Jump to content

سێڵاوی مەهاباد

From Wikisource
سێڵاوی مەهاباد (1945)
by مەلا مارف کۆکەیی
309254سێڵاوی مەهاباد1945مەلا مارف کۆکەیی
تەلەیفوونێکی ڕووحانی بکەم بۆ لای حەسەنزادە دەڵێن شەخسێکی عالی هیممەت و خۆش تەبع و ئازادە
لە ئەم ڕۆژانەدا ئەو شارە وا پەرت و پەرێشانە ئەگەر پیاو بشمرێ کەس لوقمە نانێکی بە کەس نادا
شەوی دۆینێ بە دڵتەنگی گەلێ فکر و خەیاڵم کرد خودا بۆ کوێ بڕۆم لای کێ بەرم ئەم داد و بێدادە
بە هەر کووچە و مەحەللێکدا دەڕۆم هەر شین و گریانە کە گوێ دەگرم هەموو هەر شیوەن و هەیها و هەی دادە
هەزار حەیف و هەزار ئەفسووسە بۆ ئەم شارە ڕەنگینە کە قابیل بوو ببێتە مەرکەزی هەر شا و شازادە
عیمارات و قسوور و باغ و باغات و گوڵستانی هەزار سوێندت دەخوارد دەتکوت بەهەشتی باغی شەددادە
موغازە و قەیسەری و دوکان و حوجرەی وا موجەللەل بوو وەکوو قەسرێ کە بۆ قەیسەر کرابێ ساز و ئامادە
لەبەر پارچەی حەریری زەرد و سوور و ئەتڵەس و زەڕڕی بە ڕەنگی سەوز و ئاڵ و کەسک و شین میشکی و سادە
فتوورەی پڕ فتووری ڕووس و ژاپۆن و بەریتانی مەتاعی هیندی و ماڵی فەڕەنگ و چین و کانادە
بە یەک ئەندازە ڕەنگین و موزەییەن بوو کە پێت وابوو نموونەی ئیسکیلەی بەیرووت و شام و بەغدادە
لە شەرحی ئیقتیدار و سەروەتی ئەعیان و توججاری قەڵەم هەرچی بنووسێ یا نە سیفرە یا نە ئاحادە
لە گۆشەی پەنجەرەی شووشەی لەتیف و قەسری کافووری نمایشیان دەدا خانم وەکوو حۆری و پەریزادە
وەکوو پارچەی تەڵا سەر تا قەدەم یەکسەر مورەسسەع بوو بە لەعل و گەوهەر و پیرۆزە و ئەڵماس و بیجادە
لە خانم دەم زەدەن لەو وەختەدا زۆر عەیبە ئەی شاعیر خسووس بۆ شاعیری وەک تۆ ڕزیو و پیر و ئوفتادە
بەڵێ با بێینەوە سەر باسی ئەهلی شار و بازاڕی چ بەققاڵ و چ حەمماڵ تا بە چەرچی و پینەچیزادە
هەموو جومعە و شەوی سێشەمبە حەتمەن هەر پڵاوخۆر بوون ئەگەر نەیخواردبا پێی وا بوو عەیب و نەقس و ئیرادە
یەقینەن دەوڵەتی زۆر مەنشەئی توغیانی ئینسانە خسووس بۆ ئەو کەسانەی تازە کۆڕ و تازە ئیجادە
کە ئیستیغنای موجەڕڕەد بێ لە تەوفیقاتی یەزدانی فەقەت کیبر و غرووری مەحزە، گاهێ کوفر و ئیلحادە
لەبەر کوفرانی نیعمەت یا لەبەر عیشق و موحیببەت بوو لەگەڵ دنیا وەکوو زاهید لەگەڵ تەسبیح و سەججادە
کە ئایەی «ان شكرتم» یان فەرامۆش کرد خودا فەرمووی جەزای شەرتی «كفرتم» مونتەزیر بن هەر لە دنیادا
لە تەئریخی هەزار و سێسەد و سێ پێنجی شەمسیدا بە ڕۆژی جومعە دوازدەی جیمی ئەووەل، نۆیی موردادا
لە هەوری قودرەتی باری قەریبی نیو سەعات باری چ بارانێک؟ نە بارانێ کە وا مەعهوود و موعتادە
موبەددەل بوو بە چەندین سانیە ئەوسافی بارانی بە یەک دەریایی عوممانی کە هیچ تاریخ نیشان نادا
خوداوەندا چ تۆفانێکە وا بێ عاتیفە و ڕوحمە خوداوەندا چ سێڵاوێکە ئەم سێڵاوە بێدادە
لها موج ینادی قائلا یا ایها الغافل فقوموا و انضروا لاتجعلوالله اندادا
ئەساس و قاعیدەی قەسر و قسووری سافی بللووری کە وەک سەددی سکەندەر وابوو دەتکوت سەنگ و فوولادە
ئەوەی دەیهاتە پێش هەر دەیڕفاند و لایدەدا و دەیبرد لە حەیوان و جیمادات و نەبات و ئادەمیزادە
بە مەوجی ئەووەڵی دەیبردە ئەوجی ڕەفعەت و عیززەت لە مەوجی دووهەمیدا گوم دەبوو وەک دوڕ لە دەریادا
لە پاش تاڵانی نێو شاری هجوومی بردە بازاڕی بە زیدی شوغڵی میعماری کە داوێنی بە لادا دا
موحیتی دایرەی دوکان و بازاڕی بە ئاسانی بە سەتح و سەقف و سەربانی خولی پێدا قولی بادا
