Хурăн юрри
| Хурăн юрри (1914) by |
| Хайланă дата: 1914, Пичетленĕ çул: 1914. Çăлкуç: Вула Чăвашла |
Эпир иккĕн пĕр тĕпрен шăтса тухнă туратсен хуллисем пек пултăмăр, Пĕчиккĕ чух пĕр-пĕрне ытла та пит хавасчĕ эпир: пĕр-пĕрин çумне тĕршĕнеттĕмĕр, çулçăсемпе çапкаланаттăмăр.
Кайран-кайран иксĕмĕр те пĕр-пĕринчен сирĕле пуçларăмăр: эс те ÿсен – ак аяккалла каян, эп те ÿсеп – тепĕр еннелле каяп; тепĕр енне каймасан та юрамасчĕ манăн – эс таран. Эпĕ пĕр шит сан еннелле тăсăлсан, эсĕ икĕ шит, пушшех аякка таран манран.
Çапах хамăр пĕр-пĕрне сивĕ сăмах каламан эпир. Тата пăртак ÿссен, пирĕн иксĕмĕрĕн те туратсем тухрĕç; сан тураттусем ман туратсене перĕне пуçларĕç. Çил тухсан, час-часах пирĕн туратсем авăнсах каятчĕç. Ман çулçăсем сан çулçусемпе çыпçăнма пăхатчĕç, – анчах эсĕ вĕсене сире-сире яраттăн, ху пăрăнса: е тата, пĕр енчен кулă, хуçăлса каяс пек, манран таçта, хĕнне, авăнса тăраттăн.
Çил иртсе кайсан – каллех екки яраттăмăр. Тÿлек чухне, тен, – пĕлме çук, çил чухне те-и, – пит юрататтăн эс мана. Çапах ху пăрăнма тăрăшаттăн. Эпĕ те сисеттĕм ăна, çапах выляс, пурнас килетчĕ. Сунман-темĕн эпĕ эсĕ ман пантан каясса! Пĕлместĕп. Пит аван пекчĕ мана санпа.
Хам курап, сисеп, сивĕненех эсĕ манран, пăрнан. Ху ăна палăртас мар тетĕн пулсан та, – курнать! Каллех иксĕмĕр аяккалла сирĕлтĕмĕр. Эсĕ мана чĕнместĕн, эп сана пăхмастăп. Пачах иртрĕ пулас, тетĕп.
Сасартăк сан пантан лĕпĕш вĕçсе килет. Тÿрех ман çине. Хам куртăм, пĕлетĕп, эсĕ ăна янă; хаваслантăм. Каллах килĕшрĕмĕр пулас, тетĕп. Каллех тÿрлентĕмĕр. Анчах эсĕ те эпĕ çулçăмăра пĕр-пĕрне тивертме хăратпăр. Вăл вăхăт мар пуль халь, тетпĕр, ăсланнă, пуль, тетпĕр, пĕр-пĕринчен…
Пирĕнтен аякрах мар йÿç улмуççи ларатчĕ. Пăхап – манран вăрттăн (сисмест, тет пулас мана) йăшт тĕршĕнет кун патне. (Ĕнтĕ сана «эсĕ» теместĕп, – «вăл» теп: маншăн ют пултăн ĕнтĕ эсĕ.) Пырсах кайма хăяймасть, сăмах пĕçерет. Юрать. Пĕлмише переп. Ĕнтĕ хам та сивĕнтĕм унтан, малтан курса тăранмалла мар чипер тусран, юлташран.
Пăхап – пахча хуçи килет. Тÿрех пирĕн патăмăра утать. Касрĕ те кайрĕ хай илемлĕ тусăма. Ху пĕлен сыпма, улмаллă пулма. Анчах инçе кайса сыпмарĕ, -çав йÿç улмуççиех кайса сыпрĕ. Хăйне каснăшăн кулянма мар, хавасланчĕ ман хитре юлташ. Ĕнтĕ иккĕмĕш сĕткенĕсем пĕрле çыпçăнчĕç. Пĕр йывăç пулчĕç. Нумай тăмĕç – чечек кăларĕç. Улмисемпе авăна-авăна кайĕ акă.
Ăçта кайрĕ ĕнтĕ ман выляни, юратни, пĕрле ÿсни, шанса пурăнни? Шухăшлап та – пачах ахалех пулнă-мĕн вал. Пурпĕр эпир ĕмĕр пĕрле ларас çукчĕ. Хăçан та пулсан каясах пулатчĕ ун уйăрăлса. Йÿççине те çилленме май çук – пурпĕр хуçи хăçан та пулсан кайса сыпатчĕ манăн çамрăк кунхи юлташа.
Мĕн тума пĕтĕм шухăша уп çине янă-ши эпĕ? Юратнă-ши?
1914
This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:
- its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 70-year protection term is applied;
- and the creator died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
- and this work was first published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).
This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).
The author died in 1949, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 74 years or less (if applicable), or the copyright term is 109 years or less since publication (if applicable).
Public domainPublic domainfalsefalse