دیوانی وەفایی/ن
Appearance
1
[edit]لەو ڕۆژەوە دوور بۆتەوە سایەت لەسەری من | سووتاوە لەتاوت هەموو جان و جگەری من |
جەرگم هەموو لەت لەت بوو بە سێڵاوی سروشکم | چ بکەم کە بە دەریا چووە لەعل و گوهەری من |
دەیفەرموو لەسەر خاکی دەری خۆی کە منی کوشت: | جەننەت بەسە بۆ خوێنی شەهیدی نەزەری من |
قەد وا دەبێ خاکی دەری تۆ تاجی سەرم بێ؟ | ئەو دەوڵەتە بۆ من نییە، هەی خاک بە سەری من! |
زولفت کە وەکوو شامی غەریبانە لەوێدا | حاڵی چییە داخۆ دڵەکەی دەربەدەری من؟! |
وەک بولبولی شەیدا بە هەزار نەغمە دەناڵێم | جارێکی گوڵم گوێ بدە ناڵەی سەحەری من |
دیم هاتە عەیادەت دەمی پڕ خەندە بوو یەعنی | ڕۆح و دڵی بیمارە دەوای گوڵشەکەری من |
بێ نۆرە دڵم هێندە لەسەر یەک مەشکێنە | ڕوو وا بکە شەوقێکی بدا تا فەنەری من |
زولفت سەبەبی جەزبی دڵم بوو، بە برۆی تۆ | کافر بووە بۆ قیبلەیی من ڕاهبەری من |
خۆش بەو دەمە ساقی لە دەری مەیکەدە فەرمووی: | ئەو جامە لە من بگرە وەفایی بەسەری من |
2
[edit]ئەی پەڕتەوی حوسنت هەموو ڕەنگی گوڵەباغان | نەشئەی نەزەرت زەوقی دڵ و شەوقی دەماغان |
ئەسما و سیفاتن بە تەجەللی لە وجوودت | یا شەو بوو ئەتۆ هاتی لەمەت کردە چراغان |
تۆ هاتییە گوڵشەن بە سەر و زولفی بڵاوت | زۆر پێنەچوو ڕۆیی لە چەمەن لالە لە داغان |
زولفت بە هەناسەم گەیییە سینەیی بازت | زستانە گوڵستان بووە پابەستەیی زاغان |
ئەو کوڵمە کە ئارایشی سەد دایرە زولفە | گوڵ شەوقی بە شەو داوە چراغانە لە باغان |
لەو ڕاستەیی بازاڕە چ نادەن بە دڵی من | هەر مەرحەمەتی تۆیە خڕیداری ئەیاغان |
سەد نەشتەری غەمزەت لە دڵم دا، کەرەمت کرد | قانوونی تەبیبانە بپرسن لە نەساغان |
سووتاوە دەروونم، وەرن ئەی موتریب و ساقی | تۆ لێدە لە تەنبوور و ئەتۆ پڕکە ئەیاغان |
چارەی نییە دێوانەیی ڕووی تۆیە وەفایی | سەد ساڵ ئەگەر بیبەنە سەر پیر و وەجاغان |
3
[edit]جیلوەی سەبا لەنجەی شەماڵ، بۆی زولف و خاڵی یار دەدەن؟ | یا نەوبەهار دێنێ بە بار، میشکی تەتار بۆی نەستەرەن؟ |
ڕەنگی وەنەوشەی دەشت و ڕاغ، عەکسی گوڵ و سەحرا و باغ | عالەمیان کردە شەوچراغ، وەک زولف و ڕووی دڵداری مەن |
بە کەسک و سوور، باغ دەر و ژوور، پڕ بوو لە نوور، وەک کێوی توور | لەبەر زوهوور کەوتە حوزوور، نزیک و دوور دەشت و دەمەن |
بورقەع بەسەر، ئەتڵەس لەبەر، گوڵ هاتەدەر، وەک بووکی تەڕ | کاکۆڵ بە دۆش، عەنبەر فرۆش، پێم گوت: ئەتۆش؟ دیم غەفلەتەن |
گێسووبڵاو بە نازی چاو، هات لەنەکاو، بە قەسدی ڕاو | ڕۆژ بوو بە شەو، ژین بوو بە خەو، بڕۆ بڕۆ کەوتە زەمەن |
جیلوێکی دا، هات لێکی دا، خۆش تێکی دا، ئارامی دڵ | جوغد و هوما هۆشی نەما، کەوتنە سەما، چوونە عدەن |
