باتوم موقاویله‌سی
| باتوم موقاویله‌سی (1918) |
آزربایجان ایله عوثمانلی دؤولتی آراسین‌داکی موقاویله
(آزربایجان خاریجی ایش‌لر ناظیرلیگی آرخیوی، 560 نؤمره‌لی قوتو)
بسم‌الله الرحمن الرحیم
عوثمانلی سلطنتی حوکومتی‌ایله آزربایجان جومهورییتی حوکومتی آراسیندا باغ‌لانان یولداش‌لیق موقاویله‌سی
بیر طرف‌ده عوثمانلی حوکومتی، دیگر طرف‌ده آخیر زامان‌دا ایستیقلالی‌نی اعلان ائدن آزربایجان جومهورییتی حوکومتی سیاسی، حقوقی، ایقتصادی و فیکری ساحه‌لرده مملکت‌لری آراسین‌داکی موناسیبت‌لری دوستلوق و قونشولوق زمینی‌نده تاسیس ائتمک خوصوصوندا ایتفاق ائله‌دیک‌لرین‌دن، نماینده‌لری اولماق اوزره:
عوثمانلی دؤولتی
عدلیه ناظری و دؤولت شوراسی رییسی خلیل به‌ی افندی حضرت‌لری‌ایله
قافقاز جبهه‌سی عوثمانلی اوردولاری کومان‌دانی ژئنئرال وهیب پاشا حضرت‌لرینی
و
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی
خاریجیه ناظیری محممد حسن هاجینسکی حضرت‌لری‌ایله
میللی مجلیس رییسی رسول‌زاده محممد امین به‌ی افندی حضرت‌لرینی
تعیین ائتمیش‌لر و آدلاری چکیلن شخص‌لر اوصولا اویغون اولا‌راق ترتیب ائدیلن روخصت‌نامه‌لرینی قارشی‌لیق‌لی اولا‌راق تقدیم ائتدیک‌دن سونرا، آشاغی‌داکی مادده‌لری قرارلاشدیرمیش‌لار:
بیرینجی مادده
عوثمانلی حوکومتی ایله آزربایجان جومهورییتی حوکومتی آراسیندا داییمی صولح و ایستیقرارلی دوستلوق حؤکم سوره‌جک‌دیر.
ایکینجی مادده
آشاغی‌داکی سرحد خططی عوثمانلی مملکتی‌ایله آزربایجان، گورجوستان و ائرمنیستان جومهورییت‌لری‌نین اراضی‌لرینی آییرماقدا‌دیر:
سرحد قارا دنیزده چولوک چایی منسبین‌دن باشلایا‌راق شاونابود داغینا قدر 93 (1877-1878) حربین‌دن اوول‌کی سرحد خططی اوزره اوزانیر، شاونابود داغین‌دان سونرا ایسه زیروه‌لردن کئچه‌رک خالخاما داغینا، اورا‌دان مئزیکسارو داغینا گلیر، بورا‌دان جنوبا دؤنه‌رک ییرسداغ داغین‌دان و آباتومانین ایکی کیلومئتر جنوبون‌دان کئچیر، بورا‌دان شیمال-شرقه کئچه‌رک کارهول داغینا و اورا‌دان بئش کیلومئتر شیمال-شرقه، سونرا جنوب-شرقه دؤنه‌رک گورقال اوزرین‌دن آتسخورون ایکی کیلومئتر جنوبون‌دان کور چایی‌نی کئچر و زیروه‌لر اوزرین‌دن قایاباغی، آرتاتاوی داغ‌لاری‌نین زیروه‌سینه گلیر، بورا‌دان سونرا یئنه زیروه‌لر اوزرین‌دن قاراقایا داغین‌دان مولیتا کیلسه‌سی‌نین جنوبوندا تاپیسخورسکا گؤلونه چاتیر. مولیتا موناستیری‌نین (صومعه‌سی‌نین) جنوبون‌دان قارشی ساحیل‌ده گؤلون شیمال اوجونون بیر کیلومئتر یاریم جنوب-شرقین‌ده‌کی نوقطه‌یه اوزانان خططین جنوبون‌داکی قیسیم عوثمانلی‌دا قالماق اوزره، بو گؤلو کئچه‌رک تاوکوتا‌لی داغینا گلیر. بوردان جنوبا ائنه‌رک شاونابود-قاراقوزو-سامسال داغ‌لاری‌نین زیروه‌سینه گلیر. سرحد خططی بون‌دان سونرا زیروه‌لردن کئچه‌رک