بەرسیسێ عابد

by فەقێ تەیران

بەرسیسێ عابد  (1650)  by فەقێ تەیران

گوهـ بدنە پیرێ دەفتەرا؛ دا ئەز بخوینم ڤێ خەتێ	«مأذن» ببی باخۆ مەڕا؛ ل جندییێ د خزمەتێ
خزمەتا سولتان و میران؛ سنعەتا دانا ئو زیران	هوون مەکن بێ شەیخ و پیران؛ گوهـ بدن ڤێ شیرەتێ
ئەڤ پەندە خاسسە شیرەتە؛ شەرتێ غولامان خزمەتە	باخۆ نەبینن زەحمەتە؛ حەقێ ئینساف و مروەتێ
مروەت ژ میر و حاکمان؛ خزمەت ل قۆل و خادمان	بێ شەیخ و پیر و عالمان؛ زایع مەکن هوون تاعەتێ
هەچی کەسێ عاقل هەبی؛ خزمەت مەکن بێ مەرتەبی	دا تاعەتا «بەرسیس» نەبی؛ هاتنە سەر حکایەتێ
هاتم قسا بەرسیس ببێم؛ شەیتانییا ئبلیس ببێم	ل عابدێ حەبیس ببێم؛ ئزهار بکم وێ شوهرەتێ
ئزهار بکم بەحسێ د عام؛ بەرسیس رجالەک بوو د شام	تاعەت دکر دائیم مودام؛ زەر بوو ژ خەوف و هەیبەتێ
زەر بوو ژ وەعزێ سەروەران؛ دووور بوو ژ بەحس و خەبەران	کەفت بوو مغار و کونبەران؛ چوو بوو مەقامێ وەحدەتێ
چوو بوو مەقامێ ئەولییا؛ ژ ترسا خودا کەفت بوو چیا	د چێری د نێڤ پەزکووڤییا؛ نێزیکی حالێ حکمەتێ
کفش بوو ل وی جەزبەک ژ حال؛ ئەو عابدێ مەسکەن جبال	ژ ترسا خودێ قەد بوو بوو دال؛ د لەرزی ژ تایا خەشیەتێ
ژ خەشیەتێ بوو ئەولیا؛ ئەو عابدێ مەسکەن چیا	خوارن چ بوو؟ ئاڤ و گیا؛ دوور بوو ژ زادێ شوبهەتێ
دوور بوو ژ وی زاد و تەعام؛ خزمەت دکر دائیم مەدام	ناڤێ وی چوو بوو شەرق و شام؛ کامل ژ قەدر و قیمەتێ
ئەو سال ب سال کامل دبوو؛ تاعەت دکر فازل دبوو	مەقبولێ ئەهلێ دل دبوو؛ رۆهن کر چرایا روومەتێ
روومەت چرایا هلکری؛ شەیخ کو سڕێ واسل کری	ترسا خودێ دل کول کری؛ قەت شەڤ و رۆژان خەو نەتێ
قەت خەو نەبوو ژ ترسا خودا؛ ما کەس ڤ بیر تێ باب و دا	کی میرە؟ مێرێ جان فدا؛ ئێ خواری سەبرا غیرەتێ
لێ سەبرا تالە غیرەتە؛ تریاک بلادان محنەتە	ئاخر دەوائو شەربەتە؛ ئێ خوار دزانت لەززەتێ
بەرسیس قەوی غیرەت هەبوو؛ هەم قەدر و هەم قیمەت هەبوو	ناڤ عامییان حورمەت هەبوو؛ ژ خوەندن و تلاوەتێ
وی شێڤ و رۆ قورئان د خوەند؛ زکر و عبادەت کربوو چەند	مەجزوب و دین و هار و بەند؛ ئەو چێدبوون ژ بەرکەتێ
کەڕ و گڕ و «ارميش» و لال؛ ئوفتادە ئو خەلقێ بەتال	هندی نەخۆش باینانە بال؛ سافی دبوون ژ عللەتێ
سافی دبوو جسمێ د وی؛ ژ بەرکەتا ئسمێ د وی	دلشادی چوون خەسمێ د وی؛ رازی دبوون ژ دەعوەتێ
تاعەتێ پڕ وی ریز دکر؛ ژ هەرچی حەرام پەرهیز دکر	زێدە ژ قەنجان بیز دکر؛ ژ ترسا رۆژا ئاخیرەتێ
ترسا خودێ پڕ لێ هەبوو؛ ژ عامێ و غەیران ڤەبوو	سەد حەیفِ کو شەیخەک نەبوو؛ مابوو د وێ خەبینەتێ
ئەر ئەولیا ئەر ئەنبیا؛ ئەر عابد و ئەر ئەسفیا	بێ شەیخ و پیر جائز نیە؛ تاعەت بکن ڤێ وجهەتێ
هندی سەر و ئەزمان هەنە؛ هندی کو ئنس و جان هەنە	هەمیان ل پێ شەیتان هەنە؛ د کولنە زەلالەتێ
هندی بچووک و مەزنن؛ گەلۆ هەمیان گوهـ ل منن	ئنسان و شەیتان دوژمنن؛ ژ مێژ بوویە عەداوەتێ
