖြစ်သော။ မာရဿ စ = ဗောဓိမကိုဋ် ပလ္လင်မြိုက်ကို သိမ်းပိုက်ယူမည် စစ်ကြီးချီ၍ ရှစ်ဒီငြိမ့်ညောင်း မြေပြင်စောင်းမျှ ခြိမ်းမောင်း တိုက်ခိုက်လာသော မာရ်နတ်သား၏ကား။ ပရာဇယော = ဘုန်းရှိန်ကိုကြောက် တပ်ကိုခေါက်၍ နောက်သို့ပြန်ကျုံ့ ရန်စမြုံ့ကို မတုံ့နိုင်ပဲ ဗုံးဗုံးလဲ၍ စစ်ပွဲ ရှုံးနိမ့်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ = ဤသို့။ တဒါ= ထိုမဟာသက္ကရာဇ် ရာ့သုံးနှစ်ကြုံ ကဆုန်လပြည့် မာရ်အောင်သည့်နေ့၌။ ဗောဓိမဏ္ဍေ = သဗ္ဗညုဉာဏ် ရင့်သန်ကြည်ရာ အပရာဇိတ ဌာနအောင်ခန်း ပလ္လင်နန်း၌။ ပမောဒိတာ = နှစ်သက်အားရမ်း ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်ကြကုန်သော။ နာဂဂဏာ = နတ်နဂါးအပေါင်းတို့သည်။ မဟေသိနော = သီလက္ခန္ဓ စသည်ကျေးဇူး ဂုဏ်အထူးကို ဆည်းပူးရှာမှီး လေ့ကျက်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရား၏။
၃၀၉
ဇယံ = ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲသံကို။ ဥဂ္ဃေါသယုံ = စက္ကဝါတိုက် သောင်းလုံးခိုက်အောင် ကျူးရိုက်ထွေငေါ် ကြွေးကြော်ကြလေကုန်ပြီ။
ဇယော ဟိ ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော အယံ။
မာရဿ စ ပါပိမတော ပရာဇယော။
ဥဂ္ဃေါသယုံ ဗောဓိမဏ္ဍေ ပမောဒိတာ၊
ဇယံ တဒါ သုပဏ္ဏသံဃာပိ မဟေသိနော။ (၂)
အယံ = အသက်မရှိ ကယ်မှန်ဘိလျက် သက်ရှိကဲ့သွင် ဤမြေပြင်နှင့် ကောင်းကင်ရိုက်ကျူး ဤအောင်မြင်မှု အထူးသည်ကား။ သိရီမတော = စက္ကဝါဠ ဤလောကဝယ် ရှိသမျှဥဿုံ ကောင်းသိရ်ဂုဏ်တို့ နှိုင်းပုံယှဉ်စေ မတူပေသား ကြက်သရေတော်အပေါင်း စုအောင်းကိန်းပျော်ရာ ဖြစ်တော်မူထသော။ ဗုဒ္ဓဿ ဟိ = သစ္စာဉေယျ ဟူသမျှကို မြူစမကျန် သဗ္ဗဉ်ဉာဏ်ဖြင့် အမှန်သိမြင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး၏သာလျှင်။ ဇယော = လူမင်း နတ်မင်း ဗြဟ္မာမင်းတို့ ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲတော် ခံယူခြင်းပေတည်း။ ပါပိမတော = ယုတ်မာညစ်ညမ်း ပညာကာဏ်း၍ အန္ဓစင်စစ် ဧကန်ဖြစ်သော။ မာရဿ စ = ဗောဓိမကိုဋ် ပလ္လင်မြိုက်ကို သိမ်းပိုက်ယူမည် စစ်ကြီးချီ၍ ရှစ်ဒီငြိမ့်ညောင်း မြေပြင်စောင်းမျှ ခြိမ်းမောင်း တိုက်ခိုက်လာသော မာရ်နတ်သား၏ကား။ ပရာဇယော = ဘုန်းရှိန်ကိုကြောက် တပ်ကိုခေါက်၍ နောက်သို့ပြန်ကျုံ့ ရန်စမြုံ့ကို မတုံ့နိုင်ပဲ ဗုံးဗုံးလဲ၍ စစ်ပွဲ ရှုံးနိမ့်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ = ဤသို့။ တဒါ= ထိုမဟာသက္ကရာဇ် ရာ့သုံးနှစ်ကြုံ ကဆုန်လပြည့် မာရ်အောင်သည့်နေ့၌။ ဗောဓိမဏ္ဍေ = သဗ္ဗညုဉာဏ် ရင့်သန်ကြည်ရာ အပရာဇိတ ဌာနအောင်ခန်း ပလ္လင်နန်း၌။ ပမောဒိတာ = နှစ်သက်အားရမ်း ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်ကြကုန်သော။ သုပဏ္ဏသံဃာပိ = ဂဠုန်မင်း အပေါင်းတို့သည်လည်း။ မဟေသိနော = သီလက္ခန္ဓ စသည်ကျေးဇူး ဂုဏ်အထူးကို ဆည်းပူးရှာမှီး လေ့ကျက်တော်မူပြီးသော
၃၁၀
မြတ်စွာဘုရား၏။ ဇယံ = ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲသံကို။ ဥဂ္ဃေါသယုံ = စက္ကဝါတိုက် သောင်းလုံးခိုက်အောင် ကျူးရိုက်ထွေေငေါ် ကြွေးကြော်ကြလေကုန်ပြီ။
ဇယော ဟိ ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော အယံ၊
မာရဿ စ ပါပိမတော ပရာဇယော။
ဥဂ္ဃေါသယုံ ဗောဓိမဏ္ဍေ ပမောဒိတာ၊
ဇယံ တဒါ ဒေဝဂဏာ မဟေသိနော။ (၃)
အယံ = အသက်မရှိ ကယ်မှန်ဘိလျက် သက်ရှိကဲ့သွင် ဤမြေပြင်နှင့် ကောင်းကင်ရိုက်ကျူး ဤအောင်မြင်မှု အထူးသည်ကား။ သိရီမတော = စက္ကဝါဠ ဤလောကဝယ် ရှိသမျှဥဿုံ ကောင်းသိရ်ဂုဏ်တို့ နှိုင်းပုံယှဉ်စေ မတူပေသား ကြက်သရေတော်အပေါင်း စုအောင်းကိန်းပျော်ရာ ဖြစ်တော်မူထသော။ ဗုဒ္ဓဿ ဟိ = သစ္စာဉေယျ ဟူသမျှကို မြူစမကျန် သဗ္ဗဉ်ဉာဏ်ဖြင့် အမှန်သိမြင် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး၏သာလျှင်။ ဇယော = လူမင်း နတ်မင်း ဗြဟ္မာမင်းတို့ ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲတော် ခံယူခြင်းပေတည်း။ ပါပိမတော = ယုတ်မာညစ်ညမ်း ပညာကာဏ်း၍ အန္ဓစင်စစ် ဧကန်ဖြစ်သော။ မာရဿ စ = ဗောဓိမကိုဋ် ပလ္လင်မြိုက်ကို သိမ်းပိုက်ယူမည် စစ်ကြီးချီ၍ ရှစ်ဒီငြိမ့်ညောင်း မြေပြင်စောင်းမျှ ခြိမ်းမောင်း တိုက်ခိုက်လာသော မာရ်နတ်သား၏ကား။ ပရာဇယော = ဘုန်းရှိန်ကိုကြောက် တပ်ကိုခေါက်၍ နောက်သို့ပြန်ကျုံ့ ရန်စမြုံ့ကို မတုံ့နိုင်ပဲ ဗုံးဗုံးလဲ၍ စစ်ပွဲ ရှုံးနိမ့်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ = ဤသို့။ တဒါ= ထိုမဟာသက္ကရာဇ် ရာ့သုံးနှစ်ကြုံ ကဆုန်လပြည့် မာရ်အောင်သည့်နေ့၌။ ဗောဓိမဏ္ဍေ = သဗ္ဗညုဉာဏ် ရင့်သန်ကြည်ရာ အပရာဇိတ ဌာနအောင်ခန်း ပလ္လင်နန်း၌။ ပမောဒိတာ = နှစ်သက်အားရမ်း ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်ကြကုန်သော။ ဒေဝဂဏာ= ထက်ခွင်မိုးရပ် နတ်မင်းအပေါင်းတို့သည်။ မဟေသိနော = သီလက္ခန္ဓ စသည်ကျေးဇူး ဂုဏ်အထူးကို ဆည်းပူးရှာမှီး လေ့ကျက်တော်မူပြီးသော
၃၁၁
မြတ်စွာဘုရား၏။ ဇယံ = ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲသံကို။ ဥဂ္ဃေါသယုံ = စက္ကဝါတိုက် သောင်းလုံးခိုက်အောင် ကျူးရိုက်ထွေေငေါ် ကြွေးကြော်ကြလေကုန်ပြီ။
ဇယော ဟိ ဗုဒ္ဓဿ သိရီမတော အယံ၊
မာရဿ စ ပါပိမတော ပရာဇယော။
ဥဂ္ဃေါသယုံ ဗောဓိမဏ္ဍေ ပမောဒိတာ၊
ဇယံ တဒါ ဗြဟ္မဂဏာပိ မဟေသိနော။ (၄)
အယံ = အသက်မရှိ ကယ်မှန်ဘိလျက် သက်ရှိကဲ့သွင် ဤမြေပြင်နှင့် ကောင်းကင်ရိုက်ကျူး ဤအောင်မြင်မှု အထူးသည်ကား။ သိရီမတော = စက္ကဝါဠ ဤလောကဝယ် ရှိသမျှဥဿုံ ကောင်းသိရ်ဂုဏ်တို့ နှိုင်းပုံယှဉ်စေ မတူပေသား ကြက်သရေတော်အပေါင်း စုအောင်းကိန်းပျော်ရာ ဖြစ်တော်မူထသော။ ဗုဒ္ဓဿ ဟိ = သစ္စာဉေယျ ဟူသမျှကို မြူစမကျန် သဗ္ဗဉ်ဉာဏ်ဖြင့် အမှန်သိမြင် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး၏သာလျှင်။ ဇယော = လူမင်း နတ်မင်း ဗြဟ္မာမင်းတို့ ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲတော် ခံယူခြင်းပေတည်း။ ပါပိမတော = ယုတ်မာညစ်ညမ်း ပညာကာဏ်း၍ အန္ဓစင်စစ် ဧကန်ဖြစ်သော။ မာရဿ စ = ဗောဓိမကိုဋ် ပလ္လင်မြိုက်ကို သိမ်းပိုက်ယူမည် စစ်ကြီးချီ၍ ရှစ်ဒီငြိမ့်ညောင်း မြေပြင်စောင်းမျှ ခြိမ်းမောင်း တိုက်ခိုက်လာသော မာရ်နတ်သား၏ကား။ ပရာဇယော = ဘုန်းရှိန်ကိုကြောက် တပ်ကိုခေါက်၍ နောက်သို့ပြန်ကျုံ့ ရန်စမြုံ့ကို မတုံ့နိုင်ပဲ ဗုံးဗုံးလဲ၍ စစ်ပွဲ ရှုံးနိမ့်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ = ဤသို့။ တဒါ= ထိုမဟာသက္ကရာဇ် ရာ့သုံးနှစ်ကြုံ ကဆုန်လပြည့် မာရ်အောင်သည့်နေ့၌။ ဗောဓိမဏ္ဍေ = သဗ္ဗညုဉာဏ် ရင့်သန်ကြည်ရာ အပရာဇိတ ဌာနအောင်ခန်း ပလ္လင်နန်း၌။ ပမောဒိတာ = နှစ်သက်အားရမ်း ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်ကြကုန်သော။ ဗြဟ္မဂတာ = ထက်ခွင်ရပ်ရွာ ဗြဟ္မာမင်း အပေါင်းတို့သည်လည်း။ မဟေသိနော = သီလက္ခန္ဓ စသည်ကျေးဇူး ဂုဏ်အထူးကို ဆည်းပူးရှာမှီး
၃၁၂
လေ့ကျက်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရား၏။ ဇယံ = ကောင်းတင်းခြိမ့်ညံ အောင်ပွဲသံကို။ ဥဂ္ဃေါသယုံ = စက္ကဝါတိုက် သောင်းလုံးခိုက်အောင် ကျူးရိုက်ထွေေငေါ် ကြွေးကြော်ကြလေကုန်ပြီ။
ဤစကြဝဠာမှကြွင်းသည့် စကြဝဠာ တိုက်တသောင်း၌ နေကြသော နတ်ဗြဟ္မာ အပေါင်းတို့သည်လည်း ပန်း, နံ့သာ, နံ့သာပျောင်းတို့ဖြင့် ညွတ်ညောင်းကော်ရော် ပူဇော်ကြကုန်လျက်၎င်း, အထူးထူး အပြားပြားသော ထုတိဝဏ္ဏနာ မင်္ဂလာစကား မြွက်ကြား ကျူးသီကြကုန်လျက်၎င်း အလောင်းတော် သူမြတ်ထံသို့ လာရောက်စည်းဝေး ညီမူကြလေကုန်၏။
(ဤကား ဒေဝပုတ္တမာရ် (= ဝသဝတ္တီမာရ်နတ်သား)ကို
အောင်မြင်တော်မူသော အခဏ်းတည်း။)
၃၁၃
ဒါနကြီးများကို သက်သေညွှန်ပြခြင်း” စသည်နှင့်၎င်း ညီညွတ်လှပေ၏၊ အပြစ်မဆိုသာ။
ဤဇိနာလင်္ကာရဋီကာ ဆရာတော်၏ အလိုအားဖြင့် ဘုရားအလောင်းတော်သည် အာဌာရဂိုဏ်းဆရာကြီး ဥဒကဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့နှင့် တွေ့စဉ်ကပင် လောကီသမာပတ် လောကီအဘိညာဏ် ငါးရပ်တို့ကို ရပြီးဖြစ်၏၊ ၎င်းတို့ကို ဒုက္ကရစရိယာကျင့်စဉ် ခြောက်နှစ်ပတ်လုံး အသုံးအစွဲ မပြုသဖြင့် (အသုံးအစွဲမပြုပဲထားသည့် ရွှေခွက်များမှာ အညစ်အကြေး စွဲသကဲ့သို့) အညစ်အကြေး စွဲသကဲ့သို့ ဖြစ်နေသည်ကို (တဖန် ပွတ်တိုက် သန့်ရှင်းစေသည့်ပမာ) အင်ကြင်းတော၌ စင်ကြယ်အောင် ပြုတော်မူသည်။ မာရ်နတ်သားကို အောင်မြင်ပြီးသည့်နောက်မှ (မိမိ၌ရှိသော ရွှေခွက်ကို လှလှကြီး အသုံးချသည့်ပမာ) မိမိရပြီးသော ပုဗ္ဗေနိဝါသအဘိညာဏ်နှင့် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်တို့ကို ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ပေါက် အခြေသို့ရောက်အောင် လှလှကြီး သုံးဆောင်တော်မူသည်ဟု ဆိုလိုရိပ်ထင်၏။ ထူးဆန်း၍ မှတ်ဖွယ်ကောင်းသောကြောင့် အထူးထုတ်ဖော်ပြခြင်း ဖြစ်သည်။)
ပု,ဒိ,အာ- ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရတော်မူခြင်း
ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည် မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခုနှစ် ကဆုန်လပြည့်နေ့ နေမဝင်မီပင် ဒေဝပုတ္တမာရ်ဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်သော ဝသဝတ္တီမာရ်နတ်ကို အောင်မြင်တော်မူပြီးနောက် ထိုနေ့ညဉ့်ဦးယံဝယ် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, သန်းခေါင်ယံဝယ် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, မိုးသောက်ယံဝယ် အာသဝက္ခယဉာဏ် တည်း ဟူသော ဝိဇ္ဇာဉာဏ်သုံးပါးတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရတော်မူ၍ ဘုရားအဖြစ်သို့ ကဆုန်လပြည့်နေ့ မိုးသောက်ယံတွင် ရောက်ရှိတော်မူလေသည်။ ထိုအကြောင်းအရာ အကျယ်သော်ကား-
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ် ရတော်မူကြောင်း
ရှေး၌ဖြစ်ဘူးသော ခန္ဓာအစဉ်နှင့် ထိုခန္ဓာအစဉ်မှ အစဉ်လျှောက်၍ သိအပ်သော နိဗ္ဗာန်တရား, အမည် အမျိုးစသော ပညတ်တရား ဤတရားအစုကို “ပုဗ္ဗေနိဝါသ”ဟူ၍ ပါဠိလို
၃၁၄
ခေါ်ဆို၏၊ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့သော သတိနှင့်ယှဉ်သည့် အဘိညာဏ်အထူးကို “ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ်”ဟူ၍ ခေါ်ဆို၏။ ထိုကိုပင် ပဌမဝိဇ္ဇာဉာဏ်ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုပဌမဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကို ရှေးပညာရှင်တို့က “ပု”ဟူ၍ အာဒိသင်္ကေတနည်း (= အစအက္ခရာဖြင့် မှတ်သောနည်း)ဖြင့် ခေါ်ဆို ပညတ်တော်မူကြလေသည်။ ထိုပဌမဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကို ရတော်မူပုံ အကျယ်အကြောင်းအရာသော်ကား-
