අනාගතවංශ දෙශනාව/අනාගතවංශ දෙශනාව - ii
DEDICATED (By Permission)
For
Hon: Mr. E. A. NUGAWELA,
Major C.L.F. Advocate of the supreme court
THE MINISTER OF EDUCATION.
As a slight token of gratitude for his Efforts To Promote Oriental studies in this
ISLAND —
ලංකාවේ පෙරදිග භාෂා ශාස්ත්රt වර්ධ නයයෙහි දක්වන උද්යොේගයට කෘතගුණ සැලකීමකේ වශයෙන් ලංකා පාබල හමුදාවේ මේජර් පදප්රා ප්ත අධිනීතිඥ
ගරු ඊ. ඒ. නුගවෙල අධ්යාඊපන ඇමැතිතුමාණන්ට මෙම ග්ර න්ථ පිළිගන්වන ලදින් එතුමන් විසින් අත්යගනත සමාදරයෙන් ප්රයතිගෘහිතයි.
ආමුඛය
—
සුක්ෂනම විද්යාිනුගත ගුප්ත බලයන් අනාවරණය කිරීමවස් ප්රනතිවීණ විද්යා්ඥයින් විසින් මහාභූත හා මුලධාතූන් පිළිබඳ නැකත් පරීක්ෂ්ක මාර්ගරයෙන් විශ්මිත නිපැදවීම් කරන මේ අවදියේ විඥොය විද්යානව (Elementary Science,) භෞතික විද්යාව (Physics) ද්ර ව්යnතත්වෞ ධර්මයවිද්යාාව, (Chemistry) ආදී සූක්ෂිම විෂයන් පිලිබඳ තත්වා්ව බොධයන් ලබැගැණීමට ඉවහල්වන කිසිදු ශාස්ත්රිඥය ග්ර්න්ථියක් මෙතෙක් සිංහල භාෂාවෙන් ලියවී නොතිබීමවූ කලි ස්වභාෂධ්යියනයෙහි නිරත අධුනිකයන්ගේ බුද්ධි විකාශයනට බලවත් පාඩුවක්ව පවත්නා බැවින් තදනුගත ගැඹුරු විද්යා විෂය යන්හි පෘථුල දැනුම් ලබාසිටින අපේ විද්වතුන්ගේ සිත් ඒ කරා යොමුකරවීම කාලොචිතයයි හැඟේ.
මේ කුඩා ග්රතන්ථසයෙන් ලොකයේ අසහාය මූලධාතූන් ලෙස ගිනියහැකි පරමාණුව හා ජීවාණුව පිළිබඳ සැකෙවින් ඇදින්වීමක් ශාස්ත්රාාභිලාෂී ආධුනිකානුග්රීහයක් වශයෙන් දැක්වීමට අප සිත් යොමුවන ලද්දේ මෙබඳු ඇවිස්සීමකින් පසුව වත් උක්ත විද්යාද විෂයන්හි පෘථුල දැණුම් ලබා සිටින අපේ උපාධිධර විද්වතුන් ස්වභාෂාවෙන් ග්රදන්ථ සම්පාදනයෙහි ප්රණබොධ කරවන අටියෙනි.
සිංහල භාෂාව රජයේ භාෂාව වියයුතුයයිද ඉංග්රීනසි භාෂාව වර්ජනය කළ යුතුයයි ද කෙතරම් උද්ඝොෂණ රටේ ඇතිකළත් ගැඹුරු විද්යාස විෂයයන් පිළිබද අංග සම්පූර්ණත ග්රරන්ථාගවලියකින් අපේ භාෂාව පෝෂිත වනතුරු ඉංග්රීංසි භාෂාව කෙරේ විද්යාණභිලාෂීන් තුළ පහළවන භක්තිමත් ඇල්මෙහි ධාවන වේගය හෝ සිංහල භාෂාව කෙරේ දැක්වෙන සානුකම්පික නොසැලකිල්ල හෝ නොඅඩුවේමය.
එසේ හෙයින් සිංහල භාෂාව සම්භාව්යථ උසස් තත්ව්යකට නංවාලීමට කළයුතු උසස්ම සේවය නම් සූක්ෂසම විද්යා පිළිබඳ අංග සම්පුර්ණී ග්රඋන්ථාභවලියක් නිපැදවීම බැව් මෙහිලා සඳහන් කරමින් අපේ මේ ව්යා යාමයද එම පරමාර්ථය අනුව යෙදූ මුල් පියවරක් බැව් ප්රාකාශ කරනු කැමැත්තෙමු. තවද මෙබදු සියුම් මාතෘකාවන් විවරණ්යය කිරීමේදී විතකීයන්ට භාජන වියහැකි තැන් උද්ගත විය හැකි බැවින් එබඳු තැනක් විණිනිම් අවඥා මුඛයෙන් නොව ශාස්ත්රොිද්දීපනාධ්යාමශයෙන් ඒ නිරාකරණය කරලීමට අපහා සහයොගීවන මෙන්ද විද්වතුන්ගෙන් මෛත්රීය පූර්වණකව අයදිමු.
තවද සියුම් විද්යාන පිළිබඳ නිපැදවීම්වලට ගරුතැන අපර දිගටම හිමියයි සිතන කියන අපේ ඇතැම් විද්වතුන්ගේ අදහස්ක බෙහෙවින් ප්රදතිෂ්ඨා රහිත බැව් දැක්වීමටද යුක්ති යුක්තලෙස මෙහිද අප විසින් කරුණු ඉදිරිපත් කෙළෙමු. එසේම පෙරදිග පැරණ ඍෂීන්ට නවීන විද්යාසඥයින්ගේ විශ්ම ජනක නිපැදවීම් සියල්ල නොරහස්ව පැවති බවද එයින් ස්ඵුටවේ. එසේම ඇතැම් සුක්ෂ්ම ඍෂිමතයන් තවමත් ලඝුකොට සැලකීම වනාහි ඇතම් නවින විද්යාතධරයන්ගේ දුබල කමක් මුත් ඒ ත්රි කාල දර්ශී ඍෂී මතවල අඩු පාඩුවක් නොවන බවද මෙහිලා සඳහන් කරමු.
මෙම ග්රරන්ථ ය කුඩාවුවත් කාලොචිත ශාස්ත්රීබය සංග්රිහයක් හැටියට සමාදරයෙන් පිළිගැණීමෙන් ගරුතර අධ්යාවපන ඇමති තුමාණන්ගෙන් ලැබුන ධෛය්ය්ෙන ය කෘතඥ පූර්වුකව මෙහිදෟ අනුස්මරණ්යා කරම්හ.
මෙයට,
ජේ. එච්. එච්. මාරසිංහ, කර්තෘය පුලස්තී,
නන්ද,න විද්යෘලය, විලාන,
අලවතුගොඩ
පරමාණු වාදය හා ජිවඕජා.
Atomic Theory and Bios Chymos. ———————
1 පරිච්ඡේදය. ———
සත්වප, රජස්, තමඃ, - අප්, තේජස්, වායු - බ්රපහ්ම, විෂ්ණු, ඊශ්වර - වා, පිත්, සෙම් - යනාදී මහා ත්රි්ත්ව්යන්ගේ අන්යොවන්යය සම්බන්ධහයක්. සාම්යiයක් පවත්නා බැව් පෙනේ. ලොව ඇති සියළු ජිවා ජිවයන්ගේ සම්භවයටත්, පැවැත්මටත්, විනාශයටත්. මේ ත්රිදත්ව්ගුණයන්ගේ එක්වීම, එක්ව පැවතීම හා වියොගය හේතු වන බව ප්ර ත්යශක්ෂ සත්යම ධර්මමයෙකි.
සත්වග ශරීරයද පංච මහා භූතයන්ගෙන් සැදුම් ලද්දෙකි. එහෙත් මේ මහා භූත පංචකයද “සත්ව , රජස් තමඃ” යන ත්රිතත්වභයෙහිම ගැබ්වේ. ඒ බැව් සූග්රැහතයෙහි - “ සත්වස බහුල මාකාශං, රාජොබහුලො වායුඃ, සත්වරජො බහුලොග්නිඃ සත්ව තමො බහුලා ආපඃ, තමො බහුලා පෘථිවී”ති (අහස සත්වගුණ බහුලයි. ගින්න සත්ව රජො ගුණ බහුලයි, ජලය සත්වයතමොගුණ බහුලයි, පොළොතොම අඳුරු ගුණ බහුලයි) යන්නෙන් දැක්වේ. ජිව ගුණය පිහිටා ඇත්තේද සත්වු, රජස්, තමඃ ගුණාශ්රීයත අප්, තෙජස්, වායු යන ත්රිගත්ව සංයොගයෙහිය. ඒ බැව් සූශ්රැොතයෙහිද “තත්රය කාරණානුරූපං කාය්ය්තෙජමිති කෘත්වා සර්වහ එවෛතෙ විශෙෂඃ සත්ව රජස් තමො මයා භවන්තී, තදජනත්වාතන්ම යත්වාවිව තද්ගුණ එව පුරුෂා භවන්ති” (එහි කාරණයට අනුරූප මහදාදී කර්තවව්ය වේයයි කල්පනාකොට මේ සියළු විශෙෂයෝම සත්ව, රජස්. තමෝ ගුණ විකාතසහ, ඒ ලක්ෂපණ කොට ඇති බැවින්ද එයින් ප්ර,කෘත බැවින්ද ඒ ගුණ ඇත්තෝම පුරුෂයෝ වෙති” යනුවෙන් දැක්වේ. උද්භිද වස්තූන්ගේද නිර්මාතන විෂයෙහි මෙම ප්රයකෘති ගුණය සාධාරණ මය. එම ජිවාත්ම බලය කර්මොදන්රිුර යය හා එක්වූයේ සත්ව නාමය ලබයි.
“එකාතු ප්රරකෘති රචෙතනා ත්රිෙගුණා විජධම්මිණ ප්ර සව ධම්මිණ්ය මධ්යඑස්ථ ධර්මකමිණි වෙති - බහවස්තු පුරුෂ ශ්වෙතනා වන්තො ගුණා අවිජ ධර්මඑමිණො ප්රකසව ධර්මතමිණෝ මධ්යවශ්ච ධර්මෙමිණොශ්වෙති” (හුදකලා ප්රජකෘති නොම වනාහි චෙතනා රහිතවූවා සත්වාදි ගුණ ගුන ඇත්තී විජාවස්ථාවෙන් සිටියාද,
( 2 )
ජගත් ප්ර2සවය කරණ සුළු වූවාද මැදහත් නොවන සුළු වූවාද වේ. බොහෝ ආත්මයෝ වනාහී සිත් ඇත්තාහ, සත්වාදි ගුණ ඇත්තාහ, බීජ ධර්ම වත් නොවත්, ප්රහසව ධර්මාවත් නොවෙත්, මධ්ය ම ධර්මවමවත්ද වෙති. “යන්නෙන්ද” අසර්වෝගතාඃ ක්ෂෙරත්රසඥා නිත්යානශ්ව තිය්ය්මධ්ග්යොයනි මානුෂ දෙවෙෂු සඤ්චරන්ති ධර්මාෝධර්මක නිමිත්තං තඑතෙ’ නුමාන ග්රාශහ්යාඃය පරමසුක්ෂයමා ශ්වෙතනා වන්තඃ ශාශ්වතා ලොහිතරෙතසොඃ සන්නිපාතෙෂව භි ව්යාමජ්යතන්නෙ යතො’ හිහිතං පංචමහාභූත ශරීර සමවායඃ පුරුෂ” ඉති, (හැම තැන ව්යාතප්ත නොවූ කර්මතපුරුෂයෝ සදාකාලිකවූවෝද පින් පව් හේතුකොට ගෙන තිරිසන් මිනිස් දෙව් පැව්හි හැසිරෙති, ඒ මොවුහු අනුමානයෙන් ගතයුත්තෝ, ඉතා සියුම්වූවෝ සිතිවිලි ඇත්තෝ, සදාකාලිකවූවෝ, ලේශුක්රත දෙදෙනාගේ සමාගමයෙහි ප්රඇකට වෙති. යම් හෙයකින් පංචමහා භූතයන් හා සත්වයාගේ සමාගමය පුරුෂය.”) යනුවෙන් හේ නිර්දිෂ්ටය.
මෙබදු උත්පත්තියක් ඇති සත්වලොකයෙහි උච්චස්ථානය ගත් මනුෂ්යමයා ජිවිතය චිරස්ථායි කරගැන්මේ අභිලාෂයෙන් නා නා විධ උපක්රෂම සෙවීමෙහි නිරත විය. ඇතැම් ප්රාාඥා කෙනෙක් “අමෘතය”යි දෙයක් ලොව තිබිය යුතු යයිද එය වැලඳීමෙන් අමරණිය විය හැකිවේය’යිද සිතා ඒ සෙවීමෙහි ප්රොීත්සාහි විය. නොයෙක්වර නැතක් කායික මානසික ප්රකයත්නයන්ගෙන් සෙවූ ඒ අමෘතය ඔවුන්ට හමු නොවුවද ඔවුන්ග්ත් මහන්සියේ ප්ර තිඵල නොලද්දෝ නොවූහ. ආයු සංසකාරය දියුණුකර ගැන්මේ නා නා විධ උපාය මාර්ගියෝ ඔවුනට හමුවූහ. ඒ සියළු ක්රිමයෝ මානශිකය, ශාරීරිකයයි විවිධ වූහ.
ප්රාණ, ආපාන, සමාන, උදාන, ව්යාඒන යන ප්රුභේදයෙන් ජිවාත්මය මනුෂ්ය් ශරීරයෙහි පංචස්ථානයෙක සිටිමින් ජිවන තත්ව ය ආරක්ෂාව කරන බවත් එකි පංචප්රාිණ මණ්ඩලයන් අවනත කරගැණීමේ බලයෙන් කෙනෙකුට ස්වකීය ජිවන තත්වය හා බලයද දියුණු කරගත හැකි විවිධ ක්රයම මානශික විද්යා්ඥයෝ සොයා ගත්හ. එකි මානශික විද්යාික්රිමය යෝග ශාස්ත්රකය නමින් ප්රකට විය.
ආයුෂ වනාහී ජිවිතය හැඳින්වීමේ නාම මාත්ර ය වේ. එහෙයින් ආයුෂය දීර්ඝවකර ගැනිම ගැන සිතන අප විසින් ජිවිතෙන්රිු ය නොහොත් ප්රාරණය පිළිබඳ තත්වාවබෝධයක් ශරීරික වශයෙන්ද පිරික්සා බලා වටහා ගත යුතුය.
ජිවනය වනාහි පදාර්ථ සමූහයකගේ මෘතියක් හැටියට පැරණි ඉසිවරුන්ද සැලකූ බව හැඟේ. ආත්මවාදය, අනාත්ම වාදය යන
( 3 )
වෙනත් දෘෂ්ටි ගතවීම නිසා ඒ පිළිබඳ ඔවුන් හැමදෙනාගේම අදහස් ද එකාකාර නොවූ බැව් පෙනේ.
වායු ප්රා ණ, ජල ප්රාුණ, සූය්ය්කා ප්රාරණ, රූප ප්රා ණ, ශබ්ද ප්රාණ, ගන්ධව ප්රාೀණ, රස ප්රාරණ, ස්පර්ශ ප්රාණණ, යනුවෙන් ප්රාණෝජාවෝ වනාහි නවවිධ බැව් වෛදික මතය විය. අයුර්වෙමද යෙහිද “අග්නි සොමො වායුඃ සත්වං රජස්තමඃ පඤෙචන්ද්රිපයාණ භූතාත්මෙති ප්රාෙණඃ” යනු වෙන් ෙතජස, සොමිගුණය, වායොධාතුව, එඩිය රාගාදිය, තමස, පංචේන්ද්රිතයෝය, භූතාත්මය යනමොහු ප්රාධණයෝය. යනු දත්වන්තරී ඍෂීන්ගේ මතය වේ. මෙලෙසින් විස්තර කැරුණු ප්රාධණයන් පිළිබඳ තත්වාවබොධය දූරදර්ශනශි ප්රමඥාවක්ෂුමසට ඒ ත්රිුකාල දර්ශණශී මහාර්ෂින්ට වැටහුන නමුත් ඔවුන් අනුව ගිය තන් ශිෂ්ය පරම්පරාවට එහි ස්වභාව වටහා දීමට තරම් බාහිර යන්ත්රෝප ක්රම එවකට සුලභ නොවුයෙන් නාම මාත්රදයන්ගෙන් පමණක් ඔව්හු ස්වකීය ආචාය්ය්් මතයන් විශ්වාස කළා විනා තත්වරඥානයක් නොලැබූහ.
එහෙත් නවීන විද්යාක දියුණුවන්ට වන්ට ඒ පැරණි ඍෂීන් දිවැසින් දුටුදේ මසැසින් බලා ගතහැකි පරිදි බාහිර යන්ත්රොවපක්ර ම නවීන විද්යාදඥයින්ට සොයාගන්ට හැකිවීම භාග්යොයෙකි.
පරමාණු විද්යාතව හා ජිව ඕජා පිළිබඳ විස්තරයක් කිරීමට අපට හැකිවූයෙත් නවීන විද්යායඥයනිගේ සූක්ෂ ම සොයාගැණීම් පිළිබඳ ප්රටත්යයක්ෂ සත්යියන් අනුව යාමෙන් බැව් ප්රැථමකොට මෙහිලා සඳහන් කිරීම අප යුතුකම වේ.
විඥෙය විද්යාපව (Science) ද්රීව්යවධර්මෙ විද්ය ව (Physics) සහ පදාර්ථ විද්යා්ව (Chemistry) ද මෙහි දී අප විසින් ගුරු තන්හි තබා ගන්නා බවද කෘතඥ පූර්වමකව සඳහන් කරමු
2. ජීව් ඕජා Bios – Chymos.
පදාර්ථ විද්යාඕවෙහි (Chemistry) මිනිස් සිරුර පිලිබඳ විස්තර කැරෙන අංශය මින් අර්ධජ ශත සංවත්සරයක පමණ කාලයේ සිට විශේෂ ශාස්ත්රාංිගයක් හැටියට සලකා ශාස්ත්රයඥයන් විසින් පරීක්ෂුණ මගින් ලබන ලද ප්ර ත්යයක්ෂය සත්යයයන්ගෙන් දිනෙන් දින පොෂිත වන්නෙකි. මෙය ශාරීරික පදාර්ථ විද්ය (Bio – Chemistry) නමින් හැඳින් වෙයි.
ග්රී ක් භාෂාවෙන් ශරීරයට Bio යි ද, ඕජාවට Chymos යිද කියැවේ. මේ Bios & Chemos (බයස් සහ කිමොස්) යන වචන වය සන්ධිර කිරීමෙන් සාදාගත් වචනය බයො කැමිස්ට්රීෂ (Bio – Chemistry) නමි. මේ අනුව යන බැවින් මෙම ග්රයන්ථයද “ජීවඕජා” යන නම ලබයි.
( 4 )
ජිව ඕජා පිළිබඳ විස්තරයට බැසීමට පෙර ලොව ඇති සියළු වස්තුන්ගේ සම්භයට හේතුවූ මුල ධාතුන් පිළිබඳ ප්රිමාණවත් අවබෝධයක් අප විසින් ලැබිය යුතුයි. එබඳු ඇඳිනිමක් නොලබා ජීව ඕජා වටහා ගැන්ම දුෂ්කර කාය්්ුත කෙි ඉන් නිසා ප්රේථම කොටම මෙහිදී මූලධාතුන් පිළිබඳ විස්තරයක් ඉගෙණීම සඳහා පරමාණු වාදයට බසිමු.
3. පරමාණු වාදය Atomic Theory.
ඝන, ද්රවව, වායු වශයෙන් ලෝ කුහරයෙහි පවත්නා සියළු වස්තුන් සෑදී තිබෙන්නේ සිතීමෙන් පවා ප්රමමාණය වටහා ගැන්මට පරම දුෂ්කර තරම් සියුම්වූ සූක්ෂ්මාණුවකිනි ඒ බැව් සූශ්රැයතාවාරීන් විසින්ද “සර්ව භූතානං කාරණ මකාරණං සත්වරජස් රව්යමක්තං නාම” යනුෙවන් “සියළු භූතයන්ගේ මුල ප්රරකෘතිය කාරණා රහිතවූයේ ද හෙවත් කිසිවෙකුගේ විකාරයක් නුවූයේ ද සත්වගුණ - රජොගුණ - තමො ගුණ ලක්ෂිණ කොට ඇත්තේද, රූ අටක් ඇත්තේද, සියළු ලොකයාගේ හටගැණීම් හේතුවූයේ අව්ය්ක්තනම් වේ” තියි කීහ. මෙබඳු පරම සූක්ෂගම තත්වයකින් ප්රාකතුර්භූතවූ මූල ප්රතකෘතිය වනාහි “එකාතු ප්රකකෘති රචෙතනා ත්රිෂගුණ වීජ ධර්මඅමිණි ප්රාසවධර්ම මිණ්යෘ මධ්යිස්ථධර්මඑමිණිචේතිඃ” යනුවෙන් හුදකලා ගුණ තුන ඇත්තී බීජාවස්ථාවෙන් සිටියාද, ජගත් ප්රමසවය කරණ සුළු වූවා ද මැදහත් නොවන සුළුවූවාද වේ” යි දක්වත්. මෙ බඳුවූ සූක්ෂවම අප්රූකට තත්වයකින් ප්රවකට බවට පැමිණි සූක්ෂකම මාංශු විශේෂයවූ පරමානුව ලොවැති සියළු වස්තුන්ගේ මුල ප්ර කෘතිය වෙයි. එකිනෙකට වෙනස් ස්වරූප ඇති පරමාණුන්ගේ සංඛ්යාුව 92 ක් ඇතිවිය යුතුබැව් පෙනෙතුදු මෙතෙක් කරණ ලද පරික්ෂනණ යන්ගෙන් නවීන විද්යාකඥයින්ට නිශ්චය වශයෙන් සොයාගත හැකි වූයේ 90ක් පමණකි. එකී පරිමාණුන් විධිමත් ලෙස සංයෝග වීමෙන් ලොව ඇත්තාක් සියළු ජීවා ජීවයන් නිර්ම්මිතව පවත්නේ වේ.
මේ පිළිබඳ විස්තර ප්රනකාශිත ඇති සියුම් විද්යාංමශය පරමාණුවාදය නමින් හැඳින් වෙයි. ඒ අනුසාරයෙන් ප්රතස්තුත කරුණු අවබෝධයට අදාළවන පමණ විස්තරයක් මෙහිලා දක්වමු.
පරමාණුව පිළිබඳ අවබොධ අද ඊයේ ඇතිවූවාක් නොව මින් අවුරුදු දහස් ගණනකට පෙර භාරතයෙහි වුසු ඍෂීන් එහි තත්වය මැනවින් දැනසිටි බවට සාධක එමට පෙනේ. අදමෙන් විවිධ යන්ත්රොිපක්රටම සුලභ කාර්මික යුගයක එම ප්රා ඥයින් නොසිටි යත් පරමාණුවේ ප්රොමාණය වටහාගෙන තිබුන බව හෙලිවීමෙන් ඔවුන්ගේ ප්රනඥාමහිමයේ සියුම් කම එයින් පැහැදිලිවේමය. ඒ ඒ සඳහා වැදගත් සාධකයක් නම් අභිධානප්පදීකාවේ දැක්වෙන
( 5 )
මිනුම් ක්ර්මයයි. ඒ මිතිත ක්රණමයේ හැටියට එවකට භාවිතවූ අඟුලක් දිගට තැබීමට අවශ්ය් පරමාණු සංඛ්යා ව නම කෝටි හැට ලක්ෂ දහ අටදාස් හතලිස්අටක් වෙයි. එහි සඳහන් අඟුල වර්ත මාන ව්යහවහාරයෙහි පවත්නා අඟලින් 2/3 පමණවේ. ඒ අනුව ගැන්න විට වර්තඳමාන ව්ය වහාර අගලකට පරමාණුන් දහ සතර කෝටි හතලිස්ලක්ෂ් විසිහත් දහස් හැත්තැ දෙකක් බැව් පෙනේ.
විවිධ යන්ත්රොවපක්රදම සුලභ නවීන මහා විද්යා්යතනයන්හිවූ යුරොපීය හා අමෙරිකන් විද්යාටධරයන් බොහෝ පරිශ්ර මයෙන් තමන් අමුතුවෙන්ම ලොව හමුවුයේ අනාවරණය කළබැව් කියන පරමාණුන්ගේ තත්වනය මින් වර්ෂු 2000 කින් පෙර භාරතයෙහි සටි ප්රා්ඥයන්ට රහසක්ව නොපැවති බැව් පහත දැක්වෙන ඔවුන්ගේ අදහස් හා සසඳා බැලීමෙන් පැහැදිලිව පෙනේ.
4 පරමාණුව මැනීම Measuring an Atom පරමාණුවක ප්රමමාණය වූකලි සිතිමට දුෂ්කර තරම් කුඩාදෙයක් වූයෙන් එය මැනීම කළ නොහැකියි සිතෙන නමුත් එහි ප්ර මාණය මැනීමටද දැන් ක්රනම සොයාගෙන තිබේ ජලකර (Hydrogen) හා එබඳු ඇතැම් සූක්ෂකව වායුන් පිළිබඳ පරමාණුන් නොව (මොලකිවලයන් molecules) “අණු” මැන්න හැකිය. ඊට හේතුව ඒවා නිතර යුගලයන් වශයෙන් එකාබද්ධවී “අණු” (molecules) හැටියටම පවතින නිසාය. ජලකර අණුවක ප්ර මාණය අඟලකින් 00000001 ක් පමණ බැව් සොයාගෙන තිබේ එහෙයින් එය අඟලිකින් දශකෝටියෙන් පංගුවක් පමණ පලල අති සියුම් වස්තුවකි. මෙය තවත් පැහැදිලි කරත්හොත් අඟල සටහන් කර ඇති අඩිකෝදුවක අඟලෙන් දහයෙන් පංගු දක්නාලැබේ එම 1/10 කේ කොටුවක් නැවත දහයට බෙදුවොත් ඒ එක් ෙකාටසක් අඟලෙන් සියයෙන් කොටසකි. ඒ කොටසක ප්ර්මාණය අපට ඇසින් බලාගත හැක. එම කොටුවක් තුළ එකකට එකක් ගෑවෙන පරිදි ජලකර අණු දසලක්ෂමයක් තැන්පත් කළහැකිනම් ඒ එක් අණුවක ප්ර මාණය කෙබඳුදැයි සිතාගත හැකිය.
මේතරම් සියුම් පරමාණුවක් ප්රකෘති ඇසින් බැලීමට නම් :- අමේරිකන් විද්යපඥයෙක් මෑතදී කරණ ලද නිපැදවීමකින් අඟලක් දසකෝටිවාරයක් විශාලකර බැලිය හැකි යන්ත්රදයක් සාදා පරමාණුවක් ප්රරකෘති ඇසට පෙනෙනසේ දෘෂ්ටි පථයට ගත් බවත් එහිදී එය දීප්තිමත් ආලොකමය අඟලක පමණ විශ්කම්භය ඇති, ගෝලයක් සේ දැක්ක බවත් කියයි. මේ සඳහා අඟලක පරිමාණය අඟල් දසකෝටියක් නොහොත් සැතැප්ම 1600 ක් දිගට විශාල
( 6 )
කළ බවත් සඳහන්වේ. මේ අන්දමට අඟලක් දිග අඟලක් පලල අඟලක් උස හරිඝනාකාර කුඩා හෙප්පුවක් තුළ තැන්පත් කළ හැකි ජලකර “අණූ” වල සංඛ්යාකව එක්දහස් කෝටිප්රනකෝටියක් වෙයි. මෙම සංඛ්යා්වේ තත්වඑය වඩා පැහැදිලි ලෙස අවබෝධවීමට තවත් උදාහරණයක් දක්වමු. අඟලක්වූ එම හෙප්පුව මේ පෘථිවිය තරම් විශාල කළහොත් අඟලේ ඝනයෙන් සෑදෙන ගෝලයේ විශ්කම්භය අඟලකින් 62/100 නිසා එය සැතැප්ම 4000 ක් දිගට පෙනෙනවා ඇති. එම හැතැප්ම හාරදාහේ අඟල් ගණන අඟල් 62 න් බෙදූවිට අඟලක ගෝලය අප විසින් හතලිස් කෝටි වාරයක් විශාල කළාවෙයි. මේ ප්රකමාණයට විශාල කිරීමේදි එහිවූ ජලකර “අණු”වක ප්ර මාණය අඟල් 4 ක විශ්කම්භය ඇති ගෝලයකට සමවේ.
මේ ක්ර්මයෙන් අඟල් 4 ක් විශ්කම්භය ඇති මැටිබෝල මේ මහා පෘථිවියෙන් යම්තරම් ගණනක් සාදන්ට හැකිනම් අඟලක්වූ ඝනාකාර හෙප්පුවක් තුළ තැන්පත් කළහැකි ජලකර “අණු”වල ප්රාමාණයත් එතරම් විශාල සංඛ්යාවවක් බව අප විසින් අවබෝධ කටයුතුවේ. තවත් මෙය පහසුවෙන් සිතාගැන්මට නිදසුනක් අපි දනිමු ඉහත සඳහන් අඟලක පෙට්ටියේ අඩංගු කළහැකි “අණු” ප්රසමාණය ගණන් කිරීමට කොපමණ කාලයක් ගතවේදැයි බලමු. තත්පර එකට “අණු” දශ ලක්ෂය බැගින් පිට කළෙහැකි යන්ත්ර්යක් ක්රිායාවේ යෙදවුවහොත් අවුරුද්දකදී පිටකළ හැක්කේ “අණු” තුන් කොටි විසිලක්ෂු කෝටියකි. මේ ගණනින් එම හෙප්පුවෙහි “අණු” සංඛ්යානව බෙදුවහොත් ඒ ගැණ ඉවර කිරීමට ඒ ගණනාවෙන් අවුරුදු එක්කෝටි හතලිස් ලක්ෂ”යක් ගතකිරීමට සිදුවෙන බැව් පැහැදිලිවීමෙන් “පරමාණු”වක සියුම්කම වටහා ගැන්මට මේ නිදසුන සෑහේයයි සිතමු.
5 පරමාණුවක කුමක් තිබේද ? What is in an Atom
පරමාණුව මෙතරම් කුඩා වස්තුවක් නිසා එය තනි ද්ර ව්යoයක් වියහැකි බවත් බෙදා වෙන් කිරීමට අන්කිසිවක් එහි ඇතිවිය නොහැකි බවත් සිතෙන්ට පුළුවන එහෙත් ඒ එසේ නොවන බැව් සිතිය යුතුයි.
ලෝඩ් රදර්පඩ් නමැති විද්යාවඥයාගේ පිළිගැණීමේ හැටියට පරමාණු වූකලි සූය්ය්දර යා හා ග්රඥහමණ්ඩලයෙකින් යුත් සක්වල ගැබක්වැනිය. සක්වල ගැබක් මධ්ය යේ වූ සූය්ය්යා මණ්ඩළයක් මෙන් පරමාණුවේද න්යුයකලීය “Neucleus” නම් මධ්ය හෘදයක් ඇත. එය සිසාරා ඉලැක්ට්රෝපන (Electron) නම් ඍණ විද්යුිත් “අණු” නමැති ග්ර හපඞ්ක්තිංයක් ඉමහත් වේගයෙන් භ්රේමණය වන බවත් එකි ඉලැක්ට්රෝපනයන්ගේ කක්ෂ යන්ගෙන් සැදුම්ලත් පරමාණු සීමාව වක්රවාටයක්සේ පිහිටි බවත්ය.
( 7 )
පරමාණු හෘදය :- මෙහි සඳහන්වූ “න්යුරක්ලීය” නම් පරමාණු හෘදයද තනි වස්තුවක් නොව ප්රෝෝටෝන් (Proton) න්යුයට්රෝණන් (Neutron) පොසිට්රෝ න් (Positron) යුකෝන් (Yukon) යන කොටස් සතරකින් සැදුම් ලද්දක් බවත් ඒ එක් එක් කොටසින් විශෙෂ කාය්ය්න් යක් සිදුවෙන බවත් සැලකිය යුතුයි.
යටදැක්වූ පරිදි එකිනෙකට වෙනස්වූ පරමාණු 92 වර්ග යක් ඇති බැවින් එක් එක් වර්ග යේ පරමාණුවක් අනික් වර්ගoයෙක පරමාණුවකින් වෙනස්වන්නේ ඒවායේ ඇති ප්රෝ ටන් “Proton” ප්රකමාණයේ හා ඉලැක්ට්රෝනන් (Electron) සංඛ්යාඇවේ හැටියට බැව් මතක තබාගත යුතුයි. ජලකර වායු (Hydrogen) පරමාණුවක (Atom) හෘදය වටේ ගමන් කරණ එක් ඍණ විදුලි අණුවක් (Electron) ඇතිබවත්, (Helium) හිලියම් මූලධාතු පරමාණුවක හෘදය වටා භ්රාමණය වන ඉලැක්ට්රෝතන් 2 ක් ද, ලිතියම් (Lithium) ලෝහ ධාතු පරමාණුවක 3 ක්ද යනාදි වශයෙන් එකි එකී මුලධාතු පරමාණුවල ඉලැක්ට්රෝවන් සංඛ්යා ව පිළිවෙළන් වැඩිවෙමින් යුරේනියම් (Uranium) ලෝහ පරමාණුවක මෙම ඍණ විදුලි අංශු 92 ක්ද භ්රලමණය කරණ බැව් සැලකිය යුතුයි.
මේ එක් එක් පරමාණු හෘදයකවූ විකර්ෂmණ ශක්ති වේගය සංඛ්යා වශයෙන් වෙන්කර දැක්වීම සඳහා පරමාණු සංඛ්යාක (Atomic Number) නම් මිනුම් ක්ර මයක් H. G. J. Mosely තුමා විසින් පිළියෙල කරණ ලදී. යටදක්වන ලද පරමාණු හෘදයේ කොටස් සතරින් ප්රෝ ටෝන් හා න්යු ට්රෝින් බරවු සූක්ෂ මාණුන්ගෙන්ද ප්රොසිට්රෝයන් හා යුකෝන් ලඝු සූක්ෂමමාණූන්ගෙන්ද යුක්තයහ ප්රෝෂටෝන් කොටසෙහි ආකර්ෂුණ විද්යු ත් ශක්තියද න්යුසට්රෝාන් කොටසෙහි මධ්යෂස්ථ භාවයද රදා පවති. යුකෝන් කොටසෙහි ඉලැක්ට්රෝධනයන්ගේ ගතිගුණවලට සමාණ ගුණද ඇති බැව් සලකනු ලැබේ.