رۆژا کو ئادەم ئافری؛ خالق ل ئبلیس ئازری	بو مانعێ سەجدە بری؛ ئێخستە توقا لەعنەتێ
خالق ل ئبلیس کر غەزەب؛ باپیر ڤ جهـ نانی ئەدەب	ئادەم شەیاتین بوو سەبەب؛ ئاڤێتە دەر ژ جەننەتێ
قەولێ د مکسی سابتن؛ حەتا قیامەت رابتن	ئەو سولح مسەلەت نابتن؛ ب مسحەف و ب ئایەتێ
ئەو سۆفیێ ب سەوم و سەلات؛ ئاسێ کری برج و کەلات	قەت دفەنا شەیتین نەهات؛ ژ نوسخەیا شەریعەتێ
ئەو سۆفیێ سافی سفەت؛ دووربوون ژ وی عەیب و غەلەت	شەیتان هەڕۆ سەر لێ ددەت؛ دل ئاسێیە رێ نابەتێ
ئەوی بەدی دل بوو حسار؛ شەیتان هەڕۆ تێنە دیار	ئبلیس ب شەیخ نابێ چوچار؛ مابوو د وێ مەلالەتێ
شەیتانە نەحسێ ناقسان؛ ئەو رووسیاهێ مەجلسان	رۆژەک بسوی هات ل پوسان؛ سیما سپی کچ تەبعەتێ
شەیتان دبێ کچ ئاوڕم؛ خور و خیس و رێ بڕم	حەیف و مخابن بێ کوڕم؛ قەت یەک ژ وە ب کێر نەتێ
ئەڤ رەنگ دبێ ئەو تەحل و زشت؛ ئەر من هەبوو چیژەک ل پشت	بەرسیس ب ڤی رەنگی د هشت؛ دانیا ژ سلوکا زولمەتێ
ئەو چیژەکی ناڤێ وەسواس؛ ئەی لنگ تورێ کێمی و کاس	رابوو ژ ناڤا ئەلخەناس؛ ژ بابێ خوەستی هممەتێ
گۆ: نە ژ نەسلا بابێ خوەبم؛ نە ژ نەسەب و پشتا تەبم	ئەر دێ ژ بەرسیسی ڤەبم؛ دێ بێخمە هلاکەتێ
ئەو روو رەشێ روو ب تەنی؛ روح ئاتەشێ تەبعەت جنی	چوو بوون حیسابا باتنی؛ سەکنی ل بانێ فورسەتێ
گەڕها د حسارێ ب دۆم؛ خوەشمێر ل برجان بوونە کۆم	ساتا کو دیت ئەو جەیش و کۆم؛ ترسا ژ سەهمێ هەیبەتێ
ترسا ژ جەیشا عابدان؛ کۆهـ و حسارا زاهدان	تێ سەح نەکر دەنگێ سەدان؛ بل ژ هەوا ئو شەهوەتێ
قەلبێ د مێرا کەلەهن؛ برجێ د ئاسێ دەرگەهن	خور و خراب قەت تێ نەهن؛ ژ سەبر و رزایا محنەتێ
خور و خراب ژێ مشتنە؛ نەفس و هەوائێ کوشتنە	یا قەنج ژ وی دەست هشتنە؛ کەس باتنی چار نابەتێ
شەیتان دبێ بێ یارەکێ؛ بێ زلف و خالا رەندەکێ	بێ کوشتنا رەشمارەکێ؛ ناکەڤێ داڤا حەسرەتێ
ناکەڤێ داڤ و بەندەکێ؛ بێ زلف و خال و رەندەکێ	بێ محنەتا سپی زەندەکێ؛ هەڤڕوو بکم ئەز محنەتێ
تە دڤێ خرابکی ناڤەکێ؛ شەیخ بێخی قەید و داڤەکێ	نیشان بدە گول باڤەکێ؛ لێ راست و چەپ کەیسا تە تێ
لێ بدێ د ناڤا فکرەکێ؛ بێخم بەلایا بکرەکێ	دا زاهری کم زکرەکێ؛ دا شک نەئێت ڤێ حیلەتێ
خەملی ب لبسێ حاجییان؛ وەر بوو د دلقێ سۆفییان	زێدە عەسا ئو تزبییان؛ ژ جانبێ «نەجدێ»ڤە تێ
ئەو ساحرێ رەنگ سامری؛ خەملی ب لبسێ زاهری	نێزیکی بەرسیس ئێوری؛ ب حوججەتا عیبادەتێ
وی عیبادەت بێ حسێب کر؛ بەر ڤە قبلێ سەر ڤە جێب کر	تێک و ڤێک حیلە ئو لێب کر؛ زاهری شەیخ شوبهەتێ
زاهری بێ حەددی چاک بوو؛ تزبی و شەمل و سیواک بوو	دێم قەمەر سورەتێ پاک بوو؛ لێب ژ سیمایێ وە تێ
لێبا کو شەیتان راست بکت؛ حیلا کو ئەلخەنناس بکت	کی دێ ب رەنگ وی ناس بکت؛ نابێ ژ شەیخ کن لۆمەتێ
تاعەت د کر هەر د گری؛ قەت نا نڤی نا فتری	سەعەتەک ژ رێ نا شەمری؛ هەر موعتەکف بوو د قبلەتێ
