چل حیکایەت/حیکایەتا سیهـ و دووێ
| ←حیکایەتا سیهـ و یەکێ | چل حیکایەت (1860) by حیکایەتا سیهـ و دووێ |
حیکایەتا سیهـ و سێ→ |
نەقل دکەن، کە دوەقتەکی دا نێ ژ پاشایێد بازیدێ، ئیسحاق پاشا دگەل خانێ خویێ خوە جهی، حوسێن قولی خانی، گەلەک دۆستی و ئاشنایی هەبوویە و پێکڤە دچوون و دهاتن و ئیعزاز و ئیکرام ل یەکو دوو دکرن، گۆیا وەکو جسم واحد بوون، ئیجارێ حوسێن قولی خان، ژ حەکیمێد خوە نەفەرەکی کو میر عەلی د گۆتنێ، کاغەزەکێ ددەتێ ژ بۆی ئیسحاق پاشای و ڤڕێدکەتە بازیدێ و ئەمرێ میر عەلی تەبیب دکەتن، کو هەڕە ل بازیدێ ل نک ئیسحاق پاشای ساکن ببە و د خدمەتا ویدا نێ ببە، شایەد موعالەجە و موداوا ژبۆی نەخوەشان ئیقتیزا دکەتن، موقەییەد ببەو ئیجارێ ب ئەمرێ حوسێن قولی خانی، میر عەلی تێتە بازیدێ و دچتە حزورا ئیسحاق پاشای و کاغەزا حوسێن قولی خانی ددەتە ئیسحاق پاشا، ئەو ژی خوەش حال و مەمنون دبتن و ئۆدەیەکێ دنێڤا سەرا خوەدا نێ ژ بۆی میر عەلی حەکیم ڤەدکەتن، قەوی ئیعزاز و ئیکرامێ دەرحەققێ میر عەلی حەکیم دکەن، موددەیێ پێنج هەیڤان میر عەلی ل بازیدێ لنک ئیسحاق پاشای ساکن دبیتن، بامر الله د وی موددەیدانێ، قەت ئیقتیزا موداوا و عیلاجێ نابیتن، بۆیە وەقتێ هاڤینێ ڕۆژەکێ ئیسحاق پاشا دگەل شێست حەفتێ سواری ژ ئەتباعێد خوە و میر عەلی ژی دگەل وان دچنە سەیر و گەڕیانێ و قەدەرەکێ دگەڕن، نیڤرۆ ژی دبیتن و گەرمەژی شیددەتێ دکەتن، رەزەکی ئیسحاق پاشای نێزوکی گوندێ زەنگەزۆری لبن باژێرێ بازیدێ هەیە و دنێڤا ڕەزیدانێ حەوز و ئاڤ هەیە، ئیجارێ پاشا ژ گەرمان تێنەوی ڕەزی و لکنارێ حەوزێ پەیا دبن و هیسایی دبن و قاوە ڤەدخوەن، لاکین ژ گوندی تدارەکا فراڤینێ دکەن و ژبۆی پاشای زاد و تەعامان چێ دکەن و ژ گوندی تژی ئامانان دکەن و لسەر دەستێد فەلان لبەر تاڤێ تینن ژ بۆی پاشای، وەکو ئەو زاد تێنە رەزی سفرە ڕادخینن، پاشا دگەل چەند مرۆڤان ژوان زادان دخوەن، میر عەلیێ حەکیم ژی دگەل وانە، لاکین ئەو حەکیم ژوان زادان ناخوەتن، پاشا دگەل چەند ئاغالەران کو دگەل پاشای ل سفرەیێ ڕوونشتنە، زادی دخوەن و دەستێد خوە دشۆن، ئەتباع ئەوێ سفرەیێ هلدگرن دبەنە بەر تاڤێ دا تنن، ئەو تاڤا هاڤینێ وەقتێ نیڤرۆژێ بووی شیددەتا گەرمێ لوان ئامانێد زادان ددەتن، میقدارێ نیڤ ساعەتێ ئەو سفرە وەسانێ لبەر رۆژێ دسکەنتن، حەتتا ئەو غولامێ خدمەت دکەن و ئاڤا دەستان ددەن و قاوە و قەلۆنان ددەن، پاشی دچن و ئەو ئەتباع ڕووتنن و ئەوان زادان دخوەن، زاد ژی چنە، هی ڕۆن و گۆشت و ماست و دەو و هنگڤین، ئەڤا زاداناژی هەموو د ئامانید سفردا نینە، کو بزوی ژەنگ لێ ددەتن و دبیتە وەکو ژەهرێ و مرۆڤان جار نان ئەو ژەنگ دکوژیتن، ئیجارێ ئەو غولام و ئەتباعێد ئیسحاق پاشای، ئەوان زادێد کو قەدەرێ ساعەتەکێ لبەر گەرما ڕۆژی ماینە دخوەن، مەگەر میر عەلیێ حەکیم ژی ژ بن چاڤان لوان زادان و لوا ئەتباعان خوە ڕێنی