ائتلاف ملتلرینه
| ائتلاف ملتلرینه محرری: خالده ادیب |
| بیوك مجموعه غزته‌سی نومرو: ٩ ٥ حزیران ١٣٣٥ صحیفه: ١٣٠ |
درت سنه اول توركیا آلمانیا لهنه اوله‌رق محاربه‌یه كیردی. بو حربی اعلان ایدنلر، نه اصل توركیه‌نك آرقه كمیكنی تشكیل ایدن تورك كویلوسنك، نه ده بوتون تورك متفكرلرینك آرزوسنی تمثیل ایدییوردی. بونلر، حتی منسوب اولدقلری زمره‌نك تماماّ تصویبنه مظهر دكللردی. فقط توركیه حربه كیرنجه تورك ایچون یاپیله‌جق بر شی واردی: او ده ناموسلی و جسور آدملر كبی محاربه ایتمك. بر آز عقلی ایرنلر انكلتره، فرانسه، روسیه، ایتالیا كبی درت دولتك انسان، فكر و تجهیزات ثروت و احتشامی قارشیسنده فقیر توركك ظفر نهائییه ایریشه‌جكنه اینانمایورلردی. فقط توركك - ایستر دنیانك یاریسنه حاكم اولدیغی كونلر، ایستر بوتون دنیا قارشیسنده یوزی یره كلدیكی كونلر اولسون - كندیسنه مخصوص بر جسارت و ناموس احتشامی واردر. تورك كندی دكل، كندی نامنه سوز ویرنلرك سوزی ایچون بیله صوكنه قدر دوكوشه‌جك قرون وسطائی بر شوالیه روحنه مالكدر.
توركلر بو آلمان متفقلغی ایله، محاربه‌یی تمثیل ایدن سلاح، ظام و منقعت سیاستنك دنیاده افلاس ایتدكنی انسانلق، رفاه، مدنیت دوره‌سنك آچیلدیغنی ایشیتدیلر. دنیایی تا روسیه‌دن انكلتره‌یه قدر صارصان و اك صمیمی، اك قادر سسله ویلسون طرفندن اعلان ایدیلن «ملتلر حقوقی » نی انكلتره، فرانسه و متقلرینك تمثیل ایتدكنی كندیسنه سویله‌دیلر. قریتی فقط شرفلی سلاحنی براقدی. یوزینی ائتلافه وویردی. طبيعی ائتلافن متفوق و معظم قوتی توركی درت بچك سنه‌لك مدهش بر محاربه‌دن صكره ازه‌بیلیردی. فقط قلبنی، امنییتنی بو قدر چابوق، بو قدر مقاومتسز الده اده‌مزدی.
نهایت متاركه اعلان ایدلدی. ائتلاف دولتلری كیردیلر، یایغره و نمایش ایله دكلسه بیله، قلیندن ملی ماتمنك اك قره اورتولری آلتندن توركده ائتلافی سلاملادی. چونكه! او، ملتلره حقوقی كتیرییور، منفعت و یالانی پولتیقه‌سنه نهایت ویرییوردی. ائتلافك توركیه كوزنده تمثیل ایتدیكی ایده‌آل و اساس چوق مقدس و بویوكدی.
ازمیر فاجعه‌سنك تشویح ایتدیكی حركتله برابر «توركلر كندیلرنی اداره ایده‌بیلیرلر می؟« دیه‌بر اشغال، بر مقاصده حاضرلامقده اولدیغنی ده كوردك.
ملتلر! سز كه جهلك حربنی ملتلرك حلوتی بویك و پایدار اساسلرك غلبه‌سی ایچون یاپدیكز، یكرمنجی عصرك نامدار برر شوالیه‌سی ایدیكز، سوزیكزه اینانه‌رق قاپولرینی سزه آچمش بر آووچ توركه نه‌دن سوزیكزی طوتمیورسكز؟..بن و بنم كبی سزك مكتبلریكزده اوقومش، سزك متفكرلریكزه، سزك حرث و انسانلقكزه اینانمش اولان وطنداشلریمزك سزه بسله‌دیكی ایمان و اعتقادك یرنده آجی بر قهقهه صیرتارییور.