ئەشکەرە بەرسیسی دبینێ؛ ورد و ئازانا د خوینێ	ما دەمەک غافل دمینێ؛ شەیخ حەباند و دل کەتێ
شەیخ دکی فکر و خیالێ؛ من نە دی کەس بڤێ حالێ	ئەو تنێ ژ حەق ڕا د نالێ؛ ئەهلێ فەزلێ ئوممەتێ
ئەو دبێ شەیخێ ژ شامە؛ ئەو تنێ قوتبێ زەمانە	لازمە چینە سەلامە؛ ما ئەداکن سوننەتێ
شەیخ ژ خاسێ ئەو قسەت کر؛ ژ خوەڤە خێر و سنەت کر	وی نزانی رێ غەلەت کر؛ چوو ل جەهدا غەللەتێ
بێ گۆمان رێ ئیختلاف کر؛ با ئەدەب هات و تەواف کر	هەردووان خوەش ئعتکاف کر؛ چوون ژ فەزلێ مزگەتێ
سوفیێ تەوحید تەڤران؛ بەلکی خوەش بوونە ب هەڤران	ئەم ڤێجە بینن قزێ ل ڤران؛ تەرجەمانێ غەفلەتێ
ژ یەک دکن هەردو سوئالان؛ ژ خزر و ئلیاس و هەڤالان	ژ قوتب و ئەوتاد و رجالان؛ ژ جنودێ غەیبەتێ
خوەندییە شەیخ قەت شەریعەت؛ ئەدەب و رێزێ تەیقەت	چوویە نێڤ بەحرا حەقیقەت؛ مەعدەنا مەعریفەتێ
شەیخ دبێ باقی خودایە؛ ئەڤ دەرە بێ سەر و مایە	من موقیم خەوف و رجایە؛ مام ل سەر ڤێ عادەتێ
شێست و نەهـ سالێ تەمامە؛ د خزمەتا باخوێ خوەدامە	هێژ د نێڤ خەوف و رەجامە؛ ب جوهدێ و ریازەتێ
شەیتان ڤ بەرسیس رابەتن؛ کشتە بدە شەیخ دەر شەتن	قەت ئال خدمەت دەر ڤەتن؛ بێیی ل سەر سەلتەنەتێ
دەروێشی قەنجی موسلمی؛ نەی عاشقێ ڤی عالمی	بێ پیر ژ خوە ئەو ناحمی؛ وندا دکی تەریقەتێ
بێ شێخ و بێ ئۆستایەکی؛ ب تنێ کەتی چیایەکی	بابێ دڤێ بەلایەکی؛ ئێمن مەبە ژ تەعلقەتێ
دونیایە پڕ تەعلقەتە؛ شەیتان قەوی بێ دەولەتە	لێبان ل مێران د کەتە؛ جارەک بکە مشۆرەتێ
جارەک هەڕە بال ناسەکی؛ خۆ بکە مریدێ خاسەکی	دا ئەو ڤەکت ئەساسەکی؛ ئانجا وەرە عمارەتێ
ئەساس دڤێ لازم بتن؛ بنیاد قەوی قائم بتن	هۆستا ل سەر ئێمن بتن؛ ژ پووشمانی و نەدامەتێ
بەرسیس دبێ ئەز دێ وەکم؛ قەت کەس نییە شەیخێ خوەکم	دچم سەری ب خرقێ خوەکم؛ نوقسان بکم ڤێ حورمەتێ
شەیخێ مە دێ رێ ناس بتن؛ سەردارێ قوتبێ خاس بتن	یان خزر و یان الیاس بتن؛ یا ساحبێ نوبووەتێ
شەیتان دبێ یا شەیخ هەری؛ ئبلیس کرە تەکەببوری	«باخۆ» برە ناڤ ئاگری؛ راکر ژ نیڤا سوحبەتێ
سوفی دڤێ نا فەکرن؛ دەروێش دبەر مرنێ مرن	دێ خوە ژ سان کێمتر گرن؛ بن دەستێ هەچی خولقەتێ
تە دڤێ رێیا دەروێشییێ؛ جارەک نەکە درێشییێ	کێم تر بگرە خۆ ژ پێشییێ؛ نە کەڤی د هلاکەتێ
ئیمان تنێ ئەو قەدەرە؛ هەرچی دبێ ئەو باوەرە	دەستی بگر ڤێڕا وەرە؛ زانی رێیا هدایەتێ
ئەر تو ب من رازی دبی؛ ژ جندیێد هادی دبی	عالمە ب علمی دببی؛ ب نوکتە ئو ئیشارەتێ
ئەو تێنە سەر چەنگێ د من؛ تو ناس دکی دەنگێ د من	هەڤال و هەڤدەنگێ د من؛ ژ سەح دکی حەقیقەتێ
ئەر دڤێ سەیران و سەیرەک؛ بەرەکەت ئیحسان و خەیرەک	دا نها ئەز ببمە تەیرەک؛ چینە مەلکێ قودرەتێ
وە دبێت نەحسێ لەعینە؛ ئەم ل سەر بەحرا بچینە	تە ب من بینن یەقینە؛ باوەر و سدقا تە تێ
بەرسیس دبێ ئەر دێ وەبێ؛ دێ کی ژ تە چێتر هەبێ	ب پیر و ئوستادێ مەبێ؛ ئەم ژێ بینن نەفعەتێ
