Японияне мөселман идәчәк голяма нәрәдә? (Тукай)

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Tatar Book Publishers This material is uploaded by Republic of Tatarstan State Unitary Enterprise «Tatar Book Publishers» in the framework of cooperation with Wikimedia Russia («Wikimedia RU» non-profit partnership) and Wikimedia Community of Tatar language User Group. Public Domain texts once printed by Tatarstan Publishers is being uploaded by the publisher's staff or third parties on the order of the publisher, or other participating volunteers.

English | русский | татарча | +/−

This work is in the public domain in Russia according to article 1281 of Book IV of the Civil Code of the Russian Federation No. 230-FZ of December 18, 2006, articles 5 and 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006 (the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation).

Usually:[1]

  1. The author of the work didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the work was published first before that date.
  2. The author of the work fought or worked for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1950 (more than 74 years ago), and the work was published first before that date.
  3. This work was originally published anonymously or under a pseudonym before January 1, 1943 and the name of the author did not become known during 50 years after publication.
  4. This work was originally published anonymously or under a pseudonym between January 1, 1943 and January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the name of the author did not become known during 70 years after publication.

[1] If the author of this work was subjected to repression and rehabilitated posthumously, countdown of copyright protection began not from the death date, but from the rehabilitation date. If the work was first published posthumously, the copyright term is counted from the date of that first publication, unless the author was later rehabilitated, in which case it runs again from that later rehabilitation date.

Public domainPublic domainfalsefalse

Японияне мөселман идәчәк голяма нәрәдә?
Автор: Габдулла Тукай

Японияне мөселман идәчәк голяма нәрәдә?


Сез, и чалмалылар, безне буңа дик итдеңез игъфал,
Вә тәхсыйли дә тәгълими сәрасәр итдеңез иһмаль.

Гасырлар кичде мәрзая өфермәклә, төкермәклә;
Языб ялган догаларны вә яхуд ачдыңыз сез фал.

Безә күстәрдеңез һиммәт, йөреб ашларга кәл әнгам;
Сарылыб әклү шөрбә сез, гомумән улдыңыз әккял.

Идеб мәсҗедләри базар, гавамә сатдыңыз әгъмал;
Сатыб гокъбаи дөньяйа, хәкыйкать улдыңыз бәкъкал.

Сезең әүлядыңыз сездән хәрыйслык алдылар мирас;
Ала карга кеби, сез җифәләргә улдыңыз дәллял.

Сезең вар гомереңез кичде хәсәдләрлә яныб һәрдәм;
Нәдән, билмәм, бу рәсмә кальбеңез киберлә малямал.

Безә дин уларак гарзыйтдеңез һәр искелекләрне;
Языб иске яһүди кыйссаларны улдыңыз нәкъкал.

Халыкны аздырыб, яшь каһраманлардан идеб бизар,
Аларны күстәреб динсез, ниһаять, улдыңыз дәҗҗал.

Диләр: исламә кермәк хәзрәти солтаны микадо;
Сези дәгъвәт идәр дәргяһына – тиз варыңыз филхаль!

Күрең япун әһалисен, нәя маил имеш анлар, –
Сезең чапаныңызгамы вә яхуд динәми мәйяль?

Кәлең, бу фигъле хәйрә зәррә кодрәт вармыдыр сездә?
Бу көн ярдәм идәрме гыйльме мантыйк яки гыйльмелфал?

Такыр баш улмая тәклиф идәрмисез янә бунда?
Мыеклар шөйлә, кыркылсын, ки улсын юклыга мәйяль?

Бохарилар бохары бунда улсынмы хөкемфәрма?
Диермисез: бохарилык мөселманлыкка улсын дал?

Йитәр, инсаф идең, артык кәрәк инсаф, хәясызлар!
Япунлар да чапан кисен, диеп куптармаңыз җәнҗал!


Хәзерге әдәби телдә


                              ЯПОНИЯНЕ МӨСЕЛМАН ИТӘЧӘК
                               ГАЛИМ-ГОЛЯМА КАЙДА?

Сез, и чалмалылар, безне моңарчы йокыда тоттыгыз;
Уку урынына вакытыбызны бушка әрәм иттегез.

Авыруларга ялган догалар укып, өшкереп-төкереп,
Ялган фал ачып, гасырлар китте үтеп.

Безгә зур эш күрсәттегез: ашка йөрдегез, хайван кебек
Ашау-эчүгә бирелеп, тыгындыгыз бирән кебек.

Халыкка намаз саттыгыз, мәчетләрне базар ясап,
Чын-чын сәүдәгәр булдыгыз, ахирәтне дөньяга сатып.

Балаларыгыз комсызлыкны сездән мирас итеп алдылар;
Ала каргадай, үләксәгә барырга өйрәтүче булдыгыз.

Сезнең бар гомерегез һәрвакыт көнчелектә янып үтте;
Нилектән, белмим, күңелегездә бу кадәр масаю бар.

Безгә «дин» дип һәртөрле искелекләрне тәкъдим иттегез;
Иске яһүд әкиятләрен күчереп язучылар булдыгыз.

Халыкны аздырып, яшь каһарманнардан биздереп,
Аларны динсез итеп күрсәтеп, дәҗҗал булдыгыз.

Япония патшасы микадо мөселман булырга тели, диләр;
Сезне үз янына чакыра – бик тиз шунда китегез!

Күрегез япон халкын, нәрсәгә кызыгалар икән алар:
Сезнең чапаныгызгамы, әллә динегезгәме кызыгалар?

Уйлагыз: бу изге эшкә әз генә булса да көчегез бармы?
Бүген ярдәм итәрме мантыйк яки фал гыйльме?

Анда да такыр башлы булырга тәкъдим итәрсезме?
Мыеклар да юк дәрәҗәсендә итеп кырылсын, диярсезме?

Бохарлыларның сөреме анда да хөкем йөртсенме?
Бохарилык мөселманлык билгесе булсын, диярсезме?

Җитәр, инсаф кирәк, инсаф кирәк, оятсызлар!
Японнар да чапан кисен, диеп җәнҗал куптармагыз!


1905