Парижса коммуна

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Парижса коммуна  (1923) 
by Нёбдінса Виттор
Гижан кад: 1923, Йӧзӧдан во: 1923. Ӧшмӧс: Югыд туй (1923-03-18)

Ветымын кык во сайын талунъя лунӧ Париж карса уджалысь йӧз босьтісны власьт асланыс киӧ — тайӧ власьтыслӧн нимыс «Парижса Коммуна».

Парижса Коммуна вӧлі медводдза рабочӧй правительство му вылын.

Сӧмын Парижса коммунаръяс вӧчисны сэки гырысь ӧшыбкаяс, сы вӧсна и кулі налӧн «Коммунаыс»: 1) эз вӧв быд карын ӧтвылысь олӧм, вермасьӧм буржуйяскӧд; эз вӧв крестьяна-рабочӧя костын топыд кӧртӧд (связь), крестьянаӧс ылӧдісны помещикъяс да озыръяс — шуны кӧ, эз на вӧв сэки Парижса коммунаръяслӧн ыджыд тӧдӧм (опыт); 2) шыбитӧм буржуазнӧй правительствосӧ коммунаръяс эз идравны пыдӧджык, ыстісны сӧмын Версаль карӧ (Париж бердын), сетісны вӧля буржуйяслы; 3) сэсся, Париж кар гӧгӧр сулаліс уна войска Германиялӧн, коммунаръяс вӧліны пыр кытш пиын.

Татшӧм ӧшыбкаясыс понда и бырис (усис) Парижса Коммуна май 28-ӧд лунӧ 1871 воын.

Кӧть Парижса Коммуна оліс регыд — сӧмын дас недель (кык тӧлысь да дас лун) — сійӧ лӧсьӧдіс зэв уна пӧлӧс кокньӧд гӧль йӧзлы.

Медыджыдтор вӧчис Парижса Коммуна со мый: сійӧ индіс туй пролетарийлы (гӧль уджалысь йӧзлы), кыдзи колӧ вермасьны озыръяскӧд; велӧдіс, кыдзи колӧ лӧсьӧдны рабочӧй-крестьянскӧй власьт.

Парижса Коммуна серти, нелямын квайт во бӧрын, и миян Россияын вӧлі вӧчӧма революция (Октябрын 1917 воӧ). Сӧмын миянӧс велӧдісны Парижса коммунаръяс да ми эгӧ нин вӧчӧ сэтшӧм ӧшыбкаяссӧ, сы кузя Россияса Сӧвет власьт и вермис став буржуйсӧ (асланым и мукӧд муясысь).

Парижса Коммуна пӧдіс аслас вир пиӧ. Кор буржуйяс бӧр босьтісны власьтсӧ, сэки найӧ уджалысь йӧзлысь вирсӧ шорӧн лэдзисны. Буржуйяс эз жалитны нывбабаясӧс ни, челядьӧс ни. Кызь вит сюрс (25.000) мортӧс лыйлісны Парижын, дас вит сюрс (15.000) мортӧс сісьтісны тюрмаясын да катаргаын.

Сэкисянь и ӧнӧдз на Францияын власьтыс буржуйяс киын, пыр на найӧ мучитӧны уджалысь йӧзӧс.

Уджалысь войтыр! Энӧ вунӧдӧй Парижса Коммуна йылысь: сійӧ вӧлі югыд гӧрд кодзув, сійӧ петкӧдіс миянӧс веськыд туй вылӧ. Бурӧн казьтылӧй и Парижса коммунаръясӧс: найӧ асланыс вирӧн пасйисны выль туй, кыті колӧ мунны гӧль уджалысь йӧзлы, найӧ и миянӧс велӧдісны мездысьны лёк важ олӧмысь, сьӧкыд озыр кипод улысь.

Public domain
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]

This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain (or as a file it should not be migrated to the Wikimedia Commons) that excludes pre-1929 works copyrighted at home.


Данная работа, впервые изданная до 1929 года, находится в общественном достоянии по законодательству США, и может быть опубликована здесь, в мультиязычной Викитеке. Но эта работа не может быть опубликована в национальной Викитеке, которая должна подчиняться законодательству России, т. к. работы этого автора (за исключением изданных до 7 ноября 1917 года) пока не вышли в общественное достояние в России. Этот автор умер в 1943 году и был посмертно реабилитирован в 1955 году, соответственно эта работа выйдет в России в общественное достояние в 2026 году.

The author died in 1943, so this work is also in the public domain in countries and areas (outside Russia) where the copyright term is the author's life plus 80 years or less.

PD-US-1923-abroad Public domain in the United States but not in its source countries //wikisource.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B0