چل حیکایەت/حیکایەتا دوازدێ
| ←پارچا دوماهیێ ژ حیکایەتا یازدێ | چل حیکایەت (1860) by حیکایەتا دوازدێ |
حیکایەتا سێزدێ→ |
نەقل دکەن کو د وەلاتێ بوهتاندا، قەزایەک هەیە «نامیران» دبێژن، ئاغایێد وان قەدیم هەبوونە، دوو برا، و هەر دوو ژی بێکار بووینە، ناڤێ یێ مەزن حەسەن ئاغایێ هەسامیان و ناڤێ یێ بچوک چەلەنگ ئاغا بوویە، ئیجارێ ئەوی حەسەن ئاغای ڤڕێکری یە کچا ئاغایێ تایفا میران ژبۆی خوە خواستی یە و ئاغایێ میران کچاخوە دایەوی، لاکین دتدارەکا شرینی بووی، برایێ حەسەن ئاغایێ، بچووک چەلەنگ ئاغا، چوویە مالا ئاغایێ میران کوخەبەر بدەن و خالانی ببڕن، مەگەر چاڤێ چەلەنگ ئاغا ب کچێ دکەڤە، وەکو ئەوێ کچێ دبینە، بێ ئیختیار ئەوێ کچا کو ژبۆی برا یێ خوە حەسەن ئاغا دخواستن دحەبینە، ناڤێ کچی ژی «لەعلی خان» بوویە، ئیجارێ ئەگەر چ چەلەنگ ئاغا چوو بوویە کو لەعلی خانێ ژبۆی برایێ خوەیێ مەزن حەسەن ئاغا بخوەزتن و ئەوان ژی ئەرێ گۆتنە، لاکین وەکو چەلەنگ ئاغا لەعلی خان ێ دبینە و بێ ئیختیار لێ عاشق دبە، ئیجارێ تێتن حیلەیەکێ دکەتن، پیرەژنەکێ دبینە و قەدەرکێ دراڤی ژ بۆی وێ وەعدە دکەتن، ئەو پیرەژن دبێژە، کو تەشولەپێ نینن، ئەز دێ وە بکەم، کو حەسەن ئاغا بخوە بڤێ کچێ ڕازی نەبتن و دەست ژێ بکێشیتن و کچێ بدەتە، ئیجارێ ئەو پیرە ژنا مەلعون تێتە نک حەسەن ئاغای و دبێژە حەسەن ئاغای کو مخابنا تەیە، مەگەر کچ ژ دنیایێ خلاس بوون کو تو لەعلی خانێ دخوەزی، حەسەن ئاغا دبێژە کوژبۆی چ؟ ئێجارێ ئەو پیرەژنا مەلعونە دەست پێ دکەتن ژجهێ درودا دبێژە کو لەعلی خان قەوی زێدە کرێتە و چاڤێدوێ ژی شەڤکورن و ژوێ زێدە قەوی بێهنا پیس ژدەڤی تێتن، خولاسە هەر چ عیوب هەین ژ جهێ درودا ب لەعلی خانێ نیسبەت دکەتن، وەکو حەسەن ئاغا ئەڤان خەبەران دبهیتن زێدە مەلول بوویی، گازی برایێ خوە چەلەنگ ئاغای دکەتن و دبێژە، کو برا تۆ چووبی و تەکچەکا کرێت و کۆرە ژبۆی من خوەستی یە، وەللاهی ئەزوێ کچێ ناستینم و قەبول ناکەم و ئەز ژڤێ شولێ پوشمانم، پاشی برایێ وی چەلەنگ ئاغا دبێژە، کو برا ئەگەر قەنج و ئەگەر کرێت، مە ئەڤ کچە ژبۆی تە خەبەردان کرییە، توژی مرۆڤەکێ ماقولی و بابێ کچێ ژی ئاغایێ ئێلەکییە، ئەڤ پوشمانی شەرمە و فهێتە و بەلکو ژی دنێڤامە و عەشیرێد میران، ئەڤ خەبەرە پاشی دبیتە موجبێ دوژمنی و نەیاری، ئەڤە شولەکە عەیبە، مەژ بۆی تەخەبەردان کرییە، ئێدی چارە نابی، حەسەن ئاغا عینادێ دکەتن، ئیللا کو نابی ئەزوێ کچێ ناستینم، هندە مرۆڤ دبێژنە حەسەن ئاغای کو شەرمە ئەڤ شولا نەلایقە چارە نابی ئیجارێ حەسەن ئاغا دبێژە، کو من ب ڕزا دەستور دایە، بلانێ لەعلی خانێ، چەلەنگ ئاغا ژبۆی خوە بینیتن، پاشی لسەرڤی خەبەری قەرار ددەن و جەوابێ ڤڕێدکەن ژبۆی ئاغایێ میران، کو حەسەن ئاغا مەعزورە، ئەم دێ شیرینیا لەعلی خان ێ ژبۆی چەلەنگ ئاغای ڤەخوون، شەربەتێ ژبۆی چەلەنگ ئاغای ڤەدخون، وەکی دبیتە داوەت و تدارەک دبی، حەسەن ئاغا دگەل داوەتیان دچیتن کو بووکێ بینن، بووکێ سوار دکەن و تیننە دەشتەک هەیە، دەشتا دوبانێ دبێژن، وەکو خێلی تێنە وێ دەشتێ، ب ئەمرێ خودێ با ڕویەکی ژ ڕۆیێ لەعلی خانێ دڕەڤینە، ڕۆیێ لەعلی خانێ ڤەکری دمینە، حەسەن ئاغا ڕۆیێ لەعلی خانی دبینە، کو هەر وەکو هەیڤا بەدرا د چاردەیێدا، ئێدی مەحبوبێد وەکو وێ بەلکو کێم هەبن، ئێجارێ دزانە کو ئەو شولا کو ل وی قەومی حیلەبوویە، ئێدی هەمان ژوێ دەرێ داوەتیان دتەرکینە و هەسپێ خوە داژو دچیتە دیاری غوربەتێ، ئەو چووینە کو چوویە، پاشی ل حەسەن ئاغا و لەعلی خانێ زاڤ ستران گرێداینە، مەگەر دلێ لەعلی خانێ ژی دحەسەن ئاغایدا هەبوویە، ئیجارێ لەعلی خان ژی تێتە مال ژەهرێ دخوە و دمرە و حەسەن ئاغا ژی کەتە غوربەتێ، کەس نەزانی کو کووڤە چوویەو تەلەف بوو، ئەڤە داستانا ژوان مایی، لاکین حەسەن ئاغایێ هەسامیان و قسسەیا لەعلی خانێ د ئەکرادێد هەکاری و بوهتان قەوی زێدە مەشهوورە، و بەلکو سەد بەندی زێدەتر لاوژ و پائیزوک بوان گۆتنە، و نها ئەکسەرێد سترانێد وان ئەڤنەنە.