ပရမတ္ထသံခိပ်/စိတ်ပိုင်း

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
ပရမတ္ထသံခိပ်ကျမ်း by လယ်တီဆရာတော်
စိတ်ပိုင်း

ပရမတ္ထတရား ၄-ပါး[edit]

၄။ စိတ်, စေတသိက်၊ ရုပ်, နိဗ်, လေးရပ်၊ ပရမတ်။ 
၅။ သိ, ပယ်, ဆိုက်, ပွား၊ လေးပါး ကိစ္စ၊ အပိုင်ရ၊ မုချ ပရမတ်။

ဘူမိဘေဒအားဖြင့် ၄-ပါး[edit]

၆။ ကာမ, ရူပ၊ အရူပ၊ လောကဥတ္တရာ။
၇။ တဏှာ တြိ၊ ပိုင်းခြားဘိ၊ ဘူမိ စတုဖြာ။

အသောဘဏစိတ် -၃၀[edit]

၈။ အကုဆဲ့နှစ်၊ ဆဲ့ရှစ် အဟိတ်၊ သုံးဆယ် စိတ်၊ ယုတ်နိစ် အသောဘဏတည်း။

အကုသိုလ်စိတ် -၁၂[edit]

သဟဂတံ =တကွဖြစ်သည်။ သမ္ပယုတ္တံ =ယှဉ်သည်။ ဝိပ္ပယုတ္တံ = မယှဉ်သည်။ အသင်္ခါရိကံ =တိုက်တွန်းမှု မရှိဘဲမိမိအလို အလျောက် ဖြစ်နိုင်သည်။ သသင်္ခါရိကံ = တိုက်တွန်းမှု ရှိမှ ဖြစ်နိုင်သည်။

၉။ သော, ဥ, နှစ်တန်၊ ဒိဌ်သံ, ဝိ, လေး၊ ပွားရေး အ, သ၊ စိတ် ရှစ်ဝ၊ အဋ္ဌ လောဘမူ။
၁၀။ ဒေါမနဿ၊ ပဋိဃ သံ၊ အ, သ, ရံ၊ နှစ်တန် ဒေါသမူ။
၁၁။ ဥပေက္ခာ မှီ၊ ဝီစိ, ဥဒ္ဓစ်၊ သံပွားလစ်၊ နှစ်ခု မောဟမူ။
၁၂။ လော-ရှစ်, ဒေါ-နှစ်၊ မောလည်း နှစ်၊ ဆဲ့နှစ် အကုဟူ။
၁၃။ သော-လေး, ဥ-ဆ၊ ဒေါ-နှစ်မျှ၊ ဒွါဒ အကုယူ။ အကုသိုလ်စိတ် ပြီး၏၊

----------

အဟိတ်စိတ်- ၁၈[edit]

သမ္ပဋိစ္ဆန =လက်ခံ သိမ်းပိုက်ခြင်း။ သန္တီရဏ =စိစစ်ခြင်း။ အာဝဇ္ဇန = ဆင်ခြင်ခြင်း။ ဟသိတုပ္ပာဒ = ပြုံးရယ်မှုကို ဖြစ်စေခြင်း။

၁၄။ စက်, သော, ဃာ, ဇီ၊ ကာ, ကိုမှီ၊ ငါးလီ ဝိညာဏ်မှတ်။
၁၅။ သံ, သန်, နှစ်ခု၊ လောင်းပြန်မှု၊ အကုဝိပါက် သတ်။
၁၆။ သံ, သန်, သန်ဟု၊ လောင်းပြန်မှု၊ ကုသလဝိပါက် အဌ်။
၁၇။ အာဝဇ္ဇန်း ဒွိ၊ ဟသိတုပ္ပာဒ်၊ ဤသုံးရပ်၊ မှတ်လေ ကြိယာ။
၁၈။ ကာယနှစ်လီ၊ ဒု, သု, မှီ၊ ကု တီ, ဟသိ သော။
၁၉။ အကြွင်းစုဒ္ဒသ်၊ ဥ, နှင့်ကပ်၊ ဋ္ဌာရသ် စိတ်မနော။
အဟိတ်စိတ် ပြီး၏၊
အသောဘဏစိတ် ပြီး၏၊

ကာမာဝစရသောဘဏစိတ်-၂၄[edit]

၂၀။ ကျဉ်း ဗျည်းနဝစ်၊ ကျယ် နောဧက်၁၊ လှစ်ပိမ့် သောဘဏ။
၂၁။ သော, ဥ နှစ်တန်၊ ဉာဏ်သံ, ဝိ, လေး၊ ပွားရေး အ, သ၊ အဋ္ဌ သုံးလီ၊ ကု, ဝိ, ကြီ၊ စ ဝီ, ကာမသောဘဏ။
ကာမာဝစရသောဘဏစိတ် ပြီး၏၊