کازبێ مەلعون ب حێش ڤە؛ چەنگ و پەڕ هاتن بلێش ڤە	بوویە تەیرەک ئەو ژ پێش ڤە؛ غەییری ب ڤێ نسبەتێ
جار دی ژ رەنگێ جنان ڤە؛ دل ژ شەیخ سەید کر ب جانڤە	بر ب سەر بەحرا عومان ڤە؛ گرت ب داڤا رەغبەتێ
زاهدێ شەیتین هەژاندی؛ فەرەس و روخ ژێ ستاندی	دل ب چوکێشی کشاندی؛ پەهلەوانێ حیلەتێ
چیژەکی شەیتین بەلا بوو؛ خوبەکی (رگی) نەمابوو	دل بکن لیبی ستابوو؛ هێژ سەبەب تەمعییەتێ
گەنم و دانێ تەمایێ؛ چیژەکی داڤ لێ ڤەدایێ	بێ حساب کەتنە بەلایێ؛ بن دو لنگا داکەتێ
پیرۆزە تەمعا ئاخرەتێ؛ یا ناڤ و نامووسا مەتێ	مەیلا لیقایا جەننەتێ؛ ئەوفعلە خاس ب کێر مەتێ
نەبی وە گۆتە وارعان؛ حوببا دنێ دا تامعان	ناچیتە قەلبێ خاشعان؛ سەددەق ژ ڤێ روایەتێ
خەیر و شەڕ و مەکر و بەلا؛ موهرا نەسیب و ئەجەلا	راست بوو ژ رۆژا ئەزەلا؛ ئەمر و بەرات ژ بال تە تێ
ئەزەلی بەرسیس حەمول کر؛ شەیخییا ئبلیس قەبول کر	خێری شومییێ فوزول کر؛ چوو تلسما دەولەتێ
زەعەلا شیرین ژ هاڤە؛ روو وەکو شەکر د ناڤە	عاقبەت تەحلە زەراڤە؛ کەس نکارت دەڤ دەتێ
ڤێکەتن هەردو ب یارێ؛ دز کرە مالخوێ مغارێ	ماست دبێ ب تولا سپارێ؛ مال کرە حجرا (مەتێ)
زاهدێ خەیر و سەوابان؛ ماستێ کۆدا دەڤ کلابان	یارییا خور و خرابان؛ ژێ دبینی زەحمەتێ
یارییا خەلقێ نە هەموار؛ ژێ بکن توبە ئیستغفار	دێ کەنە کامل گونەهکار؛ تەنییا دوهن ڤێکەتێ
کوپەکی پەحتی ب نفتێ؛ شەهرەزا کر شەیخ ب مفتێ	بر، کرە یارێ شکەفتێ؛ نە ب خێر کی قسسەتێ
نە ب خێر و نە ب هاڤل؛ پاشی بەرسیسێ بێ ئاقل	قەت وەلێ نابن تو جاهل؛ بێیی علمێ حکمەتێ
لەو بێیی علمێ (من لدن)؛ قاسد هنار شاهێ مەزن	لا یعبدون ئیللا ئەمن؛ لازمە شوکرا نعمەتێ
من ئەڤ مسال لەو بەستنە؛ هشیار ببن مێر و ژنە	شەیتان ب هەر کەس دژمنە؛ بەرسیس غراند بڤێ نسبەتێ
شەیتان ل شەیخ بوو سەرەمێر؛ نیشان ددت شوغلا بخێر	خەلقنۆ دنێ نائێت ب کێر؛ دا جوهد بکن ل ئاخرەتێ
بێ دەس لمێژ لمێژ دکت؛ ب هەجەدان درێژ دکت	لێبا مەزن دێ هێژ دکت؛ یان چار کەنار مەلالەتێ
وەرعێ دکت زولا دبت؛ بەرسیس قەوی پێ شا دبت	نوور ژ رووان پەیدا دبت؛ شەبیهێ هەیڤا داکەتێ
حەتا نەبوو شوبهەتێ نوور؛ ڤەڕست نەکر فەتح سدوور	دۆر هات د بزمارێ د کوور؛ هەڤڕوو بکم شەقاوەتێ
وەختێ خوەلی مالێ بکت؛ ئاڤێ ل شەمالێ بکت	قەسدا کەزی کالێ بکت؛ زانت شوغول ب دەست ڤەتێ
خەلقنۆ خودێ تەقدیر دکت؛ جوزئەک لەعین تەدبیر دکت	قەسدا کەنیشکا میر دکت؛ چوونە تەمام ڤراکەتێ
میرەک هەبوو بێ حەد ب مال؛ بکرەک هەبوو قامەت شەپال	سیما وەکو بەدرا کەمال؛ قەت کەس نەداکت وەسفەتێ
قەت کەس نەداکت مەدحان؛ شەبیهێ هەیڤا چاردەهان	عومر ژ وان سال و مەهان؛ ولدان و حورا جەننەتێ
ولدان و حورا بێهن خوەشە؛ ئاسک و غەزالا چاڤ رەشە	دێم قەمەرە خال حەبەشە؛ حوبرا (بێ)یە سەر کاغەتێ
خالێ ژ رەنگێ فلفلان؛ ئیلان و جۆتێ قاتلان	ئەو فڕ دکن خوونا دلان؛ باکر چ زانت مروەتێ