زولفی وەشاند، ڕووی خۆی نواند، عەتری وەراند، پێمی نواند | کەسی نەهێشت، بانگی دەهێشت: بۆ کێیە وا وەجهی حەسەن؟ |
ئەو زولف و ڕووی مانگەشەوە، خۆش دەیگوت و دەیبیستەوە | وێم مەکەوە، دەتوێمەوە؛ ئاسک چاوم، ناسک بەدەن |
ئەو دولبەری مووعەنبەری، ئەو مشتەری هەروەک پەری | خۆی پێم نواند، دڵمی ستاند، هۆشمی ڕفاند، بە مەکر و فەن |
ئەو خاڵوخەت هێندوو فەڕەنگ، وەسڵ و هیجران شەهد و شەرەنگ | پڕشۆر و جەنگ، لێم هاتەدەنگ، غەمزەم خەدەنگ، زولفم ڕەسەن |
چین چین لەسەر ڕووی وەک شەکەر، زولفی عەنبەر بەستیان چەمەر | تابووری چین، هاتن بە قین، خۆش داوەرین، باغی سەمەن |
زولف و نووری، ڕووی بلووری، بخووری شەمعی کافووری | خاڵی سیای، چاوی شەهلای، نافەی خەتای، ئاهووی خوتەن |
خەندەی دەمی، بۆی پەرچەمی، چاوی بازی، نازی کەمی | شەهد و شەکەر، میشک و عەنبەر، یەغمایی تین، تاراجی تەن |
بە غەمزەکان، بە ڕەمزەکان، بە قەوسی ئەبرۆی چاوەکان | تیرو کەمانی تورکەمان، سەیدی دڵان بە جان دەکەن |
نرخ و بەهای میشکین هەودای، نافەی هەر تای زولفی سیای | بازاڕی چین، موڵکی سەبا، خیتتەی خەتا، شاری دەکەن |
لەعلی لەبی خۆش مەشرەبی، زولفی شەبی، گۆی غەبغەبی | قووتی ڕەوان، ئارامی جان، ئابی حەیاتی مەرد و زەن |
ئەبرۆی کەمان، گێسووی کەمەند، زاری بە خەند، باڵابڵەند | هەم سایەبان، هەم سوورەجان، هەم نارەوان دوو نارەوەن |
ڕەقس و سەمای زولفی دوتای، لەبەر هەوای باڵای بەڵای | هەروەک بولبول بە ڕۆح و دڵ، بۆ دارە گوڵ کەوتە شیوەن |
یەغما دەکەن وەک تورکەمان، دەرمان دەکەن وەک تەبیبان | وەقتێ دەڕوا ئارامی جان، وەختێ کە دێ تەسکینی تەن |
حەڵقەی گێسوو تاتا لاچوو، لەسەر سینە و عاریز و ڕوو | شەو چوو سەحەر، دیم هاتەدەر، شەمس و قەمەر، سەرو و سەمەن |
لە هەناسەی ئەو دڵبەندەی، فرقە خەندەی ئەو دەم قەندەی | بە بای بەهار دەتگوت بە بار، گوڵ دێنەخوار بۆ نێو چەمەن |
گێسوودراز، وەک تێلی ساز، بە چاوی باز، دەیگوت بە ناز: | چاوی پڕاو، جەرگی بڕاو، سینەی سووتاو پەیدا دەکەن |
ئەتۆ چ ڕەنگی ئاوری؟ دەمێکی گوڵ دەمێک شەمی | هاوار لە یاری دەمدەمی! فەریاد لە دۆستی ڕیشەکەن! |
ئەتۆ نە نوور نە ئادەمی! دەمێک دێوی دەمێک پەری | هاوار لە یاری سەرسەری! فەریاد لە دۆستی دڵشکەن! |
ئەی شەوچرای زیندوودڵان! ئەی ڕەنگ و بۆی باغی گوڵان! | ناژیم تۆ خۆش، دەمرم، بەڵان، هێندەم بەسە تۆم بێیە کەن |
جارێک وەرە بەر پەنجەرە، ڕۆحم بەرە یا دڵ بەرە | تۆ پادشای موشکل گوشا، من بێنەوا یا ذا المنن |
دڵ پارەیە، ئاوارەیە، بێچارەیە، مەیخوارەیە | موتریب بڵێ: ساقی وەرە! جامێک بدەن، تارێک لێدەن |
خاکی دەری مەیخانەتم، تەشنەی دوو سێ پەیمانەتم | جانانمی، پەروانەتم، تۆ شەوچراغی ئەنجومەن |
