Сувт, чеччы, коми войтыр, ассьыд шудтӧ дор!
| Сувт, чеччы, коми войтыр, ассьыд шудтӧ дор! (1921) by |
| Гижан кад: 1921, Йӧзӧдан во: 1921. Ӧшмӧс: Югыд туй (1921-07-15) |
Паськыд, ыджыд Коми му.
Уна добра эм Коми муын.
Коми йӧз зільӧсь, вежӧраӧсь.
А мыйла нӧ пыр жӧ на омӧлика, гӧлиника ми овлім?
Мыйла нӧ, эм кӧ миян муын быдтор да асьным зільӧсь, сэтшӧм омӧля олам?
Дыр ковзяс та йылысь висьтавны.
Важӧн, сар дырйи, ми овлім медбӧръя йӧз туйын. Рочьяс сэки дзескӧдлісны мукӧд сёрниа посни йӧзӧс, эз лэдзлыны налы кыпӧдчыны, лӧсьӧдны ас ногса олӧм. Кыдзи вӧлі шуасны «ыджыдъяс»-рочьяс, сідзи и лоӧ вӧлі вӧчны.
Тадзи Россияын вочасӧн пуксис гырысь йӧзлӧн посни йӧз вылын нартитӧм, мукӧд сёрниа йӧзӧс рочӧ пӧртӧм (русификация).
Посни йӧзлы оз позь вӧлі весиг думыштны ас ногса олӧм дор, ставсӧ лоӧ вӧлі вӧчны ӧткодя, роч ногӧн. Ӧтувтчӧм йылысь посни, мӧд сёрниа йӧз эз лысьтлыны весиг вӧтӧн казьтыштлыны.
Регыд лоӧ нёль во, кыдзи коммунист партия да уджалысь гӧль йӧз жугӧдісны сэтшӧм нога олӧмсӧ да шуисны: «Быд аслыспӧлӧс йӧз (тотараяс, вотякъяс, полякъяс, башкиръяс да мукӧдъяс) мед олӧны кыдзи налы бурджык, кыдзи кокньыдджык, ӧтувтчӧмӧн ас йӧзкӧд. Сійӧн и шусьӧ миян Республика Федеративнӧйӧн: овны ӧтувтчӧмӧн аслыспӧлӧс йӧзлы ӧти ыджыд республика улын (Россияса Сӧветса Республика улын).
Ӧні миян (Россия) муын эм нин дас квайт пӧлӧс автономия, кӧні йӧзыс олӧны ас ногӧн, уджалӧны быдтор ас ногӧн, кыдзи лӧсьыдджык да кокньыдджык.
Коми йӧзлы сідзжӧ ӧні сетіс Сӧветскӧй власьт автономия, Коми автономия. 1918-д воын медводдза Сыктывкарувса крестянскӧй съезд вылын вӧлі сёрни: торйӧдчыны коми йӧзлы аслас автономияӧн. Сэки, дерт на, унатор огӧ вӧлі тӧдӧ, унатор на вӧлі миянлы кажитчӧ мӧд ногӧн. Сы бӧрын сэсся пӧшти быд съезд вылын вӧлі ичӧтик сёрни Коми ӧтувтчӧм йылысь.
Колян арын вӧлі мӧдӧдӧма Мӧскуаӧ бӧрйӧм йӧзӧс, мед найӧ Коми ӧтувтчӧм йылысь сэні лючки сёрнитісны.
Таво (январын) Сыктывкарын вӧлі 1-й съезд коми коммунистъяслӧн, сэні вӧлі шуӧма: ӧтувтчыны коми йӧзлы ас республика улӧ. Республикаӧн бергӧдлыны колӧ зэв уна йӧз, сьӧлӧмысь уджалысь ыджыд вежӧра йӧз. Россияса правительство шуӧма: гашкӧ пӧ ті, коми йӧз, онӧ вермӧ справитчыны республиканад, сьӧкыд пӧ лоӧ первойтӧ, да сетӧма май 5-д лунӧ автономнӧй обласьт.
Мыйла нӧ ми, комияс, торйӧдчам либӧ ӧтувтчам асьным?
Кӧть зэв нин унаысь та йылысь вӧлі гижӧма да кывйӧн висьталӧма, ӧнӧдз на кодсюрӧыс оз прамӧя тӧд, мыйла, збыльысь, коми йӧзыс ӧтувтчӧны (торйӧдчӧны)?