ဤသို့ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ဝသဝတ္တီမာရ်နတ်ကို အောင်မြင်တော်မူ၍ ကြည်ဖြူရွှင်ပြုံး အပရာဇိတ ပလ္လင်တော်၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူစဉ် စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်း၌ နေထိုင်ကြသော ဘုမ္မဇိုဝ်းနတ်မှအစ များလှစွာသော နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့သည် “အချင်းများစွာ နတ်ဗြဟ္မာတို့.. လာကြကုန်။ အလောင်းတော်မြတ်၏ အောင်မြင်ခြင်း, မာရ်နတ်၏ ရှုံးနိမ့်ခြင်းကား လင်းလင်းထင်ထင် ဖြစ်ခဲ့လေပြီ၊ အလောင်းတော်သူမြတ်၏အတွက် အောင်ခြင်းမင်္ဂလာသဘင်ပွဲ ဘုရားဖြစ်အံ့သော မင်္ဂလာသဘင်ပွဲကို တပေါင်းတစုတည်း ဆင်နွှဲကြကုန်စို့”ဟု ဟစ်အော် ကြွေးကြော်ကြကာ တပြိုင်နက်တည်း အလောင်းတော်သူမြတ်ထံသို့ စုရုံး စည်းဝေး လာရောက်ကြလေကုန်၏။
ထိုအချိန်၌ ယူဇနာငါးဆယ်ပမာဏရှိသော အထောင်သောရောင်ခြည်တို့ဖြင့် တင့်တယ်သည့် နေဝန်းသည် အနားအကွပ်၌ ဆွဲကိုင်ကာ မဟာသမုဒ် ဝဲဇလုတ်၌ နှစ်မြှုပ်အပ်သည့် ရွှေလှည်းဘီးကြီးပမာ ၀င်လုဆဲဆဲရှိပေသည်။ လေးဆယ့်ကိုးယူဇနာ ပမာဏရှိလျက် အေးမြသောအရောင်ကို တပြောင်ပြောင် လွှတ်ကွန့်ကာ စကြာမြသား လ-ရထားသည် စကြဝဠာတိုက်အလုံးကို ထွန်းလင်း တောက်ပစေပြီးလျှင် နို့ရည် သမုဒြာမှ တရွေ့ရွေ့ မြင့်တက် ပေါ်ထွက်လာသော (တဦးတယောက်သောသူက) အနားအကွပ်၌ ဆွဲကိုင်ကာ အဇဋာပြင် မိုးကောင်းကင်သို့ မြှောက်တင်ပစ်လွှင့်အပ်သည့် ငွေရထားလှည်းဘီးပမာ
၃၁၅
အရှေ့အရပ်မျက်နှာမှ ထွက်ပေါ်ဆဲဆဲ ရှိနေပေသည်။ (စကြဝဠာတိုက်ကြီးကို ရွှေနန်းတော်ကြီးအသွင် စိတ်ထဲ၌ ထင်မြင်ထားပါ) စကြဝဠာတိုက် တည်းဟူသော ရွှေနန်းတော်ကြီး၏ အလယ်၌ အလောင်းတော် သူမြတ်သည် မိမိ၏ ရွှေအဆင်းကဲ့သို့သော အဆင်းရှိသော ကိုယ်တော်ရောင်ဖြင့် ထိုမဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင် ကုန်းမြေနှင့်တကွ ပတ်ဝန်းကျင် သက်ရှိသက်မဲ့ ဝတ္ထုအပေါင်းကို ရွှေရည်အယဉ်၌ နစ်မြုပ်စေသည့်ပမာ လွန်စွာ တင့်တယ်တော်မူပေသည်။ ယင်းသို့ တင့်တယ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည် ဣန္ဒနီလာ ကျောက်မျက်ရတနာ ထီးနှင့်တူသော မဟာဗောဓိပင်အရင်း၌ အပရာဇိတပလ္လင်တော်ဝယ် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ စံနေတော်မူကာ တရားကို သုံးသပ် ဆင်ခြင်တော်မူလေ၏။ (ဘုရားအလောင်းတော်သူမြတ် တရားကို သုံးသပ် ဆင်ခြင်ပုံအကျယ် နောက်၌ ထင်ရှားလတံ့။)
နတ်ဗြဟ္မာတို့ ကြီးစွာပူဇော်ပသခြင်း
ထိုအခါ၌ သိကြားနတ်မင်းသည် ယူဇနာ (၁၂ဝ) တရာ့နှစ်ဆယ်ရှိသော ဝိဇယုတ္တရခရုသင်းကို တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ရပ်တည်ကာ နတ်ဗြဟ္မာတို့ စည်းဝေးကြရန် မှုတ်လေ၏၊ ထိုခရုသင်းသံသည် ယူဇနာတသောင်းကျယ်သော နတ်ပြည်အလုံး ပြန့်၍ အနှံ့ကြားရ၏၊ ထိုခရုသင်း မှုတ်ရင်း မှုတ်ရင်းပင် မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ လျင်မြန်ပြေးလွှား အရောက်သွားလေသည်။ (ဤ စကြဝဠာ သိကြားမင်းသာလျှင် မဟုတ်၊ ဇာတိခေတ်ပေါင်း စကြဝဠာတိုက် တသောင်းအတွင်းရှိသည့် သိကြားနတ်မင်း အားလုံးပင် ခရုသင်းကို မှုတ်ကြလျက် ဘုရားအလောင်းတော် ထံမှောက်သို့ လာရောက်ကြလေသည်။)
မဟာဗြဟ္မာမင်းသည် စကြဝဠာတောင်ထိပ်၌ ထားခဲ့သော ထီးဖြူကို စွဲကိုင်ကာ ဘုရားအလောင်းတော်၏ အထက်၌ ဆောင်းမိုးပေးကာ ပူဇော်လာလေသည်။ (ဇာတိခေတ်ပေါင်း စကြဝဠာ တိုက်တသောင်း အတွင်းရှိကြသည့် မဟာဗြဟ္မာမင်းတို့သည်လည်း
၃၁၆
လာရောက်ကြကာ ဤစကြဝဠာကို ဗြဟ္မာမင်း၏ထီးဖြူများဖြင့် အကြားမလပ် ထီးရွက်ချင်းစပ်အောင် ကိုင်ဆောင် ရပ်တည်လာကြကုန်၏။)
ယာမာနတ်ပြည်သနင်း သုယာမနတ်မင်းသည်လည်း သုံးဂါဝုတ် ပမာဏရှိသော သားမြီးယပ်ကို စွဲကိုင်ကာ ယပ်လေခပ်လျက် အလောင်းတော်၏အနီး၌ ရပ်တည် ပူဇော်လာလေသည်။ (ဇာတိခေတ်ပေါင်း စကြဝဠာ တိုက်တသောင်းအတွင်း ရှိကြသည့် သုယာမနတ်မင်းတို့သည်လည်း သားမြီးယပ်ကို အသီးသီး စွဲကိုင်ကြကာ ဤစကြဝဠာအပြည့် လာရောက် ပူဇော်ကြလေသည်။)
တုသိတာနတ်ပြည်သနင်း သန္တုသိတနတ်မင်းသည် သုံးဂါဝုတ် ပမာဏရှိသော ပတ္တမြားယပ်ဝန်းကို စွဲကိုင်ကာ ယပ်လေခပ်လျက် ရပ်တည်ပူဇော်လာ၏။ (ဇာတိခေတ်ပေါင်း အခြားစကြဝဠာ တိုက်တသောင်း၌ စိုးအုပ်နေထိုင်ကြသည့် သန္တုသိတ နတ်မင်းအပေါင်းတို့သည်လည်း ပတ္တမြားယပ်ဝန်းကို အသီးသီး စွဲကိုင်ကြကာ ဤစကြဝဠာအပြည့် လာရောက် ပူဇော်ကြလေသည်။)
ပဉ္စသိခနတ်သားသည် သုံးဂါဝုတ် ပမာဏရှိသော ဗေဠုဝနတ်စောင်းကို ယူဆောင်ကာ ကခြေသည်နတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် က-သီ-တီးမှုတ်ခြင်းအမှု ပြုလုပ်ကော်ရော် ပူဇော် ရပ်တည်လာလေသည်။(ဇာတိခေတ်ပေါင်း အခြားစကြဝဠာ တိုက်တသောင်း၌ နေထိုင်ကြသည့် ကခြေသည် နတ်အပေါင်းတို့သည်လည်း က-သီ-တီးမှုတ်ကာ လာရောက် ပူဇော်ကြလေသည်။)
ထိုမှတပါး ဇာတိခေတ် စကြဝဠာ တိုက်တသောင်းအတွင်း နေထိုင်ကြသည့် နတ်သား နတ်သမီး အပေါင်းတို့သည် ဤစကြဝဠာ၌ စုရုံးကြကာ အချို့ကား ရတနာတုရိုဏ်တိုင်ကို ကိုယ်စီ စွဲကိုင်ကာ ပတ်ဝန်းကျင် ဝန်းရံလျက် ရပ်တည် ပူဇော်ကြလေသည်။
၃၁၇
အချို့ကား ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့်ပြီးသော ပူဇော်ဖွယ်တို့ကို အစီအရီ စွဲကိုင်ကြလျက်, အချို့ကား ရွှေငှက်ပျောပင်တို့ကို အစီအရီ စွဲကိုင်ကြလျက်, အချို့ကား ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့်ပြီးသော ကြက်သရေတိုက်အိမ်တို့ကို အစီအရီ စွဲကိုင်ကြလျက်, အချို့ကား သားမြီးယပ်တို့ကို အစီအရီ စွဲကိုင်ကြလျက်, အချို့ကား ချွန်းတောင်းတို့ကို, အချို့ကား ငါးကြင်းအစုံတို့ကို, အချို့ကား ဇလပ်ပန်းတို့ကို, အချို့ကား ရွှေအင်းပျဉ်ဝန်းတို့ကို, အချို့ကား ရေပြည့်ဖလားတို့ကို, အချို့ကား ရေပြည့်အိုးတို့ကို, အချို့ကား ခရုသင်းတို့ကို, အချို့ကား မီးမွှေယောက်မတို့ကို, အချို့ကား ပတ္တမြားဆီမီးတိုင်တို့ကို, အချို့ကား ရွှေမှန်ကြီးများကို, အချို့ကား ကျောက်စီမှန်ကြီးများကို, အချို့ကား ရတနာခုနစ်ပါး စီခြယ်သော မှန်ကြီးများကို, အချို့ကား ပတ္တမြားဆီမီးတို့ကို, အချို့ကား တံခွန်ကုက္ကားတို့ကို, အချို့ကား ပဒေသာပင်တို့ကို အစီအရီ စွဲကိုင်ကြလျက် သူ့အစု သူငန်းဖြင့် ဝန်းကျင်ပတ်ခြံ ရံလျက် ရံလျက် ပူဇော်လာကြကုန်၏။ စကြဝဠာ တိုက်တသောင်း၌ နေထိုင်ကြသော နတ်အပေါင်းတို့သည် ကခြေသည်အသွင်ကို ယူကြ၍ နတ်၏ကခြင်း သီဆိုခြင်းအမှုကို ပြုလုပ်ကြကာ နတ်ပန်း နတ်နံ့သာ နတ်နံ့သာမှုန့် စသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်လာကြကုန်၏။ ထိုအချိန်၌ ကောင်းကင် တပြင်လုံးသည် သည်းထန်စွာ ရွာသွန်းသော မိုးပေါက် မိုးရေအယဉ်တို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်၍နေသည့်အလား နတ်ပန်းမိုး နတ်နံ့သာမိုးတို့ဖြင့် အကြားမလပ် ပြည့်၍သာ နေလေ၏။
ထိုသို့ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့ သောင်းသောင်းဖျဖျ ကြီးကျယ်ခမ်းနားစွာ ပူဇော်ကြခြင်းမှာ “ငါတို့သည် ဤအလောင်းတော်သူမြတ် ဘုရားဖြစ်လတ်သောအခါ တရားတော်ကို နာယူကြရသဖြင့် မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန် တည်းဟူသော လောကုတ္တရာ အမြိုက်တရားကို ရရှိကြပြီးလျှင် ထိုလောကုတ္တရာ တရားကိုးပါးကို အာရုံပြု၍ဖြစ်သော နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်း ပီတိတရားကို ဤဘုရားအထံ၌ ဧကန် ရကြပေလိမ့်မည်၊ မျက်စိ၏ အမြိုက်ရသာ သာယာဖွယ်ဖြစ်သော ပြာဋိဟာတန်ခိုး အမျိုးမျိုးကိုလည်း
၃၁၈
ဖူးမြင်ကြရပေတော့မည်။ ထိုဘုရားမြတ်စွာသည် ငါတို့ကို အမြိုက်တရား ဟောကြားတော်မူလျက် ဇာတိတည်းဟူသော ခရီးခဲ, ဇရာတည်းဟူသော ခရီးခဲ, ဗျာဓိတည်းဟူသော ခရီးခဲ, မရဏတည်းဟူသော ခရီးခဲ, သောက, ပရိဒေ၀, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ ခရီးခဲအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်စေတော်မူလိမ့်မည်၊ ကယ်တင်တော်မူလိမ့်မည်”ဟု ယုံကြည်အားရ ဝမ်းမြောက်ကြသောကြောင့် ဖြစ်ပေ၏။
ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်သည် ဖော်ပြအပ်ပြီးသော အကြောင်းကြောင့် နှစ်ထောင်းကော်ရော် နတ်ဗြဟ္မာတို့ စကြဝဠာအပြည့် ပူဇော်အပ်သော်လည်း ထိုမျှများပြားလှသော ပူဇော်အထူးကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ကြားသိနေရစေကာမူ ထိုပူဇော်အထူး၌ ငြိကပ်တွယ်တာ သာယာမှု အလျှင်းပင် မပြု၊ နှလုံးလည်း သွင်းတော်မမူပဲ ကိုယ်တော်မြတ်၏ ထောက်တည်အားထားရာ တရားတော်ကိုသာလျှင် ဆင်ခြင် သုံးသပ် ကြံစည်လျက် နေတော်မူ၏။
ယင်းသို့ နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်၏ အခြေအနေမှာ စကြဝဠာတောင်ကြီးကား ကာဆီးဝန်းရံ၍ ထားအပ်သော တင်းထိမ်ကန့်လန့်ကာနှင့် တူ၍ အထက် မိုးကောင်းကင်ကား နက္ခတ်ကြယ်တာရာ တည်းဟူသော ရွှေကြယ် ငွေကြယ်တို့ စီခြယ်အပ်သည့် ဗိတာန်မျက်နှာကြက်နှင့် တူပေ၏၊ စကြဝဠာတိုက်ကြီးသည် သုဂတိဘုံ ခုနစ်ရပ်တည်းဟူသော အထပ်ခုနစ်ထပ်ရှိသည့် ပြာသာဒ်နန်းမတော်ကြီးနှင့် တူပေ၏။ ထိုသည့် စကြဝဠာတိုက် တည်းဟူသော ပြာသာဒ်နန်းမတော်ကြီးအတွင်းဝယ် မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင် ကုန်းတော်အရပ်သည် ညီလာခံရာ ခန်းမဆောင်ကြီးနှင့် တူ၍ အပရာဇိတ ပလ္လင်တော်သည်ကား ညီလာခံရာ ရာဇပလ္လင်တော်ကြီးနှင့် တူပြီးလျှင် မဟာဗောဓိပင်သည် မြရတနာဖြင့်ပြီးသော ထီးတော်ကြီးနှင့် တူပေ၏။
ထိုသို့ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင် ကုန်းမြေတည်းဟူသော ညီလာခံရာ အောင်မြေချာ ခန်းမဆောင်ကြီးအတွင်းဝယ် အရင်းမှ အဖျားတိုင်
၃၁၉
အတောင်တရာ ပမာဏရှိ၍ အဝန်းအားဖြင့်လည်း အတောင်တရာ ပမာဏရှိသည့် မဟာဗောဓိပင် တည်းဟူသော မြရတနာထီးတော်ကြီး ပိတ်ဆီးမိုးကာလျက် အပရာဇိတပလ္လင် တည်းဟူသော ရာဇပလ္လင်၌ သီတင်းသုံး ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည် ပတ်ဝန်းကျင်မှ စကြဝဠာတိုက်အပြည့် နတ်ဗြဟ္မာတို့ ပူဇော်လျက်ရှိကြသည်ကို ကြည့်ရှုတော်မမူ နားထောင်တော်မမူပဲ တရားတော်ကိုသာ ဆင်ခြင်အောက်မေ့တော်မူသဖြင့် လုံ့လဝီရိယတော်လည်း မဆုတ်မနစ် အလွန်ထက်သန် သတိလည်း မမေ့မပျောက် အလွန်ထင်လင်း ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးလည်း မပူမပန် အလွန် ငြိမ်းအေးတော်မူရကား ရူပါဝစရ ပဌမဈာန်ကို တဖန်ထပ်၍ ရရှိ ဝင်စားတော်မူပြန်လေသည်။
ထိုရူပါဝစရ ပဌမဈာန်ကို ၀င်စားတော်မူသော အလောင်းတော်သူမြတ်၏ စိတ်အစဉ်မှာ နီဝရဏတရားတို့သည် အလွန့်အလွန် ကင်းစင်လျက် ရှိပေ၏။ ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ပီတိသုခတရားတို့ တဖွားဖွား ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပေ၏။
ထို့နောက်တဖန် ရူပါဝစရဒုတိယဈာန်ကို ဝင်စားတော်မူပြန်သောအခါ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ စိတ်အစဉ်မှာ ဝိတက် ဝိစာရ တည်းဟူသော လှုပ်ရှားမှု ချောက်ချားမှုများ ကင်းစင်ပြီးလျှင် အတွင်းအဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သဒ္ဓါဖြူစင် အလွန်ပင် ကြည်လင်လျက် သမာဓိလည်း သူမတူအောင် တည်ကြည်လှပေ၏။ ထိုသမာဓိကြောင့်ပင် ပီတိသုခတရားတို့သည် တိုး၍ တိုး၍ ဖြစ်ပွါးလျက် ရှိကုန်ပေ၏။
