Хĕр çураçасси
| Хĕр çураçасси (1910) by |
| Хайланă дата: 1910, Пичетленĕ çул: 1910. Çăлкуç: chuvash.org |
Çулталăкра пĕрре анчах çулла пулать.
Çĕр çинчи курăк çимĕç те пĕр(р)е çех чечек кăларать.
Этемĕн те çамрăк ĕмĕрĕ пĕр(р)е çех килет-ĕçке,
Çамрăк çыннăн шухăшĕ пуринĕн те ăрасна-çке.
Уссе çитсе алланас çул çитсен,
Яшă çынăн мăшăрăн пурнас шут кĕрсен,
Ăçта килнĕ унта хĕр пăхма тапратать:
Пахарах та пахарах тум-тирсем тăхăнма хăтланать,
Хĕрĕн йăваш кăмăлне хăй енне çавăрасшăн,
Ĕмĕрне унпала пĕрле пурăнмалла пуласшăн:
Лаши таврашне те тем тĕслĕ пахалатса пĕтерчĕ,
Çамрăк чухнехи капăр хатĕре пĕчĕккĕнех туса çитерчĕ..
Акă ĕнтĕ яш кил-çуртне
Миçе евĕч кĕрсе тухса кайнине
Астуса тăраканах та пулас çук çав,
Хăш чухне пускилсем те пулас çук çав,
Ăспа майĕпе çураçтарса çӳреç вĕсем
Ушипкă сăмах туса каймин пырĕччĕ тиç кăсем.
Евĕч вăл яшăпа хĕршĕн пайтах хурлăх куркалĕ,
Яшăпа хĕр хушшинче нумай кайлă-майлă хутлакалĕ.
Юлашкинчен ĕçе çураçтарсах та пăрахать,
Мĕн кирлине тахçанах пĕлсе тăрать...
Хулăм хакне килĕштерсе татсассăн,
Чĕлхе-çăварне çивĕчрех пуплекен тăвасшăн
Çур витре таранчченех эреке илме ячĕçĕ,
Пур хурăнташсене хĕр эреки ĕçме пыртарчĕçĕ.
Пухăннисенчен ĕсĕрлменни пĕри те юлмарĕ,
Авалтан тухнă йĕркерен нихăшĕ те кулмарĕç.
Яши çураçса киле тавăрниччен,
Хĕр парне касса çакса яриччен
Тĕплĕ ĕç уçăлни курăнмасть.
Ку йăласăр хĕр çураçни нихçан та иртеймасть.
Хăтисем кĕрекере темскер çинчен те вуласа лараççĕ,
Шутникрех халапсем те каласа кулаççĕ.
Хĕрпе яшă кĕреке умĕнчех тăмаççĕ,
Хăйсене кирлĕ сăмахсене пурне те тултах вулаççĕ:
Урăх çынна шырамалла мар ĕнтĕ халь:
Çураçасах та пулать ахаль...
Пирĕнтен çĕнĕрен тухнă йăла мар ĕнтĕ кăсем,
Авалтанпа сыпăнса пыракан йĕрке, тиççĕ ватăсем.
Çураçнă хĕрĕн хăй пек юлташĕсем те сахал мар;
Анчах вĕсене валли эрехи те сахалах кирлĕ мар;
Тĕр-çу пĕтерме пулăшаççĕ вĕсем:
Халь çураçнă хĕр пекех пулмаллисем кăсем.
Çапла вара илнĕ эрех ĕçсе пĕтерсессĕн,
Турăран малалла ĕмĕтленмелли пиллĕх илсессĕн,
Евчĕпе яшă тата яшин ашшĕ киле хатĕрленчĕçĕ,
Ĕсĕрлсе чухенкелесе анчах тăраççĕ.
Тарантас çинче «сыв пулăр-ха» теççĕ-çке,
Юлакансем те «лайăх çитĕр» теççĕ-çке.
Ун чухне туй тумаллине пĕлмеççĕ,
Кайран уншăн тата тепĕр четвĕрт ĕçеççĕ.
Тепĕр ик кунтан яши кĕпе тăхăнма каллех килет,
Çураçнă хĕр ăна валли çухависем тĕрлекелет.
Çапла вара ун чухне чылай чăрманмалла,
Вăл вăхăт иртсен, ĕмĕрлĕх савăнса пурăнмалла. (...)
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain (or as a file it should not be migrated to the Wikimedia Commons) that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Данная работа, впервые изданная до 1929 года, находится в общественном достоянии по законодательству США, и может быть опубликована здесь, в мультиязычной Викитеке. Но эта работа не может быть опубликована в национальной Викитеке, которая должна подчиняться законодательству России, т. к. работы этого автора (за исключением изданных до 7 ноября 1917 года) пока не вышли в общественное достояние в России. Этот автор умер в 1968 году, соответственно эта работа выйдет в России в общественное достояние в 2039 году.
The author died in 1968, so this work is also in the public domain in countries and areas (outside Russia) where the copyright term is the author's life plus 50 years or less. |