Босьтам первойсяньыс — чужӧмсянь. Чужам коми мамсянь, быдмам коми мам дінын, коми йӧз шӧрын. Оланногыс чужӧмсянь пырӧ миян юрӧ коми пӧлӧс, ставсӧ ми гӧгӧрвоам комиӧн, коми сямӧн. Велӧдчыны мунан — друг сэки рочӧн вӧлі тшӧктасны лыддьыны, гижны, мӧвпавны, гӧгӧрвоны. Ичӧт вежӧра челядьяс, дерт, оз кужны мӧд ногӧн гӧгӧрвоны, найӧ тӧдӧны сӧмын коми ногӧн, коми кывйӧн, тӧдтӧм сёрниӧн велӧдчыны налы зэв вӧлі сьӧкыд: прамӧя некор найӧ земскӧй школаясын эз велавлыны.
Сэсся, удж дорӧ кӧ кутчысян, сідз жӧ: ми кужам уджавны коми ногӧн, мукӧд йӧз сямӧн миянлы сьӧкыд, огӧ кужӧ, эгӧ велӧдчывлӧ. Рочьяс вӧлі войдӧр сы вылӧ оз видзӧдны: тшӧктасны вӧлі уджавны роч ногӧн, кужан кӧть он, верман кӧть он.
Гашкӧ, кымын сё во нин олӧны му вылын коми йӧз, гашкӧ, кымын сюрс во нин сулалӧ Коми му, мыйта эмбурыс эм сэні: вӧрыд, пӧткаыд, зверъясыд, чериыд, рудаыд, краскаыд, эзысьыд, зарниыд, карасиныд, солыд, быдтор эм лыдтӧм-тшӧттӧм! А мый ми сійӧн вӧчлім? Пыр, нэм чӧж на, став добраыс туплясьліс гӧгӧр миян кок улын, ставыс сісьмыліс пӧльзатӧг. Мыйла? Некод эз тӧждысьлы Коми му вӧсна, коми йӧз понда. Важ сар правительстволы вӧлі зэв ичӧт мог комиӧдз: тшӧктас вӧлі вот перйыны да вӧр лэдзны, сэсся некутшӧм мог эз тӧдлы.
Сы вӧсна Коми муын быдсяма добраыс и сісьмис. Сы вӧсна коми йӧз омӧля, гӧлиника и овліс.
Сӧветскӧй власьт аддзис татшӧм лёк ногса олӧмсӧ посни йӧзлысь, тшӧктіс сэтшӧм йӧзлы ӧтувтчыны, мед олӧны да кыпӧдчӧны ас ногӧн.
Сы вӧсна жӧ коми йӧзлы сетіс автономия.
Ӧні Сӧветскӧй власьт оз видзӧд Коми му вылӧ важ правительство моз. Ӧні власьтыс — асьным, став уджалысь йӧз, тӧдам, кыдзи бурджыка овны, кыдзи ӧдйӧджык кыпӧдчыны, кыдзи кокньыдджыка уджавны.
Коми мулы воссис ыджыд, паськыд югыд туй — лӧсьӧдны, кыпӧдны олӧм, кыпӧдчыны аслыным — коми йӧзлы, ас ногӧн, ас уджӧн.
Водзын уна удж, гырысь удж, ковзясны сьӧлӧмысь уджалысь йӧз.
Ӧтнаныс коми комиссариатъяс оз вермыны лӧсьӧдны выльнога олӧм Коми муын, оз кӧ кутны отсавны став коми йӧзыс.
Ковзяс уна вын первой пуктыны эмбур кыпӧдӧм вылӧ. Ковзяс восьтавны зэв унатор выльысь: пабрикаяс, заводъяс, кӧрт туй да мукӧдтор.
Став бур олӧмыс коми йӧзлӧн ӧні ас сайын.
Отсалӧй жӧ, бур мывкыда коми войтыр, кыдз мый вермад, кыпӧдчыны ыджыд, паськыд Коми мулы!
Коми йӧз ёна бӧрӧ кольӧмаӧсь мукӧд йӧзысь, колӧ ӧдйӧджык суӧдны ставнысӧ!
Уджалӧй бура, сьӧлӧмысь том Коми автономия кыпӧдӧм вӧсна!
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain (or as a file it should not be migrated to the Wikimedia Commons) that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Данная работа, впервые изданная до 1929 года, находится в общественном достоянии по законодательству США, и может быть опубликована здесь, в мультиязычной Викитеке. Но эта работа не может быть опубликована в национальной Викитеке, которая должна подчиняться законодательству России, т. к. работы этого автора (за исключением изданных до 7 ноября 1917 года) пока не вышли в общественное достояние в России. Этот автор умер в 1943 году и был посмертно реабилитирован в 1955 году, соответственно эта работа выйдет в России в общественное достояние в 2026 году.
The author died in 1943, so this work is also in the public domain in countries and areas (outside Russia) where the copyright term is the author's life plus 80 years or less. |