ထို့နောက်တဖန် ရူပါဝစရ တတိယဈာန်ကို ရရှိ ဝင်စားတော်မူပြန်သောအခါ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ စိတ်အစဉ်မှာ ပေါ်လွင်ထင်ရှားသည့် ပီတိတရားပင် ကွယ်ပျောက်၍ သုခဝေဒနာသက်သက်ဖြင့် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ချမ်းသာလျက် ရှိသည့်ပြင် အထွတ်အထိပ်ရောက်သည့် သုခဝေဒနာ၌သော်မှလည်း
၃၂၀
ငြိတွယ်မှု မရှိ အညီအမျှ လျစ်လျူရှုနိုင်သည့် ဈာနုပေက္ခာခေါ်သော တတြမဇ္ဈတ္တတာ စေတသိက်နှင့် ပြည့်စုံ၍ သတိလည်း အလွန်ထင်လင်း ပညာလည်း အလွန်ထက်မြက်လှပေ၏။
ထို့နောက်တဖန် ရူပါဝစရ စတုတ္ထဈာန်ကို ရရှိ ဝင်စားတော်မူပြန်သောအခါ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ စိတ်အစဉ်မှာ ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါး၏ ဆင်းရဲမှု ချမ်းသာမှုတို့ကို ပယ်ပြီးဖြစ်ရကား လျစ်လျူရှုကာ အလယ်အလတ်ခံစားမှု ဥပေက္ခာဝေဒနာဖြင့်သာ တည်ငြိမ်စွာ အာရုံကို ခံစားလျက်ရှိပေ၏။ ဤဥပေက္ခာဝေဒနာ နှင့် တတြမဇ္ဈတ္တတာ စေတသိက်တို့၏ ကျေးဇူးပြုချက်ကြောင့် ထိုစတုတ္ထဈာန်၌ ပါရှိသည့် သတိအစရှိသော ယှဉ်ဖော်ယှဉ်ဖက် တရားတို့သည်လည်း လရောင်ပမာ လွန်စွာ စင်ကြယ်ကြကုန်၏။
အလောင်းတော်၏ စိတ်အစဉ်မှာ ဂုဏ်အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်း
ယခုအခါ ဘုရားအလောင်းတော်၏ စိတ်အစဉ်ကို ကြည်ညိုနှစ်သက်စွာ ပြန်လည်ပြင်ဆင် ကြည့်ရှုစိစစ်လျှင် ဒုက္ကရစရိယာ ခြောက်နှစ်ကြာအောင် ကျင့်စဉ်ကလည်း မာရ်နတ်မင်း အခွင့်အပေါက်ရှာ၍ မရလောက်အောင်ပင် ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက် တည်းဟူသော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးတို့နှင့် မရော၊ အလွန်လျှင် စင်ကြယ်သော စိတ်အစဉ်ကိုသာ တွေ့မြင် ကြည်ညိုရပေမည်။ တဖန် ဘုရားဖြစ်မည့် ကဆုန်လပြည့်နေ့တွင်လည်း အင်ကြင်းတော၌ နေ့သန့်နေတော်မူသောအခါ လောကီသမာပတ် ဈာန်ရှစ်ရပ်တို့ဖြင့် အလွန်စင်ကြယ်သော စိတ်အစဉ်ကိုသာ ကြည်ညိုဖွယ်ရာ တွေ့မြင်ရပေမည်။ ထို့ထက် အလွန်အားဖြင့် ယခုအခါ မဟာဗောဓိပင် အပရာဇိတရွှေပလ္လင်၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူ၍ ဒေဝပုတ္တမာရ်ကို အောင်မြင်ပြီးလျှင် စကြဝဠာတိုက်တသောင်းမှ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့၏ စကြဝဠာတိုက်အပြည့် စည်းဝေးရောက်ရှိ ပူဇော်ကြသည်ကို အာရုံမထား ကိုယ်တော်မြတ်၏ တရားအလုပ်ကိုသာ အားထုတ် နှလုံးသွင်းတော်မူသဖြင့် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း (တိက္ခပညပုဂ္ဂိုလ်တို့ဆိုင်ရာ) ရူပါဝစရ
၃၂၁
ဈာန်လေးရပ်ကို တဖန်ထပ်၍ ရရှိဝင်စားတော်မူပြီးသော အလောင်းတော်၏ စိတ်အစဉ်မှာ စတုတ္ထဈာန်သမာဓိဖြင့် သမာဓိအင်အား အလွန်ပင် ကြီးမားနေရကား-
(၁) အလွန်စင်ကြယ်သော စတုတ္ထဈာန်စိတ္တုပ္ပါဒ်၏ ကျေးဇူးပြုချက်ကြောင့် ရှေ့နောက်ဆက်စဉ် ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်၍ နေပေ၏။
(၂) ထိုသို့ စင်ကြယ်သောကြောင့်ပင်လျှင် ပွတ်တိုက်အပ်သော လှော်ဦးသစ်စ ရွှေစင်ပမာ အရောင် တလက်လက် ထွက်တော့လုမတတ် ပြိုးပြိုးပြက် ဖြူစင်၍ နေပေ၏။
(၃) လောဘ၏ အကြောင်းဖြစ်သော သုခသောမနဿတို့ကို၎င်း, ဒေါသ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဒုက္ခဒေါမနဿတို့ကို၎င်း ပယ်ပြီး ခွါပြီး ဖြစ်ရကား လောဘ ဒေါသ တည်းဟူသော စိတ်၏ အညစ်အကြေးတို့မှလည်း ကင်းဝေးလျက် ရှိပေ၏။
(၄) ထိုသို့ စိတ်၏အညစ်အကြေး ကြေးညှော်တို့မှ ကင်းဝေးသောကြောင့်ပင် စိတ်ကို ညစ်နွမ်းစေတတ် နှိပ်စက်တတ်သော ဥပက္ကိလေသ တရားတို့မှလည်း ကင်းစင်လျက် ရှိပေ၏။
(၅) ကိုယ်တော်၏ စိတ်တော်ကို ဝသီဘော်ငါးဖြာတို့ဖြင့် လေ့လာနိုင်နင်းပြီး ဖြစ်၍၎င်း, တဆယ့်လေးပါးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ကောင်းစွာဆုံးမပြီး ယဉ်ကျေးပြီး ဖြစ်၍၎င်း, ကိုယ်တော်၏ အလိုအကြိုက် လိုက်ပါနိုင်လောက်အောင်ပင် ကောင်းစွာ ကြိတ်နယ်ပြီးသော သားရေကဲ့သို့၎င်း, ကောင်းစွာ အပြေအပြစ် ပြုအပ်ပြီးသော ချိပ်တုံးကဲ့သို့၎င်း စိတ်တော်အစဉ်သည် နူးညံ့လျက် ရှိပေ၏။
၃၂၂
(၆) နူးညံ့သောကြောင့်ပင် လှော်ပြီး ဦးပြီးသော ရွှေစင်ရွှေကောင်းသည် အလိုရှိရာ အဆင်တန်းဆာကို ပြုလုပ်ရန် ဆွဲတိုင်းထင် ငင်တိုင်းရ လွယ်ကူ ကောင်းမွန်လှသကဲ့သို့ ကိုယ်တော်မြတ် အလိုတော်ရှိရာ အတိတ်ဖြစ်ရပ် ဇာတ်တော်ကို အောက်မေ့ သိမြင်ခြင်း, ဝေးသောအဆင်း ဖုံးကွယ်သောအဆင်း သိမ်မွေ့နူးညံ့သော အဆင်းများကို နတ်မျက်စိပမာ ကောင်းစွာ မြင်နိုင်ခြင်းစသော ထိုထိုကိစ္စ အဝဝတို့ကို လှလှကြီး ပြီးစေနိုင်ရန် ကောင်းမွန် လွယ်ကူလျက် ရှိပေ၏။
(၇) ဆိုအပ်ပြီးသော ဂုဏ်သတ္တိများ ကင်း၍မသွားအောင် ကောင်းစွာပွါးများ လေ့လာအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် စိတ်တော်အစဉ်သည် ဆိုအပ်ပြီးသော ဂုဏ်တို့၌ (ရော့ရဲရဲမဟုတ်) ကြံ့ကြံ့ခိုင်ကျည် တည်လျက် ရှိပေ၏။
(၈) ထိုသို့ ကြံ့ကြံ့ခိုင်ကျည် တည်သောကြောင့်ပင်လျှင် တုန်လှုပ်ခြင်း အလျင်းမရှိ။
(တနည်း)
(၇) နူးညံ့ခြင်း အလိုရှိရာ ထိုထိုကိစ္စ အဝဝတို့ကို လှလှကြီး ပြီးစေနိုင်ရန် ကောင်းမွန်လွယ်ကူလျက် ရှိခြင်းကြောင့် စိတ်တော်အစဉ်သည် ကိုယ်တော်၏ အလိုအတိုင်း တည်နေပေ၏။ (၈) ယင်းသို့ တည်နေသော စိတ်တော်အစဉ်သည် သဒ္ဓါ ဝီရိယ သတိ သမာဓိ ပညာ အလင်းဓာတ်အင်အား ကြီးမားလှသဖြင့် မသဒ္ဓါခြင်း ပျင်းရိခြင်း မေ့လျော့ခြင်း ပြန့်လွင့်ခြင်း မသိခြင်း ကိလေသာအမှောင် ကျခြင်းတို့ကြောင့် တုန်လှုပ်ခြင်း အလျှင်းပင်မရှိ၊ (၀ါ) မသဒ္ဓါခြင်း စသည်တို့ စိတ်အစဉ်မှာ အငွေ့အသက်မျှ မဝင်ရောက်နိုင်ကြကုန်။
၃၂၃
တနည်းအားဖြင့်-
(၁) အလောင်းတော်၏ စိတ်အစဉ်သည် စတုတ္ထဈာန် သမာဓိဖြင့် ကောင်းစွာ တည်ကြည်လျက်ရှိ၏။ (၂) နီဝရဏတို့မှ ဝေးကွာသဖြင့် ရှေ့နောက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်လျက် ရှိပေ၏။ (၃) စိတ်ကို ချောက်ချားစေတတ်သော ဝိတက်အစရှိသော ရုန့်ရင်းသော ဈာန်အင်္ဂါတရားတို့ကို လွန်မြောက်လာပြီးဖြစ်သဖြင့် ပြိုးပြိုးပြက် အရောင်ထွက်လုမတတ် သန့်ရှင်းကြည်လင်နေ၏။ (၄) ဈာန်ကိုရခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်တတ်သော မာန မာယာ သာဌေယျ စသည်တို့ မရှိခြင်းကြောင့် အညစ်အကြေးကင်းလျက် ရှိပေ၏၊ (၅) အဘိဇ္ဈာ အစရှိသော စိတ်ညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသ တရားတို့မှလည်း ကင်းလျက်ရှိပေ၏၊ (၆) ဝသီဘော်ငါးဖြာ လေ့လာနိုင်နင်းပြီးသောကြောင့် နူးညံ့လျက် ရှိပေ၏၊ (၇) ဣဒ္ဓိအမျိုးမျိုး၏ အခြေခံအဖြစ်သို့ ရောက်နေသဖြင့် အလိုတော်ရှိရာ တရားနှင့်ဆိုင်သော အမှုတို့ကို ပြုလုပ်ရန် ကောင်းမွန် လွယ်ကူလျက် ရှိပေ၏၊ (၈) ဘာဝနာမှု ပြည့်စုံလုံလောက်သဖြင့် မကုန်မလှုပ် ကြံ့ကြံ့ခိုင်ကျည် တည်လျက် ရှိပေ၏။
ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော အင်္ဂါ ဂုဏ် ရှစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အလောင်းတော်သူမြတ်၏ စိတ်တော်သည် အဘိညာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ သိရမည့် တရားတို့ကို အဘိညာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ သိရန် ရှေးရှုဆောင်နိုင်ရေးအတွက် စိတ်တော်က ညွတ်လိုက်ရုံသာ လွန်စွာ လွယ်ကူလျက် ရှိလေသည်။ စိတ်တော်က အဘိညာဏ်၏ အာရုံသို့ ညွတ်တော်မူလိုက်လျှင် အလွယ်နှင့်ပင် အဘိညာဏ်ဇော ဖြစ်ပွါးလာနိုင်၏။
၃၂၄
(၁) ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ် (= ပဌမဝိဇ္ဇာဉာဏ်)ကို
ရတော်မူခြင်း
ထိုသို့ စိတ်တော်က အဘိညာဏ်၏အာရုံသို့ ညွတ်တော်မူလိုက်လျှင် အလွယ်နှင့်ပင် အဘိညာဏ်ဇော ဖြစ်ပွါးလာနိုင်လောက်အောင် စိတ်အစဉ် ကောင်းမွန်လျက် ရှိသောကြောင့် အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ရှေးဖော်ပြရာပါ အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံ၍ အလွန်သန့်ရှင်း တည်ကြည်နေသော စိတ်အစဉ်ကို ရှေး၌ ဖြစ်ဘူး ခံစားဘူး တွေ့ကြုံမြင်ခဲ့ရဘူးသာ အာရုံတို့ကို အောက်မေ့ သိမြင်နိုင်သည့် ပုဗ္ဗေနိဝါသအဘိညာဏ်ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်၍လာရန် ညွတ်တော်မူလိုက်လေသည်။ ထိုအခါ အလွယ်တကူပင် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ အဘိညာဏ် အသိဉာဏ်ထူး ဖြစ်ပွါးလာလေသည်။ ထိုဉာဏ်ဖြင့် လွန်ခဲ့သော ဘဝမှစ၍ သုမေဓာ ရှင်ရသေ့ဘဝတိုင်အောင်၎င်း, ထို့ထက် ရှေးကျသော ဘဝများစွာက ဘ၀တို့ကို၎င်း, ထိုမှတဖန် တုံ့ပြန်ကာ အောက်မေ့သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူလေရာ ဘုရားဖြစ်မည့် ယခုဘဝသို့ မရောက်မီ သေတကေတု နတ်သားဘဝတိုင်အောင်၎င်း ထိုထိုဘဝတို့၌ ဖြစ်ခဲ့ရသမျှ ရရှိ တွေ့ကြုံ ခံစံခဲ့ရသမျှ အကြောင်းအရာ အလုံးစုံကို သိမြင်တော်မူလေသည်။
(ဤအဘိညာဏ်ဉာဏ်ကို ညဉ့်ဦးယံ၌ ရတော်မူသည်။ ။ဤ၌ တဝီထိမှာမှ တကြိမ်သာ ဖြစ်ရိုးရှိသော အဘိညာဏ်ဇော တချက်မျှဖြင့် ဤမျှ များပြားသော ဘဝတို့က ဖြစ်ခဲ့သမျှ ရရှိတွေ့ကြုံ ခံစံခဲ့ရသမျှ အာရုံအမျိုးမျိုးတို့ကို အဘယ်သို့လျှင် သိမြင်နိုင်အံ့နည်းဟု ယုံမှားသံသယ ဝင်ဖွယ်ရှိ၏။ အဖြေကား.. အဘိညာဏ်ဉာဏ်ဇောတချက်သာ ဖြစ်သော်လည်း ထိုအဘိညာဏ်ဇောဖြင့် ထိုထိုဘဝ၌ ဖြစ်ရပ်တို့ကို ဖုံးကွယ်ထားသည့် မောဟကို ပယ်ရှင်းပစ်လိုက်သည်၊ ထို့နောင်မှ အဘိညာဏ်ဝီထိ၏ နောက်လိုက် ပစ္စဝေက္ခဏာဝီထိ အဆက်ဆက်တို့ဖြင့် ထိုထိုဘဝတို့၌ ဖြစ်ခဲ့သမျှ ရရှိတွေ့ကြုံ ခံစံခဲ့ရသမျှ ဖြစ်ရပ်အာရုံ အမျိုးမျိုးတို့ကို သိမြင်ခြင်း ဖြစ်သည်။)
၃၂၅
ဤသို့ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ဖြင့် ဘဝအဆက်ဆက်ကို ဆင်ခြင် သိမြင်တော်မူသော အလောင်းတော်သူမြတ်သည်-
“ထိုထိုသို့သော အနမတဂ္ဂ ဘဝသံသရာ အဆက်ဆက်တို့၌ နာမ်ရုပ်တရား နှစ်ပါးတို့သာလျှင် ဖြစ်ကုန်စွာ့တကား၊ ပဋိသန္ဓေအခါ, ပဝတ္တိအခါ, စုတိအခါ ဤအခါ သုံးမျိုးလုံးမှာပင် နာမ်ရုပ်တရား နှစ်ပါးတို့သာလျှင် ဖြစ်ကုန်စွာ့တကား၊ အလုံးစုံသော ဘုံဌာန အလုံးစုံသော ကာလတို့၌ပင် ထိုနာမ်ရုပ်တရားတို့သည် ရှေ့နောက်မပြတ် သန္တာန်စပ်ကာ ဆီမီးအလျှံကဲ့သို၎င်း, မြစ်ရေအယဉ်ကဲ့သို့၎င်း အကြောင်းအကျိုး အဆက်ဆက်ဖြင့် နာမ်ရုပ်အဆက်ဆက်တို့သာလျှင် မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်ဟူသော ဒွါရခြောက်ပါးတို့၌ ရူပါရုံကိုမြင်ခြင်း သဒ္ဒါရုံကို ကြားခြင်းစသော မိမိတို့ဆိုင်ရာ ကိစ္စတို့ကို ပြီးစေကြ ပြုလုပ်ကြကုန်လျက် ကိုယ်လှုပ်ရှားမှု နှုတ်လှုပ်ရှားမှုစသော အထူးထူးသော ဝိညတ်တို့ကို ဖြစ်စေကြကာ ဖြစ်ကုန်စွာ့တကား၊ (တကယ်စင်စစ်) ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါ ငါ သူတပါး ယောက်ျား မိန်းမဟူ၍ လားလားမျှ မရှိကုန်စွာ့တကား။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖန်ဆင် ပြုလုပ်တတ်သော နတ်မင်း, မာရ်မင်း, ဗြဟ္မာမင်းဟူ၍ တဦးတယောက်မျှ မရှိကုန်စွာ့တကား”..
