روضة الصفا/69
Appearance
بەڵێ ڕێوایەت ڕاوی گشت ڕاسەن | خسووس فەرموودەی ئێبن عەبباسەن |
سەلمان تیفڵێ بێ تازە ڕەسیدە | تاڵ و ترش وەزع دنیا نەدیدە |
فەرزەند یەک شەخس، مەجووس ئوممەت بێ | شەخسێ دەوڵەتمەند ئاتەش پەرست بێ |
جاش نە یەک قەریە ئاوای عەیان بێ | یەک ساعەت قەریب وە ئێسفەهان بێ |
چوون مەرد مونعێم دەروون بێ داخ بێ | ساحێب مەزرەعە و بوستان و باغ بێ |
دایم وێش مەشی بە شادی و مەزاق | پەی سەر پەرستی مەزرەعە و ئەرزاق |
قەرارش دا بی وە بێ چەند و چوون | سەلمان جە یانە نەشۆ وە بیروون |
شەوان تا وە ڕۆ نە تۆی کاشانە | خدمەت گوزار بۆ جە ئاتەشخانە |
هەر سوب تا ئێوار مەسووزا ئایر | بڵێسەش مەشی باهێر وە باهێر |
وێنەی خادێمان خدمەت مەکەردش | دایم وە ئاتەش سوجدە مەبەردش |
تا یەک ڕۆ بابۆش فەرما ئەی فەرزەند | نوور دیدە و دڵ عەزیز دڵبەند |
ئارۆ وە تەعجیل تۆ بشۆ وە بەر | مەزرەعە و خەرمان سەرپەرستی کەر |
بەڵام دەخیلم زوو بکەر عەودەت | با نەبۆ نامایت پەی من بە زەحمەت |
سەلمان ئاخێز کەرد وە بێ مودارا | چوون وەحش سەرسام ڕوو کەرد وە سارا |
جە ناگا ڕاش کەوت وە کلیسایێ | کلیسای قەدیم شیرین نمایێ |
رەهبانان بەعزێ ناقووس مەژەندن | بەعزێ هەم ئێنجیل عیسا مەوەندن |
سەلمان سەرسام مەند جە ئاینشان | جە شوغڵ تاعەت وەزع دینشان |
حەیران بی جە دەنگ ئێنجیل واناشان | خوەلاسە کەم کەم مەشی وە لاشان |
وات بە ڕاهێبێ یە چ دینێوەن | عەجەب دەستوورێ دڵ گوزینێوەن |
راهێب وات بەڵێ یە دین عیسان | هەر کیش قەدیم تەرسا و کلیسان |
هەر کەس وەی دینە ئاشنا مەبۆ | بێ گومان نەزدیک وە خوڎا مەبۆ |
سەلمان نە دڵدا وات بە سەرمەستی | ئێڎ خاسەن جە دین ئاتەش پەرەستی |
دیسان هەم پەرساش جە ڕاهێب خەبەر | واتش ئی مێللەت جە کۆ هەن فێشتەر |
راهێب وات فێشتەر ها جە شار شام | تەرسا مەزهەبەن تەمام خاس و عام |
سەلمان پەیاپەی کێشا ئاهـ سەرد | دین مەجووسی نە دڵدا کەم کەرد |
خوەلاسە ئەو ڕۆ تاکە خوەرئاوا | دیسان وە حزوور بابۆش هەم یاوا |
دیش خەیلێ پەشێو پەرکەندە حاڵەن | جە دووری فەرزەند شادیش بەتاڵەن |
سەلمان دی وە چەم دڵشاد بی وە شاد | خەرمان خەمان یەکسەر دا وە باد |
وات فەرزەند ئارۆ نەسیب کۆت بەردەن | بە خوڎا جە دووریت نەزدیک بێ مەردەن |
وات بەڵێ ڕام کەوت وە یەک کنشتێ | وە دەیرێ عەجیب خوڎا سرشتێ |
رەهبانان دەس دەس تاعەت مەکەردن | ئێنجیل مەوەندن، سوجدە مەوەردن |
واتش ئەی فەرزەند نەوتووڵ سەرمەست | دین بابۆی وێت وەر مەڎەر جە دەست |
بشۆ بپرسە جە ئەهل ئەعیان | مەجووسی خاسە یا باقی ئەدیان |
سەلمان وات حاشا بەو تەورە نیەن | ئەو دین و مێللەت ئارۆ من دیەن |
چەنی مەجووسی تەفاوت داران | سا دین ئەگەر هەن دین نەساران |