أنت الذی بجمالک، بکمالک، بجلالک | کشف القدم، وصف العدم، نشف الوجود للوثن |
بێ موحتەسیب وەختێ خۆشە، بێ گفتوگۆیی بێغەشە | لەو ساغیرە وا دڵکەشە، کامێ بە دڵ، جامێ بە مەن |
تاری دەمادەم خۆشترە، جامی پەیاپەی بێهتەرە | کوا جامی جەم؟ کوا تاجی کەی؟ هەی مەی بدە، هەی نەی بزەن |
ئاخر زەمانی هیجرەتە، دەور و دوکانی فیترەتە | وەقت و ئەییامی غیرەتە، تۆ دڵگوشا، من موحتەجەن |
خۆزگەم بەوەی بە نەشئەی مەی، بە بانگی دەف، بە دەنگی نەی | دەگرێ هاموون، هەروەک مەجنوون، دڵ غەرقی خوون، ڕووت و ڕەبەن |
خۆزگەم بەوەی سەوداسەرە، سەرتاپا زەخمی خەنجەرە | ئاو بێ ئاور، بێخەبەرە، فاني في الله بێجێ و مەسکەن |
گریە و خەندەی زۆر و کەم بێ، سۆزی سینەی دەمادەم بێ | شادیی شیوەن، خۆشیی غەم بێ، ساغ و کوێری سیڕڕ و عەلەن |
جەرگی هەموو جێی نەشتەر بێ، خوێنی جەرگی کە بێ دەربێ | هەتا حەشرێ خوێنی هەر بێ، سەوداسەر و خوێنین کەفەن |
سەیری ئافاق و ئەنفوسی، بەحسی لە سەفحەی دڵ نووسی | گا بەتحایی گا قوددووسی، ڕەهڕەو بێپێ، خۆش خوو بێتەن |
فی ضیقة أشباحنا سارت یهوی أرواحنا | لا یفترق أجناحنا کالطیر یشوی للوطن |
خۆزگەم بەوەی سەودایییە، سەرخۆشی شین و شایییە | پیر و شێخ و وەفایییە ساکن ساڵێک لەهەر وەتەن |
یاصاح فانظر حالک من مالک مما لک | تقوی و إلا والک و أبی لک من العدن |
أفتحسنوا بمفاعل و فاعل بالظلمات؟ | أفتؤمنوا بخوارق و خالق الفلق الألسن |
شێخێ کەوابێ ماسوی، مانعتوی لە ماغوی | ما ینطق عن الهوی، فاغتنم بالقلب الحزن |
شێخێکی ئاشنایی بێ، خودایی بێ، وەفایی بێ | توجه فأینما بێتە سەما دار و دەوەن |
4
[edit]ئەی دڵ وەرە هۆشیار ببە هذا طريق العاشقين | مەحوی جەماڵی یار ببە هذا طريق العاشقين |
لەم لاوە گریەی نای و نەی، لەولاوە خەندەی جامی مەی | ئاگر لە عالەم بەربدەی، هذا طريق العاشقين |
جارێ لە چاوان بگرە خەو، بگری بە ناڵەی نیوەشەو | تا بێتەدەر خورشیدی نەو، هذا طريق العاشقين |
شۆری دڵ و سۆزی دەروون، زووخاوی جەرگ و مەوجی خوون | خوێنی گەش و فرمێسکی ڕوون، هذا طريق العاشقين |
تا دڵ نەسووتێ دەم بەدەم، فانی نەبێ سەر تا قەدەم | پەروانە قەت ناگاتە شەم، هذا طريق العاشقين |
تا چاو و دڵ خوێن بار نەکەی، قەتعی هەموو ئەغیار نەکەی | فکری ویساڵی یار نەکەی، هذا طريق العاشقين |
عاشق دەبێ مەستانە بێ، خاکی دەری مەیخانە بێ | ساقی لە کن پەیمانە بێ، هذا طريق العاشقين |
گەر دڵگوشا بادی سەبا، شەرحی دڵم بۆ گوڵ نەبا | عومری عەزیزم چوو بە با، هذا طريق العاشقين |
سووتا دەروونم سەربەسەر، خوێنین دڵە جان و جگەر | جیسمێکە بێئیسم و ئەسەر، هذا طريق العاشقين |