ဟူ၍ ထိုးထွင်းသိမြင်ကာ လောကုတ္တရာမဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်ဖိုရဖို့ရန် ဧကန်စိတ်ချရသည့် အသိဉာဏ်ထူးများကိုလည်း ရရှိတော်မူလေသည်၊ သို့ရကား ရုပ်သည် အတ္တတည်းဟူ၍၎င်း, အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏ ဟူ၍၎င်း, အတ္တ၌ ရုပ်သည် တည်ရှိ၏ ဟူ၍၎င်း, အတ္တသည် ရုပ်၌ တည်ရှိ၏ ဟူ၍၎င်း, ရူပက္ခန္ဓာနှင့် စပ်၍ဖြစ်သော အတ္တဒိဋ္ဌိ (= သက္ကာယဒိဋ္ဌိ) လေးပါး၊ ထို့အတူ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ, သညာက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏက္ခန္ဓာတို့နှင့် စပ်၍ဖြစ်သော အတ္တဒိဋ္ဌိ
၃၂၆
(= သက္ကာယဒိဋ္ဌိ) လေးပါးစီ လေးပါးစီအားဖြင့် အတ္တဒိဋ္ဌိ (= သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)ပေါင်း ၂၀-ကို အလောင်းတော်မြတ်သည် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်ဖြင့် ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်အနေ ပယ်စွန့်ပြီး ဖြစ်လေ၏။ ထို့အတူ အတိတ် အဓွန့်၌ဖြစ်သော မောဟကိုလည်း ပယ်စွန့်ပြီး ဖြစ်လေ၏။
(၂) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ် (= ဒုတိယဝိဇ္ဇာဉာဏ်)ကို
ရတော်မူခြင်း
အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ထိုနေ့ ညဉ့်ဦးယံ၌ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ အဘိညာဏ်ကို ရရှိတော်မူပြီးလျှင် ထိုအဘိညာဏ်ဖြင့် အတိတ်ဖြစ်ရပ် ဘဝဇာတ်များစွာတို့ကို အောက်မေ့သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူ၍ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ (၂၀) နှစ်ဆယ်နှင့်တကွ အတိတ်အဓွန့်၌ဖြစ်သော မောဟတရားကို ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်အားဖြင့် ပယ်ရှားတော်မူပြီးသော် ရှေးဖော်ပြရာပါ အင်္ဂါရှစ်ဖုံ ကျေးဇူးဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ကိုယ်တော်၏ စိတ် အစဉ်ကို သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကို သိမြင်နိုင်သည့် စုတူပါတဉာဏ်, ကံအားလျော်စွာ လားရောက်ကြရသော သတ္တဝါတို့၏ အကြောင်းရင်း အခြေခံ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့ကို ဝေဘန်သိမြင်သော ယထာကမ္မူပဂဉာဏ်များ ဖြစ်ပေါ်လာရန် ညွတ်တော်မူလေသည်။
ထိုသို့ စိတ်တော်ကို စုတူပပါတခေါ်သော ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာရန် ညွတ်လိုက်သောအခါ အလွယ်တကူပင် ဒိဗ္ဗစက္ခု (= ဒုတိယဝိဇ္ဇာ) အသိဉာဏ်ထူး ဖြစ်ပွါးလာလေသည်။ ထိုဉာဏ်ဖြင့် စုတေခါနီး သတ္တဝါတို့ကို၎င်း, ပဋိသန္ဓေနေပြီးစ သတ္တဝါတို့ကို၎င်း အမျိုးအနွယ် ဇာတ်ဂုဏ် စသည်ဖြင့်
၃၂၇
အောက်တန်း နောက်တန်းကျသူ အထက်တန်း ရောက်သူတို့ကို၎င်း, ရုပ်ရည်အဆင်း လှသူ မလှသူတို့ကို၎င်း, သုဂတိဘုံဘဝသို့ ရောက်သူ ဒုဂ္ဂတိဘုံဘဝသို့ ရောက်သူတို့ကို၎င်း, (တနည်း) အလောဘအခြေခံသော ကုသိုလ်ကံ အကျိုးဆက်ကြောင့် ချမ်းသာကြွယ်ဝသူ လောဘအခြေခံသော အကုသိုလ်ကံ အကျိုးဆက်ကြောင့် ဆင်းရဲမွဲတေသူတို့ကို၎င်း မြင်တော်မူ၏။
ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဖြင့် အောက် အပါယ်ဘုံသား သတ္တဝါတို့ ဆင်းရဲဒုက္ခ ခံစားနေကြရသည်ကို မြင်တော်မူပြီးလျှင် “ဤအပါယ်ဘုံသား သတ္တဝါတို့သည် အဘယ်သို့သောကံကို ပြုကြ၍ ဤမျှ ကြောက်မက်ဖွယ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခကို ခံကြရကုန်သနည်း”ဟု ဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့၏ အကုသိုလ်ကံကို သိမြင်သော ယထာကမ္မူပဂအဘိညာဏ် အသိဉာဏ်ထူး ဖြစ်ပွါးလာလေသည်။ ထို့အတူ လူ့ရပ် နတ်ရွာ ဗြဟ္မာဘုံသား လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါအများကို ကြီးမားသော ချမ်းသာသုခကို အဆင့်ဆင့် မြင့်၍ မြင့်၍ ခံစားနေကြရသည်ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်ဖြင့် မြင်တော်မူပြီးလျှင် “ဤလူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့သည် အဘယ်သို့သောကံကို ပြုခဲ့ကြ၍ ဤမျှ (အဆင့်ဆင့်) ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော လူ့ချမ်းသာ နတ်ချမ်းသာ ဗြဟ္မာ့ချမ်းသာတို့ကို စံစားကြရကုန်သနည်း”ဟု ဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့၏ ကုသိုလ်ကံကို သိမြင်သော ယထာကမ္မူပဂအဘိညာဏ် အသိဉာဏ်ထူး ဖြစ်ပွါးလာလေသည်။
ထိုယထာကမ္မူပဂ အဘိညာဏ် အသိဉာဏ်ထူးဖြင့် “ဤအပါယ်ဘုံသား သတ္တဝါများသည် ရှေးရှေးဘဝတို့က ကာယဒုစရိုက် ၀စီဒုစရိုက် မနောဒုစရိုက်တို့ကို ပြုမှား ပြောမှား ကြံမှားခဲ့ကြကုန်၏။ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား စွပ်စွဲဆဲရေး ကဲ့ရဲ့စကား ပြောမှားခဲ့ကြကုန်၏။ မိစ္ဆာအယူရှိကြကုန်၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူဖြင့် အထူးထူးသော အကုသိုလ်ကံတို့ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ဆောက်တည်ပြုမှားခဲ့၍ သူတပါးကိုလည်း ဆောက်တည်စေ ပြုမှားစေခဲ့ကြကုန်၏။
၃၂၈
ထိုသူတို့သည် ကိုယ်ခန္ဓာပြတ်ကြွေ စုတေသည်မှ နောက်ကာလ၌ ငရဲ တိရစ္ဆာန် ပြိတ္တာ အသူရကာယ် အပါယ်လေးဘုံတို့၌ ဘဝပဋိသန္ဓေ ကပ်ရောက်နေကြရကုန်၏” ဟူ၍၎င်း, “သုဂတိဘုံသား ဤသတ္တဝါများသည်ကား ကာယသုစရိုက် ဝစီသုစရိုက် မနောသုစရိုက်တို့ကို ကောင်းစွာပြု ကောင်းစွာပြော ကောင်းစွာ ကြံခဲ့ကြကုန်၏။ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း မစွပ်စွဲ မဆဲရေး မကဲ့ရဲ့ကြကုန်၊ ဖြောင့်မှန်သော အယူရှိခဲ့ကြကုန်၏၊ ထိုဖြောင့်မှန်သော အယူဖြင့် အထူးထူးသော ကုသိုလ်ကံတို့ကို ကိုယ်တိုင်လည်း ဆောက်တည်ပွါးများခဲ့ကြ၍ သူတပါးကိုလည်း ဆောက်တည်စေ ပွါးများစေခဲ့ကြကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ထိုကုသိုလ်ကံကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာပြတ်ကြွေ စုတေသည်မှ နောက်ကာလ၌ လူ့ရပ်နတ်ရွာ ဗြဟ္မာနှစ်ဆယ် သုဂတိဘုံနယ်၌ ဘဝပဋိသန္ဓေ ကပ်ရောက်နေကြရကုန်၏” ဟူ၍၎င်း သတ္တဝါတို့၏ ရှေးကပြုခဲ့သော ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့ကို ဝေဘန်ချဲ့ထွင် အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မူလေသည်။
ဤဒိဗ္ဗစက္ခု (= ဒုတိယဝိဇ္ဇာ)ဉာဏ်ကို အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ထိုနေ့ သန်းခေါင်ယံ၌ ရတော်မူလေသည်။ ဤဒိဗ္ဗစက္ခု (= ဒုတိယဝိဇ္ဇာ)ဉာဏ်ဖြင့် အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ “သတ္တဝါတို့၏ စုတိ ပဋိသန္ဓေကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော အဝိဇ္ဇာ မောဟဓာတ် ကင်းပြတ်လေသည်။ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်လျှင် အခြေခံရှိသော ယထာကမ္မူပဂ အဘိညာဏ်ဖြင့် သတ္တဝါတို့၏ ရှေးအတိတ်ကံ အကြောင်းမှန်ကို ဝေဘန်ချဲ့ထွင် အလင်းပေါက် သိမြင်တော်မူရကား ကင်္ခါယုံမှား ဆယ့်ခြောက်ပါးကိုလည်း ပယ်ရှားပြီး ဖြစ်သောကြောင့် ကင်္ခါဝိကရဏဝိသုဒ္ဓိ စခန်းသို့လည်း အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ဆိုက်ရောက်တော်မူလေ၏။
(၃) အာသဝက္ခယ (= တတိယဂိဇ္ဇာ)ဉာဏ်ကို ရတော်မူ၍
ဘုရားဖြစ်တော်မူခြင်း
(ဤအာသဝက္ခယဉာဏ်၌ အလွန်သိမှတ်ဖွယ် အချက်အလက်များ အရေးကြီးသည့် မှတ်ချက်များပါ စုံလင်စွာ
၃၂၉
ရေးသားမည်ဖြစ်ပါ၍ အကျဉ်း အကျယ် နှစ်သွယ်သော စကားအစဉ်ဖြင့် ရေးသား ဖော်ပြပေအံ့။)
အကျဉ်းအားဖြင့်-
အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ညဉ့်၏ ပစ္ဆိမယံ (= နောက်ဆုံးပိုင်း)၌ အာသဝက္ခယ အမည်ရှိသော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်သို့ ဆိုက်ရောက်ကာ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ရရှိလျက် လူသုံးပါး၌ ဘုရားစင်စစ် ဖြစ်တော်မူရန် ရှေးဖော်ပြရာပါ ဂုဏ်အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စိတ်တော်အစဉ်ကို အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကို ရဖို့ရန် ညွတ်တော်မူပြီးလျှင် အဝိဇ္ဇာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်, နာမ်ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, ဘဝ, ဇာတိ, ဇရာ+မရဏဟူ၍ အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ပါးရှိသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၌ ဉာဏ်တော်ကို သက်စေတော်မူပြီးလျှင် ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ရပ်ပါ တရားတို့ကို အနုလုံ ပဋိလုံ အစုံအဆန်အားဖြင့် သုံးသပ် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆင်ခြင်တော်မူလျက် ယထာဘူတဉာဏဒဿန ခေါ်ဆိုသော အရိယမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူလေသည်။ (ဤကား အကျဉ်းစကားရပ်တည်း။)
အကျယ်အားဖြင့်ကား-
ယထာဘူတဉာဏဒဿနခေါ်သော ဤမဂ်ဉာဏ်လေးရပ်သည် လောကဝယ် အလွန် တန်ခိုးကြီးမားသည့် သိကြားနတ်မင်း ဗြဟ္မာမင်း ဈာန်သမာပတ် အဘိညာဏ် ကြီးမြတ်သည့် ကာလဒေဝိလရသေ့ နာရဒရသေ့စသော ရသေ့သူတော်ကောင်းများ ဤပုဂ္ဂိုလ်များ၏ သန္တာန်၌ မဖြစ်ပဲ ဆရာမရှိ မိမိဘာသာ ရဟန်းအဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်သော အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်မှာသာ အစမထင် အတိတ်သံသရာတခွင်က အိပ်မက်ဖြင့်မျှပင် မမြင်မက်စဘူး မျက်မှောက်မပြုအပ်စဘူးသည့် သိမ်မွေ့နူးညံ့ အလွန်နက်နဲလှစွာသော ဤမဂ်ဉာဏ်လေးရပ် အဘယ့်ကြောင့် ဖြစ်ပွါးရသနည်းဟု မေးမြန်းဖွယ်ရှိ၏၊ အဖြေကား..