بابۆش ئێڎ شنەفت قین ئاوەرد نە دڵ | جە دین سەلمان یەئسش کەرد حاسڵ |
دەر دەم وە زەنجیر قایم بەندەوە | پای سەلمانش کەرد وە پا بەندەوە |
واتش تا مەردەن ساکن بەر پەی وێت | یەتیم ئەحمەق نادان سەرشێت |
بەڵێ تا چەند وەخت پشتان خاک بی | بەو دامە سەلمان هەر گرفتار بی |
ئاخر مەحرەمێ وە بێ مودارا | کیانا وە لای ئەهل نەسارا |
قافڵەی ئەوان ئەر خاسەن ئەر عام | دەخیل هەر وەختێ مەشۆ پەرێ شام |
وەختەن ئەر بێ وەخت، ئەر شەو بۆ یا ڕۆ | من سەر حەساب کەن هیچ کەس نەزانۆ |
جەو دەم قافڵەی ئەهل نەسارا | پەرێ عەزم شام ڕوو کەرد وە سارا |
یەکێ وە سەلمان یاونا پەیغام | قافڵەی عەزیم ها شی پەرێ شام |
دەر ساعەت سەلمان دانای خێرەدمەند | چۆ وەشی دینی خەلاس کەرد جە بەند |
دەر دەم ڕاهی بی ڕوو کەرد وە سارا | یاوا بەو قەتار قەوم نەسارا |
نە وە شەو قەرار نە وە ڕۆ ئارام | مەنزڵ بە مەنزڵ تاکە شار شام |
پەرسا خاستەرین ڕەهبانان کامەن؟ | شێوەش چ تەورەن؟ نامش چ نامەن؟ |
واتشان بزورگ گشتین ئاسفەن | ئاگاش جە ئەسرار سەڎای هاتفەن |
مەنزڵ هەر نە تۆی کلیسا دارۆ | دایم هەر کۆ کۆ نوور لێش مەوارۆ |
یەکێ سەلمانش ڕەهنموونی کەرد | تا سەلمان قەدەم وە کلیسا بەرد |
دیش نەو جا مدران ڕەهبانان سەف سەف | تا شی وە نەزدیک حزوور ئاسف |
دەردەم چوون سایە کەوت نە خاک پاش | جەو دەم گوشاد کەرد زەبان بە سەناش |
ئاسف وات ئامات جە کام ئەندێشەن؟ | نیازت کامەن؟ مەتڵەبت چێشەن؟ |
واتش مەیلم ها جە لای کلیسا | موشەڕڕەف ببوون وە دین عیسا |
تەی کەردم ڕاهان سارا و کەش و کۆ | تا کە شاد ببوون وە خاک پای تۆ |
بەڵ بە قەواعێد عێلم شەریعەت | فایز بوون بە فەیز پایەی ڕەفیعەت |
ئاسف ئێلتێماس سەلمان قەبووڵ کەرد | دەرساعەت مەنزڵ، ئەو وە جای وێش بەرد |
غەرەز، تا چەند وەخت سەلمان جە لاش بی | هەر سوب تا ئێوار پاشێل پاش بی |
تا خاس بەڵەد بی جە ڕەفتار ئەو | جە شوغڵ و عەمەڵ جە کردار ئەو |
زانا زاهێدیش پەی خوڎا نیەن | هەر چ ئەو کەردەن گشت تەزویر بیەن |
مەوقووفەی کنشت کلیسا تەمام | نەزر و تەسەددوق خەیر ئەهل شام |
گشت جەم کەردە بێ نە یەک دەفینە | کۆ کۆ کەرد پەی وێش نە یەک خەزینە |
پەی موستەحەققێ هەرگێز یەک دینار | مەسرووف نمەکەرد جەو هەزار هەزار |
سەلمان مەئیوس بی جە دین ئاسف | جە وەزع و ڕەفتار ئایین ئاسف |
جە ناگا ئاسف دەردێ یاوا پێش | بێزار بی جە گیان زێندەگانی وێش |
وە حوکم قادر قەییوم کار ساز | ڕووحش جە قاڵب بەدەن کەرد پەرواز |
مەخلۆقات یاوا تەوق تەوق و چین چین | بکەران ئاسف تەجهیز و تەکفین |
سەلمان وات لایق وە مەدفوون نیەن | زاهێر بێ ئیمان جەی دوون بەر شیەن |
هەر چ مەوقووفات هەن جە شەهر شام | ماباقی ئێحسان خەیر خاس و عام |
فلووسێ مەسرووف هیچ کەس نەکەردەن | گشت جەم دان پەی وێش ئیسە ها مەردەن |