بە موددەی چەند دەقیقە تێکی وەردا ئاوی تێوەردا هەزار تۆپ ئەتڵەس و زەڕڕی هەمووی برد و بە ئاو دادا
بە یەک دوو حەملە وای تێکدا سەر و ژێری وەها لێکدا کە هیچ فەرقی نەما بازاڕ و کووچە و شاریع و جادە
لە مەسکووکاتی ئێرانی لە لیرەی سیککە عوسمانی لە یەغدان و لە میجری و مەحفەزە و سندووقی پۆڵادا
لە زێڕ و زێو و نەغدینە، لە گەنج و ماڵی زێڕینە ئەوەی لەو شارەدا مابێ فەقەت ئیسمی مەهابادە
هەمووی برد و بناوی کرد، پەرێشان و بڵاوی کرد بە نیو ساعەت چەپاوی کرد و ڕۆیی ئەو فرستادە
چ ڕۆژێکە؟ لە لایێک گرمەگرمی هەور و ناڵەی با لە لایێک شیوەن و گریان و قوڕپێوان و فەریادە
لەبەر لاشەی جەنازەی ئادەمی و ئەقسامی حەیوانات خەیاڵ دەکرا کە یەومی نەفخی سوورە و حەشری ئەجسادە
لەبەر حوزن و تەئەسسوف ئەو قەسیدەم بۆ تەواو نابێ تەبیعەت گەرچی سەرشارە و قەریحەش گەرچی ئوستادە
نە من تەنها پەرێشانم، هەموو کەس مات و غەمگینە ئەوەی مەسروور و دڵشادە، فەقەت حەسساد و گەووادە
تراهم منذ ذاك اليوم يوحي بعضهم بعضا سمێڵ بابڕ بە کەیفی خۆت سمێڵی خۆتی لێ بادە
ئەوانەی دوێ شەوێ ساحیب مجۆعمە و سفرە بوون، ئەوڕۆ هەموو غەمگیندڵ و بێ تووشە و بێ نان و بێ زادە
گەلێ کەس لەو کەسانەی ساحیبی قەسری موشەیید بوون لە یەک مەخرووبەدا موحتاجی یەک قۆشە و پەنابادە
بە یەک گۆشە و کەنار و زاویە، مەمنوون و مەسروورە بە ئەقسامی زەوایا مونفەریج یا قائیمە و حادە
ئەوانەی پاروو نانێکیان هەیە، موحتاج بە دوونانن ئەوەی موحتاج بە دوو نان، بۆتە ساحیب کەوڵ و لەببادە
وەکوو فەیئە و غەنیمەت بوو مەتاعی مفت و بێ قیمەت دەیانهێنا بە بێ زەحمەت بە بار و کۆڵ و عەڕڕادە
لەبۆ یەک تۆپە چیت بوو خۆی دەخستە چۆم و بن گۆمێ ئەوەی خەڵکی دەیانکووت ئەهلی زیکر و فیکر و ئەوڕادە
بە لێشاوی دەهێنا، ماڵی ئاوبردەی مسوڵمانان لە لاشی وابوو سەرکردە و ڕەئیسی جەیشی زوههادە
کە دەتکووت چت لە چیت داوە حەرامە پیسە مردارە دەیانکوت نیعمەتێکە مفت و ماڵێکی خودا دادە
بە چاوی عەقڵ و عیبڕەت گەر کەسێ بێتوو تەماشا کا دەزانێ دەوڵەتی دنیا وەکوو دنیا هەمووی بادە
کە وایە چاوەکەم مەغروور مەبە بەو دەوڵەت و ماڵە یەقینە دوژمنە بۆ ئێمە ئەم ئەموال و ئەولادە
مەڵێن هەر کەس لە دنیا مالیکی دینار و درهەم بێ لە لا سەر دادەنیشێ وەک لە دنیا، واش لەعوقبادا
بەبێ شک دەوڵەمەندی باعیسی خوسران و عیسیانە ئەگەر بێتو سەرف نەکرێ لە ڕێگەی هەقتەعالادا
مەقامی تۆ نییە وەعز و نەسیحەت شاعیری سووتاو وەکوو پەروانە بۆ دنیا بڕۆ لەم خەڵکە خۆت لا دە
شیعار و مەسلەکی ئەشعاری تۆ تەنقید و تەمجیدە بە کارت نایە ئەم مەیدانە ئەسپی خۆت لەوێ لا دە


This work is now in the public domain in Iran, because according to the Law for the Protection of Authors, Composers and Artists Rights (1970) its term of copyright has expired for one of the following reasons:
  • The creator(s) died before 22 August 1980, for works that their copyright expired before 22 August 2010 according to the 1970 law.
  • The creator(s) died more than 50 years ago. (Reformation of article 12 - 22 August 2010)

In the following cases works fall into the public domain after 30 years from the date of publication or public presentation (Article 16):

  • Photographic or cinematographic works.
  • In cases where the work belongs to a legal person or rights are transferred to a legal person.