මෙසේ බෙදා දැක්වූ පරමාණු හෘදයද ඝන ද්රලව්ය යක් නොව වායුමය ස්වභාවයකින් යුක්ත වූවක් බවද එය අනිකක් හා ඝට්ටනයට සැලැස්වීමට හැකිවෙතොත් සැන්ටිග්රෙකඩි අංශක 4,000000 හාරකෝටියක පරණ ඉමහත් ඌෂ්ණ වේගයක් බිහිකළ හැකි බවත් නිල්ස් බෝර් මහාචාය්ය්0 වරයා කියයි.
6 ඍණ විදුලි අංග (Electrons)
පරමාණු හෘදය වටේ ගමන් කරණ ඍණ විදුලි අංශූන් (Electrons) ගැන පෙර සඳහන් කෙළෙමු. මොවුන්ගේ ස්වභාව තත්වcය ගැන පිරික්සා බලන විට අපට තවත් විශ්යමත හැඟීම්වලට බැස ගැනීමට සිදුවේ.
( 8 )
ඍණ විදුලි අංශුවක විශ්කම්භය අඟලකින් 7 දශ 100000000000000 කෝටියකින් 7 ක් පමණ වේයයි ගණන් බලා තිබේ. එබැවින් අඟලක් දිග සිහින් කම්බියක් උඩ ඉලැක්ට්රෝතනයෝ (70,00,000,00000000) හැත්තෑලක්ෂන කෝටියක් තනිපෙළට තැබිය හැකිවේ. එම ප්ර,මාණය ජලකර (Hydrogen) අණුවක විශ්කම්භයෙන් 1 හැත්තෑ දාහෙන් එක් පංගුවකි. 70000
පරමාණු හෘදය වටා ඉලැක්ට්රෝිනය ගමන් කරන බැව් පෙර කිවෙමු. පරමාණු හෘදයේ සිට ඉලැක්ට්රෝවන දක්වා අති හිස් කුහරය ඉලැක්ට්රෝැනයේ විශ්කම්භය මෙන් 17000 වාරයක්වේ. මේ අනුසාරයෙන් තනනවිට පරමාණු හෘදයටත් ඉලැක්ට්රෝඉනයටත් අතර විශාල හිස් ප්ර දෙශයක් ඇතිබැව් හෙලිවේ.
වඩා හොඳින් මෙහි තත්වය වටහාගැණීම සඳහා නිදර්ශ්ණයක් දක්වමු. එනම් :- ඉලැක්ට්රෝ7නයේ විශ්කම්භය අපි යාරයක් තරමට විශාලකළොත් පරමාණු හෘදයේ (Neacleus) සිට ඉලැක්ට්රෝ්නය දක්වා ඇති දුර යාර 17000 වෙයි. එනම් හැතැප්ම 10 ක් දුරය. මේ නයින් බලනවිට පරමාණුවේ ප්ර මාණය පනස් ලක්ෂපයකැයි සිතනවිට ඉන් එක් කොටසක් හැර ඉතිරි හතලිස් නව ලක්ෂණ අනූනව දාස් නවසිය අනූනම කොටසම හිස් කුහරයක් බව පෙනීයේ.
ටොන් හසිය කෝටි ප්ර කෝටියක් පමණ බර ඇති අපේ පෘථිවිය හැතැප්ම බාගයක විශ්කම්භය ඇති වස්තුවක් හා හැපීමෙන් පෘථිවියට ඇතිවන යම් හානි ප්රයමාණයක් වේනම් ඊට වඩා හානියක් ඉලැක්ට්රෝබනයක් පරමාණුවක හැපීමෙන් එයට සිදුනොවේ.
අපේ පෘථිවිය සූය්ය්් යා වටේ යන ගමන් වේගය පැයට හැ. 1000 ක් බව අපි දනිමු. නමුත් ඉලැක්ට්රෝනනයක් පරමාණුවක් වටේ ගමන් කරණ වේගය තත්පරයකට හැ. 20000 ක් පමණ වේයයි ගණන් බලාතිබේ. සූය්යාපන යා වටේ යාමට පෘථිවියට අවුරුද්දක් කල් ගත වෙතත් පරමාණුවක් වටේ ඉලැක්ට්රෝවනයක් ගමන් කරණ වාර ගණන අති මහත් බැව් මෙයින් පෙනීයනවා ඇත.
පරමාණුවක වූ ඉලැක්ට්රෝ්නයක ස්වකීය කක්ෂහයන් සිසාරා ගමන් කරණු පමණක් නොව කක්ෂැයද කරකැවෙන බැව් මෙහිලා සැලකිය යුතුය. අහසෙහි හැසිරෙන සියළු ග්රටහතාරකාවන්ගේද මේ ගමන් ක්රයමය මෙසේම සිදුවෙතත් ඒවාෙය් කක්ෂ යන්ගේ කරකැවීම ඉලැක්ට්රෝරනයන්ගේ ගමන් වේගය හා සසඳන කලැ ඉතා හිමිහිට සිදුවෙන්නක් බැව් වැටහී යනවා ඇත
( 9 )
ඉලැක්ට්රෝ නයේ කක්ෂ්යේන පරික්ෂි ප්තවූ පරමාණුෙවහි හිස් ගැබතුළට පැහැරින් යමක් ඇතුළ්වීමට අවකාශ නැත්තේ ඉලැක්ට්රෝරනය කුඩා වුවත් එහි අතිධාවන වේගය නිසා කක්ෂටයේ සෑම ස්ථානයක්ම එයින් ආරක්ෂාුවන නිසාය. යම් හෙයිකින් එම සීමාවෙන් වෙනදෙයක් ඇතුළ් වෙතෙත් එසේ වියකැක්කේ ඉලැක්ට්රෝඑනයේ වේගයට වඩා අති මහත් වේගයකින් යුත්, ඉලැක්ට්රෝ නයකට වඩා ඇති සියුම් වස්තුවකට පමණය.
7 පරමාණුවක ශක්ති ප්ර මාණය - Energy Stored in an Atom.
පරමාණුවක ඇති ශක්ති ප්ර මාණය අති මහත්ය. ද්රSව්යA අවුන්සයක් විනාශකිරීමට නොහොත් ශක්ති බවට හැරවීමට විශාල පරිශ්ර මයක් දැරිය යුතුයි. අශ්වබල ලක්ෂ යක් අති යන්ත්රටයක් දිවා රෑදෙක්හි නොනවත්වා වර්ෂායක් මුළුල්ලේ ඒ සඳහා ක්රි යාකරවිය යුතුයි. එයින් පරමාණුන්ගේ ශක්ති ප්රතමාණය සිතාගැනීමට පුළුවන.
අශ්වබල 5000 ක් බැගින් වේගබලය ඇති ඇන්ජින් යන්ත්රේ 4 කින් සමන්විත ක්වීන් මේරි නෞකාව දියත් කිරීම සඳහා පැට් රෝල් ගැලොම් 75000 ක් අවශ්යකවිය. නමුත් ඒ සඳහා පරමානු බලය යොදවන ලද්දේ නම් එම නෞකාව හමසක් නොනවත්වා ක්රියයා කරවීමට පරමාණු අවුන්සයක ශක්ති ප්රොමාණය සෑහෙන බැව් විද්යාිඥයින් හැඟීමවේ. පරමාණුන්ගේ බල මහිමය මෙයින්ද වටහාගත හැකිවේ.
පරමාණු බලය සම්පූර්ණයයෙන් අවනත කරගත් විට ඒ මගින් මනුෂ්ය්යාට කළහැකි ප්රාසතිහාය්ය්් අ වර්ණනනා විෂයාතික්රාහන්තය. මුළු පෘථිවිතලයෙන් අන්ධකකාරය පළවා හැරීම - එසේම හැමතැන සෞම්ය් දෙශ ගුණයක් ඇතිකරලීම - ඍතු විපය්යාර සයන් තමන් කැමතිසේ පාලනය කරගැනීම ආදී බොහෝ දෑ ඒ මගින් කළ හැකිවෙයි.
8 පරමාණුන්ගේ විශෙෂ විභාග
යම් වර්ගපයකට අයත් පරමාණුවක නියම ඉලැක්ට්රෝීන් ප්රෑමාණයට විද්යු්ත්ධාරා මගින් තවත් ඉලැක්ට්රෝසනයක් එක් කිරීම හෝ තිබෙන ඉලැක්ට්රෝරනයක් පළවාහැරීම මහන්සියෙන් කළහැක. එසේ ඉලැක්ට්රෝරනයන්ගේ වෙනසක්වූ පමණකින් එහි මූල වස්තු තත්ව.යේ වෙනසක් නොවේ මෙසේ අනියම් ප්රනමාණ ඉලැක්ට්රෝඑන යන් ඇති පරමාණුන්ට අයන් “Ion” යි ද එම කාය්ය්ම් යට “Ionisation” අයොනිසේෂන්” යි ද කියත්. එබඳු විප්රපකාර තත්වයකින් නිර්මිත වන පරමාණුන්ගෙන් තිබුණ ඉලැක්ට්රෝ නයක් අස්වූ පරමාණුවට “ඇනිඔන්” Anion යිදැ ඉලැක්ට්රෝොනයක් එක්වූ පරමාණුවට “කැති යොන්” Cathion යන නමක්ද ව්ය වහාර කරත්. එහෙත් පරමාණු
( 10 )
හෘදයෙහිවූ ප්රෝමටෝන් (Proton) ප්රැමාණයෙ (ධනවිද්යු“ත් අංශු) වෙනසක් කළහොත් සම්පූර්ණ් පරමාණුවම වෙස් ධාතු මූලයක් බවට හැරේ.
තුත්තනාගම් පරමාණු හෘදයේ ඇති ප්රෝවටන් සංඛ්යාරව 30 ක් වේ. මෙයින් එකක් අස්කළහොත් එහි ප්රෝ ටොන් තත්වය 29 ක් වේ. එවිට එය තුත්තනාගම් නොව තඹ බවට හැරේ එසේම රසදිය පරමාණුවක් ප්රෝෝටෝන් 80 කින්ද රත්රන් පරමාණුව ප්රෝමටොන් 79 කින්ද යුක්තයි. එමනිසා රසදිය පරමාණුව ප්රෝනටොන් එකක් අස්කළහොත් එය රත්රන් පරමාණුවක් බවට පෙරළේ. මේ පිළිබඳ විස්තර මතුවාරයකට තබමු.
මේ අන්දවමට පරමාණු හෘදයෙකවූ ප්රෝරටෝන් තත්වය බිඳ හෙළීමටද සුදුසු ආයුධ දැන් සොයාගෙන තිබේ.රේඩියම් පරමාණු හෘදයෙන් අනවරතයෙන් නිකුත්වන අල්පා - බීටා - ගමා නම්වූ රශ්මීන්ගේ ආධාරයෙන් එය කළ හැක. එසේ කිරීමට හැකිවන්නේ එම සුක්ෂදමාණුන් තුළ ඇත්තාවූ විකෂර්ණශ බලයේ අධිකත්වීයත් ස්කන්ධ්ය “හීලියම්” හෘදයක් පමණ සියුම් වීමත් , ධාවන වේගය තත්පරයකට හැතැප්ම ලක්ෂසයක් තරම් ක්ෂනණික වීමත් නිසා ඉලැක්ට්රෝ්නයන්ගේ ක්ෂපය අතරින් පරමාණු හෘදයකරා ළඟාවීමට පුළුවන් නිසාත් පරමාණු හෘදයේ ප්රෝරටනයන්ට පහරදීමට එය සමර්ථ ආයුධයක් වීමය. එසේම අති සූක්ෂ ම වේගයෙන් යුත් ප්රෝනටෝන් හා න්යුආට්රෝනන් මේ සඳහා යෙදිය හැකිය.
එහෙත් න්යුතට්රෝහන් වලින් කොටසක් තමන් වෙත රඳවා ගැනීමෙන් තම න්ූ් ට්රෝන් ප්රකමාණය අධික කරගනි. මෙයින් සිදුවන වෙනසනම් එබඳු පරමාණුවක බර ප්රනමාණය එම වර්ග්යේ අන්යප පරමාණුවකට වඩා වැඩි බරවීමය. එහෙත් එහි ස්වභාවික තත්වයේ අන්කිසිඳු වෙනසක් එයින් සිදුනොවේ. මේ ක්රිමයෙන් බර වැඩි පරමාණුහු “අයිසෝටෝප්” Isotope යන නමින් හැඳින්වේ.
සෑම මූල වස්තුවකම වාගේ පරමාණුන් අතර මෙසේ වෙනස් බර ඇති පරමාණුන් කිපාකාරයකින් තිබෙන්ට පුළුවන. එසේ වන්නේ ඉහත සඳහන් කළ අන්දමට පරමාණු හෘදයන්හි වු ද්ර ව්ය. සම්භාරයන්ගේ අඩු වැඩි ප්රදමාණයන් අනුවය.
සෑම මූල වස්තුවකම පරමාණු ස්කන්ධ් සංඛ්යා්ව සම්පූර්ණ් ගණනකින්ම යුක්තවිය යුතුයි. මක්නිසාද පරමාණු හෘදයන් හැදී ඇති ප්ෝණ ටන් හා න්යුතට්රෝරන්වල ඛණ්ඩයන් නැතිනිසාය. එහෙත් පරමාණු මිනිත චක්රනයේ සංඛ්යාටව දැක්වීමේදී දශම ඛණ්ඩයන්
( 11 )
යොදා ඇත. එයට හේතුව යටකී “අයිසෝටෝප්” Isotope නම් බර වැඩි අඩු පරමාණුන්ද සෑම මූලවස්තුවකමවාගේ මිශ්රඛව පවත්නා නිසයි.
9 රශ්මි විහිදුවන මූල වස්තු Radio Active Elements.
රේඩියම්, යුරේනියම්, ඇක්ටිනියම්. තෝරියම්, පොලෝනියම් ආදී ගණයට අයත් මූල වස්තූන්ගේ පරමාණු හෘදයන් අනවරතයෙන් බිඳී යාම ස්වභාවයෙන්ම සිදුවන්නෙකි.
රේඩියම් කැබැල්ලකින් නිතරම තුන්වගර්යනක රශ්මිමාලා පිටවේ. Alpha ඇල්පා, Beta, බීටා, Gama ගමා යන නම්වලින් මේවා හැඳින්වේ. මේකියන ලද අල්පා රශ්මීන්හි ඇත්තේ ප්රෝලටෝන් 2 කින් යුත් Helium හීලියම් පරමාණු හෘදයෝය. බීටා රශ්මීහු හුදෙක් ඍණ විදුලි “අණු” (Electrons) ප්රෝවාහයෙකි. ගමාරශ්මීන් වනාහි අලෝක රශ්මි “X. Ray” ප්රාවාහයෝ වෙත්.
මෙකියන ලද අල්පා රශ්මි අංශුවක් රේඩියම් පරමාණුවකින් පිටවුන කල එම පරමාණුවේ ප්ර මාණය රේඩියම් ප්රෝණටොන් දෙකකින් හීනවෙයි. එහි ප්රපතිඵලයක් වශයෙන් හීලියම් පරමාණුවක සම්භවයක් සෙස්ස ක්රිමයෙන් ඊයම්බවට හැරීයාමත් සිඬවෙයි.
යම්කිසි ප්රීමාණයක රේඩියම් කැබැල්ලකින් නොනැවතී පිට වෙමින් යන ඉහතකී රශ්මිරාජීන් නිසා එහි ප්රැමාණය ½ දෙකෙන් පංගුවවක් දක්වා අඩුවීයාමට අවුරුදු 1700 ක් ගතවෙන බැව් ගණන් බලාතිබේ. මේ ක්රීමයට රේඩියම්වල ගෙවීයාම ½, ¼, 1/8 යන ආදී වශයෙන්සිදුවේවි යන නමුත් එය නැත්තටම නැතිවීයාම කිසි කලෙකත් සිදුනොවේ. එහෙත් එහි අර්ධ අයු යුගය අවුරුදු 1700 ක්වේමය. රශ්මීන් විහිදුවන ගණයට අයත් අනිත් මූල වස්තූන්ගේ ද අර්ධු ආයු යුගය නියම කාලසීමාවක් අනුවම සිදුවෙයි. ඇතැම් ද්රිව්යතවල මේ අර්ධත ආයු යුගය විනාඩි ගණනකින්ද අන් සමහරක අවුරුදු, ශතවර්ෂණ ගණනායෙන්ද, යුරේනියම්වල මේ යුගය අවුරුදු හසිය කෝටියකින්ද පැමිණේ.
රේඩියම් ආදියෙන් නිතරම පිටව යන්නාවූ ඉහතකී රශ්මි අංශුන්ගේ ගමන්වේගය තත්පරයකට හැ. 10000 ක් පමණයි ගණන් බලාතිබේ. මෙසේ ඉමහත් ගමන්වේගයක් ඇතිනිසා රේඩියම් ඉතා ස්වල්ප කොටසක්වූවද අප්ර්වේසම් ලෙස තැබීම අනතුරු දායකබැව් වටහාගතයුතුයි. ස්වභාවධර්මස බලයෙන්වන මේ ගෙවීයාම කිසිම උපක්රතමයකිනුත් වෙනස් කළනොහැකිය. මෙසේ මොහොතක්පාසා ගෙවීයන රේඩියම් එකක කැබැල්ලකින් තත්පරයකදී පිටවයන අල්පා රශ්මි අංශුන්ගේ ගණන 3400, 00, 00, 000
( 12 )
තුන්දහස් හාරසිය කෝටියක් පමණවෙයි. මේ ක්ර මයෙන් අවුරුදු 1700 ක් තුලදී ගෙවීයන්ගේ ග්රෙශන් ½ ක් බැවින් එහි අඩංගු සූක්ෂරමංශූන්ගේ සංඛ්යා0වත් ඒවායේ සියුම් ප්රගමාණයත් කෙබඳුදැයි සිතාගත හැක. රේඩියම් නම් වූ මෙම ලෝහ ධාතුව සෑම පර්ව්ත ප්ර්තානයකම ඇතත් එය මිශ්ර ව ඇත්තේ ඉතා ස්වල්ප වශයෙනි.