واتشان چ تەور مەعلوومەن ئی کار؟ | واتش دەفینەش گشت ها ئاشکار |
یاران بەرد یەکسەر وە دڵ پەرێشان | گەنجینەی ئاسف نمانا پێشان |
تەرسایان واتن بێ دین بەر شیەن | وەڵڵا یە لازم بە تەکفین نیەن |
نەعش ئاسف شان هۆرکێشا وە دار | کەردشان جارێ گردین سەنگسار |
یەک شەخسێ عابد، زاهێد بێ تەمام | نە جای ئەو کەردن وە قایم مەقام |
سەلمان وە عابد دەردەم بۆسا دەست | خەیلێ عەقیدەش بە زوهد ئەو بەست |
جە لای ئەو دەست کەرد وە جان نێساری | بە دیدە و بە دڵ خدمەتگوزاری |
چەند وەختێ جە لای عابد سلووک کەرد | تا یەک شەو عابد کێشا ئاهـ سەرد |
واتش ئاخ پەی مەرگ یاوانم واڎە | ئەجەڵ پەی ئەروام مدران ئاماڎە |
سەلمان وات ئوستاد دانای دیاری | دمای وێت تۆ من وە کێ مەسپاری؟ |
وەڵڵا هیچ کەسێ نیەن بەی وێنە | تاڵب بۆ بە حەق جەی سەرزەمینە |
مەگەر یەک شەخسێ پیر ساحێب دڵ | بەڵ تەشریفش ها جە شار مووسڵ |
ببەر وە لای ئەو نام و نیشانم | مەبۆت وە دەستگیر نوور چەمانم |
خولاسە عابد کۆچ خەیرش کەرد | سەلمان دەرساعەت دەردەم تەشریف بەرد |
یاوا وە مووسڵ کەردش ئێستێفسار | پەیدا کەرد ئەو پیر دانای ڕۆزگار |
وات فڵان زاهێد کۆچش کەرد جە نۆ | منش کیانان وەی تەور وە لای تۆ |
پیر وات وەش ئامای وە بان دیدەم | درێغ نەداروون ئەی بەرگوزیدەم |
چوون دۆست موشفێق هام فەرد ئەو فەرد | سەلمان بە حوججەت وێش سەر ئەفراز کەرد |
غەرەز، تا چەند وەخت وە بێ دەردسەر | ویارا جە لای پیر پاک نەزەر |
تا پیر هەم مەرەز مەمات یاوا پێش | کەوت نە تەلاتوم دەرد کاری وێش |
سەلمان عەرزش کەرد وە ئەندووە زاری | دمای وێت تۆ من وە کێ مەسپاری؟ |
ئەهل مەعرێفەت ڕیازەت قاڵ بۆ | جۆیای ئەمر حەق حاڵ زان حاڵ بۆ |
پیر وات عەقیدەم وە هیچ کەس نیەن | ئەر کەسێ بیەن جە دەست بەر شیەن |
پەی ڕای هێدایەت وەزع دنیا و دین | یەک زاهێدێ هەن ها جە نوسەیبین |
بشۆ وە لای ئەو بە بێ مەواسا | مەکەرووت بەڵەد جە دنیای عیسا |
پیر هەم فەوتش کەرد یاران کەردن شین | سەلمان دەرساعەت شی وە نوسەیبین |
پەیدا کەرد ئەو شەخس پوختەی پاک خەیاڵ | دانندەی ڕمووز وەزع ماهـ و ساڵ |
سەلمان عەرزش کەرد بە وەفاداری | داروون تەوەققوع خدمەتگوزاری |
زاهێد قەبووڵ کەرد خدمەتکاری ئەو | بی بە موونسش هەر سوب تا وە شەو |
تا چەند ئەییامێ بەندەگی ئەو کەرد | چەند ماهـ و ساڵش تەمام وە سەر بەرد |
دیسان ئەو زاهێد مەیل حەق نە دڵ | نە چەنگ ئەجەڵ خەریک مەند خجڵ |
سەلمان وات ئوستاد گران نەیۆ لێت | حوکم ئەمر حەق یەقین یاوان پێت |
تەدبیرم چێشەن سەرم بۆ فدێت | وە کێ مەسپاری من جە دمای وێت؟ |
زاهێد وات نیەن کەسێ بەو ڕەنگە | پۆشا بۆ ئەو بەرگ ئاڵای قەشەنگە |
بسازۆ پەی حەق جەی زەمانە دا | لاوێز باوەرۆ وە بوتخانە دا |
