شیرین و خوسرەو/122

by خانای قوبادی

←121

شیرین و خوسرەو  (1735)  by خانای قوبادی 122. کشتن شیرین خود را در سر قبر خسرو

123→

فۆتەی حیجابش هەوا دا نەسەر	هیممەت خواهـ کەرد نە قەسر و مەنزەر
واتش: دهر دوون خودا نیگەهدار	تۆ بمان چەنی چەرخ ڕۆزگار
نەفریندا بە دوون دەوران فانی	جە داخ خوسرەو جام جیهانی
کەس بەسەر نەبەرد جان و جوانی	تاسەر نەگێڵا بە کامەرانی
ئەر سەد پادشای جیهان گیرەنی	ئەگەر پەهلەوان تەخش تیرەنی
عاقیبەت بارت چون بار بیدەن	دەورانت فانی، ئاخرت ئێدەن
خاک ئادەم خوار خوونی خیشم خوون	خوسرەو کەردی خوار، شیرین سەرنیگوون
یە واتش شیرین هۆرێزا نە جا	پادا نە ڕیکاب ڕاهی بینەڕا
تیپ کەنیزاندا نە پشت سەر	ڕاگەی کەس نەهات مەرگش گرت نە وەر
پۆل بازی باز سازان دڵکێش	چەنی دەف و چەنگ ئاوەرد وست نە پێش
ساز مووکەشان موغنەنی بە سۆز	دەنگ تەپڵی باز نەغمەی جگەر سۆز
نە پشت شیرین ساز سەرسەری	نەوازان نەغمەی چۆپی و چەمەری
شیرین فۆتەی شەرم هەوا دا نە سەر	بێ پەردەی حیجاب ڕاگەش گرت نە وەر
بە سۆز سازان ناڵەی چەنگ و دەف	کێشاش نە مابەین سەف ئارا سەف سەف
جە بەرق بەیزاش ڕەوشەن بێزنا	نوور پەڕ و باڵ خورشید ڕێزنا
ئەوڕۆ قاپ قەزای گەردوون گریا واز	پەی دین دیدار دیدەی سپی باز
فەوج مەلایک ئاماش بە سەیران	فریشتان فەرش مەندن بە حەیران
ئینسان بی ڕەنجوور، مەلان مەندن ڕەق	مەلایک بی مات، مەلەک وات «صدق»
هەرکەس دیش دیدار شیرین بەو خاڵان	لوا نە جامەی مەجنوون ساڵان
بی بە جانشین قەیس کۆی دوجەیل	دەیری بی دەهری جە هیجران لەیل
کەسێ مەند بە پا، کەسێ سەرنیگوون	کەسێ جە هیجران توونا بی وە توون
یەکێ شی جە حاڵ، یەکێ شی جە هۆش	یەکێ مەرد جە داخ، یەکێ بی مەدهۆش
مەردوم جە دینش بەرلوان جە دین	شێت و شەیدا بین جە شەوق شیرین
شیرین بە سازان سۆز چەنگ و دەف	گوزەر کەرد، ویەرد نە مابەین سەف
نە مابەین سەف ویارا بە دەو	یاوا با گومەز مەزار خوسرەو
مواتن شیرین دمای کەمەر لاڵ	شەوق و شادیشەن ها نە خەت و خاڵ
فۆتەی حیجابش هەوا دان جە سەر	سۆز و سازشەن مشۆ بە شەوهەر
یاوا بە گومەز، مەرکەب دا قەرار	پیا بی جە زین، شیرین بی مدار
ئەسپش دا بە دەست کەنیزان ڕەند	واتش: بگێران مەرکەبم وە بەند
وێش بەواوەیلا ڕواڵا بە دەو	یاوا بە گڵکۆی مەزار خوسرەو
وێش سەرنیگوون کەرد نە خاک گڵکۆش	پشتان بە پەروێز بۆ نیا وە بۆش
یەک یەک جە ناڵان مەندەی پەس و پێش	جە نەو بە ناخوون کەندش نە جای وێش
تا تایێ جە زوڵف مەندەی تێغ تێز	بە چەنگ ناخوون هۆرشکەند جە پێز
تۆز بەستەی زامان گۆنای غەرق خوون	هۆرکەندش جە نەو بە نێش ناخوون
ئاڵات ئەڵوان بەرگ ڕەنگا ڕەنگ	پارە پارە کەرد بە ئەڵماس چەنگ
سەرش دا بە سەنگ نە سای گڵکۆشدا	زاری بانگ بەرز بەردش بە ڕووشدا
