Яз шатлыгы (Җәлил)

This material is uploaded by Republic of Tatarstan State Unitary Enterprise «Tatar Book Publishers» in the framework of cooperation with Wikimedia Russia («Wikimedia RU» non-profit partnership) and Wikimedia Community of Tatar language User Group. Public Domain texts once printed by Tatarstan Publishers is being uploaded by the publisher's staff or third parties on the order of the publisher, or other participating volunteers.

English | русский | татарча | +/−

This work is in the public domain in Russia according to article 1281 of Book IV of the Civil Code of the Russian Federation No. 230-FZ of December 18, 2006, articles 5 and 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006 (the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation).

Usually:^[1]

The author of the work didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the work was published first before that date.
The author of the work fought or worked for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1950 (more than 74 years ago), and the work was published first before that date.
This work was originally published anonymously or under a pseudonym before January 1, 1943 and the name of the author did not become known during 50 years after publication.
This work was originally published anonymously or under a pseudonym between January 1, 1943 and January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the name of the author did not become known during 70 years after publication.

^[1] If the author of this work was subjected to repression and rehabilitated posthumously, countdown of copyright protection began not from the death date, but from the rehabilitation date. If the work was first published posthumously, the copyright term is counted from the date of that first publication, unless the author was later rehabilitated, in which case it runs again from that later rehabilitation date.

Яз шатлыгы
Автор: Муса Җәлил

Яз шатлыгы

Яз елмаер тиздән,
                             урманнарда
Ак каеннар яфрак ярырлар.
Чәчәк атар шомырт,
                             бакчаларда
Сандугачлар таушы яңгырар.

Син, таратып җилдән чәчләреңне,
Үткән чакта урман юлыннан,
Гөлҗимешләр сиңа баш иярләр,
Тик... яныңда синең мин булмам.

Минем юлда – тирән ут базлары,
Чәнечкеле тимерчыбыклар,
Күктә оча ялкын канатларын
Кага-кага чуен сыерчыклар.

Кояш нурын каплап, бомба шартлый,
Гөл урынына – сөрем, кан исе.
Иртәнге чык булып,
                               яз үләнен
Юа монда ал кан тамчысы.

Мин кайчакта куе төтен аша
Ал кояшка карыйм сокланып,
Чәчләремә сөртәм язгы таңның
Гөлгә кунган көмеш чыкларын.

Күңлем үсә минем,
                               яз исеннән
Тәмле хыял белән исерәм.
Ал кояшлы алтын язым булып,
Син төшәсең минем исемә.

Безнең җиргә немец алып килгән
Золым, вәхшәт безне аерды.
Киттем синнән, штык очым белән
Таратырга бу зур кайгыны.
Бу коточкыч кара хәшәрәтне
Үз канына батырып, юк итеп,
Илгә кайтсам җиңеп
                              тулар иде
Бар теләгем, барлык өметем.

Җир тазарса фашист шакшысыннан,
Капламаса сөрем кояшны!..
Хаккым булыр шунда масайсам да,
Җиңеп алдым, диеп, бу язны!..
Бик күңелле булыр,
                               упкын кичеп,
Сиңа кайту, янып, атлыгып,
Менә ул, дип, минем җиңеп алган
Алтын язым, бәхтем, шатлыгым!

Март, 1942