بەڵام هەر تەدبیر تۆ یەک سیاقەن | هەنی ماباقی تەکلیف شاقەن |
جەی دما دنیا ئەمن و ئەمانەن | وادەی پێغەمبەر ئاخر زەمانەن |
جە مەککەی شەریف زهوورش کەردەن | جبرەئیل ئەحکام پەرێش ئاوەردەن |
جە نادانی قەوم وە بێ گومانێ | هێجرەت مەکەرۆ بە نەخلستانێ |
بەین دوو کۆسار مەنزڵگاش مەبۆ | هەنی تا مەحشەر ئەو جا جاش مەبۆ |
«مليح اللسان أفضل العرب» | «امی اللقب هاشمی النسب» |
هەرگێز تەسەددوق نە زیاد نە کەم | «مادام الحيات» نمەنیۆ نە دەم |
هەدیە مەکەرۆ تەناول جە یام | مەبەخشۆ دایم بە گشت خاس و عام |
چوونکە مەیل دین حەنەفی پێشەن | ئەحیا ساز دین ئێبراهیم وێشەن |
مودارا مەکەر نە وە ڕۆ نە شەو | یا سەلمان بشۆ وە خاک پای ئەو |
چەم بڎەر وە تۆز خاک پاشەوە | دنیا و قیامەت ها وە لاشەوە |
زاهێد ئەمر حەق وە جا ئاوەردش | سەلمان هەم وێداع جەو ئەهلە کەردش |
شی وە لای شەخسێ چووپانی کەردش | چەند وەخت هەم نەو جا ساڵ وە سەر بەردش |
تا یاوا وە پێش بەعزێ گا و گووسفەند | سەلمان چەنیشان بەو تەور خجڵ مەند |
دیش کاروانێ دیارەن جە دوور | شی گێرتش دامان ئەوان بە زەروور |
وات ئی گاو و مێش گشت مەڎۆ پێتان | خیلافش نەبۆ یەکسەر پەی وێتان |
بەڵام وە شەرتێ وە شادی و تەرەب | من بەرین وە موڵک درگاهی عەرەب |
کاروانچی تەمام ئێقرار کەردشان | وە شەرت زامن سەلمان بەردشان |
یاوان وە یەک خێڵ ڕەشماڵ دەوار | ئێسم ئەو وڵات «وادی القرار» |
کاروانی سەلمان فرۆشان وە پووڵ | داشان وە عوسمان یەهوود دەم قووڵ |
بە ئەمر قودرەت پادشای مەعبوود | چەند ساڵ خدمەت کەرد سەلمان بە یەهوود |
جە دمای چەند ساڵ عەمووزادەی ئەو | ئاما جە یەسرێب بە دەوان دەو |
سەلمان جە عوسمان خەرید کەرد دەر دەم | بەرد وە مەدینە ئاوای موکەڕەم |
سەلمان نگا کەرد بەو دەشت و دەردا | بەو شار و بازارکووچە و گوزەر دا |
بەو نەخلستان بەرگ حەریردا | بەو سەحرای شیرین خاک دڵگیردا |
پاسەش مەزانا هیچ غەریب نیەن | مەدینەش چەند جار جەی وەرتەر دیەن |
هەنی مەشغووڵ بی وە باغەبانی | وە خدمەتکاری و وە جان ئەفشانی |
ئێتێفاق ئەو ڕۆ جەو سەرزەمینە | تەشریف حەزرەت یاوا مەدینە |
سەلمان جەو دەمدا وە جەهد و جەختێ | تا شی وە باڵای بەرز درەختێ |
بە خورمای ڕوتەب دەست کەرد بە چنین | پەی بەچە و عەیاڵ یەهوود بێ دین |
خواجەی ساحێبش گومڕای ناشەنەخت | نیشتە بێ وە شاد نە پای ئەو درەخت |
دیش یەک یەهوودی گومڕای بێ ئەدەو | پەیڎا بی جەو دەم وە دەوان دەو |
واتش مەنمانان خەزرەج و ئەوەس | یەکسەر جە قوبا ها مدران دەس دەس |
گشت ئەدەب وێنەی خواجە و غوڵامان | پەی شەخسێ تازە جە مەککە ئامان |
لاف نبووەت مەدەرۆ بە وێش | موعجێزنماتەر جە ئەنبیای پێش |
سەلمان جە باڵای ئەو درەخت بەرز | شنەفت ئی حەرفە جە یەهوود وەی تەرز |