بیکر ژ رەنگێ حورییان؛ سەردارە رەففا قومرییان	سەییادە قەلبێ سۆفییان؛ مەشغول ب کێرا زەبحەتێ
کێرا د دەستێ ئەسمەران؛ سۆرە ژ خوینا جگەران	خەلقنۆ ژ ئەڤینا دلبەران؛ مەعلوم نیە چ ب سەر مە تێ
ئەو نازکا مەشهورێ عام؛ شەهـ توتییا ئیوان مەقام	لەب شەکەرا شیرین کەلام؛ شەیتان د خەودە بع کەتێ
ئەو نازکا وەی موعتەبەر؛ شەیتان د خەودە هاتە سەر	(پیر عەفییا) کابووس دبەر؛ زەبانییا قیامەتێ
خەملی ژ رەنگێ پیرەکی؛ سیما وەکو خنزیرەکی	لنگ دا کنیکا میرەکی؛ ئێمن د خەودە راکەتێ
شەیتان بووە جن تازییەک؛ راهشت د گوهدە گازییەک	لێ بوویە تای و لەرزییەک؛ کچ هلبوە ژ غەفلەتێ
کۆپەک د خەودە پێرەیی؛ نازک ژ غەفلەت هلبەیی	لەعلێ دسور کەف لێ مەیی؛ رابین بەزینا خدمەتێ
لێ رۆهن کرن مۆم و چران؛ د هاتنێ باب و بران	پێدە دڕێژن هێستران؛ یا نازەنین چ ب سەر تە تێ
حالێ کچێ پرسیار دکن؛ دەست و پیا تیمار دکن	جێری و خزمەتکار دکن؛ یار و رەفیقێ هێشەتێ
جارەک ببێنە خادمان؛ نەهنێرنە بال عالمان	جەما بکن مونەججمان؛ ژێڕا بکن کتابەتێ
ئانینە ژۆر خەلقێ رەمال؛ هندی هەبوو ئەسما ئو فال	تێ سەح نە کر حال و حەوال؛ وان ب حسابا ئەبجەدێ
حساب ل وان موشکل دبوو؛ دەست ل کتابان شل دبوو	حەرفێن د نوو داخل دبوو؛ ئەلیف نە دین دگەر خەتێ
وان قەت نەزانی حال چییە؛ هەمیان دگۆت چاڤینییە	لازم کچێ نێت گرتییە؛ ئسم و تلسمەک لێ نەتێ
اسم و طلسمێ حرز بەن؛ شەیخ و مەلا ژێڕە دکەن	قەت کێم نەبوو ژانا بەدەن؛ سۆر بوو ژ دەست حەرارەتێ
پاشی وان حرز و کتابان؛ ئەلخەنناس پیرێ خەرابان	چوو د خەونا دێی و بابان؛ لێ دکت ڤێ نەسیحەتێ
دخەوین دبینە باب و دێ؛ وە دڤێ کچێ خوەش کت خودێ	(باندێ) بەنە بال زاهدێ؛ رۆژەک بدەن لێ موهلەتێ
کارا کچێ کن ب ئاواکێ؛ سەری بشون ب ئاڤەکێ	دا شەیخ ببینە گاڤەکێ؛ قەنجە ل بو مەسلەحەتێ
لازمە شێڤەک بمینێ؛ حال و ترسا وێ ببینێ	ئسمێ (یشمخ) لێ نەخوینێ؛ ما رەواکن حاجەتێ
سێ شەڤان دخەونێ دبینن؛ باب دبێ مالخوێ بخوینن	رابکن پیرۆز هلینن؛ ساحبێ فراسەتێ
خەونا کو وان دینە ب جۆت؛ باخوێ ژ مالخوێڕە د گۆت	دائو بران دل پێ دسۆت؛ نادت وەزیر ئیجازەتێ
وەزیر ژ باخوێ پرسییە؛ خەونا کو وە ئیشەڤ دییە	باوەر مەکن رەحمانییە؛ من دل نەچوو ڤێ وەقعەتێ
جار جار دکن بێ حوکمیان؛ زاهر دکن بێ شەرعیان	خەونا حەراما عامیان؛ باوەر مەکن ڤێ روئیەتێ
خەونێ دوان سادق دبن؛ ئەر خزمەتا خالق رە بن	دوور ژ کەسێ (فاسق؟) دبن؛ ل دۆشەکا عەدالەتێ
خەونا وە دی بێ شرعەتە؛ دیتنا مەحرەم عەورەتە	بابێ قەبول ئەو دەعوەتە؛ ژنا شەرعی و کورهەتێ
ئەڤ رەنگ دبێ مالخوێ کوهن؛ ئەر هوون دکن پرسێ ژ من	بسپێرنە شاهێ مەزن؛ شافی دکی ژ عللەتێ
تەدبیرەکی مەعقول دکر؛ سەد حەیف کو میر قەبول نەکر	نەفسێ جەلەو تەحمول نەکر؛ تەحلە حەقی ل کەس خۆش نەتێ
حەقناسی گوهدار موئمنن؛ گومرەهـ قەوی دل هێسنن	شیرەت د گوهـ نا سەکنن؛ نارنج ل بابێ گونبەتێ