----------------

ကာမစိတ်-၅၄[edit]

၂၂။ အကု ဒွါဒီ၊ ကု ရှစ်လီ၊ တေဝီ ဝိပါက်ရေး။
၂၃။ ဆဲ့တစ် ကြိယာ့၊ ပေါင်းတုံက၊ ကာမ ငါးဆဲ့လေး။
၂၄။ ဥ .သုံးနှစ်၊ သော .ဆဲ့ရှစ်၊ ဒေါနှစ် .ဒု, သု, ဧး။ ကာမစိတ်ပြီး၏၊

-------

ရူပါဝစရစိတ်- ၁၅[edit]

ဝိတက်, ဝိစာရ, ပီတိ, ဝေဒနာ, ဧကဂ္ဂတာ။ (စျာန်အင်္ဂါ ငါးပါး)
၂၅။ ဝိ, စာ, ပီ, ဝေ၊ နှစ်ပါးထွေ၊ ဧ လျှင် ငါးခုမှတ်။
၂၆။ စိုက်စိုက် စူးစူး၊ အထူး မြဲမြံ၊ ရှုအားသန်၊ စျာန်ဟု ခေါ်သတတ်။
၂၇။ ငါး, လေး, သုံး, နှစ်၊ တဖန် နှစ်၊ တွဲလစ် စျာန်ငါးရပ်။
၂၈။ ပ, ဒု, တ, စ၊ ပဉ္စမ၊ ပွားထ စျာန်ငါးရပ်။
၂၉။ ငါးစျာန်ယှဉ်မှု၊ ငါးခုသုံးလီ၊ ကု, ဝိ, ကြီ၊ ပွားပြီ စိတ်ဆဲ့ငါး။
၃၀။ သော .ဆဲ့နှစ်ဝ၊ ဥ .သုံးမျှ၊ ရူပ စိတ်ဆဲ့ငါး။
ရူပါဝစရစိတ် ပြီး၏၊

-----------

အရူပါဝစရစိတ်-၁၂[edit]

(၁) အာကာသာနဉ္စာယတနစျာနံ = ကသိုဏ်း၏ကွာရာ ကောင်းကင်ပညတ်လျှင် တည်ရာ အာရုံရှိသော အာကာသာနဉ္စာ ယတနစျာန်လည်းကောင်း၊
(၂) ဝိညာနဉ္စာယတနစျာနံ =ပဌမ အရူပဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာ အာရုံရှိသော ဝိညာဏဉ္စာယတန စျာန်လည်းကောင်း၊
(၃) အာကိဉ္စညာယတနစျာနံ =ပဌမအရူပဝိညာဏ်၏ အနည်း ငယ်မျှ အကြွင်းအကျန် မရှိသော နတ္ထိဘောပညတ်လျှင် တည်ရာ အာရုံရှိသော အာကိဉ္စညာယတနစျာန်လည်းကောင်း၊
(၄) နေဝသညာ နာသညာယတနစျာနံ =တတိယ အရူပဝိညာဏ်လျှင် တည်ရာ အာရုံရှိ သော နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်လည်းကောင်း။

၃၁။ အာ, ဝိဉ်, အာ, နေ၊ စျာန်လေးထွေ၊ ဥ, ဧ, အင်္ဂါနှစ်။
၃၂။ လေးစျာန်ယှဉ်မှု၊ လေးခု သုံးလီ၊ ကု, ဝိ, ကြီ၊ ပွားပြီ စိတ်ဆဲ့နှစ်။
၃၃။ စိတ် အရူပ၊ ဒွါဒသ၊ ပဉ္စမ ဥပေက္ခာဖြစ်။
အရူပါဝစရစိတ် ပြီး၏၊

မဟဂ္ဂုတ်စိတ်- ၂၇[edit]

၃၄။ မဟဂ္ဂုတ်ဟူ၊ ရူ, အရူ၊ ပေါင်းမူ သတ်ဝီသ။
၃၅။ ကု, ဝိ, ကြိ, နော၊ သော-ဆဲ့နှစ်ပါး၊ ဥ-ဆဲ့ငါး၊ ပေါင်းငြား သတ်ဝီသ။

လောကီစိတ်- ၈၁[edit]