بر كون كمبریچده ایرلاندالی مشهور دیللون «بر شخصك ناصل شخصیتنه حقی وارسه بر ملتك ده حریتنه اویله حقی واردر» دیدیكنی ایشتدیكم وقت آغلامشدم. او زمان توركیه حردی. ملتمك یدی یوز سنه‌در محافظه ایچون أولمكدن چكنمدیشی استقلالنی تهلكه‌ده كوروركن ایچمده‌كی حس هر حالده كوز یاشنك قوقنده بر شیدر. یالكز ملتلرك استقلالی ایچون اوزون سنه‌لر حرب ایدن بر زمره‌نك الیله شخصیتلرك اك آلهیسی اولان ملی شخصیتمزه دوقونولوركن ایچمده یكانه غرور وقوث نقطه‌سی شخصیته دوقونانلر آراسنده دكل دوقونولان طرفده اولمامدر.
بو قسم مقاله‌نك اصلنده یوقدر. |
٢( بونی حكونت صفتیله یاپان زمره، بوكون ارامزده موجود اولمدیغی كبی حتی محاربه اولماسه بیله ملت، بو فنا حكومت و اساساتی طوتمیه‌جقدی. تورك ملتی قدر ایی اداره‌یه مهتاق و لایق بوراده بر عنصر كورمیورم. بو فنا اداره‌نك دوامنه باشلیجه سببلردن بری اوزن و ظالم بر محاربه اولدیغی كبی توركاك اك قیمتلی اداری و فكری سرمایه‌سنی محاربه‌ده ناموسی اوغرنده قدا ایتمه‌سیدر. حالبوكه: روملرك یونانستانی، ارمنیلرك ارمنستانی عردلرك عریستانی وار. بونلر آراسنده استقلالی ایچون، ناموسی ایچون اك چوق فداكارلق ایتمش توركك توركیاسی نره‌سه؟.. سز دنیانك درتده اوچنی اشغال ایدییورنكز!.. بو جهان حتبنی كوچوك توركیانك استقلالنی المق ایچونمی یاپدیكز؟.. حالبو كه جانندن، قانندن، مملكتندن هر شیئندن بایراغنك باموسی ایچون قدا ایدن توركیانك اولادلری توركیایی ناصل بویوك، ناصل مبارك، ناصل كوزل و سوكیلی بیلیرلر، بیلیرمیسكز؟ سز كندیكزی اداره ایده‌بیلیرمیسكز؟..دیورصكز. اون پارامز یوق، قوتمز یوق، تجربه‌لی و بویوك قفالریمز یوق. فقط ناموسلی و سزك حرب ایتدیككز اساسلره اینانان چوجقلریمز وار، بزه یاردیم ایدیكز، بزه سرمایه، بزه فقر، بزه دوستلق ویریكز. شمدییه قدر میدانه چیقاردیغكز بولغارلر صرپلر، یونانلیلر، ارمنیلر قدر توكلر ده بوكا لایقدرلر. قره كونلرنده حر و نامووسلی بر ملته الكزی اوزاتمش اولمقدن پشمان اولمیه‌جقسكز. مسعود و حر بر توركیانك سزه بسله‌یه‌جكی منتك شمدییه قدر آلدیغكز منتلر یاننده آیریجه بر قیمتی اوله‌جقدر. چونكه دونكی ماضیسی سزك قدر بویك، بوكونكی هزیمتنك قارشیسنده قلبی غالیلر قدر وقور قالمش توركیانك منتی افندی بر ملتك منتی اوله‌جقدر.
بزم غرته‌لریمزده مناقشه‌لریمزه باقرقمی كندیمزی اداره ایده‌میه‌جكمزه حكم ایدییورسكز! خایر!.. بر تك نقطه واردر كه؛ بوكون بربرینه باغیران هر توركی یارین قلب قلبه أل أله اونك اطرافنده بر قلمه كبی كورورسكز: او نقطه توركیادر.
خالده ادیب