کیمیا ل با من عاقلە؛ ئنسان ل علمی کاملە	رەئیا نە ئەهلان موشکلە؛ خەلقێ مودام د غەفلەتێ
قەنج کر وەزیر ئەمینی کر؛ بابێ کەنزکێ رەبەنی کر	(خور کردن و خود بینی کر)؛ ژ کێم فەهم و جەهالەتێ
کێم فەهمی و جاهل دکن؛ رەئیێ دبێ عاقل دکن	گش ب هەوایێ دل دکن؛ خەملا کچێ و زینەتێ
رابوونە خەملا وێ بکن؛ کارێ کو باب و دێ بکن	لازم قەوی دێ چێبکن؛ ژ زیڤ و زێڕێ سبیەتێ
یک جار د زێڕی وەر دکن؛ کاشانیا دبەر دکن	تێکدە جلا ماوەر دکن؛ ژ بێهن و بخوورا حوسنەتێ
عود و زوباد و عەنبەرە؛ مسک و گولاب و ماوەرە	جوانا پرنجک چەنبەرە؛ شوبهێ عەروسا داوەتێ
دێما گولی سۆراڤ دکن؛ زولفان ل سەر داڤ داڤ دکن	ب حننە ئو زەرباڤ دکن؛ ب جەوهەرێ د قیمەتێ
تێک جەوهەر و ئەلماس دکن؛ کوفی ژ نافتێ خاس دکن	ل فەرقێ تاجان راس دکن؛ ئەڤ رەنگ دبن زیارەتێ
ب عەجەبی (مداهـ) دبەن؛ ب تەختێ کو شالگەهـ دبەن	بال عابدێ ئەللاهـ دبەن؛ هیڤی دکن فەزیلەتێ
ئەو عابدێ ب نامووس و نام؛ بێهن عەنبەرا ب لەعل و جام	ب رێز و ئەدەب برنە سەلام؛ نێزیکی دەستێ حەزرەتێ
دێم قەمەرا ئەبرۆ هلال؛ رەنگ کەوکەبا خورشید مسال	کچ بێ رەفیق هشتی ل بال؛ ئێمن ژ ترسا توهمەتێ
ئەو نازکا خەلق موشتەری؛ بەرسیس د وێ نا فەکری	شەیتان دەمەک چوو لێ گری؛ خێلی ڤەکر ژ جەبهەتێ
خێلی ژ بەر دێمی ڤەکر؛ ترسا کچێ لێ زێدە کر	یا شەیخ تە چار پەروە نەکر؛ بێ شەفقەت و بێ رەحمەتێ
تایێ غەریبان بەر مەدە؛ ئەجرێ د گەل وان بێ حەدە	خێرێ مەریزان یەک سەدە؛ ژ بێ حساب فەزیلەتێ
ئەو عابدێ قائم ل ڕێ؛ جارەک نەزەر دا دێم دوڕێ	تەیرێ دلێ شەیخ هلفڕێ؛ بێ ئختیار کر قامەتێ
بێ ئختیار بو راهبە؛ فکری د خەتتی کاتبە	حەرفا ئەڤین کر غالبە؛ دین بوو ژ نەقشێ قودرەتێ
دین بو ژ خال و ئەبروان؛ ژ بێهنا رحان و نیموان	ئەو بلبلێ وان بشکوان؛ وەربوو د توورا ئولفەتێ
شەیتان لەعینێ فاسدە؛ سۆرگول نەما بو عابدە	وی موبتەلا کر زاهدە؛ دل گرت ب داڤا رەغبەتێ
موحبەت قولوبان گەرم دکت؛ سەد بەرقێ پوولاد نەرم دکت	ئاگر ژ پووشێ شەرم دکت؛ نارێ مەجازێ حرقەتێ
ئەو عابدێ حەیران و مەست؛ بەند بوو ب تەقدیرا (الست)	شەیخ ئختیار چوو بوو ژ دەست؛ شەرم نەبوو د خەلوەتێ
شەیتان دبێ قەت شەرم مەکە؛ یەک ئادەمەک نین بێ لەکە	باندێ ژ عەیبان توبەکە؛ مووسا دکت شەفاعەتێ
قەت غەم مەکە دونیا وەیە؛ بەنگ و زنا قەتل و مەیە	ل وان حەمیان تەوبە هەیە؛ پاقژ دبن ب تەوبەتێ
ب تەوبێ دچن بێ ئەدەبی؛ ترسم کچێ حەملەک هەبی	باندێ تو ژی شەرمەندە بی؛ کوبکن گەلۆ ژ ڤێ قسەتێ
شەیتین ژ بەرسیس لەومە کر؛ تە فتنەکە هەڤڕوو خوە کر	چاخو ژ میر شەرمەندە کر؛ داخل بووی د خەتیئەتێ
پاش کو بەلا بوو سادرە؛ قەتلا کچێ ئەولا ترە	دا سەح نەکن باب و برە؛ ترسم ژ تە سیاسەتێ
هەیا خودێ لێ ئازری؛ وە دبێ حەتا کچ نا مری	ئەڤ عەیب ل تە نا ڤەشری؛ قەت یا خودێ ڤە بیر نەتێ