باشقیران، نوررهمان داغین‌دان سونرا جنوب ایستیقامتینده ایره‌لی‌له‌یه‌رک و داییم زیروه نوقطه‌لرین‌دن کئچه‌رک، آغ‌بولاق مؤوقعیی‌نین بئش کیلومئتر قربینده آلئکساندروپول-تیفلیس دمیریولونو کسیر. بورادا یئنه زیروه نوقطه‌لردن کئچه‌رک خان‌و‌لی مؤوقعینه گلیر. خان‌و‌لی مؤوقعین‌دن سونرا بیر موستقیم خطط ایستیقامتینده آلاگؤز داغی‌نین ان یوکسک نوقطه‌سینه و یئنه بیر موستقیم خطط حالیندا ائزمیدزی‌نین یئددی کیلومئتر قربینده ائزمیدزین-سروراباد یولونا چاتیر. ائزمیدزی‌نین یئددی کیلومئتر اطرافیندا دولاشا‌راق و آلئکساندروپول-جولفا دمیریولونون تقریباً آلتی کیلومئتر شیمالین‌دان، بو دمیریولو خططینه گلن یولو کسیر. سرحد خططی بون‌دان سونرا جنوب-شرقه دؤنه‌رک آشاغی قاراباغ‌لار کندی‌نین بیر کیلومئتر قربین‌دن چاقاب‌لی، قاراخاز، آشاغی چاناق‌چی مؤوقعین‌دن کئچه‌رک آلپینچایا چاتیر و بو چایی ایزله‌یه‌رک آرپا مؤوقعینه گلیر. آرپا‌دان سونرا سرحد خططی شرق ایستیقامتین‌دن آرپاچایی‌نی تعقیب ائده‌رک قایا‌لی مؤوقعینه و قایا چایی‌نی ایزله‌یه‌رک رئلیان چایی وادی‌سینه گلیر و بو چایین یاتاغی‌نی ایزله‌یه‌رک آزا مؤوقعی‌نین جنوبون‌دان آلیجین مؤوقعینده اوول‌کی روس-ایران سرحدینه چاتار.
اوچونجو مادده
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی ایله ائرمنیستان جومهورییتی حوکومتی آراسیندا سرحدین تعیینی اوچون ترتیب اولونان پروتوکول عوثمانلی حوکومتینه تبلیغ ائدیله‌جک و او پروتوکول، بو مادده‌نین آیریلماز بیر پارچاسینی تشکیل ائده‌جک‌دیر.
دؤردونجو مادده
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی طرفین‌دن طلب حاصیل اولدوغو تقدیرده، عوثمانلی حوکومتی، داخیلی اینتیظام و آساییش‌ین تامین‌ی اوچون، گرک‌لی سیلاح‌لی قوووه‌ایله یاردیم ائده‌جک‌دیر.
بئشینجی مادده
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی، سرحدلری داخیلی‌نده هئچ بیر قروپلاشمانین تشکیلینه و سیلاحلانماسینا ایمکان وئرمه‌مه‌یی و سرحدینی کئچن بوتون قروپ‌لاری ترک‌سیلاح ائده‌رک داغیتماغی وعد ائدیر.
آلتینجی مادده
موقاویله‌نین طرف‌لری، ائندیریم‌لی تعریفه‌لر تطبیق ائتمک صورتی ایله، دمیریولو نقلییاتی باره‌سینده بیر-بیرلرینه مومکون اولدوغو قدر یاردیم ائده‌جک‌لر. خوصوصی‌له دمیریول‌لاری‌نین اینشاسی، ایشلدیلمه‌سی، مونتظم تعمیری یاخود دیگر فایدا‌لی ایش‌لرین هامیسی اوچون لازیم گلن آوا‌دان‌لیق‌لارین نقلی اوچون خوصوصی ائندیریم‌لی تعریفه‌لر تطبیق ائدیله‌جک‌دیر. هر ایکی طرفه عاید دمیریول‌لاریندا موتحرریک آوا‌دان‌لیق‌لارین موبادیله‌سی، بئین‌الخالق قایدا‌لارا اویغون بیر شکیل‌ده ایجرا ائدیله‌جک‌دیر. هر ایکی طرف، بو خوصوصدا دئتال‌لاری موعه‌ییه‌ن‌لش‌دیرمک اوچون تئزلیک‌له موزاکیره‌یه باشلایا‌جاق‌دیر.
