چل حیکایەت/حیکایەتا بیست و نەهێ

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
چل حیکایەت  (1860)  by مەلا مەحموودی بایەزیدی
حیکایەتا بیست و نەهێ

دبەری نها لڤان نێزوکان، لدەشتا بشێریێ ژ عەشایرێد بەڕیێ، ژ تایفا بەرازان کورمانجەکی «ژیرا» هەبوو ناڤی سیسو، ئەوی سیسوی دوو کوڕ پەیدا بووین، ناڤێ یێ مەزن کەرحێ و ناڤێ یێ بچووک ئەحمێ، لاکین هەردوو ژی زێدە رەشید و دلێر و ڕمباز و جامێر، یانی بێ مەسەل بوون، عومرێ یێ مەزن بیست و عومرێ یێ بچووک نۆزدە سالی، لاکین دنێڤا دوو سێ سالاندا نێ وەسانێ مەشهور بووین، هەرچی کۆما کو کەرحێ و ئەحمێ بەرێ خوە بدانا یێ، ئەلبەتتە دێ بەلاڤ بکرانا، ئەو هەردوو برا بتنێ دچوون، ژ عەرەبێد عنزەیی و ژ ئێلا شەممەرێ عەرەبان دەڤە ددانە بەر خوە تینان، ژ سەد سواران زێدە عەرەب ب پێ کەرحێ و ئەحمێ دکەتن، ئەڤان هەردوو بران، ئەو سوارێد عەرەبان بەلاڤ و پەریشان دکرن، تە دگۆت کو ئەڤنە هەردوو ژی عەینی ئەجنەینە، وەسانێ فارس و ڕمباز و چاپوک سوار، خولاسەئێ، کەلام قەوی زێدە بناڤ و دەنگ بووین، میقداری سەد مال ژی ژ ئێرەدا پێرەدا، خوە داینە سەر کەرحێ و ئەحمێ بووینە جیرانی وان، ئێدی بغەیر ژ ناڤێ کەرحێ و ئەحمێ، ئێدی ناڤێ کەسەکی توننەبوون و دگەل ئەکراد و ئەعرابێد وان کناران یەکو یەکو خوە هەلدە ئاوێتن و ژ حەموویان تالان دبرن، حەتتا ئەییوب ئاغایێ مللی دگەل حەفت سەد سوارێد مللی هاتە سەر مالا کەرحێ و ئەحمێ، هەردوو برا دگەل سەد سواران سوار بووین و برە ئەییوب ئاغایێ مللی داین و ڕسواکرن، ئێدی حەیز و فەیزید ئاغایێد عەشایرێد وان کناران نە مایی و ئاغایێد قەدیم ژ تائیفا بەرازیان ژ وان هەردوو بران کرینە دەخەسی و دایم کەتنە قەسدا کوشتنا وان هەردوو بران، لاکین چ فایدە نەدبرن، دیسانێ بوویی کە هەرچی فیرارێد قورعە و لەشکران ژی لوان کناران دبوون دڕەڤین و دهاتنە لنک کەرحێ و ئەحمێ ئێدی خلاس دبوون، ئەکرادێد وان کناران حەموویان ژ کەرحێ و ئەحمێ کرینە چاڤڕەشی و بووینە دوژمنێ بخەف، لاکین ئاشکار ناکەن و خوە بخوە ڕوو بڕوو نەوێرنە چوونا سەر کەرحێ و ئەحمێ، پاشان وەسان قەومی کو چەند مرۆڤەک ژ قورعا ئورفایێ ڕەڤین و هاتنە نک وان هەردوو بران، والیێ چەلێ نامق پاشا نڤیسی، ئەڤ مرۆڤانە ژ ئەییوب ئاغایێ مللی ئیسکان باشی خواست، ئەڤ مرۆڤنە بوی تەرەفیدا ڕەڤینە، ئەلبەتتە ژ تە ئەڤانە دخوەزم، ئیجارێ ئەییوب ئاغا عەریزە ژبۆی نامق پاشای ڤڕێکر. کو بەلێ فیلواقع ئەو فیراری لڤی کنارینە، لاکین دوو برا ژ ئەکرادێد بەرازیان پەیدا بووینە، ژ فەرومایان قەوی تاغی و باغینە، گوهـ نادەنە خەبەرا کەسەکی و مەژی قووەتا وان نینن و بێ لەشکرێ نیزامی و بێ تۆپ ئەڤنە نا ئێنە دەست، ئیجارێ نامق پاشا لەشکەرێ نیزامی و چار تۆپ هلگرتن و هاتە بنیا ئورفایێ و جەواب ژبۆی کەرحێ و ئەحمێ ڤڕێکرن، کو بلانێ ئەوان فیراریان بینن و بخوەژی بێن و گەر نە دێ لەشکەر و نیزام و تۆپ بێنە سەر مالێد وان، ئیجارێ کەرحێ و ئەحمێ ئەو مرۆڤ ژی نەدان و بخوە ژی نەهاتن، مالێد خوە بارکرن وەدەرخستنە چیایەکی ئاسێ و هەردوو برا دگەل پێنجەهـ سوارێد بژارە ماین، صوبەیێ نامق پاشا دگەل تابورێد نیزامی و توپان چووینە بنێ چیای و دەستە گرێداین و گەلەک ژ سوارێد ئەکرادان دگەل نامق پاشای هەبوون، ملان و بەرازان و مەردیسان نێزوکی دوو هەزار سوارێ ئەوان ژی دەستە گرێدابوون، کە کەرحێ و ئەحمێ هەردوو برا دەست ڤەمالی بتنێ ژ چیای هاتنە خوارێ و قەسدا تابورا ئەکرادان کرن و رکێب کرنە دوو هەزار سوارێ نامق پاشا و لەشکەرێد نیزامی سەیر دکرن، وەکو دوو گور چەوانێ دکەڤنە نێڤا کەرەکی پەزی، ئەو سوار وەسانێ تیش تیش کرن، بیلا خیلاف ژ چلی ژوورتر سوار ئاڤێتن و کوشتن، ئیجارێ گوللەیەک ل ئەنیا کەرحێ کەتی، ژ هەسپیدانێ کەتە خوارێ، وەکو برایێ وی ئەحمێ دیت کو برایێ وی ژ هەسپیدا کەتە خوارێ، ئێدی ئەو ژی ژ هەسپی پەیا بوویی هات و خوە ئاڤێتە سەر لەشێ برای کەرحێ، ئیجارێ ئەحمێ ژی گرتن و حەبس کرن و مالێد وان ژی تالان کرن و ئەو فیراری ژی ستاندن، ئێدی کەرحێ ژخوە فیلحال بگوللەیێ هێلاک بوویی، ئەحمێ ژی گرت برنە حەلەبێ لە مەیدانێ ئستویێ وی هنگافتن، نها ژی جامێریا وان هەردوو بران ل ئەترافێ ئورفایێ و دەستا بشێریێ دێتە گۆتن و خەواهەروان هەبوونە، ئستران لوان گرێدانە.