Чердын кар Мӧскуа улӧ сетӧм

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Чердын кар Мӧскуа улӧ сетӧм  (1923) 
by Лева Анна
Гижан кад: 1923, Йӧзӧдан во: 1923. Ӧшмӧс: Выль туйӧд. Сыктывдінкар, 1923.

— Чердінтӧ ме ачым тэнад ки улӧ сета. Лэдз менӧ сэтчӧ аслад ратникъяснад, — шуис ӧксы Микаль Мӧскуаса юралысь Пестрыйлы.

— Ай да тэ! — нимкодясьӧм пыр шуис сылы Пестрый. — Зэв лӧсьыдтор мӧвпалӧмыд! Вир кисьттӧг миян уджыд артмас... Сӧмын дядьыд тэнад сетчас-ӧ? Кывзас-ӧ тэнсьыд?

— Кыдз оз кывзы. Сылы менсьым быть кывзы, — веськыда шуис Микаль. Сэсся пыр жӧ мӧдіс Мӧскуаса йӧзкӧд Чердінӧ. Аслас сьӧлӧмыс доймӧ ас вӧляӧн сетны ассьыс кар йӧзлы — да нинӧм он кер. Микаль бур, вежӧра, тӧлка морт, арталіс вынсӧ ӧтарсьыс и мӧдарсьыс, аддзис: водзӧ косясьны накӧд он вермы. Куим ён кар жугӧдісны, пусь-пась вӧчисны вит сюрс ратник. Бурӧн кӧ сетан Чердін карсӧ, гашкӧ, Пестрыйыд Мӧскуаса ӧксы водзас доръяс сійӧс.

Чердін кар бердӧ первойсӧ матӧ оз сибӧдны, лыйлӧны Мӧскуасаясӧс. Сэсся Микаль зумыда тувччалігтырйи петіс ӧтнас водзӧ, мед тӧдасны сійӧс, гора горӧдіс йӧзлы восьтыны мудӧд ӧдзӧссӧ. Тӧдӧй пӧ ставныд. Мӧскуа босьтіс Изкар, Урӧс, Покча; став йӧзсӧ пусь-пась вӧчисны... Менӧ воеводаяскӧд пленӧ босьтісны... ӧксы Матьӧӧс виисны. Ӧти Чердін кар коли. Ӧтнас сійӧ оз вермы Мӧскуакӧд венсьыны... Восьтӧ ӧдзӧстӧ бурӧн! Ставыс ӧд мем, шудтӧмӧйлы, сюрӧ найӧсянь!..

Мудӧд вылын йӧз шызис: котралӧны, жӧдзӧны. Тыдалӧ, ёна повзисны: юргисны гӧлӧсъяс, горзісны мыйкӧ... Кар ӧдзӧс восьтігӧн тыдовтчис кутшӧмкӧ морт, лёк горшӧн горзӧ, лыддьӧдлӧ, кабырсӧ петкӧдлӧ.

— Весасьӧ тась! Мунӧ, лёк омӧльяс! Бурӧн ог сетчӧ ми тіянлы! Ог кывзы пӧръячка Микальлысь! Ог сетчӧй тіянлы! Миянлы ыджыд Войпель отсалас!

— Тайӧ менам дядьӧй, — шуис Микаль сыкӧд мунысь юралы. — Ог тӧд, вермам огӧ тайӧс павкӧдны.

Сэсся чукӧстіс ас дінас Кубарӧс, вашнитіс мыйкӧ сылы пеляс. Кубар нем шутӧг котӧрӧн кар ӧдзӧслань. Сэсся тай кыдзи лэдзис ньӧвтӧ Ладимерлы!.. Микаль чожа горӧдіс:

— Чӧвлӧ, мыйла сійӧс вианныд?..

Ньӧвйыд инмис Ладимерлы. Сійӧ нора горӧдіс дай уси мудӧд вывсьыд ывлаладорас.

— Сетчам, сетчам! — Горӧдісны кар пытшкын. Буракӧ, повзисны лёк збой йӧзсьыд, казялісны ассьыныс вынтӧмлунсӧ. Восьтісны ӧдзӧсъяс. Кар тырис Мӧскуасаясӧн.

Доймис сьӧлӧмыс Микальлӧн, эз вермы пыкны синвасӧ ас пытшкас, кор аддзис Мӧскуасаяслысь гортас моз ыджыдалӧмсӧ сійӧ муын. Сьӧкыдджык ещӧ вӧлі видзӧдны сылы Ладимер ӧксы кулӧм вылӧ, пессьӧм вылӧ. Ньӧв дойдӧма сылысь коксӧ, а усигас ёсь майӧг вылӧ кынӧмнас сатшкысьӧма — ӧшйӧма. Коньӧр зэв ёна чукрасьӧ, вийсьӧ, зэв нора лӧвтӧ:

— Ой, доймӧ, ой, доймӧ! Ёрис менӧ ен аслам грек кузя! Збыль висьтавлӧма игумен Максим! Ой, доймӧ, ой доймӧ, Микаль! Ог вермы терпитны водзӧ! Жалит менӧ, Микаль, ви менӧ!..

Дерт, эськӧ Микальлы жаль да, кысь нӧ вермас вины... Дыр на Ладимер нирзіс, чукрасис. Коркӧ сэсся и воис пом сылы: мыні мученньӧысь.

Татшӧмӧсь вӧліны медбӧръя лунъяс Коммулӧн.

Public domain
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]

This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain (or as a file it should not be migrated to the Wikimedia Commons) that excludes pre-1929 works copyrighted at home.


Данная работа, впервые изданная до 1929 года, находится в общественном достоянии по законодательству США, и может быть опубликована здесь, в мультиязычной Викитеке. Но эта работа не может быть опубликована в национальной Викитеке, которая должна подчиняться законодательству России, т. к. работы этого автора (за исключением изданных до 7 ноября 1917 года) пока не вышли в общественное достояние в России. Этот автор умер в 1963 году, соответственно эта работа выйдет в России в общественное достояние в 2034 году.

The author died in 1963, so this work is also in the public domain in countries and areas (outside Russia) where the copyright term is the author's life plus 60 years or less.

PD-US-1923-abroad Public domain in the United States but not in its source countries //wikisource.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%8B%D0%BD_%D0%BA%D0%B0%D1%80_%D0%9C%D3%A7%D1%81%D0%BA%D1%83%D0%B0_%D1%83%D0%BB%D3%A7_%D1%81%D0%B5%D1%82%D3%A7%D0%BC