یئددینجی مادده
دؤولتی-عالییه‌ی-عوثمانیه ایله آزربایجان جومهورییتی حوکومتی آراسیندا داها اول هئچ بیر عهدنامه، موقاویله، اعتیلاف‌نامه و سایر مؤوجود اولمادیغین‌دان، هر ایکی طرف بیر شهبندرلیک موقاویلنامه‌سی ایله بیر تیجارت عهدنامه‌سی و حوقوقو و ایقتصادی موناسیبت‌لرین نیظاملانماسی اوچون لازیم گلن دیگر سندلری ترتیب ائتمک باره‌ده راضی‌لیغا گلمیش‌دیر.
شهبندرلیک موقاویلنامه‌سی، بو موقاویله‌نین تصدیقنامهلرینین قارشی‌لیق‌لی اولا‌راق تقدیمی تاریخین‌دن اعتبارن ایکی ایل عرضینده تصدیق ائدیله‌جک‌دیر. آرا‌داکی مووققت‌ی دؤورده هر ایکی طرفین باش شهبندرلری، شهبندرلری و شهبندر وکیل‌لری ایمتیاز و مسولییت‌لرینده عومومی دؤولت‌لر حوقوقو اساس‌لارینا اویغون و میللتین منافعینه ان موناسیب شکیل‌ده حرکت ائده‌جک‌لر. یئنه دؤولت‌لر حوقوقو پرینسیپ‌لرینه اویغون بیر تیجارت عهدنامه‌سی‌نین ترتیب ائدیلمه‌سی اوچون موزاکیره‌لر، بیر طرف‌ده عوثمانلی دؤولتی و دیگر طرف‌ده حرب حالیندا اولان دؤولت‌لر آراسیندا، صولح‌ون تامین‌ین‌دن سونرا باشلایا‌جاق‌دیر. او واختا قدر و هر صورت‌ده 1335-جی ایلین دئکابر آیی‌نین 31-جی گونونه قدر بو موقاویله‌یه ربط ائدیلمیش بیر نؤمره‌لی علاوه، هر ایکی طرف‌ده تطبیق اولونا‌جاق‌دیر. بو علاوه‌نین لغوی 30 یون 1335 تاریخین‌دن اعتبارن اعلان اولونا بیلر و بونون نتیجه‌سی آلتی آی سونرا تطبیق ائدیله بیلر. قورو یولو ایله تیجارت، بو موقاویله‌نین تصدیق‌نامه‌لری قارشی‌لیق‌لی صورت‌ده تقدیم ائدیلدیگی آن‌دان اعتبارن باشلایا‌جاق‌دیر.
سککیزینجی مادده
موقاویله طرف‌لرین‌دن بیرینه منسوب اها‌لی‌دن، سرحدین دیگر طرفینده یئرلشن داشینماز املاک اوزرینده صاحیب‌لیک و فایدالانما حاققی اولان‌لارین، بون‌لاردان فایدالانماغا، بون‌لاری ایشلتمه‌یه و یاخود کیرایه وئرمه‌یه، بون‌لاری ایداره، یاخود شخصن و یا وکیل‌لری واسیطه‌سی ایله ساتماغا حاق‌لاری اولا‌جاق‌دیر.
دؤولتین منفعت‌ی اولما‌دان و اولجه‌دن تضمینات وئریلمه‌دن، هئچ کس داشینماز مال‌لاری اوزرین‌دکی صاحیب‌لیک حاققین‌دان محروم ائدیله بیلمز. اها‌لی و ناحییه‌لرین وکیل‌لری، یئرلشدیک‌لری محله‌نین رسمی مامورو طرفین‌دن وئریلن و قارشی طرفین تصدیق‌لدیگی یول وثیقه‌لرینی گؤستره‌رک، سرحدین قارشی طرفینه سربست‌جه کئچه بیله‌جک‌لر.
بو حؤکم‌لرین تفرروعات‌لاری، بو موقاویله‌نین ایکی نؤمره‌لی علاوه‌سینده گؤستریلمیش‌دیر.
دوققوزونجو مادده
آزربایجان میللی حوکومتی بئین‌الخالق پوست و تئلئقراف ایتتیفاقی موقاویله‌سینه قوشولونجایا قدر، عوثمانلی دؤولتی ایله آزربایجان جومهورییتی حوکومتی آراسیندا پوست و تئلئقراف ایش‌لری، بو موقاویله تصدیقنامهلرینین قارشی‌لیق‌لی تقدیمین‌دن اعتبارن، بئین‌الخالق پوست و تئلئقراف ایتتیفاقی‌نین موقاویله و نیظام‌نامه‌لرینه اویغون بیر شکیل‌ده تاسیس ائدیله‌جک.