යටත් පිරිසෙයින පර්වපත ටොන් දෙකෝටියකින් බේරාගත හැකි රේඩියම් ප්ර්මාණය අවුන්සයක් පමණවෙයි. එ බැවින් මෙය එකතුකර ගැණීම ඉතා මහන්සියෙන් හා අධික වියදමින්ද කළ යුත්තකි. දැනට ලෝකයේ වර්ෂතයක් තුළදී සපයන රේඩියම් ප්රනමාණය අවුන්ස 2 ½ ක් පමණය.
සත්ව , වෘක්ෂ , ජිවිත රඳා පැවතීමට හේතුවන ශරිරයේ පවත්නා ඌෂ්ණය එහි මිශ්රයව පවත්නා මේ රේඩියම් ආදී රශ්මි විහිදුවන Radio active ලෝහ ධාතූන් නිසා පවත්නා බැව් සැලකිය යුතුයි.
10 “අණු” Molecules”
එකම වර්ග“යේ හෝ වර්ගක කීපක පරමාණු දෙකක් හෝ වැඩි ගණනක් ක්ර මාණුකූලව එකට සම්බන්ධකවෙමින් “අණු” (Molecules) සෑදේ. මේ අන්දමට 92ක් පමණවූ මූලවස්තූන් පිළිබඳ පරමාණූන් විධිමත් ලෙස සංයෝගවීමෙන් සෙසු සියළු වස්තුන්ගේ හටගැණීම සිදුවෙයි. උදාහරණයක් වශයෙන් ජලය ගනිමු.
ජලය වූකලි මූල වස්තුවක් නොව ජලකර හා අම්ලකර යන වායු දෙවර්ග යේ සංයෝගයකි. එනම් :- ජලකර පරමාණු 2 ක් හා අම්ලකර පරමාණු එකක් ද රසායනානුකූලව සංයෝගවීමෙන් වතුර අනුවක් සෑදේ. එසේ හෙයින් ජලයෙහි ඉතාම සියුම් කොටස වශයෙන් සැලකෙන්නේ මේ අණුවයි. එය තවත් සියුම් නොකල හැකිය. එසේ කිරීමේදි සිදුවන්නේ වායු දෙවර්ගයය වෙන්වීමයි. එවිට එය ජලය නොව වායු දෙවර්ගියකි. එමනිසා ජලය “අණු”ව දැක්වීමට රසායන ශාස්ත්රකයේදී යොදන කෙටි ලකුණ (H2 o) වේ.
මේ අන්දමට මූල වස්තු නොවූ අන්හැම දෙයකම ඉතා සියුම් කොටස ඒ වර්ගනයේ “අණු” වකි. මේ අනුවල ස්කන්ධජයාගේ ප්රවමාණය හා බර ඒ එක් එක් වස්තුව හටගැණීමට සංයෝගවන පරමාණු සංඛ්යා වේ හැටිය වෙනස්වේ. මේවා අතරින්ද ජලය සාධන අණුව ඉතා සිහින්වෙයි.
( 13 )
එක් වතුර බින්දුනවක් ගෙන එය මේ පෘථිවිය තරම් විශාලකර බැලුවහෝත එහි ඇති අණුවක ප්රඅමාණය දෙහි ගෙඩියකට වඩා විශාල නොවේ. මෙයින් ජලජ අණුවක ප්රණමාණය වටහාගත හැකිය. මේ “අණු” ද දෙවර්ගනයක දක්නාලැබේ. එනම් ධ්රැකවක අණු Polar Molecules පෝලර්මොලකිවල් සහ අධ්රැැවකඅණු Non – Polar Molecules නන්පෝලර් මොලකිවල් යනුවෙනි. ඒ දෙවර්ග යේ අණු එකට මිශ්ර නොවේ.
උදාහරණ වශයෙන් දක්වතොත් තෙල් වර්ග යන්හිවූයේ “නන් පෝලර්” මොලකිවලයෝය. ජලය සෑදී තිබෙන්නේ පෝලර් මොලකිවලයන්ගෙනි. ජලය හා තෙල් වර්ග් එක මිශ්රද නොවන්නේ මේ අණු දෙවර්ගවයක් බැවිනි.
ද්රතව්යය හා ශකිති Matter and Energy.
ද්රතව්යය හා ශක්තිය වෙනස් නොකළ හැකිය යනු කලක් පැවති විශ්වාසයයි. නමුත් ද්රරව්ය තත්විය නොයෙක් අයුරින් වෙනස් කළහැකිය. එහෙත් ද්රoව්ය ස්කන්ධරය (Mass) වෙනස් කළ නොහේ එසේම ශක්ති වෙනස් කළ හැකිය. නමුත් ශක්ති ප්රsමාණය (Quantity of Energy) වෙනස් කළනොහේ. මෙයින් අප විසින් වටහා ගතයුත්තේ ද්රරව්ය(යක ඇති ස්කන්ධ යත් එහි ශක්තිප්ර මාණයත් යන දෙක වෙනස් නොකළ හැකිබවත් ස්කන්ධරය හා ශක්තියේ සමානත්ව යක් ඇති බවත්ය.
මෙයින් පැහැදිලි වන කරුණ නම් යම්කිසි උපක්ර මයකින් පරමාණුවක් විනාශ කළහොත් එයින් ඒ හා සමාන ශක්ති ප්රකමාණයක් ගිලිහීමෙන් එය ශක්ති බවට පරිවර්ත්නය වන බවය.
ෙමයද කළ හැකි දෙයකි. (ඇටමය) පරමාණුවක් විනාශ කිරීමට නොහොත් බිඳහැරීම බලසමපන්න උෂ්ණ වේගයක් යෙදීමෙන් කළහැකිය. එහි තත්වය මෙසේ දතයුතුයි. අපේ සූය්ය්දී මණ්ඩලය මතුපිට ඇති උෂ්ණ ප්රමමාණය සැන්ටිග්රෙ ඩ් අංශක 5800 ක් පමණවේ. එම රශ්මිය හා ආලෝකයෙන් අපේ පෘථිවියට ලැබෙන්නේ එයින් 1 ක් ( විසිකෝටියකින් එක් කොටසක් පමණය. 200, 000, 000 සූය්ය්ොට මණ්ඩළයේ එක් එක් අඟලක ප්ර්මාණය කොටසකින් අශ්ව බල 13 ක විකර්ෂොණ වේගයකින් ඉන් නැගෙන වාෂ්ප පිටකරයි. මේ අන්ද මට සූය්ය්ින මණ්ඩලයෙන් දශදිග විහිදුවන විකර්ෂේණවේගය අශ්වබල ලක්ෂි ප්ර කෝටියක් පමණ වෙතැයිද පෘථිවිය වෙත ගලා එන වේගබලය අශ්වබල පන්සිය ප්රරකෝටියක් පමණවේ යයිද ඒ අනුසාරයෙන් බලනකල එහි පවත්නා උෂ්ණය හා ආලෝක ප්රවමාණයෙන් පෘථිවිට ලැබෙන්නේ 6 දශලක්ෂායකින් හය
10000000
( 14 ) කොටසක් පමණද වේ. එහෙත් පරමාණුවක් බිඳීමේදී ඉන් නිකුත්වන උෂ්ණවේගය සැටි ග්ෙන්ඩ් අංශක 4, 0000000 හාර කොටියක් පමණ බව ද සොයාගෙන තිබේ. මෙයින් පරමාණුවක් බිදීමට යෙදියුතු උෂ්ණවේගය කෙතරම් මහත්විය යුතු ද යනු සිතාගත හැකිවෙයි.
11 ජිවාජිවයන්ගේ සම්භවය Fomation of Matter and Life
ලොවැති මූල වස්තුන්ගේ සම්භවය දෙයානූවක් පමණවූ පමරමාණුන්ගෙන් බැව් මෙතෙක් දැක්වුණ කරුණුවලින් පැහැදිලි විය. එසේම එකී මූලවස්තුන් නිර්මිත කරණ පරමාණුන්ගේ අන්යොවන්යn සංයෝගයෙන් සෙසු සියළු අජිව වස්තූන් නිර්මිතවන බවද දැක්වීමු එනම් ගල් පස් ඛනිජ ලෝහ ආදී ජිවීතෙන්රි න ය ප්රුතිබද්ධ නොවූ හැම වස්තුකම මූලස්වභාව පරමාණු සංයෝගයෙන් හට ගැනෙන මොලකිවල “Molecules” නම් අණු” බව පැහැදිලිවිය එහෙත් සජිව ගණයට අයත් වෘක්ෂMලතාදීන්ගේ හටගැනීම එකී පරමාණුන් ලක්ෂහ කෝටි සංඛ්යාෙවක සංයෝග සම්මිශ්රාණයෙන් වෙනස් ස්වභාවයකින් හට ගැණෙන ජිවාණුවක් පදනම් කරගෙන සිදුවීම එහි විශෙෂ ක්රෙමයකි සත්ව ශරීරය වූ කලි යථොක්ත ජිවාණුවම ආත්ම බලය හා කර්මෙ න්රි ව යේත් සම්බන්ධොයක් ඇතිව භෞතික විද්යා මගින් වසඳින නොහැකි න්යාෂය ධර්මදයක් පදනම් කර ගෙන හටගැනෙන්නකි.
( 12 ) පරමාණු මිනිත චක්රෂය. Table of Atomic Weights.
මුල වස්තුව
Element ලකුණ
Symbol අණු පිළි වෙල Atomic number ඉතා කිට්ටු බර ප්ර මාණය Appro: Atomic Weight සම්මත බර International Atomic Weight o=16 ජලකර Hydrogen හීලියම් Helium ලිතියම් Lithium බෙරලියම් Beryllium බෝරොන් Boron අංගාර Carbon ජිවන්තක Nitrogen අම්ලකර Oxygen fප්ලුවරින් Fluorine නියොන් Neon සෝඩියම් Sodium මැග්නීසියම් Magnesium ඇලුමිනියම් Aluminum සිලිකන් Silicon H Hi Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1 4 7 9 11 12 14 16 19 20 23 24 27 28 1.00 4. 7. 9.1 11.0 12 00 14 01 16 00 19.0 20 2 23 00 24 32 27.1 28.3
( 15 )
මුල වස්තුව Element ලකුණ Symbol අණ පිළි වෙල Atomic number ඉතා කිට්ටු බර ප්ර මාණය Appro. Atomic Weight සම්මත බර International Atomic Weigth O=16 අග්නි ප්ර1ස්තරකර Phosphorus ගෙන්දගම් Sulphur ක්ලෝරීන් Chlorine ආර්ගාන් Argon පොටෑසියම් Potassium චූර්ණකර Chlorine ස්කැන්ඩියම් Scandium ටයිටේනියම් Titanium වැනේඩියම් Vanadium ක්රෝඩමියම් Chronium මැන්ගනීස් Manganese යකඩ Iron කොබෝල්ට් Cobalt නිකල් Nickel තඹ Copper තුත්තනාගම් Zinc ගැලියම් Gallium ජර්මනියම් Germanium පාසැනියම් Arsenic සේලිනියම් Selenium බ්රෝනමීන් Bromine ක්රිනප්ටන් Krypton රූබිඩියම් Rubidium ස්ට්රෝයන්ෂීයම් Strontium යිට්රියයම් Yttrium සිර්කොනියම් Zirconium නියොබියම් Niobium මොලිබ්ඩිනම් Molybdenum මැසුරියම් Masurium රුතේනියම් Ruthenium ර්හෝඩියම් Rhodium පැලේඩියම් Palladium රිදි Silver කැඩ්මියම් Cadmium ඉන්ඩියම් Indium බෙලෙක් Tin හොයදුන් Antimony ටෙලියුරියම් Tellurium අයොඩින් Iodine ශෙනොන් Xenon සීසියම් Caesium P S CI A K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo
Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 31 32 35 5 40 39 40 44 48 51 52 55 56 59 59 63 5 65. 70 72.5 75. 79 80 83 85.5 87.5 89 90.5 93.5 96
101.5 103 107 108 112 115 119 120 127 5 127 130 133 31.04 32.07 35.46 39.88 39.10 40 09 44.1 48.1 51.06 52. 54.93 55 85 58 97 58 68 63.57 65.37 69.9 72.5 74 96 79.2 79 92 82 9 85 45 87 63 89 0 90 6 93.6 96 0
101 7 102. 9 106 7 107.88 112 40 114.8 119 0 120.2 127 5 126 92 130.2 132 81
( 16 )
මුල වස්තුව
Element ලකුණ
Symbol අණ පිළි වෙල
Atomic number ඉතා කිට්ටු බර ප්ර මාණය
Apro. Atomic Weight සම්මත බර
International Atomic Weigth O=16
බේරියම් Barium
ලැන්තනම් Lanthanum
සිරියම් Cerium
ප්රේයසියෝඩියම් Praseodymium
නියොඩියම් Neodymium
සැමේරියම් Samarium යුරොපියම් Europium ගැඩොලිතියම් Gadolinium ටෙර්බියම් Terbium ඩිස්ප්රෝ්සියම් Dysprosium හෝමියම් Homium එර්බියම් Erbium තුලියම් Thulim යිටර් බියම් Ytterbium ලුටසියම් Lutecium හැප්නියම් Hafnium ටැන්ටලම් Tantalum වුල්ප්රම් Woifrum රෙනියම් Rhenium ඔස්මියම් Osmium ඉරිඩියම් Iridium ප්ලැටිනම් Platinum රත්රන් Gold රසදිය Mercury තැලියම් Thallium ඊයම් Lead බිස්මත් Blsmuth පොලොතියම් Polonium
රේඩන් Radon
රේඩියම් Radium ඇක්ටීනියම් Actinium තෝරියම් Thorium යුරේනියම් Uranium × 2 යුරේනියම් Urannium Ba La Ce Pr Nd
Sm Eu Gd Tb Ds
Er Tu Yt Lu
Ta W
Os Ir Pt Au Hs Tl Pb Bi Po
Em
Ra Ac Th U × 2 U 56 57 58 59 60
62 63 64 65 66
68 69 70 74 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84
86
88 89 90 91 92 137 139 140 141 144
150.5 152. 157 159 162 5
167.5 168. 173. 175.
181. 184.
191 193. 195 197 200. 204 207 208 210
222
226.5 227. 232. 234 238.5 137 37 139 0 140 25 140 6 144.3
150.4 152.0 157.3 159.2 162.5
167.4 168.0 173.3 175.0
181.0 184 0
190.96 193.1 195.2 197.2 200.0 204.0 207.1 208.0 210.0
222.0
226.4 227.0 232. 234. 235.5
පරමාණු වාදය පිළිබඳ විස්තර මෙපමණකින් නවත්වා ප්රnසිද්ධ කාරණයක්වූ ජීවනු හා ජිව ඕජා පිළිබඳ විස්තරයට බසිමු.
( 17 )
13 ජිවාණුව Cell.
පරමාණු කෝටි සංඛ්යා වක සංයෝගය සම්මිශ්රුණයෙන් ජිවාණුව හටගන්නා බැව් ෙපර දැක්වීමු. මෙසේ සෑදුන ජිවාණුවක් ප්රsධාන කොටස් සතරකින් යුක්තයි. එනම් 1 අර්ධමද්රසව බින්දුවක් වැනිවූ ජිවාණුව වසා සිටිනා බාහිර පටලය නොහොත් සිවිය ජිවාණු භිත්තියයි (2) භිත්තිය ඇතුළත පිරී සිටිනා ද්රවව ස්කන්ධොය Protoplasm නම් (3) ද්රිව ස්කන්ධිය මධ්යියෙහිවූ ජිවාණු හෘදය (Neucleus) යි (4) හෘදය මධ්යසයෙහිවූ අති සියුම් ජිව ධාතු ස්කන්ධ ය නොහොත් අංකුරය (Neuuleolus) නමි. ඇතැම් ජිවාණු ගණයෙක මෙම අංකුරය වටා සියුම් සිවියක්ද වේ.
සියළුම ජිවාණුන් එකට ප්ර)මාණද නොවෙත්. මිනිස් සිරුරෙහි වූ ජිවාණූන්ද අඟලකින් 1 කේ සිට 1 දක්වා අතර විශ්කම්භය ඇත්තෝවෙති. 10000 1000
කිකිළි බිජුවක්ද විශාල වර්otයක ජිවාණුවකි. ජිවාණුවක කොටස් පිහිටා ඇති අන්දම කිකිළ බිජුවක කොටස් පරීක්ෂාණකර බැලීමෙන් අවබොධ කරගත හැකිය.
සියළුම ජිවයන්ගේ සම්භවයවු මූලාධාතුව මෙබඳුවූ ජිවාණුවකි. එහෙත් උත්පත්ති හේතුව ප්ර්ධාන වශයෙන් විප්රෙකාරයි. එනම් (1) අසංසර්ගඅජ හේතුව හා (2) සංසර්ගතජ හේතුවයි. ඒ අසංසර්ගව ජෝත්පත්තියද (Agamogenesis) එක ජිවාණු උද්භිදයන්ගේ ද සත්වයන්ගේද උත්පාද ක්ර මයයි. එයද නැවත තුන් ආකාරයකින් භේදවේ. එනම් :- 1. ඛණ්ඩතෝත්පත්තිය Fission (2) පල්ල වෝත්පත්තිය Gemmation සහ (3) ගහී විකාශනොත්පත්තිය Endogenous Cell Formatian යනුයි.
