سنڌ جي ادبي تاريخ/ڀاڱو ٻيو/40
آخوند لطف الله (لطف) حيدرآباد جي شيراڻي آخوندن مان هو. آخوند حاجي فقير محمد عاجز جنهن جو احوال مٿي اچي ويو آهي، تنهن جو سڳو سوٽ هو. آخوند لطف الله صاحب سنڌي اسڪول ماستر هو. سندس ٺاهيل تڪ بندي واري ڪتاب ”گل خندان“ ساري سنڌ ۾ مشهور آهي. پراڻي اخبار مان سندس ڇهه غزل هٿ آيا آهن، جن مان ٻہ ٽي هيٺ ڏجن ٿا:
1- ”ڪيو دور فلڪ جي يار کان
مون کي جدا امشب
لکيو تقدير ۾ حرف جدائيءَ
جو قضا امشب
سواد زلف دلبر جي
لکيو خط سياهي جو
ته صبح وصل جو آخر
ڪندو ظاهر ضيا امشب.
دل مجنون سان يارو
اچي منهنجي پئي ياري
ته وحشت کان بهر لحظه
ڪري ته التجا امشب.
پيو تسبيح ۾ ڪو عقد
شڪل بي جميعت جو
ته عارف ورد دوشينو
ڪيو ويٺو قضا امشب.
نه هو مشڪل مگر تسبيح
جو عقد لاينحل
طبع کي عارفن جي هئي
نه تلقين رضا امشب.
مگر منصور جو ناحق
ڏنائون سر مٿي سوري
نه پرجهيم هن حقيقت ڪاڻ
تعبير قضا امشب
به بندي هجر اين مهجور
تا ڪئي پسندي تو
بعز سا بهر درمان
دل محزون دوا امشب.
نه هو ڪو لطف کي هرگز
خيال وصل دلبر جو.
مگر دفع بلاڪارڻ،
گهري ٿي دل دعا امشب.“
(سنڌ سڌار سيپٽمبر 1880ع)
2- ”جئن گهورن سان دل کي گهائين،
تئن سڄڻ سهڻا ساه کي سهائين ٿو.
ڇاهي سورج ۽ چنڊ چوڏهين جو،
هڪ جلوي سان ڦٻئي جهپائين ٿو.
سؤ سؤ سرڪش تون سڄڻ سر ساعت،
ناز نيڻن جي سان نمائين ٿو.
راءِ رانجهن ويٺو رقيبن جي،
ڪئن نماڻن کان اڄ نٽائين ٿو.
ڏيئي دلاسا دليون کسي دلبر،
ميٺ محبت وري مٽائين ٿو.
رس رهاڻيون رکيو رقيبن سان،
عاشقن کي سڄڻ سڪائين ٿو.
پي پهرين وصل جو وعدا،
پوءِ گوشو ڪيو گسائين ٿو.
عاشقن کي عتاب جي منجهه آڳ،
جيءَ جڙيا جي جگر جلائين ٿو.
قرب جو عاشقن جي قلبن ۾،
راز ڪنهن رمز سان رلائين ٿو.
حلقه درگوش جگ ٿئي جاني،
هر طرح حڪم اڄ هلائين ٿو.
عيد ٿي اڄ عجيبن منهنجي اڱڻ،
پرت جا پير پر جو پائين ٿو.
سچ سخن ۾ ادا سخن پرور،
قاسما ڪيميا ڪمائين ٿو.
ٿي مشفق ۽ مهربان مٺا،
لئون جڏهن لطف ساڻ لائين ٿو.
(اخبار سنڌ سڌار سيپٽمبر 1880ع)
3- غزل (ذوقافيتن)
هر هر پڇان ٿي پنڌڙا منٺار يار ڪاڻ،
مشڪل ٿيم گذارڻ دلدار ڌار هاڻ.
ڇڏ ڪيم تون ڇپر ۾ ٿر ۾ نہ هي ٿڪي،
گولي نيو قطاري ڪيچي قطار ساڻ.
خوش هوس، هوس جڏهين کون عشق بي خبر،
آڻي وڌم ڏکن جي ڏولي ڏوار ساڻ.
هوءَ جا تري نہ ڄاني گمراهه منجهه گسن،
ڏيکاريو ڀليءَ کي ڀيلو ڀتار ڀاڻ.
جيڪر اچين ڀلائي منهنجي اڱڻ عجيب،
قربان نثار توتان قربان يار پاڻ.
هن بحر ۾ سخن کي ذوقافتين جوڙ،
در سخن سياڻا هئن آبدار پاڻ.
جا لطف رمز سهڻي هن شعر ۾ سئي،
ڪل کان ڪسرتنهن کي تون هوشيار ڄاڻ“.
(سنڌ سڌار ڊسمبر 1876ع)