ئەی ئاڤ و ئاڤ

by فەقێ تەیران

ئەی ئاڤ و ئاڤ  (1650)  by فەقێ تەیران

ئەی ئاڤ و ئاڤ، ئەی ئاڤ و ئاڤ؛ ما تو ب عشق و موحبەتێ	مەوج و پێلان تاڤێی بەلاڤ؛ بێ سەکنە ئو بێ راحەتێ
بێ راحەت و بێ سەکنەئی؛ یان عاشقێ باخوێ خوەئی	یان شوبهەتێ قەلبێ مەئی؛ ژ عشقا کێ نا تەبتێ
ژ عشقا کێ هەر تێی و تێی؛ هەتا کەنگی هەر بێی و بێی	بۆ من بێژە حەیرانێ کێی؛ دا ئەز بزانم قسەتێ
دا ئەز بزانم ڤێ سوڕێ؛ ژ هندەکێ هەتا پوڕێ	ژ مەعنەیا ڤێ گوڕ گوڕێ؛ ژ کێڕا دکی ڤێ تاعەتێ
تاعەت دکی بێ پا ئو دەڤ؛ چەندی دکی چوونا ل هەڤ	دەنگێ تە تێ ب رۆژ و شەڤ؛ زکرێ دکی ب حالەتێ
ژکێڕا دکی زکری ب حال؛ قەت گوشگوشا ناکی بەتال	شوبهەتێ من رەحتێ عەمال؛ شەڤان و رۆژان خەو نەتێ
شەڤان و رۆژان بێ خەوی؛ ژ محبەتا کێ د تەوی	شەڤتارییان قەت نا حەوی؛ تو ژ ئەمرێ کێ ڤلەز کەتێ
تو ژ ئەمرێ کێ هەر تێی ببەز؛ سەوداسەری شوبهەتێ ئەز	ژکێڕا دکی چوونا بلەز؛ ڤێ سەرقوتان و غولمەتێ
غولمەت دکی بێ پێ و دەست؛ ژ کێڕا دکی چەند کۆهـ و پەست	باخۆی نەگۆت گاڤەک ڤەوەست؛ هندی دچی دەنگێ تە تێ
دەنگێ تە تێ بێ پێ و هەڤ؛ تاعەت دکی بێ قەلب و دەڤ	پەیدا دبن ژ تە موج و کەڤ؛ شین بۆی ژ رەنگێ قودرەتێ
گەهـ گەهـ سپی شوبهەتێ شیر؛ قەت مسلێ تە ناچن تو تیر	رەنگە کو تە یار تێتە بیر؛ مەیلا حەبیب ژ چونا تە تێ
لازم تە مەحبووبەک هەیە؛ یان دۆست و مەتلووبەک هەیە	یان مەیل و مەنسووبەک هەیە؛ لەو بێ لباس و کسوەتێ
لەو بێ لباس و تازییی؛ ب رەقس و سەیر و گازییی	ژکێڕا دکی عشقبازییی؛ رەمز و سڕان تە ڤێکەتێ
رەمز و سڕان ڤێکرا دکی؛ حەمیان ڤ باخوڕا دکی	وەک عاشقان سێران دکی؛ گەرها د میهرا غوربەتێ
گەڕها دنێڤ پیرە دنێ؛ قەت نا نڤی، نا سەکنێ	رەنگ شوبهەتێ قەلبێ منێ؛ ژ محنەتان و زەحمەتێ
زەحمەت بەری، محنەت کەشی؛ تو نازکی، تەبعەت خوەشی	بێ رح ل عەردێڕا دمەشی؛ بێ دەست و پێ تو ژ کووڤە تێ
بێ دەست و پێ، بێ چەنگ و پەڕ؛ بێ پێل و مەوج و فەتل و گەڕ	پەیدا دبن ژتە «کڕ» و «فڕ»؛ ناکی بەیان ڤێ علەتێ
ڤێ علەتێ بەیان بکە؛ تو ڤێ سڕێ پەنهان بکە	جارەک ل من عەیان بکە؛ دا سەح بکین حکایەتێ
دا سەح بکین ڤێ مەسئەلێ؛ جوزئەک ژ بەحسا ئەوەلێ	بنیادِ بوونا مەنزەلێ؛ دەوران و چەرخا خیڤەتێ
خیڤەتا عالەم د ناڤێ؛ ژ بەرکەتا فەیز و گولاڤێ	من تەمەننا کر ژ ئاڤێ؛ ژ مەعنییا حەقیقەتێ
حەقیقەتا ڤان جەوهەران؛ مەعریفەتا عەناسران	پەنهان نەکە ژ یار و بران؛ بێ فەم ببێژە حکمەتێ
بێ فەم و قیل و قال ببێژ؛ هێدی ب لەفزێ حال ببێژ	بەر «میم و حێ و دال» ببێژ؛ شەرح و بەیانا کاغەتێ
دا کاغەتێ «اثبات» بکین؛ قەیدێد هوور «اعتبار» بکین	جارەک ل من «اظهار» بکین؛ «واضح» کو فەهمێ من رە تێ