وەخت بێ وە گشت دڵ جە باڵای ئەو دار | جە شادی دەرسات وێش بوزۆ بە وار |
تاکە پەلاپەل ئاما وە زەمین | پەرسا جە یەهوود پەلید بێ دین |
وات ئانە تۆ خوڎا نام کێ بەردی | کێن تازە ئامان تۆ بەحسش کەردی |
خواجە وە غەزەب زللەیە دا لێش | قیامەتش دی ئەو بە دیدەی وێش |
واتش ئەی فزوول تا چەند بێ عاری | سا تۆ وەی حەرفە چ کارێ داری؟ |
بشۆ کار وێت بڎەر سەرئەنجام | چ دەخڵێ داری چەنی خاس و عام؟ |
سەلمان هەم دەست کەرد بە فەرمان باخ | ئەو ڕۆ پەیاپەی کێشا ئاخ و داخ |
ئەو شەو خۆ شەو بی تاکە شەفەق زەرد | دەرساعەت بەعزێ خورما پەیڎا کەرد |
دەردەم ڕاهی بی چوون باد سەبا | یاوا بە مەیدان مەحەللەی قوبا |
دیش جە بان بەرز مەجلێس دیارەن | خاستەر جە مەجلێس شای خەندەکارەن |
شەخسێ جە مابەین سفووف یاران | چوون قەمەر چەنی شەوق ستاران |
بەو تەور شەرەفناک پەڕ مەهابەتەن | واتش بێ تەشکیک ئانە حەزرەتەن |
دەسماڵ خورما بەرئاوەرد وە بەر | بەردش وە خدمەت شای «خير البشر» |
عەرز کەرد شنەفتم تۆ پەسەندیدە | مەوسووف بە ئەوساف وەسف حەمیدە |
بەندە ئی خورما تەسەددوق کەردم | جە ڕووی ئێرادەت پەرێت ئاوەردم |
پەرێ تۆ خاسەن غەریبی ئارۆ | تەناول بکەر نووش گیانت بۆ |
حەزرەت بە خورما نەکەرد نێزارە | بەڵام وە یاران کەردش ئێشارە |
سەحابان وە زەوق خورما وەردشان | دەسماڵ سەلمان خاڵی کەردشان |
سەلمان وات ئینە یەک نیشانەی ئەو | مەعلووم بی جە لام وێنەی ماهـ شەو |
ڕوو ئاوەرد وە پەس وە دڵخواهـ دڵ | هەم شی وە تۆی باغ پەی قەدیم مەنزڵ |
سەحەر بێدار بی دەرساعەت جە خاو | شی پەی مەدینە وە تەعجیل و تاو |
دەسماڵ خورما وە عەزم سەوقات | بەردش وە حزوور شای ئەعلا سێفات |
عەرز کەرد من ئەو ڕۆ سەدەقەم ئاوەرد | وە سڵامەتی هیچت مەیل نەکەرد |
ئارۆ سەوقاتم ئاوەردەن پەرێت | تەناول بکەر سەرم بۆ فدێت |
حەزرەت دەس بەردش وە ئارەزووی دڵ | چەنی سەحابان کەردش تەناول |
سەلمان وات ئێڎ هەم نیشانێ تەرەن | پاسە مەعلوومەن ئەو پێغەمبەرەن |
تا دەفعەی سێهەم شی وە حزوورش | شاد بی بە دیدار دیدەی پەڕ نوورش |
جە سەحرای بەقیع وە حزوور یاوا | نوور لێش مەوارا ئەو زێد و ماوا |
یەک سەحابەیێ فەوتش کەردە بێ | جەو بۆنە حەزرەت تەشریف بەردە بێ |
سەلمان بە ئێخلاس دەم وە دوعاوە | ڕوو بە ڕووی حەزرەت مدرا بە پاوە |
ئاوەردش نە دڵ بێ خەتەرە و خەم | موهر نبووەت بوینۆ وە چەم |
حەزرەت چوون زانا مورادش چێشەن | پەی موهر خاتەم دڵ پەڕ ئەندێشەن |
رەدای موبارەک بوڵەند کەرد وە دەو | موهر نبووەت نیشان دا بە ئەو |
سەلمان بووسە دا بەو موهر خاتەم | شوکر خوڎاوەند کەردش دەما دەم |
بە واحێدی حەق یەکتا باوەر کەرد | شەهادەت وە شان پێغەمبەر ئاوەرد |
حەزرەت وات خەیلێ بەد ویەردەن لێت | بەیان کەر حاڵات سەر گوزەشتەی وێت |