Jump to content

ပိလောတိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာ

From Wikisource
367396ဓမ္မပဒဂါထာနိဿယ၁၀။ ပိလောတိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာ (ဝတ္ထုတော်သို့)အရှင်သုဇနာဘိဝံသ

၁၀-ဒဏ္ဍဝဂ်

၁၀-ပိလောတိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုပါဠိဂါထာ

၃၀၈။ ဟိရီနိသေဓော ပုရိသော, ကောစိ လောကသ္မိံ ဝိဇ္ဇတိ၊
ယော နိဒ္ဒံ အပဗောဓေတိ, အဿော ဘဒြော ကသာမိဝ။

ဘဒြော၊ ကောင်းသော။ အဿော၊ မြင်းသည်။ ကသံ၊ ကြာ ပွတ်ကို။ (နှင်တံကို)။ အပဗောဓေတိ ဣဝ၊ ပယ်ရှားလျက် (ရထား ထိန်း၏ ထိုးဆွခြင်းကို) သိသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ပယ်ရင်းသိသကဲ့သို့။ (ဧဝံတူ။) ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နိဒ္ဒံ၊ အိပ်ခြင်းကို။ [“နိန္ဒံ (သံ၊၁၊၈။ နီတိဓာတု-၁၁၀။ ဓာတွတ္ထ) ”ဟုလည်း ရှိ၏။ “နိန္ဒံ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းကို”ဟု ပေး။] အပဗောဓေတိ၊ ပယ်လျက် သိ၏။ ဝါ၊ ပယ်ရင်း သိ၏။ ဟိရီနိ သေဓော၊ အကုသိုလ်ဝိတက်ကို ဟိရီဖြင့် တားမြစ်နိုင်သော။ (သော) ပုရိသော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ လောကသ္မိံ၊ လောက၌။ ကောစိ၊ အနည်းငယ်သာ။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။ (ပါ-၁၄၃)

အပဗောဓေတိ။ ။ အပ+ဗုဓ+အ+တိ၊ အပစ္စည်းကို ဧပြု(ဓာတွတ္ထ)၊ သံ၊၁၊၈ ၌ “အပဗောဓတိ”ဟု ရှိသည်၊ ဧကပက္ခဒဿန(တစ်ဖက်ပြ) နည်း, ဒီပကနည်းအရ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆ အတိုင်း ဤပုဒ်ကို ဥပမာနဘက်၌ လည်း ယူပေးရသည်၊ “အပဟရတိ(ဓမ္မ.ဋ္ဌ)”အဖွင့်ကို ထည့်ပါဌ်ဟု ယူ၍ “ကသာ-ကို၊ (အပဟရတိ ) ဣဝ-ရှောင်လွှဲသကဲ့သို့”ဟုလည်း ပေးကြ၏။

နီဓာနိ၊၁၊၂၆၈။ ။ ထို၌ “နိန္ဒံ-ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ကို၊ အပ-ပယ်၍၊ ဗောဓတိမဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏”ဟု ပေး၏။ သံ၊ဋီ၊၁၊၈၁၌ ဗောဓေတိကို “ဗုဇ္ဈတိ”ဟု ဖွင့်၍ ထို၏ကံကို “သာရထိဝိဓံ(ရထားထိန်း၏ ထိုးဆွခြင်း ကို)”ဟု ဖွင့်ရကား “နိန္ဒံ-ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ကို၊ အပဟရိတွာ-ရှောင်ကြဉ်၍၊ နိပ္ပရာဓဘာဝံ-အပြစ်ကင်းသည်၏အဖြစ်ကို၊ ဗောဓေတိ-သိစေ၏”ဟု ကာရိတ်ဝါကျယူပေးခြင်းမှာ မကောင်းပါ။

၃၀၉။ အဿော ယထာ ဘဒြော ကသာနိဝိဋ္ဌော,
အာတာပိနော သံဝေဂိနော ဘဝါထ၊
သဒ္ဓါယ သီလေန စ ဝီရိယေန စ,
သမာဓိနာ ဓမ္မဝိနိစ္ဆယေန စ၊
သမ္ပန္နဝိဇ္ဇာစရဏာ ပတိဿတာ,
ဇဟိဿထ ဒုက္ခမိဒံ အနပ္ပကံ။