ඇමී බාවා වැනි ජීවාණු සත්ව1යන් ජිවධාතු ස්කන්ධdය හරියට දෙකට බෙදීමෙන් - ජිවාණුව බෙදි දෙකක් වීමෙන් - සත්වයන් දෙන්නෙක් බවට හැරීම ඛණ්ඩතෝත්පත්තිය (Fission) යි
දළු ලියලන්නාක්මෙන් ශරීරයෙන් අංකුර ඇදී දික්වීගෙන ගොස් ක්රනමයෙන් වෙන්වී අමුතු සතුන් හින්නවීම පල්ලවොත්පත්ති Gemmation ක්ර්මයයි.
ජිවාණුපටලය තුලම රාශිවශයෙන් ජිවාණු සමූහයක් සෑදී එකවිට ඉහිරී යාමෙන් සිදුවෙන බෝවීම විකාශනෝත්පත්තිය Endogenouse නොහොත් Multiple Fission නමි.
( 18 )
සංසර්ගlජෝත්පත්තිය (Sexual Reproduction) ද ද්විප්රොකාරයි. එනම් (1) සමාන ලිංග සංසර්ග්ජෝත්පත්තිය, හා (2) විරුද්ධ ලිංගසංසර්ගෙජෝත්පත්තියයි.
(1) සමාන ලිංග සංසර්තිජෝත්පත්තිය නම් :- ස්ත්රීස පුරුෂ භෙදයක් නොදක්නා Heteromita ගණයට අයත් “Monda” නම් ක්ෂු ද්රග ප්රාෙණීන් දෙදෙනෙකුගේ සමාගමයෙන් හටගැනෙන ජිවාණු උත්පත්තියයි.
( 2 ) අසමාන ලිංග සංසර්ග ජෝත්පත්තිය වූකලි මනුෂ්යනයා ඇතුළු උසස් සත්ව ගණයාගේ ස්ත්රීm පුරුෂ දෙපක්ෂියේ සංසර්ගක නිමිත්තෙන් ඇතිවන උත්පත්තියයි.
ස්ත්රීත පුරුෂ භාවයන් ඇති හැම සතුන්ගේද (ස්ත්රීත පුරුෂ කේෂර පරාග මිශ්රීනයෙන් බීජ සාධන උද්භිද යන්ගේද) සංසර්ගයෙන් රජෝබිජය හා ශුක්ල බීජයකගේද සංයෝගයෙන් හටගන්නා ජිවාණුව මූල ප්රනකෘතිය කොට සිදුවන උත්පත්තිය මිනිස් සිරුරේද මූල හේතුවවේ.
අජිව හැම වස්තුවකම පරමාණු ගොඩක් මිස අන් කිසිවක් නැත්තාසේ සජිව ගණයට අයත් වෘක්ෂමලතා සියල්ලම ජිවාණු ස්කන්ධයන් මුත් ඉන් පිටත් කිසිවක් ඒවායේ නැත. මේ අනුව මනුෂ්යි ශරීරයද ක්රතමාණුකූලව හැඩගැසුණු ජිවාණු ස්කන්ධයකි.
මිනිස් සිරුරෙහිවූ ජිවාණූහු ප්රයධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදේ එනම් :- (1) ශාරීරික ඉන්ද්රි යයන් සෑදීම හා පෝෂණය කරණ Somatic ගණයට අයත් ජිවාණුන්ද පරම්පරාව ඇති කරන Germinalcells” ගණයට අයත් ප්රදජාජන ජිවාණුද වෙත්. පුරුෂ ශරීරයන්හි ශුක්ලාණුන්ද ස්ත්රීි ශරීරයන්හි අර්තවවාණුන්ද මේ දෙවැනි කී ගණයට අයත්වෙත්. මෙකියන උභය ගණයට අයත් ජිවාණුන්ගේ සම්භවය හා බෙදීයාම ද්විප්රරකාරයෙකින් සිද්ධවෙයි.
14 (1) ඉන්ද්රිිය වර්ධරන ජීවාණුන් සෑදෙන ක්රමමය Homotypical Mitosis
ඉන්ද්රිiය සාධක (Somatic Cells) ජිව ණුන්ගේ වැඩිම අවස්ථා සතරකින් සම්පූර්ණවෙයි. එහි ප්රcථම අවස්ථාව Anaphase නමි එනම් ජිවාණු අන්තර ස්කන්ධය හා වර්ණරේණු පටලය ක්රcමයෙන් දිගැටිවේගන ගොස් වර්ණ රේණු ගැට ගැසුන ශවභාවයකට හැරි අන්තර් ස්කන්ධ පටලය නොපැහැදිලි තත්වයකට පෙරළි අන්තර්ධානවෙයි. මෙවිට ජිවාණු හෘදයට පිටතින් පිහිටි සැන්ට්රොැසෝම්
( 19 )
Centrosome” නම් ද්රිව්ය කොටස් දෙකට බෙදි ජිවාණු හෘදයේ දොකොණෙහි රැස්වෙයි. එවිට Cytoplasm නම් එහි වූ ද්රෙවයද ඉහතකි ද්රොව්යර දෙක සිසාරා දීප්තිමත් බැබැලිමකින් යුතුව පිහිටයි. ඒ අවස්ථාවේ එක් කොණක සිට අනික් කොණ දක්වා ඉද්දක හැඩහුරුකම් ඇති රේණු වර්ගයකින් ඒ Centromes සැන්ට්රෝාම්ස් යුවල සම්බන්ධ කරයි. එවිට වර්ණ රේණු ග්රන්ථි ලඟින් බිඳී Y හැඩය ඇති කැබලිවලට කැඩීයයි. එකෙණෙහි ජිවානු හෘදය අන්තරධානවෙයි. ඉන්පසු වර්ණ රේණු ඉද්ද මධ්යධයේ තාරකා හැඩයට රැස්වේ. මේ Anaphase “අනපේස්” නම් ප්රධථමාවස්ථාවයි.
Metaphase :- මැටපේස් නම් විතීයාවස්ථාව :- ඉක්බිති එක් එක් වර්ණpරේණුව දික් අතට දෙකට පැලීමෙන් දෙගුණයක්ව සම කොටස් දෙකකට බෙදී ඉද්ද දෙකොණෙහිවු Centrome සෑන්ට්රෝදම යන් වටකොට තාරකාවක හැඩයට පිහිටයි. මේ අන්දමට දැන් ජිවානුවේ තරු දෙකක් දිස්වේ. මෙතෙකින් ද්විතීසාවස්ථාව සම්පූර්ණ වේ. ඉක්බිති Ketaphase කැට්පේස් නම් 3 වෙනි අවස්ථාව ගනී.
මේ අවස්ථාවේදී වර්ණපරේණු සම්බන්ධව දැල්කවුළුවක් මෙන් ගෙනේ. එවිට ජිවාණු හෘදය හා ජිවධාතු ස්කන්ධ යද පැහැදිලිලෙස ඒවායේ පිහිටයි. ඉක්බිති ජිවාණුවේ පිට සවිය හැකිලීම් ස්වභාවයකට පත්වීමෙන් තුන්වන අවස්ථාව සම්පූර්ණ වේ. ඉන්පසු ටැලොපේස් Telophase නම් සිව්වන අවස්ථාව එළඹේ.
මේ අවස්ථාවේදී ජිවාණුවේ පිට සිවියේ හැකිලීම් ස්වභාව ක්රhමයෙන් දියුණුවෙමින් මධ්යායෙන් කෙටිවෙමින් ගොස් දෙකට බෙදී ජිවානු දෙකක්ව වෙන්වෙත්. ඒවා දැන් අංග සම්පූර්ණග ජීවාණු දෙකකි.
මේ වනාහි ජිවාණු සෑදෙන නියම පිළිවෙළයි. එහෙත් මෙම අවස්ථාවන් පිළිවෙළින් පසුනොකර එකවිටම බෙදී වෙන්වෙන ජිවාණුන් කොටසක්ද දක්නා ලැබේ. ඒ තත්විය Amiototic Division යන නමින් හැඳින්වෙයි.
15 ප්රපජාජනක ජිවාණුන් සැදෙන ක්ර මය “Heterotypical Mitosis”
ප්රේජා ජනක ගණයට අයත් ජිවාණුන්ගේ වැඩීමේ වෙනස දැක්වෙන්නේ 2වන අවස්ථාෙව් (Metaphase stage) දීය. එනම් වර්ණt රේණු එක දෙකට පැලෙනවා වෙනුවට දෙක බැගින් එකාබද්ධ වීමේන වර්ණරේණු 24ක් වේ. එකාබද්ධවීමෙන් සංයෝගවූ ඒ එක් එක් වර්ණරේණුව නැවත දෙකට බෙදී ඉද්ද දෙපාර්ශවවයේ පිහිටා අළුත් ජිවාණු වශයෙන් පෙර කියනලද ක්රදමයෙන්ම සෑදෙත් ඉන්රි්ශව ය සාධක ජිවණුන්ට වඩා මේවායේ ඇති එකම වෙනස නම් වර්ණරේණු 2 ට පැලෙනවා වෙනුවට යුගලයන් වශයේන එක් වී
( 20 )
48 ට 24 ක් බවට පරලීමයි. එසේ හෙයින් ප්ර්ජාජනක ජිවාණුන් ෙග් ඇත්තේ වර්ණ රේණු 24 බැගිනි. මෙසේ පිහිටන්නේ කලල රූපය සෑදීමට අර්තාවාණුවක් හා ශුක්ලානුව සම්බන්ධනවීමෙන් එක් ජිවාණුවක් වීමෙදී වර්ණරේණු ගණනාව 48 සම්පූර්ණාවීම අවශ්යව නිසාය. සාමාන්යණ ජිවාණුමෙන් ශුක්රක - ආර්තෙවාණු බීජ ද වර්ණරේණු 48 බැගින් පිහිටියේ නම් ඒ දෙකේ සංයෝගයෙන් පසු සැදෙන ජිවාණු වර්ණරේණු 96 කින් යුක්තවේ. එසේවුවහොත් එක් එක් මනුෂ්යව පරම්පරාව ඊට ප්ර ථම පරම්පරාවට හාත් පසින් වෙනස් ස්වරූපවත් කොටසක් වියහැකිය. මේ විකෘතිය ඇති නොවනු සඳහාය ප්රසජා ජනක ජිවාණුන් වර්ණරේණු යුගලයන් ඒකාබද්ධව සැදෙන්නේ. මේ වර්ණරෙණු කවරහුදැයි පහත දැක්වමු.
16 වර්ණද රේණු හා සහජ බීජ Chromosomes & Genes
ආතීව බීජයක් ශුක්ලාණුවක් හා සංයෝගවීමෙන් හටගන්නා ජිවාණුව මනුෂ්යී දේහයක මුල් අවස්ථාව (ප්ර්තිසන්ධිය) වේ. එකි ආතීව බීජයෙන් මවුගේ ගත්ගුණද ශුක්ල බීජයෙන් පියාගේ ගති ගුණද එම මනුෂ්යජ දෙහයෙහි පහළවන බැව්ද විවාද රහිතව පිළිගත් සත්යතයෙකි. සෑම ආර්තිව බීජයක් ශුක්ල බීජයකත් සෙසු හැම ජිවාණුවක මෙන්ම වර්ණ රේනු නම් දෙයක් අතිබැව් ෙපර කියවින. කෙඳිවන් ස්වභාවයකින් යුත් මේ වර්ණ රේනු (Chronosome) වූ කලි පරම සූෂ්ම කැට වර්ගයක් පබලුමෙන් ඇවිණි ඇති බැව් පෙනේ. මේ පබලුවලින් දේවල් Genes වූ කලි කෙනෙකුට තම මව් පිය උභය පරම්පරාවෙන් ලැබෙන විශිෂ්ට දායාද සමූහය වෙත්.
හැම මනුෂ්යටයෙකුගේම මුහුනුවර. ඉන්ද්රීාය ලක්ෂලණ හැඩහුරු කම, ශරීර වර්ණය, කටහඬ, හිසකෙස්. ඉරියව්, චරිත ලක්ෂඩණ ආදියෙන් එතෙම අසවල් පරම්පරාවේ කෙනෙකැයි විශෙෂයෙන් හඳුනාගතහැක ලක්ෂෙණ සම්භාරයක් ඇතිබැව් අපි දනිමු. මේවා ලේ උරුමය, පෙළ පුරුද්ද, සහජ ගුණය, ජන්මගතිය යනාදි නම්වලින් අපි දක්වමු. ඒවා පිහිටියේ ශරීරයේ කවර ස්ථනයක දැයි කෙනෙකුන් විසින් අසනලද ප්ර.ශ්නයකට දියයුතු පිළිතුර නම් ඔහුගේ සකල ශරීරයේ හැම ජිවාණුවකම ඒ ඒ තත්වරූප දක්වන සහජබීජ වර්ණ රේණුන්හි ඇමිනි ඇතිබැව් පැවසීමය. කෙනෙකුගේ සහජ ගතිය වෙනස් නොකළහැයි” “සහජ රෝගයන්ට බෙහෙත් නැත” යනාදි පිළිගැණිම් හේතු යුක්ති සහගත සත්යසයන් බැව් මෙයින් ඔප්පුවේ.
( 21 ) 17 කලල රූපය Morula
විශාල ගොඩනැගිල්ලක් කුඩා ගඩොල් වලින් සාදන්නාක් මෙන් මනුෂ්යහ ශරීරයද නානාවිධවූ ජිවාණුන් සමූහයකින් සැදුම් ලද්දකි. ශුක්ලානුව හා සම්බන්ධනවූ රජෝබීජය ගර්භා්ශයට පතිතව එහි පිහිටීමෙන් පසු එම පරමාණුවෙහි Protoplasm නමැති ජිවාණු ද්ර වය එහි වර්ධඑනයට අව්යුශවන ජිවඕජා මව්කුසින් උරා ගැන්මෙන් පෙර සඳහන් කළ ක්රෝමයට අනුව ප්රවථමයෙන් 2කට ද ඒ දෙක නැවත 4 කට ද ඒ හතර 8කට ද යනාදි වශයෙන් විගුණ වෙමින් කිකිළි බිජුවක් පමණ කැටියක් වෙයි.
“සෞම්යං් ශුක්ර මාර්තනව මාග්නෙය මිතරෙෂාම්ප්යුත්රම භූතානං සාන්නිධ්යර මස්ත්යමණුනා විශෙෂෙණ පරස්පරොපකාරාත් පරස්පරා නුග්රවහාත් පරස්පරානු ප්රතවෙශච්ච සු: ශා: 3 – 2) යන්නෙන්” ශුක්ර ධාතුව සොමිගුණවේ, අතිවාණු ගිනිගුණවේ, පෘථිව්යා:දි අන්ය භූතයන්ගේද සුක්ෂ්ම ප්ර්කාරයෙන් අන්යොකන්ය උපකාරයෙන්ද, අන්යො න්යඅ අනුග්රතහයෙන්ද, එකිනෙකාගේ අනුප්ර වෙශයෙන්ද මෙහි ආශ්රී්ත භාවය ඇත්තේය” යනු සුශ්රැ්ත මතයි.
ඉක්බිති සම්, මස්, ඇට, නහර, හෘදය, පෙණහැලි අක්මා වකුගඩු ඇස් කන් නාසා දී ඒ ඒ ඉන්රිීත ය කොටස් නිර්මා නයට යෝග්යරවු ජිවාණුන් එයින්ම භින්නව වෙන්වෙන්ව සැදෙමින් ඒ නයින් ඒ ඒ ගනයෙහි ජිවාණුන් සෑදෙන්ට පටන්ගැනේ. මේවායින් ශරිරයේ ඒ ඒ ඉන්ද්රිසයයන් හැඩ ගැසීමත් ඒ අතර ඒවාට අවශ්යැ තෛලමය ඕජා ආහාර දිරවීමට අවශ්ය් ඕජා ආදිය ආහාර රසයන්ගෙන බෙදා වෙන් කිරීමට අවශ්යාවන ජිවාණුන්ද සැදෙන්ට පටන් ගනී. මේ අන්දණමට සැදෙන ජිවාණුන් මනුෂ්යය දෙහය පවත්නා තෙක් නොපවතී. ඒවා ස්වකීය කාය්ය්ජි ය ඉටුකොට මැරීයාමත් අතරකදී රෝගී වීමත් යනාදි අනතුරු වලටද භාජනවෙත්. සමහරුන්ගේ ඇතැම් ඉන්ද්රිායයන් විකෘතිව හටගැනෙන්නේ ආරම්භයේදී විකෘතිව සෑදුන ජිවාණුන් නිසා බවත් මෙහිදී සිහිකට යුතුය.