خێزا بە شیوەن نیشت نە سەرینش	یاوا بە گەردوون ناڵەی گرینش
ئەسر هوونینش بە تاف و دەو دا	ڕێزاش بە گڵکۆی خاک خوسرەودا
واتش: کەمەر لاڵ فیدای ناوت بام	بێدار بەر جە خاو فیدای خاوت بام
کەمەر لاڵ کەی سەر هوردەر جە خاو	خاو سەرای سەنگ بە تۆ نیەن باو
بێدار بەر خوسرەو چ وەخت خاوەن	دەوران دنیا بێ تۆ خراوەن
هۆرێزە جە خاو، مەر لێڵاوەنی	یە چێشەن نە فیکر خەفت و خاوەنی
سەر هۆردەر جە خاو دڵ ئازار دەرد	بوینە شێرۆی شوومت چێشش کەرد
دەنگ خۆش خوانان بڕیش نە ئەیوان	نیکیسا دەستش، باربود زوان
جام ڕێز شێونا، کیسرا کەرد خراو	باد ئاوەر شکست، دەست ئەفشار نە ئاو
شەودێز کەردش پەی، گوڵ گووندا تێز	سوپا و سەرداران ئاوەردن گورێز
خواجە سەرایان کەنیزان ڕەند	خاسە غوڵامان بەندی کەرد نە بەند
تاجش دان نە سەر نیشتەن نە تەختت	داش بە ئاوەدا سیلسیلە و ڕەختت
جەهد و جەختشەن، شەیدای شەو و ڕۆ	ها نە قەسد قین پەی نامووس تۆ
مبۆش بکێشۆ یەکجا پا نە پێش	دراز کەردەن دەس جە ئەندازەی وێش
ئەو تۆش بە خەنجەر غەڵتان هوون کەرد	تاجت بە تاڵان، تەختت نیگوون کەرد
تازی تەواران، گێڵانی کەمەند	یەدە و بەحرییان کەمەند پێت نەمەند
قوشخانان دەربەست، قوشچی بین فیرار	میهتەران موفلیس قەتار و نەهار
چاوەشان نە بەند، جاڕچییان نە گیر	خانان بەد دام، سەرداران ئەسیر
سوپات سەرگەردان، سوڵتانان خەمین	شاهان نە شیوەن، شەهریار نە شین
کورسی نشینان سەندەلی جە زەڕ	خاڵی جە خانان تاج تاوس پەڕ
مەجلیس مەقامات مەست جام مەی	خاڵی جە شادی کەی کەیان کەی
ساقیان سەر کۆم جە جام بادە	پیاڵان پەشێو، نیگوون فوتادە
سوراحی سەرمەست، قەڕابە خەستە	شیشە سەرایان شاهی شکەستە
بازی باز بێدەنگ، سازان سەرنیگوون	خۆش خوانان خامۆش غەڵتان چەنی هوون
خراوەن خاپوور دەروازەی پەروێز	دەنگ بایەقوش مەیۆ نە جام ڕێز
قاپیت قوفڵ قەسد قاتڵ نەگیرەن	ناکەسان شیرین پەنەش ئەسیرەن
سەر هۆردەر جە خاو چێشت خەیاڵەن	پەی تۆ شادی و زەوق شیرین بەتاڵەن
مەگەر چێش مبۆ جارێ جە جاران	نیگا کەی جە دوور بوینی یاران؟
خورۆش خیشمت بنمانیەوە؟	شیرین جە زاڵم بستانیەوە؟
فیدات بام خوسرەو یە گیر کێنی؟	گیرۆدەی پابەند زنجیر کێنی؟
یە چ خاوێوەن تۆش کەردەن خەتەر	بێزار جە دیدار نازار و دڵبەر؟
یە چ خاوێوەن تۆ پێش خەمۆشی	جە داد شیرین مات و مەدهۆشی؟
بێداد بەر خوسرەو فەسڵ بەهارەن	فەسڵ فەزای سەیر، شەوق گوڵزارەن
شەونم بە نم نم نەمیر غوزاران	بە وێنەی لالە جە لالەزاران
سەرزەمین سەفای قەیس قەهارەن	خەڵاس جە سەرمای لەیل و نەهارەن
گوڵان گوڵاوان، گوڵ و گوڵزاران	چەمەندان نە شاخ چەتر چناران
مات و مەلوولەن، هەر ڕۆڕۆ شانەن	ئارەزووی دیدار دین تۆشانەن
خوسرەو دمای تۆ دنیا بۆ بەرباد!	نە شێرۆ مانۆ نە شیرین بە شاد!