دیسان لەسەر عەهدی ئەلەست، جامێ لە جانان بگرە دەست | هەر تا ئەبەد مەخموور و مەست، هذا طريق العاشقين |
دێوانە و سەوداسەرم، کوژراوی غەمزەی دڵبەرم | دڵ پڕ لە ئێشی نەشتەرم، هذا طريق العاشقين |
چاوم بە سۆزی دڵ تەڕە، دەریایی ئاو و ئاورە | موتریب بڵێ ساقی وەرە، هذا طريق العاشقين |
پەروانە خۆی ئاویتە بەست، فەرمووی چرا مەخموور و مەست | وەسڵم بە سووتان دێتە دەست، هذا طريق العاشقين |
بولبول دەناڵێنێ حەزین، گوڵ دێتە عیشوە و پێکەنین | بگری بە سۆزی ئاتەشین، هذا طريق العاشقين |
چی وەک وەفایی بەندەیە؟ لەو باغی دڵ گوڵ خەندەیە؟ | بەو جامە خزری زیندەیە؟ هذا طريق العاشقين |
5
[edit]ئەو چاوانەی وا خوماری نازن | بە ئیما ئیمانم لێ دەخوازن |
هاتەدەر وەک ڕۆژ شای شەکەر لێوان | غەمزەکە و ڕەمزەی تورکی پێشتازن |
دەستی هێنادەر پێی لە سەما دا | چاومەستی چاوبەستن یا سیحربازن؟ |
زوهرەی یەغما کرد موشتەری کێشا | خرینگەی خڕخاڵ، جرینگەی بازن |
نەوبەهار نۆبەی شکۆفە و گوڵن | یا غونچەی دوگمەی سینەکەی وازن؟ |
بە نەسیم دەپشکووت باغچۆڵەی سێوان | یا بە ئاهی من دوگمە دەترازن |
نازانم بۆچ وا ڕۆح و دڵ کەوتوون | غەرقی خوێناون جێی داغ و گازن؟! |
یا کوشتەی غەمزەی ئەو دوو چاوانەن | یا ڕەنجەی پەنجەی شەهێن و بازن؟ |
سیڕڕی زاری تۆ من بە کەس ناڵێم | ڕەنگی زەرد ئەشکی ئاڵ، هەردوو غەممازن |
ئەوانەی عاشقن بە چاو و زارت | تا ئەبەد سەرخۆش مەحرەمی ڕازن |
موتریبان، موقریبان دەم بەدەم گۆیان | بولبولان، قومرییان نەغمە پەردازن |
دڵ دەناڵێنێ ڕۆح لە شیوەندا | قودسیان ئینسییان چەند خۆش ئاوازن؟ |
دەنگی من، سەوتی تۆ، بۆ بەزمی خوسرەو | چەنگ و نەی، عوود و دەف، تار و شەهنازن |
ئەمن و تۆین بۆ ڕوخ و گەنجی پەنهانی | تەلیسم و تەوق و گوڵبرین و بازن |
کەمەندی ئاسکان، هاتوچۆی بازان | هەموو بۆ خاتر چاوەکەی بازن |
قەفەسی بەدەنم تەنگ و تاریکە | بازی دڵ و مورغی جان، هەر دوو پەروازن |
وەفایی ناژی بە تاری زولفت | سەرتا پای ئازای مارانگازن |
6
[edit]دڵم پڕ خوێن و خوێنبارە بە غەمزەی نازی چاومەستان | هەتا نەمرم ڕەها نابم لە مەکر و سیحری چاوبەستان |
ئەتۆ سەروێکی نازداری ئەتۆ شۆخێکی گوڵزاری | بە دڵ وا چاکە بتگێڕم لەسەر چاوان لەسەر دەستان |
7
[edit]ئەرێ خەندەی دەمت ئارامی دڵ، کانی حەیاتی من | لەسەرچی زیز دەبی؟ ڕۆحت دەوێ؟ هانێ حەیاتی من! |
کوتت: دێم و نەهاتیە سەر گرفتاری سەری زولفت | لەگەڵ بەختی سیا چ بکەم؟ دیارە خۆ نەهاتی من! |
من و سەودای سەری زولفت لەسەر تاقی برۆت؟! | حاشا عەزیزم ئەهلی قیبلەم! کافری دوورە لە زاتی من |
بە خەندەی زار و عەکسی زولف و ڕووت خۆش بوو دڵم، | سەدحەیف دەقیقەشماری خۆشی چوو شەو و ڕۆژی سەعاتی من |