එවම්ප්රදවෘත්තෂ්යජ ශුක්රබශොනිතස්යායහි පච්යාආමානස්යව ක්ෂී රස්යෙ ව සන්තානිකාඃ සප්ත ත්වා්චො භවන්ති” තාසං ප්රථමා වහාසීති ... විතීයා ලොහිතා .... තෘතීයා ශ්වේතා .... චතුර්ථී තාම්රාය... පංචමි වෙදිනී... ෂස්ටි රොහිණි.... සප්තමි මංග ධාරා නම ... යනාදීන් “මෙසේ පැවැත්තාවූ මනාකොට පැසෙන්නාවූ පුත්රොමත්පත්තිය පිණිස පැවති ඒ ශුක්ර් ශොනිත දෙදෙනා සම්බන්ධෙවූ පැසෙන ක්ෂීතරයාගේ සන්තානිකාවක් සෙයින් සිවිසතක් හටගනිති. උන් අතුරෙන් පළමුවැන්න අවහාසිනි නම්වෙයි. ( ඒ සියළු වර්ණනයන් ප්රසකාශ
( 22 )
කෙරේ) දෙවැනි ලෝහිතා නමි. තෙවැනි සෙවතා නම්. සිව්වැන්නි තාම්රාා නම්, පස්වැන්නිවේදිනි නම, සවැන්නි රෝහිණි නම, සත්වැනි මංශධරා නමයිද “මංසධරා, රක්තධරා, මෙදොධරා, ශ්ලෙෂ්මධරා, පුරිෂධරා, පිත්තධරා ශුක්රවධරා යන කලා සතක්ද ප්ර,ථමකොට හටගැනේයයිද. “ගභීස්යත ඛලු රසනිමිත්තා මාරුතාධමාන නිමිතතාච පරිවෘද්ධිර් භවති” යන්නෙන් “ඒ කුසහොත් දරුවාගේ නැබ ඇතුළින් අග්නිස්ථානය එකාන්තයෙන් දන්නා ලදි. වාතය තෙමේ පිඹියි. කුසහොත් දරුවාගේ දෙහය තෙම ඒ පිඹිමෙන් වැඩෙයි” ද,
උෂ්මණා සහිතශවාපි - දාරයත්යෙස්ය මාරුතඃ උර්ධණවං තිය්ය්ෙම ගධඝතාච්ච - ග්රො තංස්යතපි යථා යථා”
යන්නෙන් මේ කුසහොත් දරුවාගේ ශ්රොමතසුනුත් උඩුකුරු කොටත් සරස්කොටත් යටබලාත් ප්රකකෘතිවූ පරිද්දෙන් උණුසම් සහිත වාතය තෙම පලයි” යනුද
මාතුසතු ඛලු රසවාහයාං නාඩ්යාං ගර්භන නාහිනාඩි ප්රමති බද්ධා සාස්යද මතුරාහාර රස වීය්ය්ාං මභි වහතී. තෙනොපස්නෙහෙ නාස්යාසබිවෘද්ධිර් භවතී - අසංජාතංග ප්රත්යංාග පූවිභාග මානිෂෙකාන් ප්ර්භෘති සර්වය ශරිරාවයානුසාරීණිනාං රසවානං තීය්ය්ාං ග් ගතානං ධමනීතා මුප සෙනහො ජිවයනි” යනුවෙන්” මවගේ රසගෙන යන්නාවූ නළයෙහි කුසහොත් දරුවාගේ පෙකණි වැල එක්ව බැඳුනිය. එ ගරභ නාඩීතොමෝ මවගේ රස වීය්ය්වූ දෙක මේ කුසහොත් දරුවාට ඵලවයි ඒ හේතුවෙන් ඔහුගේ වැඩීම වෙයි. ගැබ් පිහිටි තැන් පටන් සියළු සිරුරෙහි අවයව පාසා ව්යාප්තව රසගෙන යන්නාවූ සරසගිය ධමනින් සම්බන්ධ වූ තෙත් ගතිය හටනොගත්තාවූ අඟ පසඟ සම්බන්ධ ප්රිකර්ෂ විභාගය ඇත්තාහු ජිවත් කෙරෙයි” ද “සුශ්රැ්ත මතයි”
තවද සිරුරෙහි පළමුවෙන්ම හටගන්නා ඉන්ද්රීගයය හිස් බැව් ගෞතකාචාය්ය්ි තෙම කියයි. හෘදය වස්තුව පළමුවෙන්ම සැදේ යනු කෘතවිය්ය්රීය ආචාය්ය්ය මතයවේ. නැබ පළමුවේන උපදී යනු පරාශරගේ මතයවේ. අතුල් පතුල් මුලින් හටගැනේ යනු මාර්ක ණ්ඩෙය ආචාය්්න යෝද - මැද සිරුර මුල්වේ යනු ගෞතමාචාය්ය්ි යෝද කියත් - ධන්වන්තරී මතයවූයේ සියළු අංග ප්ර ත්යමයෝම එක විට උපදනා බවය.
මේ ආදි විවිධ මතයන්ගේ ප්රකාශිත මනුෂ්යය දෙහයාගේ ඒ ඒ ඉන්ද්රිංයයන් හැදීමට හා පොෂණයටත් බහුල වශයෙන් අවශ්යත ධාතු ගණයන්ට අයත් ලවනයන් (Inoganic Salt) ද උද්භිද හා සත්වණ
( 23 )
ගණයට (Organic) අයත් රසයන්ද ඒ ඒ වර්ග යට අයත් ජිවාණුන් විසින් උරාගැණීමේන අංග සම්පූර්ණa මිනිස් දෙහය සාදනු ලැබෙයි.
ශරීර වර්ධනන අයට අව්ය්ශ දෑ Elements Present in Living Tissues
මිනිස් සිරුරක් හැදී වැඩීමට අවශ්ය ද්රහව්යe සම්භාරය කවරේදැයි සොයා බැලමු. රාත්තල් 100 ක් බර ඇති මිනිස් සිරුරක් අළුවන තෙක් පිලිස්සුවොත් එහි ඉතුරුවන අළු ප්රහමාණය රාත්තල් 5 ක් පමණවෙයි. එවිට මිනිස් සිරුරෙන් විස්සෙන් එක් කොටසක් හැර දැවීගිය සෙසු කොටස් වූකලි ජලය හා වායු මූල ද්ර්ව්යස සම්භාරයන් වියයුත බැව් පැහැදිලි වෙයි.
මේ ඉතිරිවූ 1/20 කොටස නම් ශරීරය නිර්මාැනවීමට අත්යා වශ්යසකවූ මූල ධාතුව (පඨවි ධාතු ) Inorganic Salts සංඛ්යා්ව වෙයි. ඉන් පෙනි යන්නේ ජිවානුන් නිර්මායනයට අවශ්යස සාරවත් ධාතු සමූහය ඒවා බවයි. සෙසු සත්වක උද්භිද රසයන් හා ජලයද එකි ධාතූන් පෝෂණයට අවශ්යශවූ ආහාරයයි. මේ අනුව බලනවිට ශරීරය නිර්මිත කරණ හරයෝ නම් භෂ්මාව ශෙෂයෙහි දක්නා ධාතු සම්භාරය බවයි.
ඒ වනාහි අංගාරා (Carbon) ගන්ධෂක (Sulphur) අග්නි ප්ර්ස්තරක (Phosphorus) කෙලෝරීන් (Chlorine) පොටෑසියම් (Potassium) සෝඩියම් (Sodium) චූර්ණකර (Calcium) මැග්නීසියම් (Magnecium) තඹ (Copper) ලිතියම් (Lithium) මැන්ගනම් (Manganum) ප්ලම්බම් (Plumbum) තුත්තනාගම් (Zincum) පාසානම් (Arsenicum) ආදියද ඉතා ස්වල්ප වශයෙන් දක්නා ලැබේ.
මිනිස් සිරුරෙහි අන්තර්ග)ත චූර්ණකර (Calcium) වලින් 99% පමණ හා අග්නි ප්රරස්තරකර (Phosphorus) වලින් 75% ක් පමණ ඇටවලද, එසේම යකඩ (Ferrum) වලින් 75% ක් පමණ රුධිරගත රක්තානුවලද, අයොඩින් (Iodine) සියල්ලමවාගේ තයිරොයිඩ් ග්ලෑන්ඩ් (Thyroid Gland) නම් ග්රිිවා ග්රමන්ථයේද , මැන්ගනිස් (Manganese) සහ තඹ (copper) අක්මාවේද දක්නා ලැබේ.
ජලකර (Hydrogen) අම්ලකර (Oxygen) අංගාර (Carbon) සහ ජිවන්තක (Nitrogen) යන වායු සතර වර්ග ය ශරීරයේ මුළු බරනි් 96% (සියයට අනුහයක්) පමණ චූර්ණකර (Calcium) 20%ක් පමණද අග්නිප්රරස්තරකර (Phosphorus) 1% ක් පමණ අන්තර්ගතවෙත්.
මෙ කියන ලද මූලවස්තූන් අතරින් සෝඩියම්, මැග්නිසියම්, කැල්සියම්, ක්ලෝරීන් ආදියෙන් ශරීරයේ විද්යුසත්ධාරා නිෂ්පාදන
( 24 ) යද (electro lytes) යකඩ, තඹ, මැන්ගනිස් ආදියෙන් යථොක්ත විද්යුෝත් ක්රිසයාත්මක බලය ක්ෂ ණික කිරීම හා අම්කරායනය නියම ක්රමමාණුකූල සිදුකිරීමද කරනු ලැබේ.
මෙකියන ලද ධාතු සමූහය අපි දිනපතා ආහාර වශයෙන් ගනුලබන එලවලු, පළතුරු හා ධාන්ය් රසයන්ගෙන් ශරීරයට ලැබෙන බැව් සැලකිය යුතුයි.
නානාවිධ එලවළු පලතුරු ආදි උද්භීදයන් තුළ ඉහත සඳහන් මූලධාතු අන්තර්ගතව ඇති බැව් ඒවා දැවීමෙන් ලැබෙන අළුවල තිබීම නිසා ඔප්පුවේ. ඒවා නම් :-
ගන්ධරක (Sulphur) අග්නිප්රඅස්තරකර (Phosphorus) ක්ලෝරීන් (Calorine) බ්රෝරමීන් (Bromine) අයඩින් (Iodine) ප්ලුවොරින් (Fluorine) බෝරන් (Boron) සිලිකොන් (Silicon) පොටැසියම් (Potassium) සෝඩියම් (Sodiam) ලිතියම්(Lithium) රුබිඩියම් (Rubidium) මැග්නීසියම් (Magnesium) කැල්සියම් (Calsium) ස්ට්රොuන්ටියම් (strontium) බෑරියම් (Barium) සින්කම් (Zincum) රසදිය (Mercury) ඇලුමිනියම් (Aluminium) තැලියම් (thalium) ටිටනියම් (Titanium) බෙලෙක් (Tin) ඊයම් (Lead) පාසානම් (Arsenicum) සෙලෙනියම් (Selenlum) මැන්ගනීස් (Manganese) යකඩ (Ferrum) කොබෝල්ට් (Cobalt) නිකල් (Nickel) තඹ (Copper) රිදී (Silver) යනාදියයිත
19 ආහාර රස Enzymes
අප විසින් අනුභව කරණු ලබන ආහාර ආමාශගතව දිරිමට පැමිණීමෙන් පසු විපාක වශයෙන් තුන් ආකාරයකට පෙරළෙන බැවි ආයුර්වොදාචාය්ය් ත වරුන්ගේ පිළිගැණීමයි. ඒ.
“ජඨරෙනාග්නිනා යොගා ද්යටදුදෙති රසාන්තරම් රසානාම් පරිනාමානෙත සවිපාක මතිස්මාතම් විපාකස්ත ත්රිමධාප්රොික්තාස්වාද්වම්ලකටුකාත්මකඃ මිෂ්ටඃ පටුශ්ච මධුරොග්යධ මෙලාම්ලං පව්යලතෙ රසඃ කෂාය කටුතික්තානං පාකස්යා ත් ප්රාංයාශඃ කටුඃ”
යනාදීන් අනුභව කළ ආහාරය ජඨරාග්නිය හා යෙදීමෙන් පැසී අවසානයෙහි යම් අන්යී රසයක් වේද ඒ විපාක නම්. මධුර, ඇඹුල්, කටුක යයි විපාකයෝ තුන් දෙනෙකි මධුර, ලවන රසයන් පැසීෙමන් මධුර විපාකයද, ඇඹුල් රසය පැසීමෙන් ඇඹුල් විපාකයද, කටුක තික්ත කස්ට රශයන් පැසීමේන් කටුක විපාකයද වේ” යනු භාවයි.
( 25 ) නවීන විද්යාුඥයන් ගේ මතයේ හැටියටද ආහාර රසයන් ත්රි විධ විපාකයකට පරිවර්තදනය වන බවත් ඒ වනාහි පිෂ්ටධාතු සර්කතරා (Protiens & amino acids) හා මෙද තෙල් (Fat) නමැයි කියත්.
පිෂ්ට ධාතු සර්කtරා ( Carbo – hydrates) මධුර පාකරස
ජීවාණුන් තුළ ඇති සාන්ර්බ ද්රaව්යකයන්ගෙන් වැඩි හරියක් අංගාර ධාතුවට අයත්ය. ශරීර ගතවූ අංගාර මිශ්රතණ අම්ලකර වායුව හා රසායන සංයෝගයට පත්වීමේදී අංගාරිකාර්මගලය සාදමින් උෂ්ණයද පිටකරයි. මෙලෙසින් පිෂ්ටධාතු ග්රෑීම් එකකින් (මදටිය 1/3 බර) අංගාරිකාම්ලය හා ජලය සාදන තර කැලොරි (Calory) 4 ක උෂ්ණ වේගයක් ශරීරයට ලබාදෙයි. (කැලොරි 1 ක් නම් වතුර අවුන්ස 30 ක් අංශක 15 උෂ්ණය අංශක 16 දක්වා උණුකිරීමට අවශ්යු උෂ්ණ ප්රනමාණය දක්වන උෂ්ණ මාණක මිම්මකි.)
පිෂ්ට ධාතූ සර්කණරා (Carbohydrates) ප්රනධාන වශයෙන් කොටස් තුනකට බෙදේ එනම් :-
1 ඒකක සර්කරරා (Mono Saccharides) 2 යුග්ම සර්කකරා (Disaccha rides) 3 බහු සර්ක්රා (Poly saccharides) වශයෙනි.
මේ සෑම වර්ගකයක්ම සෑදෙන්නේ අංගාර, ජලකර සහ අම්ලකර යන ත්රිෑවිධ මූල ධාතූන්ගේ “අණු” සංයෝග වීමෙනි.
1. ඒකක සකීරා (Mono Saccha rides) ද ඒවායේ අංගාර “අණු” (Molecules) වල සංඛ්යාMවේ හැටියට නැවත වර්ගක 7 කට බෙදේ අංගාර අණු 2 + ජලකර අණු 4 + අම්ලකර අණු 2 වශයෙන් සංයෝගවීමේන යුගල සර්කනරා (Biosc) යන ආදී වශයෙනි මේ සෑම වර්ගහයක්ම එක් එක් වර්ගමයේ ආම්ලයන් හා සංයෝගවීමෙන් Glucose ග්ලු කෝස් නම් සීනි බවට හැරේ. ආයුර්වෙ දයේ දක්න මධුර පාකයද මෙයවේ. පිෂ්ටාධාතු “අණුවක” ස්කන්ධැ ප්රනමාණය මිලිමීටරයකින් දශ ලක්ෂකයෙන් පහක් පමණවේ.
ප්ෝක්ටීන්ස් (Protienes) අම්ල පාක රස
ප්රෝකටීන් නම්වූ අම්ලපාක රසය (Amino acid) වනාහි අංගාර + ජලකර ජිවාන්තක සහ අම්ලකර යන වායූන්ගේ සංයෝගයෙකි. මේ ගනයට අයත් ඇතැම් අම්ල රසයන්හි ගන්ධූක, අග්නි ප්රමස්තරකර, යකඩ හා අයඩින් ආදියද දක්නා ලැබේ. ප්රෝටීන් වූකලි ජිවාණුන් තුල ඇති ඉතා වැදගත් කොටසක් ද වේ. මේවා ද ප්ර ධාන වශයෙන් තුන් කොටසකට බෙදේ එනම් :-
( 26 )
1 හුදු ප්රෝයටීන් (Simple Protiens) 2 මිශ්රප ප්රෝටටීන් (Conjugated Protiens) 3 භින්න ප්රෝනටීන් (Derived Protines) යනුවෙනි.
නැවත හුදු ප්රෝනටීන් (Simple Protiens) වර්ගෙ සතකටද, මිශ්රේ ප්රෝදටීන් වර්ග පසකටද භින්න ප්රෝටීන් වර්ගm දෙකකටදැයි දස සතර භේදයකින් දැක්වේ.
මෙකියන ලද ප්රෝටීන් වර්ගවයන්ගේ පැසීමෙන් දෙවිස්සක් පමණවූ ආම්ල වර්ගය ශාරීරෝජා වට පෙරළෙයි. මෙසේ ආහාර රසය ප්රෝසටීනාම්ල බවට පෙරළී අතුණුවල ඇති Villie නම් රේණු (කොෂ) වලට උරාගෙන අක්මාවට යවා Portal Vein නම් ශිරාව මගින් ලේ ධාතුවට මිශ්රාකර ශරීරයේ හැම ඉන්රික්මායක් කරාම යවා ශරීරය වර්ධ්නය කරයි.