ဘဒြော၊ ကောင်းသော။ အဿော၊ မြင်းသည်။ ကသာနိဝိဋ္ဌော၊ ကြာပွတ် (နှင်တံ) ဖြင့် ထိုးရိုက်အပ်သည်။ ဝါ၊ ကြာပွတ် (နှင် တံ) ဖြင့် ထိုးရိုက်ခံရသည်။ (သမာနော၊ သော်။ အာတာပီ၊ လုံ့လ ဝီရိယရှိသည်။ ဘဝတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ (ဧဝံ၊ တူ။ တုမှေပိ၊ သင်တို့သည်လည်း။) အာတာပိနော၊ ကိလေသာတို့ကို လွန်စွာ လောင်မြိုက်တတ်သော သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယရှိကုန်သည်။ သံဝေဂိနော၊ ထိတ်လန့်ကြောင်းသဟောတ္တပ္ပဉာဏ်ရှိကုန်သည်။ ဝါ၊ ထိတ်လန့်ကြောင်းဩတ္တပ္ပရှိကုန်သည်။ ဘဝထ၊ ဖြစ်ကြလော။ [ဂါ ထာ၌ ဒီဃပြု၍ “ဘဝါထ”ဟု ဖြစ်သည်။] သဒ္ဓါယ၊ လောကီ လောကု တ္တရာ, ၂-ဖြာသောသဒ္ဓါနှင့်လည်းကောင်း။ သီလေန စ၊ စတုပါရိ သုဒ္ဓိသီလနှင့်လည်းကောင်း။ ဝီရိယေန စ၊ ကာယိကဝီရိယ စေတ သိကဝီရိယနှင့်လည်းကောင်း။ သမာဓိနာ၊ သမာပတ်၈-ပါး သမာ ဓိနှင့်လည်းကောင်း။ ဓမ္မဝိနိစ္ဆယေန စ၊ တရားကို အထူးအားဖြင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်သော ပညာနှင့်လည်းကောင်း။ [ဓမ္မံ ဝိသေသတော နိစ္ဆိ၊ နောတီတိ ဓမ္မဝိနိစ္ဆယော။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၂။] (သမန္နာဂတာ၊ ပြည့်စုံ ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။) သမ္ပန္နဝိဇ္ဇာစရဏာ၊ ပြည့်စုံသော ဝိဇ္ဇာ ၃-ပါး, ၈-ပါး စရဏ၁၅-ပါးရှိကုန်သည်။ ပတိဿတာ၊ အသီး အသီး မှတ်သိနိုင်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) အနပ္ပကံ၊ အနည်းငယ် မဟုတ်သော။ ဝါ၊ များလှစွာသော။ ဣဒံ ဒုက္ခံ၊ ဤဝဋ်ဆင်းရဲကို။ ဇဟိဿထ၊ ပယ်စွန့်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်။ (ပါ-၁၄၄)

အာတာပိနော။ ။ တီသုဘဝေသု ကိလေသေ အာတာပေတီတိ အာတာပေါ၊ အာတာပေါ ယေသံ အတ္ထီတိ အာတာပိနော၊-ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၉။

သံဝေဂိနော။ ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆၌ “သံဝိဇ္ဇနံ”ဟု ဖွင့်သော်လည်း ဘာဝသာဓန မကြံရ၊ ထိတ်လန့်ကြောင်းဖြစ်သော ဩတ္တပ္ပနှင့်တကွ ဉာဏ်ကို အရကောက်ရသောကြောင့် “သံဝိဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ သံဝေဂေါ၊ [သံ+ ဝိဇီ+ဏ၊]”ဟု ပြု၊ ဉာဏ်မပါဘဲ ဉာဏဝိပ္ပယုတ်ဩတ္တပ္ပလည်း ရှိသေး သောကြောင့် “ဩတ္တပ္ပမေဝ”ဟု မူလဋီ၊၁၊၅၇၌ တစ်နည်းကောက် ပြသည်၊ “သံဝေဂေါ+ယေသံ အတ္ထီ သံဝေဂိနော”ဟု ဆက်ပြု(နီဘာ၊၁၊၃၈၂)။ [သံဒီ-၁၀၌ “သံဝိဇ္ဇတီတိ သံဝေဂေါ၊ သံဝိဇ္ဇန္တိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဧတေနာတိ သံဝေဂေါ၊ သံဝိဇ္ဇနံ သံဝေဂေါ”ဟု ပြု၏။]

ပတိဿတာ။ ။ ပတိဿတာတိ ပတိ ပတိ သတာ သမ္ပဇာနန္တာ သုဋ္ဌု ပဇာနန္တာ၊ ပတိဿတာ ဝါ သပ္ပတိဿာ အညမညံ သဂါရဝါ(မ၊ဋီ၊၂၊၁၀၀)။ နောက်နည်းအလို “ပတိဿီယတီတိ ပတိဿော၊ [ပတိ+သိ '+အ၊ “ပတိဿယ”ဟု ဖြစ်သင့်လျက် “တဒမိနာဒီနိ(မောဂ်-၁၊၃၃)” သုတ်ဖြင့် ယချေ၊-နိဒီ-၁၇။] ပတိဿော+ယေသံ အတ္ထီတိ ပတိဿတာမှီခိုစရရှိကုန်သည်၊ [ပတိဿ+ဏ၊]”ဟုကြံ၊ “ပတိဂတာ+သတိ ယေသန္တိ ပတိဿတာ-ရှေးရှုဖြစ်သော သတိရှိကုန်သည်”ဟုလည်း ဆရာတို့ ကြံ တော်မူသေး၏။

ပိလောတိကတိဿတ္ထေရဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။