لەلایێ ڕۆح دەبا عیشوەت، لەلایێ دڵ دەدا خەندەت | عەزیزم هەر بە دەست خۆتە حەیاتی من مەماتی من |
لە دووری تۆ بە دەفتەر نایێ شەرحی ماجەرای چاوم | ئەگەر دەریای ئەعزەم بێ هەموو سورخی دەواتی من |
دەسووتێم تەرزی پەروانە، دەناڵێنم وەکوو بولبول | سەراسەر بۆتە میجمەر، بۆتە گوڵشەم، شەش جیهاتی من |
چ خۆش ڕووی دادەهێنا زولفی ئەفشان کرد بە دڵداریم! | ئیلاهی قەت نەکەی ڕۆژ بێ شەوی قەدر و بەراتی من |
ئەمن کەوتووم لەبەر گریان دەڵێ: دەستی من و دامان | سەبا گەر بوویە خوێن دامانی یار، بگری لە باتی من |
دڵم جەزبی نیگاهت خستیە زولفان، ئەی خودا ڕوحمێ | بە بەندی جادووان وا کەوت غەریبی دوور وڵاتی من |
بڵا مەعلووم ببێ کوژراوی کێم یاران وەسییەت بێ: | چراغی توربەتم هەر دەستەگوڵ بێ پاش وەفاتی من |
ئەمن چی و زوهدی سۆفیانە! من و گۆشێکی مەیخانە | بە قوربانی نیگاهێکت هەموو سەوم و سەلاتی من |
بە خەندە ڕووی لە زولفان خستە ڕوو فەرمووی: وەرە یەعنی | وەفایی! شەوچراغی پێ دەوێ ئابی حەیاتی من |
8
[edit]خەتی ئازادی ئەو ڕۆژە بە من دا دڵستانی من | کە سەروی قامەتی تەشریفی هێنا باغی جانی من |
ئەرێ ئەی وەسڵی گوڵزارت حەیاتی جاویدانی من | ئەرێ ئەی چاوی بیمارت تەبیبی میهرەبانی من |
کە سەیری حیکمەتی زاری بە عەکسی زولف و چاوی کەوت | چ زوو شێوا بە جامێک بادە، عەقڵی نوکتەزانی من؟ |
دوعای ڕەدد و قەبووڵ دەرحەق بە زولفی کرد و گیرا بوو | ئیلاهی تێک نەچێ عومری درێژی باغەبانی من! |
بە عیشوەی زولفەکەی تۆم دا هەموو سەبر و قەراری خۆم | بە نەشئەی چاوەکەی تۆ چوو هەموو تاب و تەوانی من |
سەری زولفت چییە؟ عومری درێژم، توولی ئامالم! | قەدی بەرزت چییە؟ سەروی چەمەن، ڕۆحی ڕەوانی من! |
لە کن تۆ هات لە چەرخی هەفتەمین ڕابرد و نەتزانی | عەجەب مام بۆچ نەگەییە عالەمی باڵا فوغانی من! |
ئەگەر مەجنوونی تۆ نیم لەیلەکەی بێمەیلەکەم بۆچی: | لە هەر کووچێک و بازاڕێکیدایە داستانی من؟ |
لە سەر چاهی زەنەخدان دێ و دەچێ ڕوحمی نییە زولفت | فەرەنگی ڕۆژپەرەستە، کافرە زیندانەوانی من |
بە داغی زولف و خاڵی تۆ قەتارەی بەسووە فرمێسکم | خەیاڵی چین و ماچینی لەسەردا کاروانی من |
کوتم: کوا حوسنەکەت؟ عەنبەرفرۆشی زولفەکەی فەرمووی: | حەبەش ئیسلامی داگرت، تێک چووە دەور و دوکانی من |
لەگەڵ ئابی حەیات چ بکەم؟ بە تۆیە زیندەگی ڕۆحم | مەسیحا بۆ چی بێ؟ قوربان ئەتۆی ئارامی جانی من! |
لە داغی خاڵی سەر لێوت دڵم پڕ خوێن و خوێناوە | کە هیندووزادە بۆتە مەحرەمی ڕازی نیهانی من |
نەخۆشی چاوەکەت، خوێنی وەفایی بۆتە دەرمانی | فیدات بم، زیز مەبە، ها بمکوژە دەردت لە گیانی من |