Шева (Старцев Александр Дементьевич)
Муртса на тӧдчыштӧ югдан вежӧсыс. Кодкӧ кылӧ корскӧдӧ-мунӧ туй кузя кын му вывтіыс.
Локтіс да Наста тьӧт ӧшинь улӧ сувтіс да горӧдіс ӧшинь увсяньыс: Наста тьӧтка-аа!..
— Коді нӧ? — шуис керкасяньыс Наста. Агей Яков гӧтыр тай вӧлӧма. — Мый нӧ тэ сы водза ветлӧдлан? — Ачыс мӧвпалӧ: мыйсӧ тайӧ войнас ветлӧдлӧ-а. Збыль кӧ мыйкӧ тӧдӧ-а. Став йӧзыс нин ӧд шуӧны: тшыкӧдчӧ пӧ, йӧзыслы шеваяс сеталӧ, ме эськӧ ог вӧлі эскы да, гашкӧ и збыль — код тӧдас...
— Наста тьӧтка, ме вартысь корся. Керка квайтӧ кымын нин волі, некод эз кӧсйысь. Гашкӧ тэ воан да?
— Ог тӧд, — шуӧ Наста тьӧтка. Аслас сьӧлӧмыс вӧрзьыштіс. Кутіс мӧвпавны: тшыкӧдас ещӧ вартігад, шева сетас. Мый и вӧчны...
— Локтан он нӧ? — бара юаліс Агей Яков гӧтыр.
— Мый нӧ керан, локта инӧ, асьным тай пыр жӧ йӧрмам.
— Лок инӧ регыдджык. Ми ӧд каям нин, — шуис мунігмозыс Яков гӧтыр. Наста тьӧтка видзӧдліс ӧшинь пырыс. Мыссис да челядьсӧ чуксаліс. Висьталіс: Агей Яков гӧтырлы пӧ вартны муна.
— Мамӧ, эн мун! — горӧдіс нылыс. Агей Яков гӧтырсӧ ӧд шуӧны еретничаӧн. Йӧзсӧ пӧ тшыкӧдалӧ, вердігас шеваяс сеталӧ.
Босьтіс шемӧсыс Наста тьӧткаӧс. Кывйыс оз артмы, муннысӧ оз путьмы ни.
Кӧсйыси да быть нин лоӧ мунны. Пӧръявнытӧ ӧд абу лӧсьыд. Зэв ӧдйӧ кватитіс ассьыс пасьшойсӧ, ыджыд ас кыӧм чышъян да зэв мисьтӧм кепысьшой да котӧрӧн петіс.
Регыд и воис гумла дорас. Ӧти пӧсад джынйыс вартсьӧма нин.
— Зэв дыр лои, — шуис Наста тьӧтка. Ӧдйӧ босьтіс вартансӧ да сувтіс вартны.
Югдыны кутіс. Мукӧд гумладорса вартысьяс гортаныс нин лэччалӧны. Регыд вартсис и Агей Яков гӧтырлӧн.
Мӧдӧдчӧны гортас сёйны. Наста тьӧтка юр вылас идзас кольта лэччӧдӧ. Ачыс мӧвпалӧ: мед кӧть эськӧ оз жӧ тшыкӧд. Локтісны горт кайны, дінас.
— Пырам, Наста тьӧтка, сёйнытӧ. Тӧлӧдчыны ӧд ковмас бара, арся луныд дженьыд да, сэсся тӧлӧдчынытӧ ог удитӧ.
— Меным ньӧти на оз ков, гортын кайтӧдз зэв ёна сёйи да, — шуис Наста тьӧтка.
— Лок регыд, удзӧдам ӧд, — ёна чуксалӧ Яков гӧтырлӧн нылыс. Наста кыдзкӧ пырис керкаас. Мырдӧн пуксьӧдісны сёйны. Наста ёна полӧ тшыкӧдӧмысь. Яков гӧтыр зэв унатор пуӧма.
Кынӧмыс эськӧ Насталӧн зэв ёна сюмалӧ да, оз лысьт весиг нинӧм паньыштны, шева сетӧмысь полӧ. Мырдӧн сійӧс тшӧктӧны панясьны, яндзим нин лоис Насталы ёна тшӧктӧмысла. Гоз мӧд-коймӧдысь тай паньыштіс жӧ. Пӧттӧдзыс сёйны эз и лысьт. — Ӧдйӧ нин сэсся муніс.
Аскинас став йӧзыс нин сиктас сёрнитӧны: Агей Яков гӧтыр пӧ Лёлёв Насталы шева сетӧма.
Наста тьӧт повзис, йӧзыдлысь сёрнитӧ кывліс да:
— Гашкӧ пӧ збыль нин ме шеваа да. Шыдсӧ паньыштігӧн эськӧ мыйкӧ крукасьліс голя розьӧ да, гашкӧ шыдсьыд и пырис да.
Коли нин дзонь вежон, а Наста тьӧтка век виччысьӧ, кор сылӧн шыасяс шеваыс, коньӧрӧй, быдӧн омӧльтчӧма шогсьӧмысла. Гашкӧ во джын чӧж Наста тьӧт поліс шеваысь.
Некутшӧм шева висьӧм эз и сюр. Ёна жӧ лоӧ пемыд нывбабаясыд быд немторсьыс повны.
This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:
- its creator fought or worked for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 74-year protection term is applied;
- and the creator died before January 1, 1950 (more than 74 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
- and this work was first published before January 1, 1950 (more than 74 years ago).
This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).
The author died in 1943, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 80 years or less (if applicable), or the copyright term is 95 years or less since publication (if applicable).
Public domainPublic domainfalsefalse