Нæуæгбон (Хетæгкаты)

←

Нæуæгбон (1935)
by Хетæгкаты Къоста

→

Рауагъ аз: 1935. Равзæрæн: Мах дуг, 1935 г., № 3—4.

290325Нæуæгбон1935Хетæгкаты Къоста

НÆУÆГБОН

Абон нæуæг аз æрцыди,
Алы хатт дæр уыл хорзæй цæуæд!
Бирæ хорзтæ уын дæдтæд
Сыгъдæг хицау мах Чырысти!
Сывæллæттæ сой-сой кодтой;
Зæронд лæгтæ афтæ куывтой:
“О, Хуыцау, нæ сыгьдæг зæдтæ!
О, быдыры, хохы дзуартæ!
Мах куывд смахæн барст фæуæд.
О, Хуыцау! нæ тæригъæдтæ
Нын ныббар! Нæ фос, нæ хортæ,
Мах дæм дзыназæм, бирæ уæд!”.
Кæстæртæ та худтæ систой:
“Оммен, оммен, оммен, - загьтой, -
Хорз радтæд Хуыцау махæн!”
Кувæггаджы хай æмæ нуазæн
Уырдыджыстæг ралæвæрдта
Фæсивæдæн: базыг радтой
Сывæллонæн, иу та сыкъа анызта.
Хистæр чи уыд — дзæбидыртæй
Уастырджийы рæгъ æркодта.
Не фсин худгæйæ къæбицæй
Дзултæ, дурынтæ нын хаста.
Фынгтæ байдзагкодтой фыдæй.

Хæбизджынтæн, сойылфыхтæн
Бынат нæ уыди, сау бæгæны,
Урс фынк калгæ, дзæбидырты
Хъазгæ-хъазгæ, йæ нуазæгæн
Цыма дзырдта: “Уыдзæн хæлар дын.
Тæккæ бынмае кæд аназай,
Фидæнмæ та мæн нуазын
Бафæнддзæн дæ амондджынæй!”
“Гъа, нæ хай, нæ нуазæн чындзæн!” -
Загъта Лекси. Лæууæг уайтагъд
Балæвæрдта. Лекси сыстад.
Сыстадысты иннæтæ дæр
Чындзы фæдыл: Гуку, Сидæ,
Стæй Иуан, Адам, Цамел,
Ноджыдæр Барсæг, Габрел.
Сыстади, æнхъæлдæн, Михел.
Иннæ фынгыл чи бадтысты,
Уыдон дæр ыслæууыдысты.
Уым уыди Симон, Тасо,
Ноджы чидæртæ - Никъо.
Чындз цын арфæ ракодта,

Райста нуазæн, атылдта
Дзы йæ был, æмæ йæ фæстæмæ
Радта, ракодта ма арфæ
Уыдонæн. “Хæлар дын уæд, -
Загътой лæгтæ, - райзæрдæ у!
Ысбад, Хуыцауы тыххæй, ысбад!”
Чындз æрбадти: “Амондджын ут!”
Хуымгæнджытæ рабадтысты.
“Цæй, Леуаны цæрæнбонтæ
Ануазæм! - загъта Сидæ. -
Бирæ уæд дæ цæрæнбонтæ,
О, Леуан! Фæцæр нын бирæ!”
“Арфæ дын Хуыцау кæнæд!” -
Загъта Леуан. - “Гуку, Хуыцауæн!
Леуан бирæ нын цæрæд!”
“Хорзæх дыл Хуыцауы, Сидæ, -
Загьта Гуку, - æнæниз уæд!”
Тæккæ бынмæ сыкъа Сидæ
Акъулкодта: “Бирæ цард
Радт Леуанæн, Хицау сыгъдæг!”
Дæллæгтæм куы ралæвæрдтой
Царды нуазæн, царды зарæг,
Зардтой уыдон, ыстæй нуæзтой.

This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:

its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 70-year protection term is applied;
and the creator died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
and this work was first published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).

This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States (and not published in the U.S. within 30 days), and it was first published before 1989 without complying with U.S. copyright formalities (renewal and/or copyright notice) and it was in the public domain in its home country on the URAA date (January 1, 1996 for most countries).
This work was in the public domain in Russia on the URAA date January 1, 1996, according to the Law 09.07.1993 No 5351-1 which was enacted on that date:

its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 50-year protection term was applied;
and the creator died before January 1, 1946 (more than 50 years ago from 1/1/1996), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
and this work was first published before January 1, 1946 (more than 50 years ago from 1/1/1996).

The author died in 1906, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 117 years or less (if applicable), or the copyright term is 88 years or less since publication for posthumous works (if applicable).