၃၃၀
ပါရမီတော်များ၏ ကျေးဇူးကြီးမားလှပုံ
အလောင်းတော် သူမြတ်သည် ဘဝအနေအားဖြင့် အရာ အထောင် အသိန်း ကိန်းချ၍ မရေတွက်နိုင်အောင် မြားမြောက်လှသည့် လေးအသင်္ချေ ကမ္ဘာတသိန်း ကာလအတွင်း၌ ကိုယ်တော်၏ အသက်ကိုပင်သော်လည်း မငဲ့ကွက် မခြွင်းချန် (အောက် ပကိဏ္ဏကခဏ်း၌ ဖော်ပြခဲ့သော) ဘာဝနာလေးတန် အခြေခံလျက် လှူဒါန်းခဲ့သော ဒါနပါရမီကောင်းမှု အစုစုဖြင့် ဘ၀တိုင်း ဘဝတိုင်း ထိုထိုအာရုံကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်တိုင်း ဖြစ်တိုင်းသော လောဘကိလေသာကို ပယ်သတ်လျက် အလွန်နည်းပါးအောင် ပြုကျင့်တော်မူကာ “ဤပုဂ္ဂိုလ်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ လောဘဓာတ် ကိလေသာတရား မရှိများ မရှိလေရော့သလား”ဟူ၍ သူတပါးတို့ ပြောကြားလောက်သော အခြေသို့ ရောက်စေတော်မူခဲ့လေသည်။
ထို့အတူ လေးအသင်္ချေ ကမ္ဘာတသိန်း ကာလပတ်လုံး ဆည်းပူးတော်မူခဲ့သော သီလပါရမီ ခန္တီပါရမီ မေတ္တာပါရမီတော်များဖြင့် အမျက်ထွက်ခြင်း (= ကောဓတရား) ပြစ်မှားခြင်း (= ဒေါသတရား)များကို တားမြစ်တော်မူလျက် အလွန်ရှည်ကြသော ကာလပတ်လုံး မေတ္တာရေချမ်း သွန်းဖြန်းခြင်းဖြင့် ကောဓမီးကို၎င်း, ထိုကောဓမီးနှင့်တကွ ဖြစ်ဖော်ဖြစ်ဖက် ဖြစ်ကြသည့် မနာလိုမှု (= ဣဿာတရား) ဝန်တိုမှု (= မစ္ဆရိယတရား) နောင်တတဖန် ပူပန်မှု (= ကုက္ကုစ္စတရား)များကိုလည်း ပယ်ရှားတော်မူခဲ့လေသည်။
ဘဝများစွာ ကပ်ကမ္ဘာတို့၌ ကောင်းစွာဆည်းပူး ပွါးများအပ်သော ပညာပါရမီတော်မြတ်ဖြင့် မောဟတည်းဟူသော အမိုက်မှောင်ဓာတ်ကို ပယ်ဖြတ်ပြီးတော်မူလျက် ဖောက်ပြန်မှားယွင်းသော မိစ္ဆာအယူကိုလည်း စွန့်ပယ်တော်မူကာ လွန်စွာ သန့်စင်သော ပညာရှင်ကြီး ဖြစ်တော်မူသည့်ပြင် ဖူးမြော်တွေ့ကြုံရသမျှသော ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရိယာသာဝကတို့ကို၎င်း, ထိုမှတပါး အခြားသော ပညာရှိတို့ကို၎င်း ဆည်းကပ်ပြီးလျှင် “အဘယ်တရားသည် အပြစ်မရှိသော တရားဖြစ်၍ အဘယ်တရားသည်
၃၃၁
အပြစ်ရှိသောတရား ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်တရားသည် မည်းညစ်၍ အဘယ်တရားသည် ဖြူစင်ပါသနည်း” ဤသို့ စသည်ဖြင့် မေးမြန်း စူးစမ်းတော်မူခဲ့သည့် အတွက်လည်း တရားအချက်အလက်တို့၌ ယုံမှားခြင်း (= ဝိစိကိစ္ဆာတရား)ကို ပယ်ဖျောက်၍ ပညာတရားကို တဘဝထက် တဘဝ တိုးတက်ဖြစ်ပွါး ကြီးထွားစေခဲ့လေသည်။
မိမိအမျိုးအိမ်၌ မိမိထက် အသက်အရွယ်ကြီးသူ အမိအဖ ဦးကြီး ဦးလေး စသူတို့အား ရှိခိုးခြင်း, မြတ်နိုးခြင်း, ပူဇော်ခြင်း, နေရာပေးခြင်း, နေရာမှ ကြိုတင်ထနှင့်ခြင်း, ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း စသည်ဖြင့် အရိုအသေပြုလျက်၎င်း, အကျင့်ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံကြသူ ပညာရှင်တို့အား အရိုအသေပြုလျက် မာနတရား ဥဒ္ဓစ္စတရားများကို ပယ်ရှားတော်မူကာ ကိုယ်တော်တိုင်က အစွယ်ကျိုးသောမြွေ, ဦးချိုကျိုးသောနွားလား, ခြေသုတ်ကြိုးဝန်းများပမာ မာန်ထောင်လွှားခြင်း ကင်းပလျက် သူတပါးကိုလည်း သည်းခံခြင်း, အကျိုးလိုလားခြင်း, သနားစောင့်ရှောက်ခြင်းများ၏ ကျေးဇူးစကားကိုသာ ချီးမွမ်းပြောဆိုလေ့ ရှိတော်မူသည်။
အလောင်းတော်သူမြတ်သည် တောထွက်ခြင်း (= နေက္ခမ္မ)ဖြင့် ပြည်စည်းစိမ် မင်းစည်းစိမ်ကို စွန့်ပယ်ကာ ရဟန်းပြုလျက် တောအရပ်၌ ဈာန်သမာပတ်ကို ဖြစ်စေပြီးလျှင် နီဝရဏတရား ငါးပါးတို့ကို ပယ်ခွါတော်မူကာ ဘဝတိုင်း ဘဝတိုင်း၌ ဖြစ်ပေါ်သမျှသော ကာမရာဂတရား မိန်းမတို့၌ မွေ့လျော်နှစ်ခြိုက်ခြင်း (= ဣတ္ထိရတိ) တရားများကို ပယ်ဖျောက်တော်မူလျက်၎င်း, သစ္စာပါရမီတော်ဖြင့် လောကကို ချွတ်ယွင်း လွဲမှားစေတတ်သော မိစ္ဆာဝါစာစကားကို ပယ်ရှားတော်မူလျက်၎င်း, ဝီရိယပါရမီတော်ဖြင့် လွန်ကဲသော ကုသိုလ်မျိုးဖြစ်သည့် သမထဝိပဿနာ ဘာဝနာလုပ်ငန်းတို့၌ မပျော်ပိုက်နိုင်ခြင်း (= အရတိတရား) ပျင်းရိခြင်း (= ကောသဇ္ဇတရား)တို့ကို ပယ်ဖျောက်၍ ကိုယ်တော်မြတ်၏ စိတ်ကို ကုသိုလ်မှုတို့၌ အမြဲတစေ ထကြွလုံ့လ
၃၃၂
ဝီရိယ ရှိစေတော်မူလျက်၎င်း- ဤဆိုအပ်ပြီးသော အစဉ်ဖြင့် ကိုယ်တော်၏ ခန္ဓာအစဉ်ကို တဘဝထက်တဘဝ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သည်ထက် စင်ကြယ်အောင် ကျင့်ကြံ အားထုတ်တော်မူခဲ့လေသည်။
ဤသို့ ဒါနစသော ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်အစုဖြင့် ထိုထို ကိလေသာတရားများကို ပယ်ရှားတော်မူသော အလောင်းတော်သူမြတ်သည် တဘဝ တဘဝမှာပင်လျှင် စင်ကြယ်အောင် ပြုပြီးသော ကိလေသာတရားတို့က တဖန်ဖြစ်လိုက်, ထိုကိလေသာတရားတို့ကို စင်ကြယ်အောင် သုတ်သင်လိုက်, တဖန် ကိလေသာ တရားတို့က (သမုစ္ဆေဒပဟာန် မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် မပယ်ရသေးသည့်အတွက်) ဖြစ်ပွါးလိုက်, အလောင်းတော် သူမြတ်ကလည်း အရှုံးမပေး အညံ့မခံပဲ မဟာကုသိုလ် မဟဂ္ဂုတ်ကုသိုလ်များဖြင့် ထိုကိလေသာတရားတို့ကို (တဒင်္ဂပဟာန် ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်တို့ဖြင့်) ပယ်ရှားသုတ်သင်လိုက်- ဤနည်းနှင်နှင် လေးအသင်္ချေ ကမ္ဘာတသိန်း ကာလတို့၌ စိတ်၏ အညစ်အကြေးဖြစ်သော ကိလေသာတရားအစုကို သုတ်သင်ချေမှုန်းလျက် အခြံအရံ ကိလေသာဗိုလ်ထုနှင့် တကွသော အဝိဇ္ဇာမောဟ ကိလေသဗိုလ်ချုပ်ကို သုတ်သင် ရှင်းလင်းတော်မူလျက်၎င်း, သဒ္ဓိန္ဒြေ ဝီရိယိန္ဒြေ သတိန္ဒြေ သမာဓိန္ဒြေ ပညိန္ဒြေ တည်းဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို တဘဝထက် တဘဝ ရင့်သန်ကြီးထွားစေလျက်၎င်း အစဉ်သဖြင့် ရဲရဲတောက် ပါရမီများကို ပွါးများကြိုးကုတ် အားထုတ်၍ ဘဝခရီးခဲကြီးကို ဖြတ်ကျော်လာခဲ့ရာ ဝေဿန္တရာမင်းဖြစ်၍ မဒ္ဒီမိဖုရားကို လှူဒါန်းခြင်းဖြင့် ဘုရားဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်သော တရားတို့ကို အပြီးအဆုံး ကျင့်သုံးတော်မူပြီးလျှင် ဘုရားဖြစ်ရန် အချိန်ကိုသာ စောင့်ဆိုင်း ငံ့မြှော်လျက် တုသိတာနတ်ပြည်၌ နတ်စည်းစိမ်ကို ခံစံကာ နေတော်မူခဲ့ခြင်း ဖြစ်လေသည်။
ဤသို့ ဒါနအစရှိသော ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်အစုဖြင့် လောဘ ဒေါသစသော ထိုထိုကိလေသာ အင်္ဂါတရားတို့ကို
၃၃၃
ပယ်ရှားသုတ်သင်ကာ ဉာဏ်ပညာ အထွတ်အထိပ်ရောက် ပြီးမြောက်ပွါးစည်သူ ဖြစ်သောကြောင့် ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်၏ သန္တာန်မှာသာ အလွန်တရာ သိမ်မွေ့နူးညံ့ နက်နဲလှစွာသော မဂ်ဉာဏ်လေးရပ်တို့ (ဆရာမကူရပဲ) ဖြစ်ပွါးလေသည်။
ထိုမှတပါးလည်း ဘုရားအလောင်းတော်သည် ဒီပင်္ကရာ မြတ်စွာသနင်း ခြေတော်ရင်းမှစ၍ လူသာမန်တို့ ပြုလုပ်ရန် ခဲယဉ်းလှသည့် ဒါနစသော ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်အစုကို ပြုလုပ်ဆည်းပူး ပွါးများ အားထုတ်ပြီးလျှင် ထိုကုသိုလ်များအတွက် တစုံတခုသော ဘဝစည်းစိမ်ကိုမျှ တောင့်တဆုပန်မှု ပြုတော်မမူခဲ့ပေ။ ကိုယ်တော်ပြုသမျှ ဒါနစသော ကောင်းမှုကုသိုလ်တို့အတွက် “ဤကောင်းမှုအစုသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်ရန်အတွက် ဥပနိဿယည်း ပစ္စည်းအထောက်အပံ့ ဖြစ်ပါစေသား”ဟူ၍သာ တောင့်တဆုပန်မှု ပြုတော်မူခဲ့လေသည်။ တပါးသောသူတို့ကား ထိုထို ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို ပြုပြီးသော် နတ်စည်းစိမ် လူ့စည်းစိမ်ကို တောင့်တဆုပန်ကြ၍ ထိုထိုဆုပန်ချက်အားလျော်စွာ လူ့စည်းစိမ် နတ်စည်းစိမ် တည်းဟူသော အကျိုးကို ရရှိခံစားကြကာ မိမိတို့ ရတိုင်း ရတိုင်းသော ကုသိုလ်ကောင်းမှု ဥစ္စာစုကို စားသုံး ဖြုန်းပစ်ကြသူများနှင့် တူလှကုန်၏။ အလောင်းတော် သူမြတ်သည်ကား ထိုသို့မပြုပဲ ကျီကြထဲ၌ စပါးအပြည့်ထည့်သွင်းကာ မသုံးမစွဲ အမြဲစောင့်ရှောက်နေသော သူကဲ့သို့ ပြုတိုင်း ပြုတိုင်းသော ကောင်းမှုကုသိုလ်အစုကို “သဗ္ဗညုတဉာဏ် အထွတ်တပ်သော မဂ်ဉာဏ်လေးရပ်၏သာ ပစ္စည်းအထောက်အပံ့ ဖြစ်စေသား”ဟု ဆုပန် တောင့်တတော်မူကာ ကောင်းစွာသိုမှီး သိမ်းဆည်း၍ ထားလေသည်၊ သို့ရကား လေးအသင်္ချေ ကမ္ဘာတသိန်းကြာ ကာလမြင့်ညောင်းအောင် ဘုရားအလောင်းတော် စုဆောင်းခဲ့သမျှသော ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်အစုသည် ယခုနောက်ဆုံး ဘုရားဖြစ်မည့် သိဒ္ဓတ္ထဘဝ၌ ဘုရားအဖြစ်တိုင်ရောက်အောင် အကျိုးပေးရန်
၃၃၄
အခွင့်ဖန်လာပြီဖြစ်သဖြင့် ကုသိုလ်တွေက အလွန်များ အကျိုးပေးရမည့် ဘဝကား တဘဝသာဖြစ်၍ အလွန်ပြည့်ကျပ် ကျဉ်းမြောင်းသကဲ့သို့ပင် ရှိချေသည်။
ဤသို့ ဘုရားဖြစ်ရန် တခုကိုသာ ရည်သန်တောင့်တခဲ့ခြင်း ပတ္ထနာစွမ်းအားဖြင့် ဘုရားဖြစ်မည့် ယခု နောက်ဆုံးဘဝ တခုထဲ၌ စုပေါင်းတိုးဝှေ့ကာ အကျိုးပေးမည့် ကုသိုလ်တရား အလွန် အားကြီးလှသောကြောင့် ဘုရားအလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်မှာ အလွန်တရာ သိမ်မွေ့နူးညံ့ နက်နဲလှစွာသော မဂ်ဉာဏ်လေးရပ်တို့ ဆရာမကူပဲ ဖြစ်ပွါးလေသည်။ ။(ဤ ဘုရားဖြစ်တော်မူခဏ်း၌ ဇိနာလင်္ကာရကျမ်းလာ ကြည်ညိုဖွယ်ရာ အချက်အလက်တို့ကို များစွာဖော်ပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။)
အလောင်းတော်သည် ကုဋေသုံးသန်းခြောက်သိန်းသော
မဟာဝဇီရဝိပဿနာတရား ပွါးတော်မူခြင်း
ရှေး၌ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအတိုင်း ဒါနစသော ပါရမီကောင်းမှု ကုသိုလ်စုဖြင့် လောဘ ဒေါသစသော ထိုထိုကိလေသာ အင်္ဂါကို ပယ်ခွါသုတ်သင်အပ်ပြီး ဖြစ်ရကား နိဗ္ဗာန်ခရီးကို ကာဆီးဖုံးကွယ်မှု ပြုလုပ်တတ်သည့် မောဟကိလေသာ ဗိုလ်ချုပ်ကိုလည်း အခြံအရံနှင့်တကွ သုတ်သင်ရှင်းလင်းပြီးဖြစ်သော ဘုရားအလောင်းတော်သည် ထိုသည့် ကဆုန်လပြည့်နေ့ မိုးသောက်ယံ (ညဉ့်၏ နောက်ပိုင်း)အချိန်၌ မဟာဝဇိရ ဝိပဿနာတရား ပွါးများ အားထုတ်တော်မူလေသည်။ အားထုတ်တော်မူပုံအမြွက်မှာ..
အာဏာခေတ်ဟုခေါ်သော စကြဝဠာတိုက်ပေါင်း ကုဋေတသိန်းတို့ရှိရာ စကြဝဠာ တတိုက်တတိုက်အတွင်း၌ ရှိနေကြသော လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ ကာလသုံးပါး၌ တကယ်စင်စစ် ဖြစ်ပွါးသော တရားအနှစ်ကို ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ စကြဝဠာ တတိုက်တတိုက်၌ လူတွေ နတ်တွေ ဗြဟ္မာတွေ မည်မျှပင် များနေစေကာမူ ပရမတ္ထ သဘာဝ ဓမ္မအစစ်အနေဖြင့် အဝိဇ္ဇာ, သင်္ခါရ(ဟူသော အတိတ်အဓွန့်ကာလ အကြောင်းတရား)၊ ဝိညာဏ်, နာမ်ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာ(ဟူသော
၃၃၅
ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်ကာလ အကျိုးတရား)၊ တဏှာ, ဥပါဒါန်, ကမ္မဘဝ(ဟူသော ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်ကာလ အကြောင်းတရား)တို့နှင့် (ဥပပတ္တိဘဝဖြစ်သော) ဇာတိ, ဇရာ+မရဏ(ဟူသော အနာဂတ်အကျိုးတရား) ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ပါးတည်းဟူသော ပရမတ္ထသဘာဝ ဓမ္မတရားကိုယ်ကို ကောင်းစွာ သိမြင်တော်မူလေသည်။
ဤစကြဝဠာတိုက်၌ ရှိနေကြသော လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ ကာလသုံးပါး၌ တကယ်စင်စစ် ဖြစ်နေသော ပရမတ္ထသဘာဝ ဓမ္မတရားကို ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ အဝိဇ္ဇာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်, နာမ်ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, ဘဝ, ဇာတိ, ဇရာ+မရဏဟူ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ပါး တရားသား (ဝိပဿနာတင်ရမည့် တရားအစု)ကို ကောင်းစွာ သိမြင်တော်မူသကဲ့သို့ ကျန်သော စကြဝဠာတိုက်တို့၌ ရှိနေကြသော လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ ကာလသုံးပါး၌ တကယ်စင်စစ် ဖြစ်နေသော ပရမတ္ထသဘာဝ ဓမ္မတရားသားကိုလည်း ဆင်ခြင်တော်မူ၏။ ထိုသို့ ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ဤစကြဝဠာတိုက်၌ ရှိနေကြသော လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့ နည်းတူပင် ပဋ္ဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ပါးစီ တည်းဟူသော ဝိပဿနာတင်ရမည့် တရားအစုကို ကောင်းစွာ သိမြင်တော်မူလေသည်။
ဤသို့ စကြဝဠာတိုက်ပေါင်း ကုဋေတသိန်း တည်းဟူသော အာဏာခေတ်အတွင်း ရှိနေကြသည့် လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ ခန္ဓာအစဉ်ဝယ် ကာလသုံးပါး၌ တကယ်စင်စစ် ဖြစ်နေသော ပရမတ္ထသဘာဝ ဓမ္မတရားသားကို စဉ်းစား ဆင်ခြင်တော်မူသော အလောင်းတော်သူမြတ်၏ ဉာဏ်တော်ဖြင့် သိမြင်အပ်သော ဝိပဿနာတင်ရမည့် တရားအစုတို့ကား အဝိဇ္ဇာပေါင်း ကုဋေတသိန်း, သင်္ခါရပေါင်း ကုဋေတသိန်း, ဝိညာဏ်, နာမ်ရုပ်, သဠာယတန, ဖဿ, ဝေဒနာ, တဏှာ, ဥပါဒါန်, ဘဝ, ဇာတိ, ဇရာ+မရဏပေါင်းလည်း ကုဋေတသိန်းစီ ဖြစ်ရကား
၃၃၆
(၁၂-ရပ်ပေါင်းလျှင်) အလောင်းတော်သူမြတ်၏ ဝိပဿနာစာရခေါ်သော (ဝိပဿနာတင်ရမည့်) တရားသားတို့မှာ ကုဋေ တသန်းနှစ်သိန်းတို့ ဖြစ်လေကုန်သည်။
အလွန်ထွေးရှုပ်၍ အခုတ်အထွင် ခဲယဉ်းလှသည့် တောအုပ်ကြီးကို ရှင်းလင်းခုတ်ထွင် သုတ်သင်သော ယောက်ျားသည် မိမိစွဲကိုင်သောဓားကို ကျောက်ပေါ်တင်၍ သွေးကာ သွေးကာ ထက်လှစွာသော မိမိဓားဖြင့် အလွန်ထွေးရှုပ်သည့် တောအုပ်ချုံပိပ္ပေါင်းအစုကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်သကဲ့သို့ မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည်လည်း တထောင့်ငါးရာ ကိလေသာတောအုပ် ချုံပိပ္ပေါင်းအစုကို ရှင်းလင်းသုတ်သင်ရန်အတွက် ကိုယ်တော်၏ လက်သုံးဖြစ်သော မဟာဝဇီရဝိပဿနာ ဉာဏ်ပညာဓားအသွား ထက်မြက်စေရန် အာနာပါန စတုတ္ထဈာန်သမာပတ် တည်းဟူသော ဓားသွေးသည့်ကျောက်၌ သွေးသွေးပြီးလျှင် (= အာနာပါန စတုတ္ထဈာန် သမာပတ်ကို ၀င်စား ဝင်စားပြီးလျှင်) ဖော်ပြရာပါ ကုဋေတသန်း နှစ်သိန်းသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တရားအစုတို့ကို တခုစီ တခုစီ အနိစ္စလက္ခဏာယာဉ် တင်၍၎င်း, ဒုက္ခလက္ခဏာယာဉ် တင်၍၎င်း, အနတ္တလက္ခဏာယာဉ် တင်၍၎င်း ဆင်ခြင် သုံးသပ်တော်မူလေသည်။
သို့ရကား ကုဋေတသန်း နှစ်သိန်းသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တရားအစုတို့၌ တခုတခုလျှင် အနိစ္စဝိပဿနာဉာဏ်, ဒုက္ခဝိပဿနာဉာဏ်, အနတ္တဝိပဿနာဉာဏ်ဟူ၍ ဝိပဿနာဉာဏ် သုံးပါးစီ သုံးပါးစီ ဖြစ်သောကြောင့် ကုဋေ တသန်းနှစ်သိန်းကို တည်၊ သုံးဖြင့်မြှောက်ပွါး၍ မဟာဝဇိရ ဝိပဿနာ ဉာဏ်တော်ပေါင်း ကုဋေ သုံးသန်း ခြောက်သိန်း ဖြစ်လေသည်။
၃၃၇
ဘုရားအလောင်းတော်တိုင်းပင်လျှင် ဘုရားဖြစ်ခါနီး၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားကို အနုလုံ ပဋိလုံအားဖြင့် သုံးသပ် ဆင်ခြင်တော်မူကြမြဲ ဓမ္မတာဖြစ်သည်။ ငါတို့မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည်လည်း ရှေးဘုရားအလောင်းတော်တို့နည်းတူပင် (ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားကို အနုလုံ ပဋိလုံ သုံးသပ် ဆင်ခြင်တော်မူသည်။ ထိုအခါ ဇာတိခေတ် စကြဝဠာတိုက်ပေါင်း လောကဓာတ်တသောင်းလုံး ရေဆုံးအောင် တုန်လှုပ်လေသည်။
