چل حیکایەت/حیکایەتا نۆزدێ

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
چل حیکایەت  (1860)  by مەلا مەحموودی بایەزیدی
حیکایەتا نۆزدێ

نەقل دکەن کو دنێڤا با ژێرێ بەتلیسێ مرۆڤەک هەبوویە، ناڤی «چرکو»، ژنا وی ژی ژ گوندێد «خەلاتێ» ژ گوندێ «تونوس»ێ بوویە، ئیجارێ ژ مالا بابێ ژنێ، مرۆڤ هاتنە پێ ژنا چرکو گوزەل خاتونێ برینە مالا بابێ چەند ڕۆژەکان مێوانیێ، چرکو بخوە ژی بتنێ مایە د مالا خوەدا، ئیجارێ چرکو دبینە، کو ژنا وی گوزەل خاتون بدرەنگی بووی، نەهات، غولامەکی چرکو جوان و حەرامزادە ژ تایفا ڕەشکونان هەبوویە، ناڤی کرێت، چرکو دبێژە غولامێ خوە کرێت کو سوار ببە و هەڕە خاتونا خوە بینە، کرێت ژی سوار دبە و تێتە تەلبا گوزەل خاتونێ، ئەو گوندێ کو گۆزەل خاتون چوویێ ژی دەهـ و پازدە سەعەتان ژ بەتلیسێ دوور بوویە، ئیجارێ گۆزەل خاتون ژی تدارەکا دکە و سوار دبە، دگەل کرێت هەردوو ب ڕیا باژێریدا تێن، لاکین بڕێڤە کرێت دلێ خوە ل گۆزەل خاتونێ خراب دکەتن و فەسادێ ددلێ خوەدا پەیدا دکەتن، هەرچەند ئێرەڤە پێدا ب کینایەت خەبەر ددەتن، گۆزەل خاتون فەهم د کەتن، فەسادا دلێ وی، جەوا بێ نادەتن، ئیجارێ کرێت حەرامزادە خوە ڤردا وێدا گیرو دکەتن کو شەڤ بسەر واندا بێتن، ئێدی جەبری غەرەزا خوە ئیجرا بکەتن، کرێت جار پەیا دبی و جار ئەز سانجو بوومە، نەخوەشم دبێژە، هێدی هێدی هەسپی داژووتن، هەرچەند گۆزەل خاتون هیڤی و رجایێ دکەتن، کو کرێت درەنگە ئەم ئێدی ناگەهنە باژێڕی لەزێ بکە کرێت گوهداریا گۆزەل خاتونێ ناکەتن، خولاسەیێ کەلام ئەو حەرامزادە کرێت، گۆزەل خاتونێ گیرو و مژول دکەتن، رۆژ ئاڤایێ ب زۆری د گەهنە دەشتا ڕەحوایێ، خاناباشخانێ، کو هێژا سێ سەعەت باژێڕێ بەتلیسێ د کێشە، ئێڤار ژی دبە، ئیجارێ کرێت د بێژە گۆزەل خاتونێ، کو ئەم دێ ئیشەڤە لڤێ خانێ ساکن ببین و صوبەیێ بچن، گۆزەل خاتون ئێدی ناچاری ل خانێ دئێورن و هەسپێد خوە گرێ ددەن و دەمەکی د سەکنن، ئیجارێ کرێت دبێژە گۆزەل خاتونێ، کو ئەم دێ ئیشەڤە لڤێ خانێ ساکن ببین و صوبەیێ بچن، ئیجارێ کرێت دبێژە گۆزەل خاتونێ، ئێدی هێچەت فایدە ناکەتن و شەرم ناڤێ، ئەلبەتتە تۆ دێ شولا خراب دگەل من بکەی، ژوێڤە من تۆ حەتتا شەڤێ گیروکری، و ئەگەر نە ئەلبەتتە ئەز دێ تە بکوژم، هەرچەندە گۆزەل خاتون ئەمان داد و فریاد دبێژە و لاواهیان دکەتن، چارە نابی، ئیجارێ گۆزەل خاتونێ کێرەکا فڕەنگی د کورکیدا هەبوویە، ژ خوە خانا تاریە، کێرێ ب دزیکان ژ کورکێ خوە بدەرتینە و دگرە دەستێ خوە ژیالەکیدا ژی دیسانێ لاواهیان ل کرێتی دکەتن، حەتتا فورسەت دبینتن و کێرێ ژ پڕڤەل زەنگلوکا کرێتی ددەتن و دکشیتن، زەنگلوکێ دبڕیتن و کرێتی دکوژیتن و تەمام دکەتن، ئێدی بخوە ژی ناچاری ل گۆشەیەکێ خانێ ساکن دبیتن، مێرێ گۆزەل خاتونێ چرکو ژی ئێڤاران ل باژێری دچیتە ئۆدەیەکا مەجلسێ ژ بۆی مژولی قەزانا وێ شەڤێ، دوێ مەجلسا چرکو تێدا دبیتە مەباحسا جامێرێ و دلێری و شەجاعەتێ، ئیجارێ دبیژن، کو دڤێ شەڤا تاری و بەرقەتاڤ، هەرچی کەسێ جورئەت بکەتن و سوار ببە و بچتە باشخانێ و نیشانەکی دا نییە نێڤا خانێ و بشوڤە بێتن، ئەم صوبەیێ بچن ئەوی نیشانی ژ خانێ بینن، ژوی کەسی شەجیع تر کەس نابی، ئەم دێ هندە شەرتی بدنە وی مرۆڤی، ئەڤ شەرتە د مەجلسێدا موزاکەرە دکرن، یەکی گۆئەز دچم، پاشی پۆشمان بوویی، ئیجارێ چرکو کەتە شەرتی، کو بەلێ چی هەیە ئەز دچم و نیشانی دا نینە خانێ و تێم، هوون ژی ژ مەجلسێ بەلاڤ نەبن حەتتانێ ئەز ڤەدگەڕم، ئیجارێ چرکو ڕابوویە هاتیە مالا خوە و ڕاتبێد خوە گرێدای، سوار بوویە و چوویە خانا باشخانێ، کو نیشانێ دابنە خانێ و ڤەگەڕێیتن، وەکو چرکو تێتە بەردەرێ خانێ و پەیا دبیتن کو بێتە هندوڕی خانێ و نیشانی دانیتن، گۆزەل خاتون سەها پێژنێ د کەتن دترسە، کو عەجەبا ڤێ شەڤێ نیڤ شەڤێ، ئەڤە حەرامی ب ورێ بەر بن، ئەڤنە چنە، ساکن دبە و گوهداری دکە، کو سوارەکە هاتە دەرێ خانێ و پەیابووی، هەسپ ددستیدا کێشایە و هاتە نێڤا خانێ، گۆزەل خاتوون ئەڤێ هاتنا سواری نێڤا خانێ دبینە، ئێدی زێدەدترسە و بخوە بخوە دبێژە، کو ئەز دێ ملەکی ڤی لاشەیێ کرێتی ببڕم و پاڤێژمە سەرڤی سواری، وەکو سوار دەستێ مرۆڤان ژێکری دبینە، ئەلبەتتە دترسە و خەوفێ دکەتن، ژ خانێ بدەردەکەڤتن. ئیجارێ گۆزەل خاتون ملەکی لاشێ کرێتی دبڕە و داڤێژە سەمتێ سواری، وەکو سوار دبینە کو تشتەک هات و لبەر پێدوی کەتیە عەردی، سوار خوار بووی و سەهـ کر، چەپیلکێ مرۆڤانە، قەدەنگ ناکەتن، دزانە کو دخانێدا ئاڤاهی هەیە، لاکین ئینسە، جننە، چیە، نزانە، ئیجارێ دیسانێ چرکو ل گۆشەی مەگەر دخەبتە، کو نیشانا خوە دا چکینە و گۆزەل خاتون وە گومان د کە ئەڤ سوارە هەسپێ خوە گرێ ددەتن، ئیجارێ گۆزەل خاتون ملەکی دنێ لاشێ کرێتی دیسانێ دبڕیتن و داڤێتە سەر سواری، کو بەلکو تیکرار ب ترسینە، سوار دبینە کو دیسانێ ترپێن ل نک وی هات، بدەستێ خوە سەهـ دکەتن، کو بەلێ ئەڤە ژی چەپیلکێ مرۆڤانە، ئێدی دکەتە گازی، نێ ئەز چرکویێ کیسانی مە، ئەز وەها ب چەپیلان ناترسم، توخوە بگرە ئەز بێمە نک تە، ئەم سەها یەکو دو بکن، وەکو گۆزەل خاتون دەنگێ مێرێ خوە چرکو دبهی و ناس دکەتن، ئێدی دکەتن گازی کو چرکو ئەز گۆزەلم، ئێدی مێروژن تێنە بال یەکو دوو و چرکو ژ گۆزەلێ دپرسە، کو ئەڤە چ حالە، ئیجارێ گۆزەل ئەحوالێ غولامی، کرێت ێ حەرامزادە، وەکو بووی نەقل دکەتن، و گۆزەل ژێ پرسیار دکەتن، کو چەوانێ بوو کو ئیشەڤە بێرەداهاتی، ئەو ژی چرکو ژی ئەحوالێ شەرتی دبێژە، ئیجارێ چرکو و گۆزەل هەمان بشەڤ فیلحال سوار دبن و هەردوو ملێد کرێتی ژی ژبۆی نیشانە تینن وتێنە باژێڕی، ڕاست سواری هەردوو ژی داژوونە بەر دەرێ جهێ کو مەجلیسا بەحسا بووی دبینن، کو هێژ مەجلس بەلاڤ نەبووی، مونتەزری چرکو نە، ئیجارێ چرکو دگەل گۆزەلێ هەردوو پێکڤە دچنە نێڤا مەجلسێ و هەردوو چەپیلان ژی داڤێژنە ما بەینێ، ئێدی ئەهلێ مەجلسێ پرسیار دکەن کو ئەڤە چ ئەحوالە، ئێدی چرکو قسسەیێ وەکو بووی، ماجەرایێ نەقل دکەتن، ئەهلێ مەجلسێ و بەلکە کافەیێ وان ئەترافان، ئافەرین و تەحسینیێ ژ بۆی پاکی و پاقژیا گۆزەلێ و جورئەت و جەسارەتا گۆزەلێ دکەن، ئافەرین سەد ئافەرین ژ بۆی ژنێد وە نڕە شێرین، لەو ڕانێ فی الواقع ئەو خاننە زێدە مەهیب و ب ترسن، یانی ب رۆژێ مرۆڤ بتنێ ل وان خانان دترسیتن، بارك الله ژ بۆی گۆزەلێ، وێ جەسارەتێ و پاقژیێ..