بوویە و میر عەلی ددلێ خوەدانێ دبێژیتن، کو بەلێ ئەڤان غولامان ئەو زادێد ب ژەهرێ خوەرین، دڤێ گەرمێدا نێ ئەلبەتتە چەندەک ژوان نەخوەش دبن و چەندەک ژێ ئەلبەتتە بێ چارە تەلەف دبن، ئەو میر عەلیێ حەکیم لڤێ مەئمولیێ یە، ئیجارێ پاشا و ئەتباعێد وی و میر عەلیێ حەکیم رادبن سوار دبن و تێنە باژێڕی، لاکین میر عەلی خوە بخوە مونتەزرە کو ئەلبەتتە ئێڤاری و صوبەیێ ژوان ئەتباعێد پاشای، کو ئەو زادێد ب ڕۆنی لبەر تاڤێ مایی، لوێ گەرمێدا نێ خوەرین، قاتا چەندەک دێ نەخوەش ببن، ڕۆژەکێ و دوو و سی و حەفتیەکێ، میر عەلی چاڤڕا کر، کو ئەسلەن یەک ژوان مرۆڤ و غولامان نەخوەش نەبوویی، قە ژ بەرێ چێترن، ئێدی میر عەلی د چتە نک ئیسحاق پاشای و تەمەننا دکەتن کو قەنجە حەزرەتا وە ئزن و دەستورا بەندە بدەتن ئەز بچمە ئیرانێ، پاشا دبێژیتن، کو میر عەلی تۆ ژ بۆی چ هاتی، چ دێ بچی، چ بوویە، حوسێن قولی خانی تۆ ژبۆی موعالەجەتا مە ڤڕێکری یە، موناسب نینن کو تۆ بچی، ئیجارێ میر عەلی دبێژیتن، کو پاشا ئەڤ میزاج و تبعێد کو من ل ئەکراد و ئەهالیێد ڤان کناران موشاهەدەکر، تەحقیق مەعلوومی جەنابا وە ببیتن، کو ئەگەر ئەڤ مەخلوقاتە ژەهرێ ژی دەست بدەست ڤەخۆن، لڤانە کار و تەئسیر ناکەتن و ئەڤنە موحتاجی عیلاجێ نابن، ئەوێ ڕۆژێ کو ئەوان ئەتباع و غولامێد تە ئەو زادێد ڕۆنی و گوشت کو هندە قەدەر لبەر تاڤێ مایی خوەرین و قەت یەک ژوان نەخوەش و تەلەف نەبوویی، ئەڤە گەلکی عەجێبە، ئەگەر ئەڤ واقیعە ل ئیرانێ ببویا، ئەلبەتتە نیڤا وان مرۆڤان تەلەف دبوون و نیڤ ژی د پشتی زاڤ عیلاجان پاشی بەلکو خلاس دبوون، من بخوە بچاڤێ خوە وەها دیتن، ئەز دزانم کو ئەڤنە زێدە موحکەمن و میزاجێد وان ژی نەوەکو میزاجێد مرۆڤێد مایی نە، ئەڤنە بڕاستی موحتاجی عیلاج و دەرمانان نابن، قەنجە کو تۆ دەستورا من بدەی، ئیجارێ ئیسحاق پاشا ژی دەستورا حەکیمی ددەتن و قەدەرەکێ ئیکرام و ئیحسانێ دکەتن، ڤڕێدکەتە خۆیێ نک حوسێن قولی خانی و مەکتوب دنووسیتن، کو بەلێ میر عەلی مە دەستوور دایێ بوی تەرەفیدانێ هاتیە، وەکو میر عەلی دگەهیتە خۆیێ و مەکتوبا حوسێن قولی خانێ ددەتن، پاشی خەبەردان و پرسیاران، حوسێن قولی خان پرس دکەتن، کو میر عەلی تۆ ژبۆی چ هاتی، من تۆ ڤڕێکری، کو هەر دایم د خدمەتا پاشایدا ببی و بمینی، ئیجارێ میر عەلی دبێژیتن، کو «خان» تە ئەز ڤڕێکریە نێڤا تایفەیەکێ کو وجودا وان بخوە دەرد و بەلێنە، مرن و کوشتن ژ وان پەیدا دبیتن، ئەو خەلقی و عباد اللهی د کوژن و ڕەنجیدە دکەن، بەدەنا وان بخوە ژەهرییە، نەخوەشی و ژەهر دێ بژەهرێ چ بکەتن، حال و حیکایەتا ئیسحاق پاشای و ئەهالیێد کوردستانێ ئەڤەیە و ئەز پێنج مەهان دنێڤا واندانێ ساکن بووم، ئەسلەن یەک ژوان موحتاجی عیلاجێ نەبوون، و ئاخری ژی من دیت کو ئەوان ئەو زادێد وەکو ژەهرێ خوەرین، دیسانێ ل وجودا وان تەئسیر نەکرین، ئێدی من زانی کو بەتالە، ئەز هاتم..