Лым вылын йӧктӧны нывъяс

by Тима Вень

Лым вылын йӧктӧны нывъяс  (1925)  by Тима Вень

Гижан кад: 1925, Йӧзӧдан во: 1925. Ӧшмӧс: Коми му. 1925. №5.

«Сыкомтевчуклысь» медводдза уджъяссӧ казьтыштӧм кузя

Сыктылӧд, Эжваӧд,
Коми му сиктъясӧд
Ветлӧдлам чукӧрӧн, ворсам...
Петкӧдлам син водзӧ
Важдырся олӧм,
Висьтавлам ас кывйӧн
Водзиысь вылӧм.
Сьылалам комиӧн ас сьыланкывъяс,
Петкӧдлам кывзысьлысь вомсьыныс нюм,
Ньӧжйӧник юраныс пукталам дум...
Кодӧскӧ бурӧдам, кодӧскӧ дӧзмӧдам.
Йӧзыс нӧ кывзӧ, шензьӧ да шуӧ:
«Аттӧ пӧ, шог пальӧдысьяс!..»
(Ставыс сэн миян кост сьӧлӧма войтыр).
Тшӧтш ӧтлаын сэтӧнӧсь коми бур аньяс —
Небыда, меліа кылӧны сёрнияс.
Позьӧ и ветлыны найӧкӧд, долыд!
Сэні кӧ кылӧ:
Гымалӧ гора морт Чеусов,
Сайласьӧ серамбан Пролов,
Мыччасьӧ гажа морт Рочов,
Гажӧдӧ сьылӧмӧн Нёбдінса Виттор,
Босьтчӧдӧ сьӧлӧмъяс Маегов Опонь,
Уна сё видзӧдліс миянлысь ворсӧм,
Уналы петкӧдлім аддзывтӧмтор
(Эгӧ на, дерт, ми бурмӧдны вермӧй
Быдӧнлысь сьӧлӧм...)
Уналы, тӧртӧмла, дзескыдла, бӧр
Петавны керкаысь лои...
Уналы жугыля чужӧмӧн бӧр
Мунавны гортаныс лои.
(Керкаяс школалы посньыдӧсь миян,
Этша морт тӧрӧ зэв сэтчӧ.
Абу тай вӧчлӧмась водзын!
Абу тай ковлӧма югыдыс йӧзлӧн.
Пемыдӧн, немторсӧ тӧдтӧмӧн
Видзлӧма сарыд, важ власьтыд.
Гашкӧ нӧ, абу тыр судзсьылӧм сы вылӧ
Коми вӧръяссьыс пуыс да керйыс?!
Абу тай, буракӧ...
Сӧмын тай ен позъяс (вичкояс)
Быд грездын, гырысьӧсь, прӧстӧсь,
Буввидзӧ-сулалӧ уна...
Энлӧ на, коркӧ ми вӧчлам на
Гырысьджык, гажаджык
Чукӧртчан керкаяс!
Унаӧн кутасны сэтчӧсӧ тӧрны,
Ёна сэк кутасны долыдпыр волысьны
Пӧрысь и том.
Ӧтпырйӧн уна сё кутасны
Кывзыны висьталӧм, ворсӧм,
Ставныслӧн ӧтмоза кутас тшӧтш
Тіпкыны сьӧлӧм...
Тӧдам ми, тӧдам — лоӧ на сійӧ).

 * * *

Сідзикӧн ӧтчыдӧн ичӧтик сиктын
Ворсам ми рытын.
Керкаыс дзескыд, весь пывсян кодь пӧсь.
Ворсысьяс пикӧ нин пӧсьысла воим:
Лолыштны нинӧмӧн, пӧдан.
Висьталӧм оз кыв ныр улысь водзӧ.
(Ӧдзӧссӧ пӧсьысла гурйыв нин восьтӧм!)
А кывзысь пыр кывзӧ, торгӧдӧм пель:
Кодікӧ пач вывсянь, кодікӧ ӧшиньӧ
Ывласянь чужӧмсӧ ляскӧм,
Кодікӧ ӧдзӧсӧ сюйӧма юр...
Коркӧ нӧ, кост дырйи, ӧшиньӧд ме
Видзӧдлі ывлаӧ.
Гажа вой — тӧлыся, сэзь,
Кодзулыс енэжас дзирдалӧ тыр,
Лӧз югыд мичаа лым вылӧ киссьӧ.
Ывлаын лов абу...
Энлы нӧ, тонӧдӧсь шуйгавыв ӧшиньӧд
Вуджӧртчис мыйкӧ.
Уськӧдчи ӧдйӧджык, видзӧда:
Лым вылын йӧктӧны нывъяс...
Чиркъяс моз тіркйӧны зіля,
Пелькиник тушаӧсь,
Вит-ӧ-квайт томиник ныв.
Аслыныс вомнаныс ворсӧны «кадрель»;
Сувтов кост шлапкӧны воча
Кепыся киӧн.
Кок увныс топыд юж — гора,
Корсюрӧ дзуртыштлӧ нора.
Бӧрсяньныс вуджӧрныс мӧд вит-квайт
Асланыс шӧйтӧ...
Регыдӧн вошины юж вылысь найӧ,
Котӧрӧн пышйисны кытчӧкӧ водзӧ,
Сералігтыр.
Ӧтнам ме сулалан, думайтан коли...
Нывъяс ті, нывъяс!
Дум вылӧ вайӧдід
Унатор ті,
Сьӧлӧмӧ ас йывсьыд
Уськӧдід би!
Нывъяс ті, нывъяс,
Коми том аньяс!
Видзӧдлан тіян выв —
Сьӧлӧмыд вӧрзяс;
Думыштлан тіянлысь олӧм —
Синваыд петас!..
Коньӧръяс! Майбыръяс!
Кыдзи и шунысӧ
Тіянӧс, нывъяс?!
Кӧдзыдін, сьӧкыдін,
Оланін му
Тіян выв тӧдчӧ.
Олӧмыс-мырсьӧмыс
Тіян выв мунӧм...
(Гажтӧм жӧ, жугыль жӧ
Войвывным миян!)
Ӧти ног шудтӧмӧсь,
Коньӧръяс ті —
Кӧдзыдін, быдманін тӧдчӧ:
Егыр выв пожӧм кодь
Тушанад жебӧсь,
Жугыльӧсь чужӧмӧн,
Пемыд вӧрыс кодь тусӧсь
(Этшаысь инмывлӧ шондіыс сэтчӧ,
Омӧля шонтӧ).
Но сэтшӧм жӧ, егыр выв пуыс кодь,
Топыдӧсь, зумыдӧсь,
Тужӧсь ті удж вылӧ
(Томысянь вичмӧ тіянлы уджыс,
Оз дрӧчит олӧмыд тіянӧс).
Мӧд ног кӧ, — майбыръяс,
Вӧр шӧрын олысьяс,
Ывла выв кагаяс ті.
Сӧстӧмӧсь сьӧлӧмӧн,
Этшатор коланӧсь...
Нылукъяс — Комилӧн нывъяс!
Мусаӧсь ті...
Но... мыйлакӧ жальӧсь тай…

 * * *

Уна нин ас нэмӧн аддзывлі олӧм,
Уна нин оласног мунлывліс син пыр.
Кодыскӧ регыдӧн, кодыскӧ дырӧн,
Мӧдысьӧдз аддзывтӧдз вунлӧм...
Но сійӧ нӧ некор оз син вылысь вун,
Кыдз ӧтчыдӧн рытын
Лым вылын йӧктісны нывъяс.