မြတ်စွာဘုရား အလောင်းတော်သည် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း ဘုရားရှင်တိုင်း၏ဓမ္မတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ပါး တရားအစု၌ ကုဋေ သုံးသန်း ခြောက်သိန်းသော မဟာဝဇိရ ဝိပဿနာ သမ္မသနဉာဏ်ကို ဖြစ်စေတော်မူပြီးသောအခါ အာနာပါန စတုတ္ထဈာန်ကို တဖန် ဝင်စားတော်မူပြန်လေသည်။ (ထိုသို့ ဝင်စားတော်မူခြင်းမှာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော အထက် ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာ အသွားထက်စိမ့်သောငှါ အာနာပါန စတုတ္ထဈာန်သမာပတ် တည်းဟူသော ဓားသွေးသည့် ကျောက်ကောင်း၌ တဖန် သွေးတော်မူပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။) ထိုသို့ အာနာပါန စတုတ္ထဈာန်ကို တဖန် ဝင်စားတော်မူပြီးလျှင် (= အထက် ဝိပဿနာ ဉာဏ်ပညာ အသွားထက်အောင် သွေးတော်မူပြီးလျှင်) ထိုဈာန်မှထ၍ ခန္ဓာငါးပါး တရားအစုတို့၌ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော အထက် အထက် ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာများကို အလွယ်တကူ ဖြစ်ပွါးစေတော်မူလေသည်။
၃၃၈
ဤသို့ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် အထက်အထက်ဖြစ်သော ဝိပဿနာ ဉာဏ်ပညာများသို့ အလွယ်တကူ တက်ရောက်တော်မူခဲ့၍ နောက်ဆုံး အနုလောမဉာဏ်မြောက် ရောက်တော်မူလတ်သောအခါ ခရီးဝေးမှပြန်လာ၍ မိမိအိမ်သို့ ဝင်အံ့ဟူ၍ တံစက်မြိတ်အတွင်း ဝင်မိသော ယောက်ျားအား တံခါးဟင်းလင်းပွင့်နေသော အိမ်အတွင်း၌ တံခါးခုံတွင်ရွေ့သာ ရပ်နားမှု အလျှင်းမပြုပဲ အိမ်တွင်းသို့သာ တောက်လျှောက် ၀င်ရောက်လေသကဲ့သို့ ထို့အတူ အလောင်းတော် သူမြတ်သည်လည်း ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော ဉာဏ်စဉ်ရှစ်ပါးဖြင့် အဆင့်ဆင့် တက်ရောက်တော်မူခဲ့ရာ (နိဗ္ဗာန်မြို့နန်းအဝင်ဝ) တံခါးခုံနှင့်တူသော သစ္စာနုလောမဉာဏ်တွင်ရွေ့သာ ရပ်နားတော်မမူပဲ မဂ္ဂဝီထိစိတ်အစဉ်တွင် အဝင်အပါဖြစ်ကြသည့် ပရိကံ, ဥပစာ, အနုလုံ အမည်ရှိကြသော သစ္စာနုလောမဉာဏ် သုံးပါးတို့ဖြင့် ဒုက္ခသစ္စာ, သမုဒယသစ္စာ, နိရောဓသစ္စာ, မဂ္ဂသစ္စာဟူသော သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားတို့ကို ဖုံးလွှမ်း ကာကွယ်တတ်သည့် အဝိဇ္ဇာ မောဟတည်းဟူသော တိမ်လွှာတိမ်တိုက် မှောင်အမိုက်ကို ပယ်ရှားအပ်ပြီးလတ်သော် တိမ်စင်ကောင်းကင်၌ လဝန်းကို လင်းလင်းမြင်သည့်ပမာ ဂေါတြဘူဉာဏ်၏ အခြားမဲ့၌ ဖြစ်ပွါးသော သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော အလင်းဓာတ်ကြီးကို လင်းလင်းထင်ထင် မျက်မှောက်ပြု၍ သိမြင်တော်မူလေသည်။ (သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်စိတ် တကြိမ်ဖြစ်၍ ချုပ်ပြီးလျှင် ထို၏အခြားမဲ့၌ အကာလိက (= အခါမလင့် မဖင့်မနွှဲ အချိန်မဆွဲပဲ အကျိုးပေးခြင်း) တည်းဟူသော တရားတော်၏ ဂုဏ်တော်အတိုင်း ထိုသောတာပတ္တိမဂ်၏ အကျိုးဖြစ်သော သောတာပတ္တိဖိုလ်ဇော သုံးကြိမ်ဖြစ်၍ ချုပ်ပြီးလျှင် ဘဝင်စိတ်များ ဖြစ်လေတော့သည်။)
၃၃၉
ထိုသို့ သောတာပတ္တိမဂ်သို့ ရောက်တော်မူသောကြောင့် အလောင်းတော်သူမြတ်၏သန္တာန်၌ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသဟူသော ကိလေသာသုံးရပ်တို့ အမြစ်ပြုတ် ပယ်အပ်ပြီး ဖြစ်လေတော့သည်။ ထိုကိလေသာများ နောက်ထပ်တဖန် အလောင်းတော်သူမြတ်၏သန္တာန်၌ မဖြစ်နိုင်တော့ပြီ။
အထက်မဂ်ဖိုလ်တို့ကို ရတော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်တော်မူခြင်း
ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်သည် သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ်ကို ရရှိတော်မူပြီးသောအခါ-
မဂ်,ဖိုလ်,နိဗ္ဗာန်၊ ပယ်-ကြွင်းကျန်၊ နှစ်တန် ကိလေသာ။
အစဉ်သမှု၊ အမြင်ရှု၊ ငါးခု ပစ္စဝေက္ခဏာ-
ဟူသောအတိုင်း (၁) ရှေးဦးစွာ သောတာပတ္တိမဂ်ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည်၊ (၂) ထို့နောက် ထိုသောတာပတ္တိမဂ်၏ အကျိုးဖြစ်သော သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည်။ (၃) ထို့နောက် ထိုမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည်၊ (၄) ထို့နောက် ထိုသောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ကိလေသာတို့ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည်၊ (၅) ထို့နောက် ထိုသောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့် မပယ်ရသေးပဲ ကြွင်းကျန်နေသည့် ကိလေသာတို့ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည်။ (ဤသို့ ဆင်ခြင်သည့်ဉာဏ်တော် ငါးပါးကို ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တော် ငါးပါးဟူ၍ ခေါ်သည်။)
ထိုသို့ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တော် ငါးပါးဖြင့် သောတာပတ္တိမဂ်, သောတာပတ္တိဖိုလ်, ထိုမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်, ထိုမဂ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ကိလေသာ, ထိုမဂ်ဖြင့် မပယ်အပ်သေးပဲ ကြွင်းကျန်သော ကိလေသာ ဤတရားငါးပါးကို ဆင်ခြင်တော်မူပြီးသောအခါ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် တဖန် ထပ်၍ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်များကို ပွါးများ
၃၄၀
အားထုတ်တော်မူပြန်လတ်သည်တွင် မကြာမီပင် နှစ်ဆင့်မြောက်ဖြစ်သည့် သကဒါဂါမိမဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူလေသည်။ ထို သကဒါဂါမိမဂ်ဖြင့် ရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသော ကာမရာဂကိလေသာ, ရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသော ဗျာပါဒ (= ဒေါသ) ကိလေသာတို့ကို အမြစ်ပြုတ် ပယ်တော်မူသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ (မီးဖြင့် အကျွမ်းဖုတ်မြှိုက်အပ်သော မျိုးစေ့ကဲ့သို့) ရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသော ကာမရာဂကိလေသာ အနုသယဓာတ်, ရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသော ဗျာပါဒ (= ဒေါသ) ကိလေသာ အနုသယဓာတ်တို့ အကြွင်းမဲ့ ပြတ်လေတော့သည်။
ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်သည် သကဒါဂါမိမဂ်ဖိုလ်ကို ရရှိတော်မူပြီးသောအခါ ရှေးနည်းအတူ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တော် ဇောဝါရငါးမျိုးတို့ဖြင့် သကဒါဂါမိမဂ်, သကဒါဂမိဖိုလ်, ထိုမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အာရုံဖြစ်သောနိဗ္ဗာန်, ထိုမဂ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ကိလေသာ, ထိုမဂ်ဖြင့် မပယ်အပ်သေးပဲ ကြွင်းကျန်သော ကိလေသာ ဤတရားငါးပါးတို့ကို ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် တဖန် ထပ်၍ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော ဝိပဿနာ ဉာဏ်စဉ်များကို ပွါးများ အားထုတ်တော်မူပြန်လတ်သည်တွင် မကြာမီပင် သုံးဆင့်မြောက်ဖြစ်သည့် အနာဂါမိမဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူလေသည်။ ထိုအနာဂါမိမဂ်ဖြင့် သိမ်မွေ့သော ကာမရာဂ ကိလေသာနှင့် သိမ်မွေ့သော (= ဒေါသ) ကိလေသာတို့ကို အမြစ်ပြတ် ပယ်တော်မူသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အလောင်းတော် သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ ဝါသနာအဓာတ်နှင့်တကွ သိမ်မွေ့သော ကာမရာဂကိလေသာ အနုသယဓာတ်, သိမ်မွေ့သော ဗျာပါဒ (= ဒေါသ) ကိလေသာ အနုသယဓာတ်တို့ အကြွင်းမဲ့ ပြတ်လေတော့သည်။
ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်သည် အနာဂါမိမဂ်ဖိုလ်ကို ရရှိတော်မူပြီးသောအခါ ရှေးနည်းအတူ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တော် ဇောဝါရငါးမျိုးတို့ဖြင့် အနာဂါမိမဂ်ကို၎င်း, အနာဂါမိဖိုလ်ကို၎င်း,
၃၄၁
ထိုမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို၎င်း, ထိုအနာဂါမိမဂ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ကိလေသာတို့ကို၎င်း, ထိုအနာဂါမိမဂ်ဖြင့် မပယ်အပ်သေးပဲ ကြွင်းကျန်သော ကိလေသာတို့ကို၎င်း ဆင်ခြင်တော်မူပြီးလျှင် တဖန်ထပ်၍ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော ဝိပဿနာ ဉာဏ်စဉ်များကို ပွါးများ အားထုတ်တော်မူပြန်လတ်သည်တွင် မကြာမီပင် လေးဆင့်မြောက်ဖြစ်သော အရဟတ္တမဂ်, အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူလေသည်။ ထိုအရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ရူပရာဂကိလေသာ, အရူပရာဂကိလေသာ, မာနကိလေသာ, ဥဒ္ဓစ္စကိလေသာ, အဝိဇ္ဇာကိလေသာ တည်းဟူသော ကျန်သေးသည့် ကိလေသာတို့ကို ဝါသနာအငွေ့အသက်ပါမကျန် အမြစ်ပြုတ် ပယ်တော်မူသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ ဝါသနာအငွေ့အသက်နှင့်တကွ တထောင့်ငါးရာ ကိလေသာတရား အနုသယဓာတ် ခုနစ်ရပ်တို့ အကြွင်းမဲ့ ပြတ်လေတော့သည်။
(ဤ အရဟတ္တမဂ်ဖိုလ်ကို ရပြီးသောအခါ အရဟတ္တမဂ်ကို၎င်း, အရဟတ္တဖိုလ်ကို၎င်း, ထိုမဂ်ဖိုလ်တို့၏ အာရုံဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို၎င်း, ပယ်အပ်ပြီးသော ကိလေသာတို့ကို၎င်း အသီးအသီး ဆင်ခြင်သည့် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တော် ဇောဝါရလေးမျိုးတို့ ဖြစ်ပြန်လေသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တော်များကို ပေါင်းလတ်သည်ရှိသော် သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ်ကို ရပြီးသောအခါ၌ ငါးပါး, သကဒါဂါမိမဂ်ဖိုလ်ကို ရပြီးသောအခါ၌ ငါးပါး, အနာဂါမိမဂ်ဖိုလ်ကို ရပြီးသောအခါ၌ ငါးပါး, အရဟတ္တမဂ်ဖိုလ်ကို ရပြီးသောအခါ၌ လေးပါး- ဤသို့အားဖြင့် တဆယ့်ကိုးပါး ဖြစ်သတည်း၊ ဤပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် တဆယ့်ကိုးတန်ကိုပင်လျှင် ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန ဂုဏ်ကျေးဇူးဟူ၍ ခေါ်ဆိုသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အရာဝယ် အရဟတ္တမဂ်ကို ရပြီးသောအခါ၌ ကြွင်းကျန်သော ကိလေသာဟူ၍ မရှိတော့ရကား ထိုကြွင်းကျန်သော ကိလေသာကို ဆင်ခြင်သည့် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်လည်း မဖြစ်တော့၍ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် လေးပါးသာလျှင် ရလေတော့၏။)
၃၄၂
လူသုံးပါး၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူခြင်း
ဘုရားအလောင်းတော်သူမြတ်သည် အရဟတ္တမဂ်၏ အခြားမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူလျှင်ပင် အလွန်စင်ကြယ်သော စိတ်အစဉ် ရှိတော်မူလျက် ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော်လေးပါး, အသာဓာရဏဉာဏ်တော် ခြောက်ပါး, ဗုဒ္ဓဉာဏ်တော် တဆယ့်လေးပါး, အာဝေဏိကဂုဏ်တော် တဆယ့်ရှစ်ပါး, ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော် လေးပါး အစရှိသော မြတ်စွာဘုရားရှင်တို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်များနှင့်တကွ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကိုပါ ရတော်မူ ရောက်တော်မူကာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ သုံးလောကထွတ်ထား ဘုရားဖြစ်တော်မူလတ်သတည်း။ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရတော်မူသည်နှင့် တပြိုက်နက် နေအရုဏ်လည်း တက်လေတော့သည်။ (သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရတော်မူခြင်းကိုပင် မြတ်စွာဘုရားဖြစ်ခြင်းဟု ခေါ်ဆိုသည်။)
မြတ်စွာဘုရား၏ ဝိသုဒ္ဓိခုနစ်ပါး
ဤအရာ၌ ဗုဒ္ဓဝင်အကြောင်းအရာစကားကို အကြားဖြတ် တန့်ရပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ဝိသုဒ္ဓိခုနှစ်ပါး (= နိဗ္ဗာန်ရောက်အောင် ပို့ဆောင်သည့် ရထားကြီးခုနစ်စီး)တို့ကို သိသာရုံ ရေတွက် ထုတ်ဖော် ပြဆိုဦးအံ့။
(၁) သီလဝိသုဒ္ဓိ
ဘုရားအလောင်းတော်သည် အနော်မာမြစ်ကမ်း၌ ရပ်နားတော်မူကာ ရဟန်းပြုပြီးလျှင် ဒုစရိုက်တို့မှ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း (= သံဝရသီလ)ကို ဆောက်တည်မှု ပြုတော်မူခဲ့လေသည်။ ထိုသံဝရသီလဟူသည်မှာ.. သူ့အသက်ကို သတ်ဖြတ်မှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, အရှင်သည် ကိုယ်နှုတ်ဖြင့် မပေးအပ်သော သူတပါးဥစ္စာကို ခိုးဝှက် လုယက် ယူငင်မှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, ကာမမှုတို့၌ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ ပြုကျင့်မှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း (= မမြတ်သော မေထုန်ကြီးငယ်အမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း), မမှန်သောစကားကို ပြောကြားမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, ဂုံးတိုက်စကား
၃၄၃
ပြောကြားမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, ကြမ်းတမ်းသောစကား (= ဆဲရေးစကားစသည်)ကို ပြောကြားမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, ပြိန်ဖျင်းသော စကား (= အကျိုးမရှိသော စကား)ကို ပြောကြားမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, မကောင်းယုတ်မာသော အသက်မွေးမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းအားဖြင့် ရှစ်ပါးသော အာဇီဝဋ္ဌမကသီလပင် ဖြစ်၏။
ဣန္ဒြေခြောက်ပါး တံခါးကြီးခြောက်ပေါက်ကို လုံခြုံစွာ ထိန်းသိမ်းမှုတည်းဟူသော ဣန္ဒြိယသံဝရသီလမှာလည်း ပုထုဇဉ် သာမန်လူများကဲ့သို့ အသစ်ကြိုးကုတ် ပြုပြင်အားထုတ်ရန်မလို၊ ပင်ကိုယ်ကပင် ပြီးစီးပြီးသား ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်စည်း ထိန်းသိမ်းပြီးသား ဖြစ်တော်မူ၏။ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလဖြင့်ပင် အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလလည်း ပြီးစီးပြီးသား ဖြစ်တော်မူ၏။
ပစ္စည်းလေးပါးဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည့် ကိလေသာတရားတို့ကို ပယ်ရှားဘို့ရန် ကျင့်ကြံအားထုတ် ဆင်ခြင်ရသော ပစ္စယသန္နိဿိတသီလအတွက်လည်း အထူးအားထုတ်ဖွယ် မလို၊ တောထွက်တော်မူခါနီးကပင် ပစ္စည်းနှင့်စပ်သည့် တဏှာလောဘ အဦးချီသော အကုသိုလ်ကိလေသာစုကို တဒင်္ဂပဟာန် အနေအားဖြင့် ပယ်ရှားပြီး ဖြစ်တော်မူသည်၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်ကား အနုသယ (= ကိလေသာမျိုးစေ့ ဓာတ်)ကိုသာ ပယ်သတ်မှု ပြုအပ်လေသည်။ ဤကား အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သီလဝိသုဒ္ဓိတည်း။
(၂) စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ
အာဠာရဂိုဏ်းဆရာကြီး ဥဒကဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့၏ အထံ၌ နေစဉ်အခါ ဖြစ်ပွါးစေခဲ့သော သမာပတ်ရှစ်ပါး လောကီအဘိညာဏ် ငါးပါးတို့မှာ ဒုက္ကရစရိယာ ခြောက်နှစ်ကြာ ကျင့်သုံးစဉ်ကာလအတွင်း မပွါးများ မလေ့လာ မသုံးစွဲအပ်သောကြောင့် (အသုံးမပြုသော ရွှေခွက်ကြီးများပမာ) အညစ်အကြေး စွဲကပ်သည့်အလား မသန့်မရှင်း မှေးလျက် မှိန်လျက် ရှိကြကုန်၏၊
၃၄၄
ဘုရားဖြစ်မည့်နေ့၌ သုဇာတာ သူဌေးကတော် လှူအပ်သည့် ဃနာနို့ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးတော်မူပြီးလျှင် အင်ကြင်းတော၌ နေ့သန့် နေတော်မူသောအခါ ထိုသမာပတ်ရှစ်ပါး အဘိညာဏ် ငါးပါးတို့ကို (အညစ်အကြေးစွဲကပ်သော ရွှေခွက်ကို ဆေးကြောသုတ်သင်သည့်ပမာ) တဖန်ထပ်၍ ဖြစ်စေတော်မူသောအားဖြင့် သန့်ရှင်း စင်ကြယ်စေတော်မူသည်။ ဤသမာပတ်ရှစ်ပါး အဘိညာဏ်ငါးပါး တရားများသည် အလောင်းတော် သူမြတ်၏ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပေ၏။
(၃) ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ
ထို့နောင်မှ အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ထိုနေ့ညနေချမ်းအခါ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ ကြွရောက်၍ အပရာဇိတပလ္လင်၌ သီတင်းသုံး နေထိုင်တော်မူကာ နေမဝင်မီ ဒေဝပုတ္တမာရ်ကို အောင်တော်မူ၍ ညဉ့်ဦးယံ (= ညဉ့်၏ ပဌမပိုင်းအချိန်)ဝယ် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေပြီးစေလျက် ရှေး၌ ဆိုအပ်ခဲ့ ပြီးသည့်အတိုင်း နာမ်ရုပ်နှစ်ပါးတို့၏ ဖြစ်ဟန်ကို ကောင်းစွာသိမြင်၍ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ နှစ်ဆယ်ကို ဖျောက်ပယ် ဖြိုခွဲတော်မူခဲ့လေသည်။ ဤကား အလောင်းတော်သူမြတ်၏ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိပေတည်း။
(၄) ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ
ထို့နောင် မဇ္ဈိမယံ (= ညဉ့်၏ အလယ်ပိုင်းအချိန်)၌ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဏ်လျှင် အခြေခံရှိသော ယထာကမ္မူပဂဉာဏ်တော်ဖြင့် ကံအားလျော်စွာ လားရောက်ကြသော သတ္တဝါတို့ကို ရှုမြင်လျက် ကံနှင့် ကံ၏အကျိုးတရားတို့ကို ပြတ်သားရှင်းလင်းစွာ မျက်မှောက်ပြု သိမြင်တော်မူသဖြင့် ယုံမှားခြင်းများ ကင်းစင်သွားလေသည်။ ဤကား အလောင်းတော်သူမြတ်၏ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိပေတည်း။
(၅) မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒသနဝိသုဒ္ဓိ
(နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို သိသောဉာဏ်ကို မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိဟူ၍ ခေါ်၏။)
၃၄၅
အလောင်းတော်သူမြတ်သည် ပစ္ဆိမယံ (= ညဉ့်၏ နောက်ပိုင်းအချိန်)၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ရပ်ဝယ် ဉာဏ်တော်ကို သက်စေပြီးသော် ကလာပသမ္မသနဉာဏ်မှစ၍ အနိစ္စာနုပဿနာ ဒုက္ခာနုပဿနာ အနတ္တာနုပဿနာစသော အနုပဿနာ ခုနစ်ပါးကို အခြေခံပြုကာ ရုပ်နာမ်ဓမ္မတို့၏ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုမြင်သည့် ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို ဖြစ်စေတော်မူလေသည်။ ထိုအခါ အလောင်းတော်သူမြတ်အား အရောင် အလင်း အစရှိသော ဝိပဿနုပက္ကိလေသ (= ဝိပဿနာညစ်ညူးကြောင်း) တရားတို့ ဖြစ်ပွါး၍ လာလေသည်။
မြတ်စွာဘုရား၏ အရောင်အလင်းမှာ တပါးသောသူတို့၏ အရောင်အလင်းကဲ့သို့ တကွက်တကွင်း တစိတ်တဒေသသာ လင်းသည်မဟုတ်ချေ၊ စင်စစ်သော်ကား အလွန်ထက်မြက်လှစွာသော (ရှေးဖော်ပြရာပါ) မဟာ၀ဇိရဝိပဿနာ ဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ကိုယ်တော်နှင့်တကွ အတိုင်းမသိသော သတ္တဝါတို့သန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်၍နေသော တေကာလိက တရားသားအစုကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အင်္ဂါ တဆယ့်နှစ်ရပ်အနေဖြင့် အကျဉ်းချုပ်ဉာဏ်ဖြင့် ယူပြီးလျှင် တဖန် ထိုပစ္စသမုပ္ပါဒ် အင်္ဂါတဆယ့်နှစ်ရပ်သော တရားသားတို့ကို နာမ်ရုပ်အနေအားဖြင့် နှစ်ဖို့နှစ်စုထားပြီးလျှင် ထိုနာမ်ရုပ်တရားတို့ကို ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ဖြင့် ရှုပွါးတော်မူသော အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ ဝီရိယလည်း အလွန် အားကောင်းလှ၏။ သတိလည်း အလွန်ထင်လင်းလှ၏၊ စိတ်တော်လည်း အလွန်တည်ကြည်လှ၏၊ ထို့ကြောင့် ပညာလည်း အလွန် ထက်မြက်လှ၏၊ သဒ္ဓါတရားလည်း အားကောင်းလှ၏၊ ကိုယ်စိတ်၏ ချမ်းသာခြင်း သုခတရား, ငြိမ်းအေးခြင်း ပဿဒ္ဓိတရားတို့ တဖွားဖွားဖြစ်လျက် ရှိကြ၏၊ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတရားတို့၌ လျစ်လျူရှုတတ်သော ဝိပဿနုပေက္ခာခေါ်သည့် တတြမဇ္ဈတ္တတာ စေတသိက်လည်း အလွန်အားကောင်းလျက် ရှိ၏၊ ယင်းသို့ သုခ-ပဿဒ္ဓိ အစရှိသော တရားတို့ဖြင့် ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့အပ်သော စိတ်ရှိသော အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌
၃၄၆
(၁) မွေးညှင်းရွှင်ပျ ကြက်သီးထစေနိုင်သော = ခုဒ္ဒိကာပီတိ၊ (၂) ခဏခဏ လျှပ်စစ်ပြက်သကဲ့သို့ ဖြစ်ပွားသော = ခဏိကာပီတိ၊ (၃) သမုဒြာကမ်းကို လှိုင်းတံပိုး ရိုက်ခတ်သည့်ပမာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းသို့ ချဉ်းနင်း သက်ဝင် သက်ဝင်၍ ပျက်ပျက်သွားသော = ဩက္ကန္တိကာပီတိ၊ (၄) ထို့ထက် အားကြီးစွာ ခန္ဓာကိုယ်ကို ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်စေနိုင်လောက်အောင် ပမာဏကြီးမားသော = ဥဗ္ဗေဂါပီတိ၊ (၅) ဂွမ်းဝါနုကို ဆီစိမ်ဘိသကဲ့သို့ တကိုယ်လုံးအပြည့် နှံ့၍တည်သော = ဖရဏာပီတိ၊ ဤပီတိငါးမျိုးလည်း တဖြိုးဖြိုးဖြစ်လျက် ရှိကြ၏။ နှလုံးတော်, သွေးတော်, မျက်စိ, နား, နှာစသော ဣန္ဒြေတော်တို့လည်း အလွန် ကြည်လင်လှ၏။
ထို့ကြောင့် ကိုယ်တော်မြတ်မှ အရောင်အလင်းတို့ ထွက်ကုန်လျက် အောက်အရပ်မျက်နှာ မြေထု ရေထု လေထုတို့ကို ရွှေရောင်အဆင်း ဝါဝင်းအောင် ပြုကြ၍ အောက် အဇဋာကာသ ဟင်းလင်းအပြင်သို့ သက်ဝင်ပြေးသွားကြလေသည်၊ အထက်အရပ်၌လည်း ဘဝဂ်တိုင်အောင် ရွှေရောင်အဆင်း ဝါဝင်းအောင် ပြုကြ၍ အထက် အာကာသကောင်းကင် ဟင်းလင်းအပြင်သို့ သက်ဝင်ပြေးသွားကြလေသည်။ ဖီလာ အရပ်မျက်နှာအားဖြင့်လည်း လောကဓာတ် စကြဝဠာ တိုက်တသောင်း ထွန်းလင်းစေလျက် အနန္တစကြဝဠာအနှံ့ ပြေးသွားကြလေသည်။ (ထိုသို့ ဝိပဿနာညစ်ညူးကြောင်း တရားများ ဖြစ်လာသောအခါ မလိမ္မာသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်များသည် ထိုဝိပဿနာညစ်ညူးကြောင်း တရားများကိုပင် မဂ်ပဲ ဖိုလ်ပဲဟု အထင်ကပ်ကာ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို စွန့်လွှတ်၍ ထိုဝိဿနာညစ်ညူးကြောင်း တရားတို့ကိုပင် သာယာတပ်မက်၍ နေတတ်ကြ၏။) ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်သည် ထိုပဿနာညစ်ညူးကြောင်း တရားများ ကိုယ်တော်၏သန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသောအခါ “ဤတရားများသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တို့ကို ရဖို့ရန် လမ်းကြောင်း မဟုတ်ကြကုန်၊ ဝိပဿနာညစ်ညူးကြောင်းများသာ ဖြစ်ကြ၏။ ငါ အားထုတ်ရင်းဖြစ်သော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်
၃၄၇
စသည်တို့သာ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တို့ကိုရရန် လမ်းကောင်းဧကန် စင်စစ်မှန်ကုန်၏”ဟု စဉ်းစားဆင်ခြင် သိမြင်တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တော်၏ စိတ်တော်ကို ဝိပဿနာညစ်ညူးကြောင်း တရားတို့၌ တဝဲလယ်လယ် တာတွယ်ငြိကပ်ခွင့်ကို အလျှင်းမပေးပဲ ဝိပဿနာအာရုံသို့ ရှေးရှူညွတ်စေတော်မူသည်။
ဤသို့ အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ ဝိပဿနာညစ်သွားကြောင်းတရားတို့ အများနည်းတူ ဖြစ်ပွါးလာသောအခါ ထိုတရားတို့၌ သာယာတပ်မက်သည့် နိကန္တိခေါ် သိမ်မွေ့လှစွာသော တဏှာလောဘကို ဖြစ်ခွင့်မပေးပဲ ဤတရားစုသည် ဗောဓိရောက်ကြောင်း လမ်းကောင်းများ မဟုတ်ကြ၊ ဝိပဿနာညစ်ညူးကြောင်းမျှသာ ဖြစ်ကြ၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသည်သာလျှင် ဗောဓိရောက်ကြောင်း လမ်းကောင်းဧကန် စင်စစ်မှန်၏ဟု ပိုင်းခြားသိမြင် စင်ကြယ်စွာသော ဉာဏ်အထူးသည် အလောင်းတော်သူမြတ်၏ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိမည်၏။
(၆) ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနှင့်
(၇) ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ
အလောင်းတော်သူမြတ်၏ သန္တာန်၌ဖြစ်သော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစ အနုလောမဉာဏ် တိုင်အောင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်တော် ကိုးပါးသည် ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိမည်၏။ အလောင်းတော်သူမြတ် ရရှိအပ်သော အရိယမဂ်လေးပါးတို့သည် ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိမည်၏။
၃၄၈
ဤသို့လျှင် ဖော်ပြရာပါ ဝိသုဒ္ဓိခုနစ်ပါး တရားမြတ် အဆင့်ဆင့်သည် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း လမ်းကောင်းလမ်းမှန် ဖြစ်ပေ၏။ ကာလသုံးပါး၌ ပွင့်တော်မူပြီး ပွင့်တော်မူဆဲ ပွင့်တော်မူကြလတံ့သော ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရိယာသာဝကတို့သည်၎င်း, (အောက်ထစ်ပိုင်းခြား အယုတ်အားဖြင့်) တစပဉ္စကကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းပွါးများ၍ အရိယမဂ်ကို ရကြသော ပုဂ္ဂိုလ်သူမြတ်တို့သည်၎င်း, မြတ်စွာဘုရား ကိုယ်တော်မြတ်ကြီး ကျောင်းတော်မှာနေရင်းကပင် ကိုယ်တော်ရောင်လွှတ်ကာ ကိုယ်တော်ကို ထင်စွာပြ၍ ဟောကြားအပ်သည့် (= ဩဘာသ)ဂါထာကို ကြားနာရ၍ အရိယမဂ်ကို ရတော်မူကြသော ပုဂ္ဂိုလ်သူမြတ်များသည်၎င်း ဤဝိသုဒ္ဓိခုနစ်ပါး တရားမြတ် အဆင့်ဆင့်ဖြင့်သာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုတော်မူကြလေသည်။
မေးဖွယ် ရှိပြန်သည်ကား.. ကာလသုံးပါး၌ ဖြစ်ထွန်း ပွင့်ပေါ်တော်မူကြသည့် ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရိယာသာဝက အားလုံးတို့သည်ပင် ဤဝိသုဒ္ဓိခုနစ်ပါး တရားမြတ် အဆင့်ဆင့်ဖြင့်သာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုကြရသည်ချည်း ဖြစ်ကြသော် အလုံးစုံသော ထိုအရှင်သူမြတ်တို့သည် တထပ်တည်း တူညီကြလေရာသည် မဟုတ်လော၊ အဘယ့်ကြောင့် ဤသူကား ဘုရား, ဤသူကား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ, ဤသူကား အဂ္ဂသာဝက, ဤသူကား မဟာသာဝက, ဤသူကား ပကတိသာဝကဟူ၍ ကွဲပြားခြားနားမှု ရှိရသနည်းဟု မေးဖွယ်ရှိ၏။
အဖြေကား.. ဝိသုဒ္ဓိခုနစ်ပါး တရားမြတ်အဆင့်ဆင့်ဖြင့်သာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုကြရသည်ချည်း ဖြစ်ကြသော်လည်း ပညာချင်း မတူထူးပြား ခြားနားမှု, အကျင့်ပဋိပဒါချင်း မတူထူးပြား ခြားနားမှု, သဒ္ဓါတရားချင်း မတူထူးပြား ခြားနားမှု, အလိုအဇ္ဈာသယဓာတ်ချင်း မတူထူးပြား ခြားနားမှုဟူသော အခြေခံ အကြောင်းတရားတို့ မတူထူးပြား ခြားနားမှု ရှိလေသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာတသိန်းကြာ (သို့မဟုတ်) ထို့ထက်အလွန်ဖြစ်စေ၊ (သို့မဟုတ်) ထို့အောက် ယုတ်လျော့၍ ဖြစ်စေ မိမိ၏
၃၄၉
သဒ္ဓါခွန်အား ပညာခွန်အား စွမ်းပကားအားလျော်စွာ ပါရမီတို့ကို ဖြည့်ကျင့်၍ သုတမယဉာဏ်ဖြင့် (သူတပါးထံမှ တရားကို ကြားနာရ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ရောက်ကြသော အရှင်မြတ်တို့သည် ပကတိသာဝက၊ မဟာသာဝကတို့ မည်ကြလေသည်။
တသင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတသိန်းကြာ (သို့မဟုတ် ထို့ထက်အနည်း ငယ်ပို၍ ဖြစ်စေ၊ ထို့ အောက် အနည်းငယ် ယုတ်လျော့၍ဖြစ်စေ) ပါရမီတို့ကို ဖြည့်ကျင့်၍ သုတမယဉာဏ်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ရောက်ကြသော အရှင်မြတ်တို့သည် အဂ္ဂသာဝကတို့ မည်ကြလေသည်။
နှစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတသိန်း ပါရမီတို့ကို ဖြည့်ကျင့်၍ အလိုလိုသိသော သယမ္ဘူဉာဏ်ဖြင့် (သူတပါးထံ တပည့်မခံရပဲ) အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ရောက်ကြပြီးလျှင် သူတပါးတို့ကိုကား မဂ်ပေါက်ဖိုလ်ပေါက် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကောင် တရားပြ ချေချွတ်နိုင်စွမ်း မရှိကြသော အရှင်မြတ်တို့သည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ မည်ကြလေသည်။
(အောက်ထစ်ပိုင်းခြား အယုတ်အားဖြင့်) လေးအသင်္ချေ ကမ္ဘာတသိန်းကြာ ပါရမီတော်တို့ကို ဖြည့်ကျင့်၍ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအလောင်း, သာဝကအလောင်းတို့၏ ဖြည့်ကျင့်ခြင်းငှါ အရာမဟုတ်သည့် စွန့်ခြင်းကြီး ငါးပါးတို့ကို ရဲရဲကြီး ပြုတော်မူကြကာ ဆရာမကူ သယမ္ဘူမှန် မိမိအလိုလိုသိသော သယမ္ဘူဉာဏ်ဖြင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ် အထွတ်တပ်သည့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူကြပြီးလျှင် ထိုထိုဝေါဟာရတို့၌ သူမတူတန် ကျွမ်းကျင် လိမ္မာတော်မူကြလျက် အထူးထူးသော နည်းတို့ဖြင့် သိမ်မွေ့နက်နဲစွာသော ပါဠိ၏နက်နဲခြင်း, အနက်၏နက်နဲခြင်း, ဒေသနာ၏ နက်နဲခြင်း, ထိုးထွင်း၍သိမှု ဉာဏ်ပညာ၏ နက်နဲခြင်း တည်းဟူသော နက်နဲခြင်းလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသည့် တရားဒေသနာကို သတ္တဝါတို့၏ အလိုအဇ္ဈာသယနှင့် ကိုက်ညီအောင် ဟောပြ၍ ဝေနေယျတို့အားလည်း မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရောက်အောင် ပို့ဆောင်နိုင်ကြ မှီခိုကိုးစား အားထားရာ ဖြစ်တော်မူကြသည့် အတုလပုဂ္ဂိုလ်
၃၅၀
အရှင်သူမြတ်တို့သည် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ သုံးလောကထွတ်ထား သဗ္ဗညုမြတ်စွာဘုရားတို့ မည်တော်မူကြလေသည်။ ဤ ငါတို့ ဘုရားအလောင်းတော် အရှင်သူမြတ်သည်လည်း ဤသို့သောသဘော ရှိတော်မူသည်ဖြစ်ရကား သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ သုံးလောကထွတ်ထား အတုမရှိသော မြတ်စွာဘုရား ဖြစ်တော်မူလေသည်။ (ဤကား အဖြေတည်း။)
ဘုရားဖြစ်တော်မူသောအခါ များစွာသော အံ့ဩဖွယ်တို့
ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း
ဤသို့ ဘုရားအလောင်းတော် သူမြတ်သည် လောကဓာတ် စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်းကို ရိုက်ညောင်းတုန်ခတ် ပဲ့တင်ထပ်စေလျက် နေအရုဏ်စက် တက်လတ်သောအချိန်၌ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ရရှိ၍ လူသုံးပါး၌ ဘုရားစင်စစ် ဖြစ်တော်မူသောအခါ လောကဓာတ် စကြဝဠာတိုက်ပေါင်း တသောင်းလုံး အလှဆုံး တန်းဆာဆင်ပြီးသား ဖြစ်၍နေပုံမှာ..
