Қарашекпен мен қой

Ахмет Байтұрсынұлы

Шақырды Қарашекпен Қойды сотқа,
Күймей ме біреу үшін біреу отқа,
Белгілі Қойдың тауық жемейтіні,
Жазықсыз жаза тартқан пенде жоқ па?
Түлкі екен судьясы «теңшіл» деген,
Атақтан сау емес де «жемшіл» деген.
Бір күні талапкер мен жауапкерге
Шақыру қағаз шықты «келсін» деген.
Екеуі айтқан күні сотқа келді,
Түлкіекең Қойды көріп көңілденді.
Тексеріп, арлы-берлі жауап алып,
Тез істі бітірмекке жәһидтенді.
Талапкер Мұжық айтты: «Пәлен күні,
Қотанда Қойдың жалғыз қалған түні.
Жоқ болып екі тауық ертеңіне,
Сүйегі, бұрқыраған жатыр жүні.
Дер едім «сырттан ұры келген шығар»,
Шықпады түні бойы иттің үні.
Ойыма салыстырып қарадым да:
«Қой екен жеген, - дедім, - шәксіз мұны».
Қой айтты: «Шөпке тойып күні бойын,
Қозғалмай жаттым ұйықтап түні бойын.
Біледі аймағымның бәрі, тақсыр,
Жоқтығын бұзық көңіл, арам ойым.
Құдайға аян ұрлық етпегенім,
Орнымнан тұрып түнде кетпегенім.
Жалғыз-ақ тауықтардың тұсында емес,
Аслан өмірімде ет жемедім».
Ал сонда Түлкі қалай хүкім етгі:
«Ұрлаған тануға да, - деді, - епті. -
Өзге ұры келмегенін сонан білем,
Оқиға болмыс күні ит үрмепті.
Келмесе сырттан ұры, бұл жемесе,
Жоғалып екі тауық, қайда кетті?!
Жан берсе, нанып болмас, жақын жатып,
«Жемедім» дегеніне дәмді етті.
Тексерген іс түріне қарағанда,
Мұғабын тауықтарды осы жепті.
Обал жоқ, өртесе де мұны отқа,
Апарып өлтіріңдер, байлап оққа.
Терісімен талапкерді риза етіп,
Ап келіп тапсырыңдар етін сотқа!».

* * *
Кінәлі біреу ойдан, біреу тілден,
Ахмет, осы айтқаның жетер, тоқта!
Көрдің бе, сөзің онша ажарлы емес,
Ұялмай сынатарға салып топқа.
Алайда тыңдағандар бір ойланар:
Түлкідей төре беру бар ма, жоқ па?