ඇතැම් ප්රශමෙග රෝගයන්හිදී ප්රෝලටීන් අධික වශයෙන් ලේහා මිශ්රමව වකුගඩුවලට පැමිණ ඒවා මුත්රන සමග එක්ව පිටවේ ශුක්ල මේහ, සාන්ර්රි මේහාතුරයින්ගේ මුත්ර වල මෙසේ පිටවන ප්රෝේටීන් දක්නා ලැබේ. එසේ ඇට මිදුලු ගත රෝගවලදී ද රෝගාතුරායාගේ මුත්රාපවල ප්රෝෝටීන් දක්නා ලැබේ. අශ්මරි රෝගයේද විශෙෂ රෝග ලක්ෂයණයක් වශයෙන් මුත්රවවල ප්රෝරටීන් බහුලව දක්නා ලැබෙයි. අක්මා රෝගීන් ගේ මුත්රමවලද ප්රෝ්ටීන් බහුලව දක්නා ලැබෙයි. අක්මා රෝගීන් ගේ මුත්රගවල Lucine සහ Tyrosine නම් (Amino acid) ආම්ලයන්ද මුත්ර් මණ්ඩිවල (Cistine) සර්කසරාද දක්නා ලැබේ.
මේදෝ (Fats) තෛල රස.
තෙල් බහුල වශයෙන් අපි ශරිරයට ලබාගන්නේ එළවළු පළතුරු රසයන්ගෙන් හා සත්වඅ මාංශයන් ගෙනි. මෙසේ මෙදෝ ධාතු බවට පෙරලෙන තෛල රසයන් ප්රසධාන වශයෙන් තුන් ආකාරයකින් දැක්වේ. එනම් :- ඕලීන් (Olein) ස්ටියරින් (Stearin) සහ පැල්මටීන් (Palmatin) යනුවෙනි. තවද මෙකියන මෙදෝධාතු ලොරික් ඇසිඩ් (Lawric Acid) මයිරිසටික් ඇසිඩ් (Myristic Acid) ඇරකිඩික් ඇසින් (Arachidic acid) ලයිනෝලින් ඇසිඩ් (Linolic acid) ලයිනොලෙනික් ඇසිඩ් Lino – lenic acid) යන අම්ලයන්ගෙන්ද යුක්තයි.
(Fats) තෛල රස ග්රෑනම් 1 ක් අම්ලකරායනයෙන් එය අංගාරිකාම්ල හා ජලය බවට හැරෙමින් කැරොරි 9 ක පමණ උෂ්ණ වේගයක් ශරීරයට ලබාදෙයි.
( 27 )
ජීවාණුන්ගේ බාහිර පටලයෙහි වැඩිවශයෙන් දක්නා ලැබෙන තෛලමය කොටස “Lipoid” නමින් දැක්වේ ප්රෝ්ටීන් “Protien” පමණ බහුලව නැතත් මෙය ජිවාණු ඕපාවෙහි විශෙෂයෙන් සැලකිය යුතු ද්රාලවයකි මේවා මද්යබසාරයෙහි හෝ “Ether” ඊතර් නම් ද්රයවයෙහි දියකළ හැකිය. මෙය බහුල වශයෙන් සංඥානාඩි පඞ්කතියෙහි දක්නා ලැබේ. ඒ ද ප්රුභේද වශයෙන් තුන් කොටසකට බෙදේ එනම් :-
1 තෛලමය වර්ගිය 2 ජීවාන්තක හා අග්නි ප්ර ස්තරකර හා මිශ්රප වූ මෙදො අම්ලය. 3 අංගාර × ජලකර × අම්ලකර සංයොගයෙහි වු Cholestrin (කොලැස්ට්රීාන්) ද වෙත්. කොලැස්ට්රීඅන් බහුලව දක්නා ලැබෙන්නේ සංඥානාධි පිළිබඳ ස්වෙතවර්ණර පටලයන් හිය.
අංගාර × ජලකර × ජිවාන්තක × අග්නි ප්රිස්තරකර යන මොවුන්ගේ සංයෝගවූ Phosphotides බෙහෙවින් මොලය, හෘදය, අක්මා සහ මාංස පේශිවල දක්නා ලැබේ.
ජිවාණු ද්රනවයේ තවත් වැදගත් දෙයක් නම් Cholesterol (කොලැස්ටාරෝල්) ය. එයද මොල මිදුලු සැදිමෙහි හා පෝෂණය අවශ්යු පදාර්ථයෙකි මේදය බහුලව ලැබිය හැකි ආහාර වර්ග නම් බිත්තර - සුදු මදය ගිතෙල් - යොදය බටර්, අක්මා, වකුගඩු, මොල කැටි ආදියයි. රක්තානු, පීලා. පිත්තාශයන්හි බහුල වශයෙන්ද ජිවාණු ද්ර වයේ සාමාන්යදයෙන් ද ඇත.
උග්රාවූ නාග විෂ (නාගපාසානම් Venum) ශරීරයෙන් පහකළ හැකි ශක්තියක් මෙම ද්රනව්ය(යේ ඇත.
මෙදෝධාතුව ශරීරයේ අවශ්යෂ ප්රාමාණ සම්පාදයන නොවීමෙන් (ලදරුවන්ට) කඩුවේගන් ආදි කිලාස රොග වැලදෙන බවද, ප්රශමාණයට වැඩි ආහාර ගන්නවුන්ටත් එසේම සැහෙන තරම් ව්යාකයාම නොගැනිමෙනුත් මේදය අදික වීමෙන් ශරීරය පිපිහලු වීමෙන් (ඌදු) Obesity මේදෝ අධිකත්වය නිසා වැලදෙන බැව් දැනගෙන තිබේ.
ලදරුවන්ගේ අක්මාව හා පිලාව මහත්වීම අට මිදුලු අධිකත්වොය හා මොල මිදුලු අදිකත්වපයත් එයින් සෑදෙන ආබාධයනුත් මේ හේතුවෙන් වැලඳේ
( 28 )
20 බාද්යම ප්රාමණ Vitamins
පිෂ්ට ධාතු - ප්රෝටිනාම්ල මෙදෝ ධාතු - ඛනිජලවන, හා ජලය මෙන්ම අපේ ආහාරයන්හි ඛාද්යවප්රාාණයන්ද විශේෂයෙන්ම අන්තගර්ත විය යුතුයි.
ලදරුවන්ගේ වැඩීමත් වැඩිහිටියන්ගේ ශරීර පැවැත්මත් මෙම ඛාද්යන ප්රානණ නිසාම කැරෙන බැව් පැරණි ඍෂීන්ගේ මෙන්ම නවීන විද්යාතඥයන්ගේ ද ප්රපඥා වක්ෂු සට පෙනිගිය දෙයකි. ඒ ඛාද්යම ප්රා ණයන්ද ඔවුන්ගේ ක්රියාත්මක බලය අනුව කොටස් කිපයකට බෙදිය හැකිය.
ආහාරයන්හි අවශ්යද ප්රිමාණ මෙකි ඛාද්යම ප්රා ණයත් නොමැතිවීම ශරීරික ඉන්රින්හ යයන්ගේ වැඩීම නිසිසේ නොවීමටත් ක්ෂඥය (Deficiency) රෝග හටගැනිමටත් හේතුවනබැව් සොයාගනෙ තිබේ.
පරීක්ෂමණ මගින් දැනගන්ට ලැබී තිබෙන්නේ, පිෂ්ටධාතු සර්කපරා ප්රෝnටීන් තෛලමයඕජා, ඛනිජලවන ආදී ශරීරයේ සියළු කොටස්ම නිර්මාෂණයට හා පෝෂණයටත් අවශ්ය රසායනකි ඕජා වන්ගෙන් පරිපූර්ණමවූවන් ඛාද්යnප්රා්ණ (Vitamins) නොමැති - ආහාර පමණක් දීමෙන් ඇතැම් සතුන් ටික දිනකින්ම මැරියන බවය එයින් ප්රනත්යනක්ෂආ වන්නේ ඛද්යැප්රා ණයන්ගෙන් තොරවූ මොනම ආහාරයක් වුවත් එය අප්රාජණික දෙයක් බවත් එබැවින් ජිවබලය වර්ධානයට එය අපොහොසත් බවත්ය. මෙයින් ආහාරයක් තුළ ඛාද්ය ප්රායණයෝ (Vitamins) කෙතරම් දුරට බලපවත් වන්නේද යනු පැහැදිලිවෙයි.
මූලික ප්රරභේද :
(1) තෙලෙහි දියවන (Fast Soluble) “A” ඒ විටමින් (2) ජලයෙහි දියවන (Water Soluble ) “B” බී විටමින් වාතරෝග මැඩපවත්වන (Anti – Neuritic Factor) (3) ජලයෙහි දියවන (Water Soluble) B2 බි 2 චර්ම රෝග හර (Anti – Pellagra Factor) විටමින් (4) ජලයෙහි දියවන (Water Soluble) C සී විටමින් (5) මාන්දිම් රෝග හර (Anti Rachitic) D ඩී විටමින් (6) වද බැව් නැති කරන (Antisterility) ප්රcජා ජනක E ඊ විටමින් ද වෙත්.
1. ඛාද්ය ප්රාAණ “A” Vitamin
ඒ විටමින් නමැති ඛාද්යැප්රාAණ පදාර්ථය ශරීර ඉන්රිnh ය වර්ධEනයට හා ක්රි්යා කාරිත්වනයටද බෙහෙවින් අවශ්යtයි. ශරීර ගතවන නානා රෝගබීජ මර්ධ්නය කිරීමත් නිරෝගි සැපත දියුණු කිරීමත් මේවායින් කෙරේ.
( 29 )
ශරීරයේ මෙම පදාර්ථය හීනවීමෙන් නිසිසේ ආහාර නොදිරීම, මාන්ද ම් රෝගය, ලදරුවන්ගේ ශරීර වැඩිම ඇනහිටීම, ඇස්වල පිලල් හටගැණිම, ශුෂ්කාක්ෂි පාක (ඇසවේලීම),තක්කතාන්ය්පි (රැකන) රෝගය, යනාදි ආබාධ හටගැණිමත්. ඉන්ද්රීරය දුබලත්වමය. ක්ලොම නාලයන් හා පෙනහළු දිරාපත් කරණ ක්ෂැයරෝගය, යනාදියටද හේතුවේ.
තෙලෙහි දියකළ හැකි මෙම පදාර්ථය කිරි - බටර් - බිත්තර - (ඌරු තෙල් හැර) අන් සියළු සත්වෙ මේදස්වලද, ගෝවා, සලාද ආදී හරිතවර්ණාය ඇති පලා වර්ගහවලද බහුලව තිබේ.
ආමාශය, හෘදය,වකුගඩු, අක්මා ආදි අභයන්තර ඉන්ද්රී ය යන්ගේ වැඩි වශයෙන්ද මොලයෙහි ස්වල්ප වශයෙන්ද දක්නා ලැබේ.
නෙලකඩල - පොල්තෙල් - කොට්ටම්බා - වොල්නට් - බ්රෙශසිල්නට් පී නට් ආදි පල වර්ගපවලද මෙම පදාර්ථ ය විද්යා මානය.
තණකොල හා වෙනත් කොලවර්ගල අනුභව කරණ සතුන්ගේ අක්මාවලද එම සතුන්ගේ කිරෙහිද බහුලය. කොඩිනම් මෝරාගේ අක්මාවෙන් පෙරා ගන්නා තෙලෙහි මෙය ඉතා අධිකව ඇති නිසාම මාන්දකම් රෝගයට එය විශෙෂයේන හිත ඖෂධයක් වශයෙන් පාවිච්චි කරත්.
ගෙඩි වර්ගය අතරෙන් තක්කාලි ගෙඩියෙහි A. B. C. යන පදාර්ථයන් කීපයක්ම ඇතිනිසා එය ඉතා ප්රකයෝජනවත් ආහාරයක් වශයෙන් ගිණිය හැකිය.
2. “B” විටමින්” ඛාද්යනප්රාිණ පදාර්ථය
වතුරෙහි දියකළ හැකි B විටමින් පදාර්තය මෑ - මුං - බෝංචි බිත්තර මස්වර්ග හා කිරෙහිද දක්නා ලබේ.
සත්වර ශරීරයෙන්හි අක්මා, අග්න්යා්ශ ආදී ග්ර නථින්ගෙන් යුත් ඉන්ද්රි යයන්හිද, ධාන්ය වර්ගයවල පිට සිවියේද බහුලව ඇත. අර්තාිපල් කැරට් - ටර්නිප් ගෝවා ආදි අල, පලාවලද දෙහි. දොඩම්,තක්කාලි ආදි ඵලයන්ගේද දක්නා ලැබේ.
මෙය ශාරිරික ඉන්රි්හි යයන් වැඩීමට සහායවීම, අනුවල ක්රිකයාකාරී බලය නිසිසේ පැවැත්වීම, වාතරෝග මැඩලීම - බැරි බැරි නම් රෝගය වැලැක්වීමද කෙරේ.
“A” ඛාද්ය් පදාර්ථ්ය් මෙන් මෙය ශරීරයේ තැන්පත් නොවන නමුත් ඒ ඒ ඉන්රිA”ප යයන්ගේ කාය්ය් සාධනය සැලැස්වීමත් කිරිමවුන්ගේ පියයුරුවල කිරි සම්පාදයන කිරීමත් මෙහි විශෙෂ කාය්්ාය යෝ වෙත්.
( 30 ) 3 (සී) ඛාද්යෙ ප්රා්ණ පදාර්ථය Vitamin “C”
සී විටමින් පදාර්ථය දොඩම්, ඇඹිල්ල, (Rasp – Berry) දෙහි - තක්කාලි ආදි පළතුරුවලත්, ගෝවා, ටර්නිප්, ලැටියුස්, කංකුං අර්තාපල් ආදියෙහිත්. අමුකිරි සහ අමුමස් වලත් දක්නා ලැබේ.
ජිවාණු හටගැණිම පිළිබඳ අම්ලකරායණයෙහිදී මෙම පදාර්ථය විශෙෂයෙන්ම සිරුරෙහි බලපවත්වයි. මෙය ශරීරයට නොලැබීමේන ජිවාණු සාධනය අඩුවීමත් ඒ හේතුවෙන් (Scurvy) රෝගයනට හේතුවීමත් විදුරුමස් දියවීමත් - දත් සෙලවීම - මුල් වලින් ලේ ගැලීම ආදී දන්ත රෝගයන්ටද විශෙෂයෙන් හේතුවේ.
හරිත වර්ණ ය ඇති කොල වර්ගය ආහාර වශයෙන් දෙන දෙනුන්ගේ කිරිවල මෙම පදාර්ථය තිබේ. එහෙත් වේලාපු කිරි වර්ගෙවලත් උණුකළ කිරිවලත් මෙම පදාර්ථය නැත. එසේ හෙයින් එබඳු කෘත්රිවම කිරිවලින් පොෂිතවණ ලදරුවන්ට “Scurvy” නම් රෝගය බෙහෙවින් වැලඳේ. එමනීසා එබඳු ආහාර දෙන දරුවන්ට දොඩම් තක්කාලි ආදි පලතුරු යුස දීමෙන් මෙම පදාර්ථය ලබාදිය යුතුයි.
4 (ඩී) ඛාද්යය ප්රාමණ පදාර්ථය Vitamin “D”
“ඩී” විටමින් පදාර්ථය හිඟවීමේන චූර්ණකර හා අග්නිප්රVස්තර කර (Calcium and Phosphorus) ජීර්ණ නොවීමෙන් මාන්දපම් රෝගය වැලඳේ. “A” විටමින් ප්රාrණ ඕජාව ඇති ආහාර වර්ගකවල මෙම පදාර්ථයද ඇත. එහෙත් A පදාර්ථය නොමැති එලවළු තෙල් වර්ග යන්හිද මෙය දක්නා ලැබේ. මෙම පදාර්ථය හිඟවූවිට චූර්ණ කර (Calcium) සහ අග්නි ප්රපස්තරකර (Phosphorus) මළ සමග මිශ්රථව පිටවේ එයින් පෙනෙන්නේ ඒවා ඕජස් බවට පෙරළා ශරීරයට උරාගැන්ම සැලැස්වීමට මෙම පදාර්ථය අවශ්යෙබවය. චූර්ණකර හා අග්නි ප්ර්ස්තරකර වූකලි ලේ ධාතුවේ විශිෂ්ට කොටසකි. ලේවල එම ද්රටව්යහ නොමැතිවීමෙන් ඇට සහ දත් ක්ෂධයයේ. මෙම දුර්වේලත්වපය අන්ක්රගමයකින් මගහැරවීමට නම් ( Ultra Violet Rays) නම් අලොක රශ්මිය ප්රොතිකර්ම්යන් යෙදිය යුතුය.
“ඊ” ඛාද්ය ප්රාමණ පදාර්ථය Vitamin “E”
මෙම පදාර්තය ගර්භඛ සාදයන සඳහා අවශ්යණයි. පැලවීගෙන එන ධාන්යගවලත් ඔලිව තෙලෙහිත් සලාද සහ පලාවන් කොලවලත් සුලභය. කිරි - මේදස් - මස්වර්ගලවලත් ස්වල්ප වශයෙන් තිබේ. මෙය ආහාරයෙහි නොමැතිවීමෙන් වඳ බැව් හටගැනේ. ශුක්ලාණුරජෝබීජ වර්ධහනයටත් එසේම ගර්භම වර්ධබනයටත් මෙය විශේෂාධාරයකි. ගර්භණින්ට මෙය හිඟවීමෙන් ගැබ්සාවීමටද සිදුවිය සැකිය.