اونونجو مادده
برئست-لیتووسک‌دا عوثمانلی دؤولتی و موتتفیق‌لری‌ایله روسیا آراسیندا باغ‌لانان موشترک صولح موقاویله‌سی‌نین حؤکم‌لرین‌دن، بو موقاویله‌یه ضد اولمایان‌لار، هر ایکی طرف اوچون قووه‌ده اولا‌جاق.
اون بیرینجی مادده
بو موقاویله تصدیق اولونا‌جاق و تصدیق‌نامه‌لری بیر آی ایچینده، یاخود مومکون اولان ان قیسا موددتده درسادتده قارشی‌لیق‌لی اولا‌راق طرف‌لره تقدیم ائدیله‌جک. نوماینده‌لر، بو موقاویله‌نی ایمضاء و مؤهورلری‌ایله تصدیق ائتمیش‌دیر.
4 اییون 1334 (1918)
محممد حسن هاجینسکی
خلیل
محممد امین رسول‌زاده
وهیب
آزربایجان جومهورییتی ایله موقاویله‌یه علاوه
بسم‌الله الرحمن الرحیم
عوثمانلی حوکومتی ایله آزربایجان جومهورییتی حوکومتی موحاربه‌دن ایره‌لی گلن و اونلاری بیرباشا ماراقلاندیران بعضی حربی مساله‌لری حلل ائتمک آرزوسوندا اولدوق‌لارین‌دان بیر موقاویله باغلاماغی قرارا آلمیش‌دیر. بونون اوچون نماینده‌لری اولماق اوزره
عوثمانلی دؤولتی
عدلیه ناظری و دؤولت شوراسی رییسی خلیل به‌ی افندی حضرت‌لری‌ایله
قافقاز جبهه‌سی عوثمانلی اوردولاری کومان‌دانی ژئنئرال وهیب پاشا حضرت‌لرینی
و
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی
خاریجیه ناظیری محممد حسن هاجینسکی حضرت‌لری‌ایله
میللی مجلیس رییسی رسول‌زاده محممد امین به‌ی افندی حضرت‌لرینی
تعیین ائتمیش‌لر و آدلاری چکیلن شخص‌لر اوصولا اویغون اولا‌راق ترتیب ائدیلن روخصت‌نامه‌لرینی قارشی‌لیق‌لی اولا‌راق تقدیم ائتدیک‌دن سونرا، آشاغی‌داکی مادده‌لری قرارلاشدیرمیش‌لار:
بیرینجی مادده
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی، عوثمانلی دؤولتی و یا موتتفیق‌لری‌ایله موحاربه شرایطینده اولان دؤولت‌لرین و یا اونلارلا ایتتفاق حالین‌داکی دؤولت‌لرین ظابیط و مولکی مامورلارینی سرحدلرین‌دن اوزاقلاشدیرماغی و موحاربه داوام ائتدیگی موددتجه بو کیمی شخص‌لری اوردو و حکومت خیدمتینه قبول ائتمه‌مه‌یی وعد ائدیر.
ایکینجی مادده
آزربایجان جومهورییتی حوکومتی، موشترک سرحدی اوزرینده عوثمانلی اوردوسونون هر جوره حربی داشیما (بیرلیک‌لر، علاوه قووه‌لر، اشیاء و ساواش آلت‌لری، جببه‌خانا و سایره) حیاتا کئچیرمه‌سینه ایذین وئره‌جک.
اوچونجو مادده
1. عوثمانلی اوردوسو طرفین‌دن تعیین اولونا‌جاق بیر کومیسسیا، آزربایجان جومهورییتی حوکومتی‌نین تعیین ائده‌جه‌یی کومیسسیا ایله موشترک اولا‌راق، آزربایجان سرحدی‌نین ماکسیموم ایمکان‌لارینا گؤره، یوخاری‌دا ذکر ائدیلن حربی داشیمانین اساس‌لارینی و تفرروعاتینی موعه‌ییه‌ن‌لش‌دیره‌جک. بو داشیما، عوثمانلی کومیسسیاسی رییسی‌نین، عوثمانلی اوردو کوماندانلیغین‌دان آلاجاغی امرلره گؤره وئره‌جه‌یی تعلیمات‌لار ایستیقامتینده، آزربایجان دمیریولو ایداره‌سی‌نین مامورلاری و تئکنیکی ایمکان‌لاری واسیطه‌سیله ایجرا اولونا‌جاق.