دیدار و دینا سەرتەمی؛ ئاڤێ ب رەببێ عالەمی	تو «حادث»ی، یان «قدەمی»؛ یان تو نزانی حکمەتێ
بەر چ نە مەشروح ئەو سخن؛ رۆژەک ژ بونیادا مەزن	بینا قەدەح ژێ د هاتە من؛ ئەو بین ژ بونیادا تەتێ
ئەو رەنگ دبێت ئاڤا زەلال؛ بوهرین ل من چەند ماهـ و سال	قەت کەس نەکر ژ من ئەو سوئال؛ هەتا گهام ڤێ ساعەتێ
حەتا گهامە ڤێ دەمێ؛ ما یەک نەبوو د ڤێ عالەمێ	عەبدەک ژ پوشتا ئادەمێ؛ بفکر د ئەحوالێ شەتێ
کەهنی دزێن جوو ژێ دچن؛ هندی خودێ دان ئنس و جن	قەت کەس نەکر ئەڤ پرس ژ من؛ نە ژ ئەنبیائێ ئوممەتێ
مکسی دبێ ئاڤێ وەبوو؛ پێغەمبەران عاقل هەبوو	قەت هەوجەئێ پورسان نەبوو؛ وان دەست گەهابوو سوحبەتێ
ئەو سوحبەتا جارا ئەول؛ پێغەمبەران دزانی شوغل	عەیبە ژ بۆ ئەهلێ عەقل؛ تەفتێش بکن مەعریفەتێ
مەعریفەتێ تەفتێش بکن؛ پرسان ل بوونا پێش بکن	وان قسسەتان ڤەتێش بکن؛ ل عارفان کەراهەتێ
قەنج ڤێ قسسێ ئزهار بکە؛ ل عارفان ئکرام بکە	خەلقێ خودێ عەقل بکە؛ دا سەح بکین کرامەتێ
خەلکێ خودێ عاقل کری؛ هەم عارف و کامل کری	نوورەک ددلدا هلکری؛ ئەسلێ قسان رێ د بەتێ
ئێ مسلێ من بێ علم و خەت؛ مەجنونەکێ حەیوان سفەت	بێ تەفتێش پسیاران د کەت؛ بێ رەهنما کی بابەتێ
پرسا فەقی بێ جهـ نەبوو؛ لەوڕا د فورقانێ هەبوو	عەرشێ خودێ ل سەر تەبوو؛ ئاڤێ گەلۆ بیرا تە تێ؟!
ئاڤێ جەواب دا بێ سوخەن؛ ئەزمان نەبوو، ب حال گۆتە من	رەمزێن د پادشاهێ مەزن؛ سوبحان ژ وێ سەلتەنەتێ
سوبحان ژ مەعبودێ ل سەر؛ کی دێ ژ «اللە»ڕا کت خەبەر	ئەم چار «بکر» ئانینە دەر؛ کچ بوون د کەنزا قودرەتێ
کچ بوون د کەنزا قدەمێ؛ باخوی ژ عشقا ئادەمێ	ئانینە کارێ عالەمێ؛ زاهر کرین لڤێ سوورەتێ
زاهر کرین چار «باکرە»؛ با و ئاڤ و ئاخ و ئاگرە	حەیوان هەموو ژێ چێکرە؛ دار و نەباتا کسوەتێ
دار و نەبات و لەعل و زەر؛ حەیوان و ئەسنافێن دسەر	تەیر و تیوور و دەعبەوەر؛ تەفتێش کرن ژ نوتفەتێ
تشت پیچە نا فەررجن؛ ئنسان ژ تینێ د خارجن	لەو جن ژ ناری د مارجن؛ دوورە ل مەلەک تەبعەتێ
چار تەبعەتین ڤێکڕا زدین؛ هەم ئاتەشین هەم باردین	د بەحرا «هەیولا» د واردین؛ مەلبوس ب ڤێ وەجهیەتێ
ب چار وەجهان ئەم یابسین؛ «مقیم» یەکە ئەم حادسین	لەوڕا رتوب و یابسین؛ هەم ژی د خوازین رەفعەتێ
هەم سوفلەوی بازی دکین؛ هەم مەیلی ئەڤرازی دکین	هەم «کینون» هەم گازی دکین؛ جارەک ببینین روئیەتێ
جارەک ببێژ ئەم چار خوەهین؛ بێ مەسلەحەت نا کەررهین	ژ مەشیەتێ نا بەتتهین؛ جوداکرین ژ وەسفیەتێ
ژ وەسفیەتێ جودا کرین؛ ژ سوحبەتێ ئەم راکرین	حەتا قیام سەودا کرین؛ سەرگەشتەئین د حیرەتێ
د حیرەتێ سەرگەشتەئین؛ قائم ل سەر زاتێ خوەئین	چاردە تەبەق کارێ وەئین؛ رابوو ژ ماذا غەفلەتێ