အရှေ့ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ စိုက်ထောင်အပ်သော တံခွန်ကုက္ကားတို့၏ အရောင်များသည် အနောက်ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ ခိုက်လျက် တည်ကုန်၏။ ထို့အတူ အနောက်ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ စိုက်ထောင်အပ်သော တံခွန်ကုက္ကားတို့၏ အရောင်များသည်လည်း အရှေ့ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ ခိုက်လျက် တည်ကုန်၏၊ တောင်အရပ်ဖျား စကြဝဠာ အနားရေး၌ စိုက်ထောင်အပ်သော တံခွန်ကုက္ကားတို့၏ အရောင်များသည် မြောက်အရပ်ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ ခိုက်လျက်တည်ကုန်၏။ မြောက်အရပ်ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ စိုက်ထောင်အပ်သော တံခွန်ကုက္ကားတို့၏ အရောင်များသည်လည်း တောင်အရပ်ဖျား စကြဝဠာအနားရေး၌ ခိုက်လျက် တည်ကုန်၏။ မြေအပြင်၌ စိုက်ထောင်အပ်သော တံခွန်ကုက္ကားတို့၏ အရောင်များသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်ကို ခိုက်လျက် တည်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာပြည်၌ ဖွဲ့ယှက်အပ်သော တံခွန်ကုက္ကားတို့၏ အရောင်များသည်လည်း မြေပြင်ကိုခိုက်လျက် တည်ကုန်၏။
၃၅၁
စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်းတို့၌ အပွင့်ပွင့်သော သစ်ပင်အမျိုးမျိုးတို့သည်လည်း ရာသီမလင့် တပြိုင်နက်တည်း ပွင့်ကြကုန်၏၊ အသီးသီးသော သစ်ပင်အမျိုးမျိုးတို့သည်လည်း ရာသီမလင့် တပြိုင်နက်တည်း အခိုင်လိုက် အပြွတ်လိုက် သီးကြကုန်၏။ ပင်စည်ပန်း အခက်ပန်း နွယ်ပန်းတို့လည်း အဆန်းတကြယ် ပွင့်ကြကုန်၏။ ကောင်းကင်မှလည်း အပင်ကိုမမြင်ရပဲ ပန်းခိုင်များ တွဲလျားကျလျက် ရှိကုန်၏၊ အောက်မြေအလွှာ ကျောက်ဖျာကြီးများကို ဖောက်ခွဲ၍ အဆင့်ဆင့် ခုနစ်ထပ်စီ ခုနစ်ထပ်စီ အရွက်မပါ အရိုးနှင့် ပဒုမာကြာပန်းတို့လည်း အဆန်းတကြယ် ပွင့်ပေါ်လာကြကုန်၏။ သို့ရကား ဇာတိခေတ် လောကဓာတ် စကြဝဠာပေါင်း တိုက်တသောင်းသည် ထိုအချိန်၌ မြေတသိမ့်သိမ့် တငြိမ့်ငြိမ့် တုန်လှုပ်လျက် ရှိသဖြင့် အလုံးပြုကာ ပစ်လွှင့်အပ်သော ပန်းလုံးကြီးကဲ့သို့၎င်း, အစီအလျဉ် အစဉ်သင့်စွာ ခင်းထားအပ်သည့် ပန်းမွေ့ရာအခင်းကြီးကဲ့သို့၎င်း ဖြစ်၍နေလေ၏။
ထိုမှတပါးလည်း ဘုရားအလောင်းတော် ဖွားမြင်တော်မူသော အခဏ်း (စာမျက်နှာ-၄၅)၌ ပြဆိုအပ်ခဲ့သော နိမိတ်ကြီး သုံးဆယ့်နှစ်ပါးတို့လည်း ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ကြကုန်၏။
ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူခြင်း
ဤသို့ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်နှင့်တကွ ဘုရာ့ဘုန်းဂုဏ် အလုံးစုံတို့ကို ပြည့်စုံစွာ ရရှိတော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည်-
“ငါသည် ကြီးစွာသော သံသရာဝဋ်ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ရလေပြီတကား၊ ငါသည် အလွန်မြတ်လှစွာသော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ သုံးလောကထွတ်ထား ဘုရားအဖြစ်ကို ရအပ်လေပြီတကား၊ ကြီးစွာသော အောင်ပွဲသဘင်ကို ဆင်ယင် ကျင်းပအပ်ခဲ့လေပြီတကား၊ ငါသည် လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါအပေါင်းကို တရားဟော၍
၃၅၂
ဘဝသုံးပါးတည်းဟူသော အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်စေခြင်းငှါလည်း စွမ်းနိုင်သူ ဖြစ်၏”–
ဟူ၍ စဉ်းစားဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။
ထိုသို့ စဉ်းစား ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ သန္တာန်တော်၌ လွန်စွာ့ လွန်စွာ နှစ်သက်အားရမ်း ဝမ်းမြောက်ခြင်း ပီတိတရား ထပ်တလဲလဲ ဖြစ်ပေါ်လာလေသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသို့ ထပ်တလဲလဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော ပီတိအဟုန်ဖြင့် အလုံးစုံသော သဗ္ဗညုမြတ်စွာဘုရားရှင်တို့ ဘုရားဖြစ်ပြီးလျှင် ကျူးရင့်တော်မူကြမြဲ ဓမ္မတာဖြစ်သည့် ဤဆိုလတံ့သော ဥဒါန်းနှစ်ဂါထာကို ကျူးရင့်တော်မူလေသည်။
(၁) အနေကဇာတိ သံသာရံ၊ သန္ဓာဝိဿံ အနိဗ္ဗိသံ။
ဂဟကာရံ ဂဝေသန္တော၊ ဒုက္ခာ ဇာတိ ပုနပ္ပုနံ။
(၂) ဂဟကာရက ဒိဋ္ဌောသိ၊ ပုန ဂေဟံ န ကာဟသိ။
သဗ္ဗာ တေ ဖာသုကာ ဘဂ္ဂါ၊ ဂဟကူဋံ ဝိသင်္ခတံ။
ဝိသင်္ခါရံ ဂတံ စိတ္တံ၊ တဏှာနံ ခယမဇ္ဈဂါ။
(၁) ပုနပ္ပုနံ = ဘဝသံသရာ ဖန်ခါခါလျှင် ခန္ဓာဝဋ်ဇာတ် အမြစ်မပြတ်နိုင်ဘဲ။ ဇာတိ = ယောနိလေးထွေ လှည့်ပတ်မွှေလျက် သန္ဓေစွဲမှီ တည်နေဖြစ်ပွားရခြင်းသည်။ ဒုက္ခာ = သန္ဓေဇာတိ ခန္ဓာရှိလျှင် ဗျာဓိဇရာ မရဏာတို့ မကွာနောက်ဆက် ဝင်နှိပ်စက်သဖြင့် သက်သက်ချမ်းသာ မဟုတ်ပါဘဲ လွန်စွာညှိုးနွမ်း ပင်ပန်းဆင်းရဲလှပေဘိ၏။ (တသ္မာ = ထို့ကြောင့်)။ အဟံ = ဘုရားအလျာ သူမြတ်ငါသည်။ ဂဟကာရံ = ဒုက္ခယှက်လိမ် ခန္ဓာအိမ်ကို ကြိမ်ကြိမ်ကြိုးကုတ် တည်ဆောက်လုပ်သည့် အယုတ်တမာ အကြောင်းရင်း သမုဒယသစ္စာဖြစ်သော တဏှာယောက်ျား လက်သမားကို။ ဂဝေသန္တော = လက်သယ်စင်စစ် ဘယ်သူဖြစ်ဟု စိစစ်ထောက်လှမ်း စူးစမ်းရှာဖွေလျက်။ (ဝါ) စူးစမ်းရှာဖွေသော ဘုရားအလျာ သူမြတ်ငါသည်။ အနိဗ္ဗိသံ - အနိဗ္ဗိသန္တော = တဏှာယောက်ျား လက်သမားကို ပိုင်းခြားထင်ထင် လင်းလင်းမြင်သည့်
၃၅၃
သဗ္ဗညုတာ ဉာဏ်မဟာကို သမ္ဘာနုကွေး ငါမရသေးသည်ဖြစ်၍။ (ဝါ) ငါမရသေးသောကြောင့်။ အနေကဇာတိသံသာရံ = ဘဝများစွာ သံသရာကာလပတ်လုံး။ သန္ဓာဝိဿံ = ခန္ဓာငါးချက် ဒုက္ခစက်ကို ကြောက်လျက်ပင်လျှင် ငါမခင်ဘဲ သံသရာဝဋ် ချားရဟတ်၌ မရပ်မနား တဖားဖားလျှင် ပြေးသွား ကျင်လည်ခဲ့ရလေပြီ။
(၂) ဂဟကာရက = ဒုက္ခယှက်လိမ် ခန္ဓာအိမ်ကို ကြိမ်ကြိမ်ကြိုးကုတ် တည်ဆောက်လုပ်သည့် အယုတ်တမာ အကြောင်းရင်း သမုဒယသစ္စာဖြစ်သော တဏှာယောက်ျား ဟယ် လက်သမား။ ဣဒါနိ = ဘုရားဖြစ်လာ ယခုအခါ၌။ တွံ = သင် တဏှာယောက်ျား လက်သမားကို။ ဒိဋ္ဌော = သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်ကိုရသဖြင့် ဒိဋ္ဌထင်ထင် ငါမြင်အပ်သည်။ အသိ = ဖြစ်ပေ၏။ တွံ = သင် တဏှာယောက်ျား လက်သမားသည်။ ဂေဟံ = ဒုက္ခယှက်လိမ် ခန္ဓာကိုယ် အတ္တဘောတည်းဟူသော အိမ်ကို။ ပုန န ကာဟသိ = နင့်ခြေ နင့်လက် နင့်အသက်ကို လေးမဂ်လျှံရှိန် ဉာဏ်ပုဆိန်ဖြင့် လေးကြိမ်ဖြတ်ခုတ် အမြစ်ပြုတ်သည့် သစ်ငုတ်တိုဟန် နင်ဖြစ်ပြီမှန်သောကြောင့် တဖန်ထပ်လှောက် နင် တည်ဆောက်နိုင်တော့မည် မဟုတ်တော့ချေ။ တေ = သင် တဏှာယောက်ျား လက်သမား၏။ သဗ္ဗာ = တစ်ခုမကြွင်း ခပင်းဥဿုံ အလုံးစုံကုန်သော။ ဖာသုကာ = အခိုင်အမာတည်ဆောက် ခန္ဓာအိမ်တည်းဟူသော ဘုံကွန်းပြောက်၏ ထုပ်လျောက်ဒိုင်းမြား ကိလေသာ တရားတို့ကို။ ဘဂ္ဂါ = ဝါသနာ အငွေ့အသက်နှင့်တကွ အနုသယသတ္တိ ကျန်မရှိအောင် စိစိကြေညက် ငါချိုးဖျက်အပ်ကုန်ပြီ။ ဂဟကူဋံ = သစ္စာလေးအင် နိဗ္ဗာန်သွင်ကို မြင်ခွင့်မပေး ဝေးထက်ဝေးအောင် အရေးကန့်လန့် တားဟန့်ပိတ်ကာ အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော အိမ်၏အထွတ်ကို။ ဝိသင်္ခတံ = မှုန့်မှုန့်ကြေမွ ငါဖျက်ချအပ်လေပြီ။ စိတ္တံ = ကိလေသာဟူ မြူအညစ်အကြေး ကင်းဝေးဖြူလွင် ငါဘုရား၏ စိတ်အစဉ်သည်။ ဝိသင်္ခါရံ = သင်္ခါရစက်ကွင်း ဒုက္ခခပင်းမှ လွတ်ကင်းရာအမှန် နန်းနိဗ္ဗာန်သို့။ ဂတံ = အာရုံမျက်မှောက် သန္တိဓာတ်
၃၅၄
သိဒ္ဓိပေါက်သဖြင့် ဆိုက်ရောက် သက်ဝင်မိလေပြီ။ အဟံ = သုံးလောကထွတ်ထား ငါဘုရားသည်။ တဏှာနံ ခယံ = တဏှာတရား ရာ့ရှစ်ပါး၏ ပျက်ပြားကုန်ခန်းရာ အာသဝက္ခယ စတုတ္ထမဂ်ဖိုလ်သို့။ ဂတော = စက္ကဝါရိုက်ခြောင်း တိုက်တစ်သောင်းမှ နတ်ပေါင်းဗြဟ္မာ ကောင်းတင်းငြာလျက် ကြည်သာဝမ်းမြောက် ငါ ဆိုက်ရောက်တော်မူခဲ့လေပြီ။
မှတ်သားရန်။ ။ဥဒါန်းသည် စိတ်တော်ဖြင့်သာ ကျူးရင့်သော မနသာဥဒါန်း, နှုတ်တော်ချွေမြွက် အသံထွက်၍ ကျူးရင့်သော ၀စသာဥဒါန်းဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိရာ ဤ “အနေကဇာတိသံသာရံ” အစရှိသော ဥဒါန်းဂါထာကို မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ဖြင့်သာ ကျူးရင့်တော်မူသည်၊ ထို့ကြောင့် ဤဥဒါန်းကို မနသာဥဒါန်းဟူ၍ မှတ်ယူရာ၏။ “ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ” အစရှိသော ဥဒါန်းပါဠိတော်လာ ဥဒါန်းများကိုကား မြတ်စွာဘုရားသည် နှုတ်တော်ချွေမြွက် အသံထွက်၍ ကျူးရင့်တော်မူသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုဥဒါန်းပါဠိတော်လာ ဥဒါန်းတို့ကို ဝစသာဥဒါန်းဟူ၍ မြဲမြံစွာ မှတ်ယူအပ်၏။
(ဤ ဘုရားဖြစ်တော်မူခဏ်း၌ လာရှိသည့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရား, ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တော် လေးပါး, အသာဓာရဏဉာဏ်တော် ခြောက်ပါး, ဒသဗလဉာဏ်တော်, စုဒ္ဒသဗုဒ္ဓဉာဏ်တော်, အာဝေဏိကဂုဏ်တော် တဆယ့်ရှစ်ပါး, ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော် လေးပါးတို့၏ အကြောင်းအရာ သိမှတ်ဖွယ် မကျဉ်းမကျယ်ကို ဓမ္မရတနာအခဏ်းသို့ရောက်မှ ရေးသား ဖော်ပြပေအံ့။)
ဘုရားဖြစ်တော်မူခဏ်း ပြီး၏။