بابێ قەوی ئەو کچ دڤێت؛ باندێ قسێ ژێڕە دبێت	ئەمرێ عەزیم ب سەر تە تێت؛ نابی خلاس، بێ عبرەتێ
رەنگ و رووێ شێخ شەحتاند؛ ئەو ل تەریقێ غەلتاند	کچ کوشت و خوون لێ شەبتاند؛ شەرعێ ژ بابێ دیەتێ
رۆژا کو بەرسیس خەلقاند؛ تەقدیر ل ئاتی نەفقاند	ب ئەمرێ خودێ کچ خەنقاند؛ ب زاریی و قیامەتێ
حەیفا لەتیفا شەکەرین؛ دائو برا لێ تێت گرین	ئەوراد ل شەیخ گرتی برین؛ رەش کر ب داغا فرقەتێ
ل عابدای داغا ببێم؛ ل سۆرگولا باغا ببێم	یا سنبلا ئاغا ببێم؛ غەیری د باغێ حشمەتێ
یا ل گەردەنا رەنگ عاج ببێم؛ یا ل کوفیا رەنگ زەر تاج ببێم	هندی مەدحا ب دیباج ببێم؛ ناکم خلاس ڤێ قسسەتێ
یا قەنج ئەوە گوناهـ بکین؛ ڤێ نازکێ وندا بکین	ئیشەڤ د سەیلێڕا بکین؛ ئەللاهـ غەریق کت رەحمەتێ
ئەللاهـ ل بەرسیس حەکماند؛ شەیتان مغار لێ هەدماند	مالەک ب سەردا عەدماند؛ نائێتە سەر سەلاحەتێ
شەیتان ژ رێ بر زاهدە؛ پاش کو فهێت کر عابدە	یا شەیخ ئیجازا من بدە؛ دا ئەز هەڕم سیاحەتێ
دەستوور بدە من ئیشەڤە؛ دا چم ب نک باڤێ خوەڤە	جارەک ببینم بێمەڤە؛ داخاز بکم ژێ شیرەتێ
بێ شیرەت و تەدبیرەکی؛ بێ ئوستکار و پیرەکی	نا دن جەوابا میرەکی؛ بڤێ دچنە فەزاحەتێ
نەزەرا میرانە گەرمە؛ ماییە فەهم ئەو قەدەر مە	کو بەلا بچێتە ژ سەر مە؛ ئەز ئەداکم حوججەتێ
ئەز دزانم ڤێ جەوابێ؛ دا چمە نک پیر و بابێ	بێ تەدبیرا وی قە نابێ؛ قولزما علمییەتێ
هندی د ئاسێ بت قسەت؛ ئەو مال خراب ڕێ تێ دبەت	ڤان موشکلان ئەو حەل دکەت؛ پڕ عاقلە فەهم دڕەتێ
بەرسیس دبێ بەندێ هەڕە؛ زاهر بکە ژ بابێ خوەڕە	جەوابەکی بینە ژ مەڕە؛ مائل بکن ڤێ دەفعەتێ
بەرسیس کو بن ژ با ڤەبوو؛ ئەبیەز ژنک وندا ڤەبوو	بابێ کوڕی پێ شاڤەبوو؛ گو ئختیار ژ کووڤە تێ
ئەبیەز بەیان کر گۆتنە؛ فسق و فجور حەققێ منە	من پێ کرن قەتل و زنا؛ شکینا ستوونا عززەتێ
حەققێ منە ژ رێ برن؛ قەتل و زنا م پێدا کرن	باندی دڤێ بەرسیس کرن؛ قەسساس بکن حکومەتێ
ئبلیس ژ ئەبیەز بەر گەڕاند؛ ئێسیر ژ کەربان دا دڕاند	تەعن و دژوون کو پێ بڕاند؛ زیبەندە سیما سورەتێ
بەرسیسە سەردارێ چیان؛ تاعەت دکر وی ژ پیان	شێڤێد د سالا هەفتیان؛ داخل کری د خەتیئەتێ
ئەو عابدێ جهـ سەومەعە؛ د خەوفا خودێدە خاشعە	خێر ل زنایێ راجحە؛ ل دەفتەرا خاسییەتێ
ل دەفتەرا هەرچی کە خاس؛ باندی کو دی راست بێ قساس	ئەو دێ ژ ئاگر بی خلاس؛ گونەهـ نەما ل زممەتێ
شەیتین ل ئەبیەز لەومە کر؛ تە ب خاترێ بابێ خوە کر	ئیمان ژ بەرسیس چێ نەکر؛ رابە هەڕە کفایەتێ
رابە شەڤەک دیسان هەڕە؛ ئەر وی سوجود بر ژ تەڕە	ئەو دۆژەهێ بو مەفەڕە؛ تاڤێژنە خەتیئەتێ
ئەمر تە دێ ئەبیەز کەڤێ؛ چوو بن گوهێ میر وێ شەڤێ	خەونا کو حاکم پێ نەڤێ؛ ژێڕا دکت حکایەتێ
د خەونێ دبینت حاکمە؛ ئەللاهـ بخۆ پێ عالمە	کوشتن ل بەرسیس لازمە؛ ژێڕا ددت شەهادەتێ
شەیتین ب سۆرەت باکرێ؛ هاوار کرە باب و برێ	ئان وی د نێڤ ئاخێ کرێ؛ قەت کەس د هانا من نەتێ