دیدەم فیدای زام جگەر چاکت بام!	خاو خامۆشی، یانەی خاکت بام!
خوسرەو، وێم بە نەزر خاک گڵکوت بام!	فەرهاد، وێم فیدای زام بێ شۆت بام!
فەرهادم، فیدای سەرای سەنگت شام!	مەکان و ماوای تار و تەنگت بام
فیدای تیپ و تەوق شاهـ و خانت بام!	سەردارم، بە نەزر سوپا و سانت بام!
نەزر و تەخت کەمەر لاڵت بام!	فیدای بەیداخان زەڕڕین باڵت بام!
فیدای تەنتەنەی فەوج فەڕت بام!	وێم نەزر سەرتەڵ سیم و زەڕت بام!
نەزر شەجاعەت دلاوەریت بام!	فیدای لاڵ بەخشیی باد ئاوەریت بام!
فیدای سان سەف سەد هەزارت بام!	فیدای تەڵای دەس دەس فشارت بام!
سەرگەرد شاپوور هەم شەودێزت بام!	بە نەزر شیرین شەکەر ڕێزت بام!
نەزر سیلسیلەی تاج و تەختت بام!	فیدای زەلیلیی زام سەختت بام!
فیدای بەزم و ڕەزم سۆز سازت بام!	نیکیسا و باربود خۆش ئاوازت بام!
نەزر کەنیزان ئەرامەندەت بام!	تیپ غوڵامان پەڕاگەندەت بام!
فیدای سەف ئارای شەهریارت بام!	سان سیلسیلەی تار و مارت بام!
نەزر غەڵتانیی خاک و خوونت بام!	سەرتەوق زەڕڕین سەرنیگوونت بام!
فیدای بانوان ئەسیر بەردەت بام!	دیوان شاهان بەتاڵ کەردەت بام!
خوسرەو خورۆشان خیشم جۆش و کۆ	سەردار سەرکەش سەرکەشانم ڕۆ!
لاڵ پۆش و لاڵ بەخش خاس خەیاڵم ڕۆ!	نەوەی کەیکاوس، کەمەر لاڵم ڕۆ!
شاهـ شێر شکار غەزیانم ڕۆ!	سالار سەرهەنگ کەی کەیانم ڕۆ!
دڵدار و دڵبەر دلاوەرم ڕۆ!	گەنجوور کۆی گەنج باداوەرم ڕۆ!
شەهەنشای شاهان شەهریارم ڕۆ!	دەسباز دەسگیر دەس ئەفشارم ڕۆ!
سوڵتان سالار بەحر و بەڕم ڕۆ!	سەبر سەرداران کڵاو زەڕم ڕۆ!
خواجە غوڵامان دوڕ نە گۆشم ڕۆ!	کەیانی مەجلیس بادە نۆشم ڕۆ!
باش باشقەی عەزیزانم ڕۆ!	سەردار ساحێب کەنیزانم ڕۆ!
بێدادم گەردوون، کەیقوبادم ڕۆ!	شێر زەبەردەست هەی فەرهام ڕۆ!
شیرین بەی دەستوور خوسرەو ملاونا	فوغان و زاریش تەوەن متاونا
دەس بەرد هۆرکێشا دەشنەی تێغ تێز	دەستەش مەحکەم کەرد نە قەبر پەروێز
نووکش کەرد وەبان، نێشش ونارا	سەرکەرد نە باڵا سەر نێش خارا
واتش: دەهر دوون خودا نیگەهدار	ها مشوون جە ڕەنگ ڕاگەی ڕۆزگار
با ڕۆژ ڕەوشەن کەروون بە زوڵمات	سەر بەروون نە سای سیاهیی مەمات
سەربنیەون نە سای سیای سەنگەوە	تەک دەم بە تەکیەی تار و تەنگەوە
بەڵێ دمای من گەردت بەرۆ باد	چەرخ نیلگوون نەنیشی بە شاد!
دمای کەیخوسرەو نەوەی کەیانی	نەمانی بە شاد دەوران فانی!
