Мый позьӧ вӧчны том йӧз пӧвстын

by Титов Иван Павлович

Тулыснас быд сиктын комсомол чукӧрлӧн заводитчӧ чинны тӧвся уджыс. Быдӧнлы дышӧдӧ пемыд ичӧт керкаын пукавны. Лыддьысян керкаясӧ чинӧ йӧзлӧн волывлӧм. Том йӧз радейтӧны ывлаын чукӧрӧн сьылыштны, дурыштны, ворсыштны. Сиктын йӧзкостса уджалысьяслы колӧ, вӧлӧсьтув олӧмъяс серти, сьӧлӧмсянь ладмӧдны гожся удж. Тӧдмасьны кутшӧм уджъяс ас водзын позяс сувтӧдны, кыдзи сійӧ уджъяс бердас кутчысьны.

Код дінӧ медводз кутчысьны.

Том йӧз пӧвстын медводдза уджыс ӧні — чукӧртны найӧс, ӧтувтны да веськӧдны бур, миянлы колана туй вылӧ. Дерт, тайӧ уджыд абу зэв кокни.

Босьтам том йӧзлысь олӧмсӧ. Гожӧмнад муртса на рӧмдыштас, аддзан, пукалӧны чукӧрӧн кер бунт вылын либӧ мӧдлаын нывъяс да зонъяс, унджыксьыс сьылӧны лёк сьыланкывъяс, мӧда-мӧдсӧ сералӧны, весиг унаысь пакӧститчӧны (кулиганитӧны). Праздникъяс дырйи вӧлӧсьтын чукӧрӧн-чукӧрӧн ветлӧны. Быд чукӧрын эм „юралысь“ кодь. На пиын эмӧсь гудӧкасьны кужысьяс, мукӧд вынаӧсь да сюсьӧсь, кужӧны шмонитны да йӧзлы теш петкӧдлыны, кужӧны сьывны, сідз водзӧ. Мыйла нӧ эськӧ татшӧмъяссӧ комсомоллы ас бердас не босьтны? Сэтшӧм войтырыс ӧд сиктын том йӧзӧс медбура чукӧртӧны. Татшӧм йӧзыс медрегыд матысмӧны том йӧз дінӧ. Комсомоллы колӧ татшӧм войтырсӧ кыскыны ас бердас.

Гудӧкасьны кужысь том йӧзӧс (либӧ мукӧд ногӧн чукӧртны кужысьясӧс) кужӧмӧн ас бердӧ кыскӧмӧн комсомол ячейкаяс вермасны веськӧдны найӧс некутшӧм бур сеттӧм туй вылысь веськыд туй вылӧ, сы пыр вермасны отсавны бырӧдны сиктысь кулиганитӧмъяс. Сэсся татшӧм удж пыр комсомоллӧн лоӧны бур чукӧртысьяс (организаторъяс) йӧзӧс. Тайӧ кӧ сюрӧ комсомол ячейкаяслы ас ки улас, позьӧ кутчысьны вермасьны пемыдлункӧд да омӧльлункӧд, лӧсьӧдны бур гажа олӧм сиктын.

Кыдзи паськӧдны гожся удж.

Гожӧмын том йӧз уджалӧны видзьяс вылын. Рытнас мудзӧмаӧсь, налы колӧ шойччӧг. Сӧмын том мортлӧн некор оз водсьы рытын, кыскӧ сійӧс сиктӧ. Тані колӧ кужны найӧс кыскыны сьылӧмӧ, велӧдны кывзыны гажаджык висьтъяс, зільны мед асьныс, мый кужӧны висьтавны, висьтавлӧны. Татшӧм удж дінӧ вермас кутчысьны сьылысь чукӧр, тшӧтш татчӧ позьӧ водзвыв корны гудӧкасьны кужысьӧс. Сьылӧм-ворсӧм костъясын позьӧ дженьыдика висьтавны миян да йӧз муын ӧлӧм йылысь.

Паськӧдны гожся удж колӧ тшӧтш быдсяма пӧлӧс ворсӧмъяс пыр. Ворсӧмъяс уна эмӧсь быдлаын, уна пӧлӧс важысянь нин пырӧмаӧсь том йӧз пӧвстӧ: мачасьӧм, городкиасьӧм, сяръясьӧм, сідзи водзӧ. Ӧні ӧткымын заводитӧны выль ногӧн ворсны: футболӧн, баскетболӧн, крокетӧн. Зэв ёна тайӧ ворсӧмъясыс ӧтувтӧ, кыскӧ ас дінас том йӧзӧс. Ворсӧм костъясас позьӧ босьтчывны югдӧдчан уджӧ.

Став индӧм уджъясас босьтчигӧн комсомол ячейкаяслы оз ков вунӧдны медвойдӧр видзӧдлыны, тӧдмавны кутшӧмджык удж бердӧ кутчысьӧны, чукӧртчӧны асьныс том йӧзыс, да сы серти ас бердӧ и зільны кыскыны. Шуам, ӧти сиктын эмӧсь бура сьыланкыв сьылысьяс. Сійӧ сиктас комсомол ячейкаяслы ковмас сьылӧм бердас босьтчыны, велӧдны бур, ӧнія ногса сьыланкывъяс. Сьывны да сы пыр матыстны том йӧзсӧ ас бердас, нуӧдны сэсся сьылӧм костъясас колан уджъяссӧ. Шуам, мӧд сиктын том йӧзлы сьӧлӧм вылас воӧныджык кутшӧмкӧ ворсӧмъяс (мачасьӧм, городкиасьӧм, сідзи водзӧ). Комсомол ячейкаяслы колӧ ӧтувтны сэтшӧм ворсӧм бердъясас унджык том йӧзӧс, ворсӧм костъясын колан сёрнияс нуӧдны.

Медводзсӧ татшӧм ногъясӧн бурджыка позьӧ комсомол ячейкаяслы матыстны гожся уджын ас бердас том йӧзӧс, кыскыны сэсся вочасӧн найӧс бур, югдӧдчан-велӧдчан уджӧ, мукӧд сикаса колана уджӧ.

Тит Паш Ив.