جارەک وەرن تەفتێش بکن؛ تەماهییا قەمێش بکن	باندی ل من ڤەتێش بکن؛ من زێڕ و زیڤ ب کێر نەتێ
زێڕێ کو هۆستا چێکری؛ تاجا مورەسسەع ل سەری	نائێت ب کێر خەلقێ مری؛ ژ من ڤەکن ڤێ کسوەتێ
بابێ ژ خەونێ دل ڤ گەست؛ شاهـ و غولام رابوون ب قەست	چوونە شکەفتێ دەست ب دەست؛ داخواز دکن ئەمانەتێ
ئەمانەتە بارێ مەزن؛ شەیخ گۆ ئەز و ئەمرەد و ژن	دونیا حەرام دوورە ژ من؛ ثوي ژ شەئنێ من نەتێ
خەلقنۆ جەوابا شەیخ ئەڤە؛ ئەو جان نەهات بەنگی مەڤە	ڤەگەرییا ئو هاتەڤە؛ وندا ڤەبوو وێ ساعەتێ
تەحقیق نەکر وان ئەو جەواب؛ ژ یارییا خەلقێ خراب	وان گۆتە شەیخ (هیا کذاب)؛ سەر راست ببی عبارەتێ
دل سەعەیا قەتلێ دکن؛ کوشتن تنێ چ لێ دکن	هەتیانە ناڤ سهلێ دکن؛ ب سەرڤە چوونە توربەتێ
ئەو ناگهان ب سەرڤەبوون؛ نیشان و زولف ژ دۆرڤەبوون	لازم ژ گریان زەرڤەبوون؛ ئانینە دەر ژ وەحشەتێ
کچ کەوکەبا شەڤ تاریان؛ ئەو زاهدێ ژ حوریان	بو خونیێ ئەنساریان؛ یا رەب بەلا ژ بال تە تێ
یا رەب تو کەس سەودا نەکی؛ فهێت و شەرمەزار نەکی	عەیبا ل کەس ئزهار نەکی؛ حەتتا ڤە رۆژا ساعەتێ
عەیبێ د خەف بوون ئەشکەرە؛ حەمیان بهیست ئەو ماجەرا	بەرسیس هلاویستن (بشرا)؛ هاتە حەدێ هلاکەتێ
جەلاد ژ گەنجان کار دکت؛ بەرسیس ژ دەست هاوار دکت	مەلعون خوە لێ ئزهار دکت؛ دیسان گهایە لەعنەتێ
بەرسیس گری گۆتی بزار؛ نیەت خرابێ قەلسێ یار	چڕا نە هاتیە دیار؛ بێ شەفقەت و بێ رەحمەتێ
گۆ خلوەیا باب دوور بوو؛ گەهـ د (لبنان) و گەهـ (طور) بوو	سەکنیمە حەتتا حوزور بوو؛ ئەڤە گهامە خزمەتێ
خەلقنۆ بنێڕن کازبی؛ ئەڤ رەنگ دبێتە راهبی	ئەز قەنج دزانم سەبەبی؛ کافر دکت کەیفییەتێ
بەرسیس گۆ ب قوتبێ خاس کی؛ ڤێ قسا موشکل تو راس کی	من ژ ڤێ بەندێ خلاس کی؛ ببمە قۆلێ مننەتێ
دوژمنان ئنساف چو نینە؛ تە دڤێ دونیا شیرینە	سەجدە بۆ زاتێ مە بینە؛ دا بکم شەفاعەتێ
ئەر تێنە من سەجدا سەری؛ جارەک بکم ئەز مەهدەری	هادر ل تە ڤەبن دەری؛ فی الحال د بینی رەحمەتێ
ئەو عابدێ بێ دەولەتە؛ ناڤێ ژ دونیایێ رەتە	ڤی خەبەری باوەر کەتە؛ سەجدە دبت ژ زەرورەتێ
ئەو عابدێ بینایی وعود؛ شەیخ ب ئیشارەت بر سجود	شرکا عەزیم چوو بو وجود؛ ئیمانێ بر ب شرکەتێ
ئیمان ژ بەرسیس بوو جودا؛ شەیتین ڤەکوشتی زاهدا	فروار کر بارێ خودا؛ مەکسەب نەکر تجارەتێ
هەفتێ و یەک سالی تەمام؛ تاعەت دکر دائم و دام	قەبول نەکر شاهێ عەلام؛ یەک جار برە خوسارەتێ
قەنج ناس بکن ئەللاهەکی؛ بەر خدمەتا پادشاهەکی	زایع مەکن ب گوناهەکی؛ ئێمن مەبن ژ هەیبەتێ
بێ حساب مکسی خەبەردان؛ ژ یاریا قەلس و نەمەدان	دێ نەدامەت بێ ب سەردان؛ میم و حێ ب روایەتێ
میم و حێ ئەڤ بەند دگۆتن؛ ئەم ب مەعنایێ هەڤۆتن	عوجبێ گشت خێران دشۆتن؛ لەو ریاء ب کێر نەتێ
فعلا خراب خود بینییە؛ عوجبێ مەکن ل دینییە	دەربا سەراست سەکینییە؛ ژ دەروێشی و حەقارەتێ