یە واتش شیرین شەیدای بێ درێغ	ئاما جەرگ وێش بدەرۆ بە تێغ
پڕ تاف بەست وە پا، خێزا بە هەوا	قەدرێ جە سینەی زەمین بی سیوا
بڵند بی بەوتەرز خێزا بە ئاخێز	ئاما سەرەندەر پەرێ تێغ تێز
سینە و جەرگ وێش بە ئاخێزەدا	داش بە نووک تێغ دەشنەی تێزەدا
کزەش دا نە جەرگ مەودای موو شکاو	دڕیش جەرگ و دڵ تێغ تازە ساو
نووک سەرمەودای سەر ساو تازەش	مەوداش بەر لوا جە موهرەی مازەش
نووک نێش تێز جە سینەش بەرشی	منمانا بەرقەی بەرق ئاتەشی
گوم بی نە جەرگش دەشنە تا بە مشت	کێشا زوانەی زیادیش وە پشت
جە قرچەی خەنجەر، لاو مەوج هوون	شیرین شی جە حاڵ، کریا سەرنیگون
جە تاو دەشنەی ژار ئالوودەی ژار	جە زەبر و زۆریی ئێش و نێش خار
زیڕناش بە زار، شیرین بە وەر بەرد	سەرکەرد نە جەرگش قەترەی زووخ زەرد
تک تک زووخ زام قەتران قیرین	جۆشاو سەرواز کەرد نە جەرگ شیرین
خووناو خوسرەو زووخاو ساڵان	کنیاش نە دەروون چون لاو واران
خێزا و خورۆشا هوونش بێ مدار	جە زام دەشنەی ژار ئالوودەی ژار
هوونش خورۆشا نە جەرگ پارە	شاناش وێنەی مەوج فڕەی فوارە
ئەڵوان بی بەژنش سەر تا وە دامان	ئەڵوەدای ئەڵوان جە زووخ زامان
فوارەی هوونش سەرکێشا نە ئەوج	نە دەور شیرین مەوجیا بە مەوج
چون تاف قەڵوەز هاڵان نە دەودا	ئاما بە گڵکۆی خاک خوسرەودا
شیرین شەیدا کریا سەرنیگوون	زنجیرەی زوڵفش ماسیا جە هوون
ڕژیا هوون وە بەرگ شمشاد باڵاش	ڕەنگین بی ڕەخت و ئاڵات واڵاش
پەشتان بی شیرین وە بەژن ئەودا	بە خاک سیای گڵکوی خوسرەودا
زیڕنا شیرین، ناڵا وە بێکەس	کەفت نە هیلاکەت نەزد نیم نەفەس
مورغش جە سندووق قەفەس پەروازا	جە سەدر سینەش نەغمەش نەوازا
جوانا و جەم بی نە چارتینیش	ئاما سەر نیا نە نووک بینیش
ڕۆح ڕەوانش ڕواڵا بە ڕەم	ئەرواش سەر نیا نە سەودای ستەم
کاسەی پیاڵان دیدەش پڕ جە هوون	باڵای موژگانش سەرکەرد سەرنیگوون
بێدەنگ بی جە دەنگ، جە ناڵشت ناز	مەدهۆش بی جە هۆش، جە ڕێزان ڕاز
قابیز بە قەسدش بە تەعجیل و تار	نە سەدر سینەش چنگش دا قەرار
بە چەنگاڵ چەنگ قولاپەی عەزاب	چەنگ دا نە جەرگش چون قەترەی گوڵاب
بە قەسد قاتیل قەبز ڕۆحش کەرد	سەبت دەفتەرش بە کاتب سپەرد
بەڵگش جە دەرخت ڕێزا جە ڕازان	بەندش بی جیا، کنیا چون خەزان
فاریغ بی جە نێش دووریی داخ دەرد	لاشەی لەتیفش بی وە سەنگ سەرد
سەرگوم بی شیرین جە زووخ زامان	کێشان جائیزەی نامش جە نامان
ئەجەل داش نە دەم بادەی بێ هۆشی	سەر بەرد نە خانەی خاو خامۆشی
بۆ نیا نە بۆی گیانش جە نەو	پشتان بی شیرین بە خاک خوسرەو
نەرد زەبوونیش تاین بی نە تاس	جە دین دیدار شێرۆ بی خەلاس
بی بە داستان پەرێ پیر و پەند	نەزم نێکنامیش تا هەزار و ئەند
شەرت شیرین مەند تا بە قەرن یام	شیرین مەند بە شەرت، شێرۆ بی بەد بەدنام