၃၆။ ကာ, ရူ, အရူ၊ လောကီဟူ၊ ပေါင်းမူ ရှစ်ဆဲ့တစ်။
၃၇။ ဆဲ့နှစ် အကု၊ ပု ဆဲ့ခွန်နှုန်း၊ သုံးဆဲ့နှစ် ဝိ၊ နှစ်ဆယ်ကြိ၊ ပေါင်းဘိ ရှစ်ဆဲ့တစ်။
၃၈။ ဥ-ဇော သတ္တ၊ သော-တိံသ၊ ဒေါ ဒွ, ဒု-သု ဧက်။
လောကီစိတ် ပြီး၏၊

----------

လောကုတ္တရာစိတ်-၈[edit]

သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ၊ ဤ စေတသိက် ရှစ်ပါး အပေါင်းသည် မဂ်မည်၏၊

(၁) သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ =နိဗ္ဗာန်သို့ တဖြောင့်တည်းသွားသော လမ်းစခန်းသို့ ရှေးဦးစွာ ဆိုက်ရောက်သော သောတာပတ္တိမဂ်လည်း ကောင်း။
(၂) သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ =ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေတဖန်ပြန်ခွင့် ကျန်ရှိ သေးသော သကဒါဂါမိမဂ်လည်းကောင်း။
(၃) အနာဂါမိမဂ္ဂေါ =ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေတဖန်ပြန်ခွင့်မရှိသော အနာဂါမိမဂ်လည်းကောင်း။
(၄) အရဟတ္တမဂ္ဂေါ =ကိလေသာ ကင်းပြတ်သဖြင့် မြတ်သော အလှူကို ခံထိုက်သော အရဟတ္တမဂ်လည်းကောင်း။

၃၉။ လေးမဂ် ယှဉ်ရိုး၊ ကု လေးမျိုး၊ အကျိုး ဖိုလ်လည်းလေး။

စိတ်ပေါင်း- ၈၉[edit]

၄၀။ ကီ- ရှစ်ဆယ့်တစ်၊ ကုတ်မူ ရှစ်၊ ပေါင်းလစ် ရှစ်ဆယ့်ကိုး။
၄၁။ ဆဲ့နှစ် အကု၊ ကု ဧကဝိံ၊ ဆတ္တိံသ ဝိ၊ နှစ်ဆယ် ကြိ၊ ပေါင်းဘိ ရှစ်ဆဲ့ကိုး။

လောကုတ္တရာစိတ် အကျယ်[edit]

၄၂။ ရှစ် လောကုတ်စု၊ တခုခုဝယ်၊ ငါးစျာန်ခြယ်၊ အကျယ် လေးဆယ်ပွား။
၄၃။ မဂ်စိတ် နှစ်ဆယ်၊ ဖိုလ် နှစ်ဆယ်၊ အကျယ် လောကုတ်ပွား။
၄၄။ သော သုံးဆဲ့နှစ်၊ ဥ မူ ရှစ်၊ ပေါင်းလစ် လေးဆယ်ထား။

ကီ, ကုတ် စျာန်စိတ်ပေါင်း- ၆၇[edit]

၄၅။ စျာန် မဟဂ္ဂုတ်၊ စျာန် လောကုတ်၊ သရုပ် ခြောက်ဆယ့်ခွန်။
၄၆။ ပါဒကနှင့်၊ သမ္မသိတံ၊ ပုဂ္ဂလံ၊ သုံးတန် စျာန်ပွားရာ။
၄၇။ ပ, ဒု, တ, စ၊ လေးဝအညီ၊ ဆဲ့တစ်စီ၊ တေဝီ ပဉ္စမစျာန်။
၄၈။ သောမနသ်စု၊ ဇောဇောရှု၊ ဥမူ တေဝီမှန်။

စိတ်အကျယ်-၁၂၁[edit]

၄၉။ ရှစ်ဆဲ့တစ် ကီ၊ ကုတ် တာလီ၊ ဧက်ဝီသတာဖြစ်။
၅၀။ သုံးဆဲ့ခွန် ကု၊ အပွားရှု၊ ဝိ စု ငါးဆဲ့နှစ်။
၅၁။ ဥ-ပေဉ္စးစေး၊ သော-ဆ ဒွေး၊ ဒေါ-ဒွေး, ဒု-သု-ဧက်။
ပိုဒ်ပေါင်း ငါးဆယ်၊ ကဗျာခြယ်၊ ဤဝယ် စိတ်ပိုင်းပြီး။
စိတ်ပိုင်း ပြီး၏၊

------------------

This work was published before January 1, 1929, and is in the public domain worldwide because the author died at least 100 years ago.

Public domainPublic domainfalsefalse