2. ایکی طرفین دمیریولو کومیسسیا‌لاری‌نین موشترک تعیین ائده‌جک‌لری موهوم ایستانسیا‌لاردا، داشینان عوثمانلی بیرلیک‌لری‌نین ایاشه و ایستراحتی‌نین تامین ائدیلمه‌سی و داشیما حاققیندا ترتیب ائدیلن سفر جدو‌لی و تعلیماتی‌نین عوثمانلی اوردوسو منسوب‌لارینا چاتدیریلماسین‌دان مسولییت داشییان عوثمانلی ظابیطینه، لازیم گلن قدر مامور و کؤمک‌چی‌لر وئریله‌جک. بو ظابیط، ایستانسیا مامورلاری‌نین ایش‌لرینه موداخیله ائتمه‌یه‌جک. داشینان عوثمانلی بیرلیک‌لری‌نین ایاشه‌سی اوچون، آدی چکیلن ظابیطین لازیمی یئرلرده گؤره‌جه‌یی ایش‌لره آزربایجان حوکومتی یاردیم ائده‌جک.
3. آدی چکیلن کومیسسیا‌لار، بو موقاویله‌نین ایمضالاندیغی تاریخ‌دن ان گئج بیر هفته سونرا، گنجه‌ده چالیشماغا باشلایا‌جاق‌لار. آزربایجان دمیریولو ایداره‌سی بو واختا قدر دمیریولو کومیسسیا‌لارینا لازیم اولان معلومات‌لاری، خوصوصی‌له سرحددکی موتحرریک آوا‌دان‌لیق‌لارین میقداری ایله سرحددکی وضعیت حاقیندا لازیم گلن معلومات‌لاری توپلامیش و بیلدیرمیش اولا‌جاق.
4. آزربایجان جومهورییتی حوکومتی، هم دمیریولو خططینی، هم ده دمیریولونون ثابت و موتحرریک آوا‌دان‌لیق‌لارینی هر زامان ساز وضعییت‌ده ساخلاماغی و بون‌لاری هر جور خطردن قوروماغی، اورتایا چیخان پروبلئم‌لری مومکون اولدوغو قدر تئز آرا‌دان قالدیرماغی وعد ائدیر.
5. آزربایجان جومهورییتی حوکومتی، اؤز ایسته‌یی خیلافیندا هر هانسی بیر قصدین ایتکی و داغینتییا یول آچماماغی اوچون، عوثمانلی‌نین داشیمانی حیاتا کئچیردیگی نوقطه‌لری حربی بیرلیک‌لرله موحافیظه ائده‌جک‌دیر. بو موحافیظه سرحدین هر هانسی بیر یئرینده، هر هانسی بیر سبب‌له آزربایجان حوکومتی اوچون مومکون اولماماق‌دا، بو ایشی عوثمانلی اوردوسو اؤز اوزرینه گؤتوره‌جک‌دیر.
6. عوثمانلی اوردوسو، حربی داشیما‌لارین میقیاسی اؤلچوسونده، آزربایجان سرحدلری داخیلی‌نده بو حوکومتین هر جوره داشیما‌لارینا خیلل گتیرمه‌مه‌یه چالیشا‌جاق‌دیر.
دؤردونجو مادده
عوثمانلی دؤولتی‌نین طلبی اوزرینه، آزربایجان جومهورییتی حوکومتی، باکی لیمانین‌داکی موسسیسه‌لرله، خزر دنیزینده اؤزونه عایید اولان گمی و سایر واسیطه‌لری، حربی مقصدلر اوچون ایشلدیلمک اوزره عوثمانلی حوکومتی‌نین امرینه وئرمه‌یی وعد ائدیر.
بئشینجی مادده
عوثمانلی حوکومتی ایکینجی و اوچونجو مادده‌لردن ایره‌لی گلن حاق‌لارین‌دان، موتتفیق دؤولت‌لرین اوردولاری‌نین دا ایستیفاده ائتمه‌سینه ایجازه وئره بیلر.
آلتینجی مادده
عوثمانلی حوکومتی، آزربایجان جومهورییتی داخیلین‌دکی یول‌لاردان حربی مقصدلر اوچون یارارلانا بیلر.
یئددینجی مادده
بو موقاویله تصدیق اولونا‌جاق و تصدیق‌نامه‌لری بیر آی ایچینده، یاخود مومکون اولان ان قیسا موددتده درسادتده قارشی‌لیق‌لی اولا‌راق طرف‌لره تقدیم ائدیله‌جک. نماینده‌لر بو موقاویله‌نی ایمضا و مؤهورلری ایله تصدیق ائتمیش‌دیر. ایکی نوسخه اولا‌راق باتوم‌دا ترتیب ائدیلمیش‌دیر.
4 اییون 1334 (1918)
محممد حسن هاجینسکی
خلیل
محممد امین رسول‌زاده
وهیب