රූප ප්රාරණ ඕජා Pigment of Food කැරැට් - බටර් - අක්මා තෙල් - වට්ටක්කා - බතල - පීච් - දොඩම් සහ
( 31 ) A විටමින් පදාර්ථය ඇති කොළවර්ග යන්හිද ඇති කසාවර්ණාවත් ප්රාීණෝජාවද A විටමින් වල ඇති ගුණය ශරීරයට ලබාදෙයි “Carotene” කැරොටින් නම්වූ මෙම වර්ණොනජාව කොටස් හතරකට බෙදේ. මෙය හිඟවිමෙන් ඉන්රිොටි ය දුර්වනලත්වය හටගැනේ. බටර්වල ඇති ජිව ගුනය ප්රeධාන වශයෙන් රඳා ඇත්තේ මේ වර්ණොලජාව කෙරෙහිය. 21 ශරීරයෙහිවූ ඛනිජ මූල ධාතු Inorganic Mineral Constituents
මනුෂ්ය් ශරිරයේ මුළු බර ප්රoමාණයෙන් 1/20 ක් පමණ ඛනිජ ධාතු බැව් ඉහත සඳහන් කෙළෙමු. ශරීරයේ පැවැත්මට අවශ්යෙ ප්රනමාණ ඛනිජ ලවනයන් නොලැබීම ගිලන්බවට හේතුවේ.
ශරීරයේ ඇට සම්පදනය චූර්ණකර (Calcium) සහ මැග්නීසියම් වල ප්රරදානත්වයෙන්ද සෙසු ශාරීරකි ඉන්රිm යයන්ගේ නිර්මාපනය සෝඩියම් සහ පොටෑසියම් වල ප්රතධානත්වයෙන්ද සිදුවේ.
තඹ තුත්තනාගම්, මැග්නීසියම් ආදී ඇතැම් ලෝහ අංශුන් (ions) ප්රෝමටීන් ‘අණු’ හා සංයෝගවීමේන ශරිර ඕජා සම්පාදනයවේ.
ඇට හැර අනිත් ශාරීරික කොටස් සම්පාදනය සඳහා අවශ්යසවූ රක්තානුවල පොටෑසියම් සහ පොfස්පේට්ද ශරීර ඕජාවන්හි සෝඩියම් සහ ක්ලොරයිඩ්ද බහුලව ඇත.
චූර්ණකර “Calsium” :- නිරෝගි මනුෂ්යි දෙහයක ලේ ඝන සැන්ටිමීටර 100 ක චූර්ණකර මිලිග්රෑමම් 9.5 දක්වා අඩුව පවතී. මේ සංඛයාවෙන් අර්ධියක් පමණ ප්රෝ ටීන් අම්ලයන් හා මිශ්ර.වද සෙස්ස අංගාර හා ජලකර සමග සම්මිශ්රිඛතවද හිස්මුල් හා සුසුම් හා නාඩීන් පිළිබඳ ඕජාවන්හිද මිශ්රමව පවත්නේය. ඇටවල සියයට 12 ක් හෝ 13 ක් පමණද අනිත් අවයවයන්හි ලේවල ඇති ප්රඇමාණයටද තිබේ. ශාරීරික ඉන්ද්රි යයන්ට අනවශ්යද වූ චූර්ණකාර කොටස් මළ සමග හා ස්වල්ප වශයෙන් මුත්රි සමගද පිටවෙයි.
දිනපතා ශරීරයේ පැවැත්මට උවමනා චූර්ණකර ප්රිමාණය ග්රෑිම් එකකින් 4/10 ක් පමණය. ලදරුවෙකුට ග්රෑටම් 1 ½ ක් පමණ ද අවශ්යිවේ. මේවා ශරිර ඕජාවට ලැබෙන්නේ ආහාර මගින්.
කොට්ටම්බා, බෝංචි, බිත්තර, කිරි, මල්ගෝවා, සලාද ආදී ආහාරයන්හි චූර්ණකර අන්තර්ගආතය.
මැග්නීසියම් Magnesium :- මෙම මූල ධාතුව සත්ව මාංස හා එලවළු පලතරු ආදියෙන් ලැබේ. මනුෂ්යත ශරීරයේ ඇටවල ඇති චූර්ණකර ප්රාමාණයෙන් ½ ක් පමණ මැග්නීසියම් අන්තර්ගතය.
( 32 ) එහෙත් මාංස පේශි හා සංඥා නාඩිවල චූර්ණකර මෙන් දෙගුණයක් මැග්නිසියම් අඩංගුවේ. වැඩුණ මිනිසෙකුගේ ලෙයෙහි ඝන ස.මි. 100 ක මැග්නිසියම් මිලිග්රෑ්ම් 3 ක් පමණ දක්නා ලැබේ. එහෙත් මොලය හා සුසුම්හා නාඩි ඕජාවන්හි ඊට වඩා අධිකය. ශරීරයට අවශ්යබ තරම් මැග්නිසියම් නොලැබීම වලිප්පු හා පිටගැස්මට හේතුවේ.
සෝඩියම් Sodium :- මෙයද ශරීරයට බෙහෙවින් අවශ්ය වේ. ලේවල ඇති ලෝහධාතු අංශුවලින් සියයට 93 ක් පමණ සෝඩියම්ය. දිනපතා ශරිරයට මෙය ග්රෑ.ම් 15 ක් පමණ අවශ්ය වේ. අපේ ආහාර රසවත් කරන සාමාන්යග ලුනු Sodium chloride වලින් මෙය ශරිරයට උරාගනී.
පොටෑසියම් Potasium :- ශරීරයෙහි බොහෝ අවයවයන්හි සෝඩියම්වලට වඩා පොටෑසියම් අන්තර්ගතය. එහෙත් ලේවල මෙය ඇත්ත ඝන සැන්ටිමීටර 100 කට මිලිග්රෑයම් 20 ක් පමණය. නමුත් ජිවාණුවල ඝන: සැ: මි: 100ක මිලිග්රෑ0ම් 400 ක් පමණතිබේ. කිරිවලද සෝඩියම් ප්රතමාණයට වඩා පොටෑසියම් දක්නා ලැබේ. අපි වැඩි හරියක් මෙය ලබාගන්නේ එලවලු මගින්ය
යකඩ Iron :- ශරීරයේ නොයෙක් ඉන්රි යයන්ගේ ස්වල් වශයෙන් යකඩ ඇත්ත බහුල වශයෙන් එය ඇත්තේ රතුවන් රක්තානුවලය. ශරීරයේ අන්තර්ගත යකඩ වලින් පිටකර හරින්නේ ඉතාම සුළු කොටසකි. ඒ ස්වල් ප්ර මාණය ආහාරයන් ගෙන් දිනපතාම ලැබෙන බැවින් අවශ්යු යකඩ ප්රටමාණය නිතරම ශරීරයේ නොඅඩුව පවතී. එලවළු ආහාරයයන්ගෙන් නිතරම ශරීරයේ නොඅඩුව පවතී. එලවළු ආහරයන්ගෙන් යකඩ බෙහෙවින් ශරීරයට ලැබේ. රස ශාස්ත්රා.නුකූලව පිළියෙළ කරළ ලෝහමය යකඩද ක්රටමාණුකූල ව යෙදීමෙන් ශරීර ඕජාව උරාගනු ලැබේ.
හරිත වර්ණ කොල ඇති එලවළු පලතුරු ආදියෙන්ද මාළු බිත්තර ආදි සත්වාහාරයන්ගෙන්ද, අල වර්ගයන්ගෙන්ද මෙය ශරීරයට ලැබේ. ලේවල ඝන : සැ: මි: 100 කට මිලිග්රෑරම් 1.7ක් පමණ යකඩ අන්තර්ගතය. දිනපතා ශරිරයට අවශ්යහ ප්ර මාණය මිලිග්රෑගම් 5 ටත් 15 ටත් අතර ප්රයමාණයක් බව කල්පනාකර තිබේ. එහෙත් වැඩෙන ලදරුවන්ගේ ශරීරවලට ඒ ප්ර්මාණයට වඩා අවශ්යටය. ඔවුනට ශරීරයේ බර කිලෝග්රෑ්ම් 1ට මිලිග්රෑාම් 06 ක් වැටහෙන ප්රරමාණ යකඩ දිනපතා අවශ්යේවේයයි ගණන් බලාතිබේ.
තඹ Copper :- ඉස්සන්, පොකිරිස්සන්, කුකුළුවන් ආදී පිට කටුව ඇති සතුන්ගේ (Crustaceans) ශරීරවල යකඩ වෙනුවට ඇත්තේ තඹය. පැලැටීන්ගේද තඹ බහුලව දක්නාලැබේ. එහෙත් මනුශ්යස ශරීරයෙහි එතරම් අධික ප්රැමාණයක් නැතත් මිලිග්රෑීම් 100 ටත් 150 ටත් අතර ප්රිමාණයක් රසායනිකව සංයෝගවී ඇති බැව්
( 33 )
සලකනුලැබේ. වැඩිගිය ශරිර ඇති මනුෂ්ය්යෙකුට දිනපතා මිලිග්රෑයම් 2ක් පමණත් ලදරුවෙකුට ශරීරයේ බරින් කිලෝ ග්රෑ්ම් 1ට මිලිග්රෑගම් එකකින් 1/10 ක් පමණක් මෙම ධාතුව අවශ්යේවේ.
මැන්ගනීස් Manganese :- මනුෂ්යමයෙකුගේ අක්මාවෙ බර ප්රමමාණයේ සෑම ග්රෑ්ම් 100 කම මිලිග්රෑෂම් 1ක් පමණ නොහොත් 1 ක් මැන්ගනීස් 100000 අන්තර්ගතය. අනිත් අවයවයන්හි ඊට අඩු ප්රෑමාණ යක් දක්නාලැබේ. ස්ත්රී ශරීරයන්හි මැන්ගනීස් හිඟවීමෙන් ආර්තඩව බීජ නොසෑදීමත් එහෙයින් මාතෘභාවය ඔවුන් වෙතින් තොරවීමත් පුරුෂයින්ගේද වඳ භාවය ඇතිවීමත් එහි ප්රදතිඵල වශයෙන් සලකනු ලැබේ.
තුත්නාගම් Zinc :- අක්මාව, අග්න්යාදශය ආදියේ මෙම ධාතුව ඇතැයි සලකත්, මොලය හා බීජ කොෂයන්හි ද එය ස්වල්ප වශයෙන් ඇතැයි ද සලකත්. මෙය ශරීරයෙන් පිටවන්නේ මළ හා මුත්ර මගින්ය. ශරීර වර්ධයනයනට හා ලෝම වර්ධශනයටද මෙම ලෝහය අවශ්ය්වේ. කොබොල්ට් Cabolt :- මෙය රක්තානු සාධනය සඳහා අවශය පදාර්ථයක් හැටියට සලකනු ලැබේ.
ඇලුමිනියම් Aluminium :- පාසානම්, (Arsenic) සහ ලිතියම් (Lithium) මේවාද ශරීර ක්රි යාවන් සඳහා ඉතාම ස්වල්ප වශයෙන් අවශ්ය බැව් සලකත්.
පොස්පොරස් Phosphorus අග්නි ප්රනසතරකර :- ධාතු - මුල ගණයන්ට අයත් ද්රuව්යuයන්ගේ මාර්ගෙයන් අග්නි ප්රාසතරකර අපි ලබාගනිමු. දිනකට මනුෂ්යතයෙකුට මෙය අවශ්යය ප්රනමාණය ග්රෑකම් 3 සිට 5 දක්වා වෙයි. ශරිරයෙන් මෙය පිටකරන්නේ මළ මුත්රය මගින්ය. එළවළු ආහාර වශයෙන් ගන්නාවිට වැඩිහරියක් මෙය අතුන මාර්ගයෙන්පිටකරයි. දිනපතා ආහාරයන්හි කෙතරම් මෙය හිඟවූවත් මොළයෙහි හා හෘදය වස්තුවේ ඇති අග්නි ප්රහස්තරකර සංඛ්යා ව සවල්පය කුද ක්ෂ ය නොවේ.
ක්ලෝරීන් Chlorine :- දිනපතා අපේ ආහාරයන්හි ඇතුළත් වන සාමාන්ය් ලුනු (Sodium Chloride) මගින් මෙය ශරීරයට ලැබේ. දිනපතා අමාශෙයන් පිටකරණ Hydro Chloric Acid හයිඩ්රොනක්ලොරිකාම්ලය මගින් ශරීරයෙහිවූ ලවන ප්රලමාණය අඩුවෙයි. ශරිරෝජාවන්හි ඇති ලවන ප්ර මාණයෙන් හරි අඩක්ම ඇත්තේ රක්තාණුන් තුළය.
ගන්ධඅක Sulphur :- ගෙන්දගම් ශරීරයෙහි ඛනිජ ධාතු තත්වයෙන්ම රඳා පවතිනත් එය ශරීරයට ලැබෙන්නේ එලවළු, පලතුරු ආදී මුල ද්ර්ව්යව මගින්ය.
අයඩින් Iodine :- මනුෂ්යන ශරීරයෙහිවූ ලේවල ප්රරමාණයෙන් එක්කෝටියකට දෙකක් පමණවූ ඉතා සුළු කොටසක් මෙය ලේවල මිශ්රරව පවතී. තයිරොයිඩ් ග්ලෑන්ඩ (Thyroid Gland) නම් ග්රීවා
( 34 )
ග්රරන්ථියේ මෙය සියයට එකක් පමණ අන්තර්ගත නමුත් අනිත් ඉන්ද්රි යයන්හි ඒ ඉතාමත් සුළුකොටසක් වශයෙන් පවතී. ආහාර යන්හිද මෙය ඉතාමත්ම සියුම් ප්රමමාණයකින් ශරීරයට ලැබිය යුතුය. එෙහත් ඒ අති සියුම් ප්රලමාණය ආහාරයන්හි නොතිබීම හේතු කොටගෙන උගුරෙහිවූ තෛරොයිඩ් ග්ලෑන්ඩ්එ නම් ග්රනන්ථිය මහත් වෙන්ට පටන්ගනී එසේම වෙනත් ශරීරිකාබාධයන්ද ඒ නිසා හටගැනෙන බැව් විශ්වාස කරත්. දිනපතා මනුෂ්යීයෙකුට අවශ්ය අයඩින් ප්රරමාණය ඔහුගේ ශරීරයේ බර එක් කිලෝග්රෑනම් එකකින් 2 ක් පමණ සූක්ෂම කොටසකි.
1000
බ්රෝ මයින් Bromine :- බ්රෝ2මයින්ද තෛරොයිඩ් ග්ලෑන්ඩ් නම් ග්රී වාග්ර න්ථයේ සෑහෙන ප්ර මාණයක්ද සෙසු ඉන්ද්රිතයයන්හි ඉතා ස්ල්ප වශයෙන්ද දක්නා ලැබේ. ලේ ඝණ සැ: මි : 1000ක බ්රෝෛමියින් මිලිග්රෑපම් 0.2 සිට 1.6 දක්වා ප්රනමාණයක් මිශ්රේව පවතී. මෙය ආහාර දිරවීම සඳහා අවශ්යි සන්ධානයන් සම්පාදනයට උපකාරී වන දෙයකි.
ප්ල්යුලඔරියන් Fluorine :- ශරීරයට අවශ්ය ප්රඅමාණය ඉතා ස්වල්ප වුවත් ප්ලුවරින් ඇට ධාතුව සම්පාදනය සඳහා විශෙෂයෙන් අවශ්ය වූවෙකි. දත්වල පිට වැස්ම (Enemal) සම්පාදනය මෙයින් කෙෙර්. සාමාන්යව ආහාරයන්හි මෙය අවශ්යධ ප්රEමාණ අන්තර්ගතය.
22 රසෝජාවන් නිසිසේ නොලැබීමෙන් රෝග හටගැනේ.
ඛනිජ ධාතූන් අවශ්යන පමණ ශරීරයට නොලැබීමෙන් හා ඛාද්යය ප්රා මාණයන්ගේ හීනත්වය නිසාත් ශාරීරික ඉන්ද්රියයයන්ගේ ශක්ති ප්රරමාණය ක්ෂායවීමෙන් ක්රිනයාකාරීබලය පිරිහෙමින් රෝග සමූහයක් හටගැනෙන බැව් පෙනීයේ.
මාන්දේම් රෝගය Ricketis :- ඩී විටමින් පදාර්ථය හා චූර්ණකර, අග්නි ප්ර ස්තරකර හිඟවීමෙන් වැලඳේ.
පිටගැස්ම Tetany :- ශරීරයට අවශ්ය ලුනු (Sodium) ප්ර්මාණයට ගැලපෙන තත්වැයට චූර්ණකර (Calcium) නොලැබීමෙන්ද මැග්නිසියම් ප්රdමාණය ක්ෂවයවීමෙන්ද මෙම භයානක රෝගය වැලඳේ.
ඌදු මාන්ද ම හා පාණ්ඩු රෝගය :- අවශ්ය් ප්රමමාණ යකඩ හෝ තඹ රක්තානුවල හිඟවිමෙන් හටගැනේ.
ඇතැම් ලදරුවන්ගේ අනුජඞ්ඝාසාස්ථි (Tibia) අසම්පූර්ණත්වය නිසා දුබල කකුල් ඇතිවීෙමන් නැගිටින්ට නොහැකිව කලක් සිටිත්. මෙයට හේතුවනුයේ අවශ්ය ප්රනමාණ මැග්නීසියම් නොලැබීම බැව් දැනගෙන තිබේ.
අග්නි ප්රවස්තරකර හිනත්වයෙන් සන්දි වියලීම, ආහාර අරුචිය අග්නි මාන්ද්යාරය, වණ පිළිකා ආදිය හටගැනේ.
අයඩින් හීනත්වයෙන් බෙල්ල මහත්වන (Goitre) නම් ගලගණ්ඩ රෝගය වැලඳේ. (පරමාණුවාදය සහ ජිව ඕජා ප්රනථම භාගය සමාප්තයි)