Кыԇ колӧ арӧс тыртӧԇ кагаӧс верԁны
| Кыԇ колӧ арӧс тыртӧԇ кагаӧс верԁны (1924) by |
| Гижан кад: 1924, Йӧзӧдан во: 1924. Ӧшмӧс: Коми календар 1924 во вылӧ. Сыктывдінкар: Коми нига лэдзанін, 1924. |
Кагалӧн кынӧм пыщкӧс аслыс ԍама, абу ыҗыԁ мортлӧн-коԃ. Сіјӧ сӧмын вермӧ ԇоԋвіԇаӧн быԁмыны мам јӧлыԍ. Мукӧԁ ԍојаныԍ кагалӧн віԍмӧ кынӧмыс, кынӧмԍаԋыс і ачыс. Велӧԁчытӧм мамјас чужӧмԍаԋыс каганысӧ верԁӧны ԋушӧн (акԉалӧм ԋаԋыԍ ԋоԋ ԍујӧны воманыс), рокӧн. Сіԇі верԁӧмыԍ кага ԇікӧԇ вермӧ віԍмыны. Гашкӧ пырыԍ пыр і он каԅав віԍӧмсӧ. Ԁыр-мыԍԏі мыт боԍтӧ ԉібӧ омӧԉтчыны кутас, зывгыны рушку, јур ыҗԁӧ, кок вӧсԋалӧ, чукԉаммӧ.
Мӧс јӧлыԁ еԍкӧ ԃерт абу сещӧм омӧԉ-ԁа, оз-жӧ ков кагатӧ верԁны мамлӧн-кӧ ем морӧсас јӧлыс. Коԁлы колӧ ԇоԋвіԇа јон кага, 6 тӧлыԍӧԇ верԁӧј куш мам јӧлӧн, мукӧԁ торјӧн веԍіг енӧ верԁӧ. Мам јӧв вылын быԁмыԍјас озҗык віԍлыны, віԍӧны кокԋіԁҗыка, 6 мынԁаӧн ещаҗык кулӧны мӧс јӧлӧн верԁӧм кагајас-ԁорыԍ.
Колӧ быԁ мамлы велӧԁчыны кагатӧ верԁны. Оз ков быԁ бӧрԁԇӧм-помыԍ морӧсӧн верԁны (ԋоԋӧԁны, ԋакӧԁны). Колӧ тӧԁны каԁ (пӧра). Оз-ӧԁ кагаыԁ пыр бӧрԁ кынӧм ԍумалӧм-вӧсна. Гашкӧ ва вылын кујлӧ, гашкӧ муԇіс ӧԏі ног кујлӧмыԍ, гашкӧ коԁкӧ куртчалӧ. Колӧ мамлы ԉібӧ віԇыԍлы ставсӧ віԁлавны, лӧԍӧԁны бӧрԁӧ-кӧ сіјӧ. Гашкӧ горшыс коԍмӧ, поԅӧ кык-кујім ічӧт паԋӧн пуԅӧԁӧм ва леԇыштны вомас. Кујім тӧлыԍԍа кагајас зев бӧрԁыԍӧԍ овлӧны, секі налӧн ԁунԁавлӧ кынӧмныс. Шонтан-кӧ кынӧмсӧ ԋебыԁ шоныԁ торјӧн, зыралан ԋебыԁа, ԉібӧ шоныԁ ваын мыԍкалан, — кага лаԋтас. Ԍојан кынӧм пыщкын олӧ 2 час, 2 ԁа ½, сы бӧрын вӧԉіԍ ԍојан петӧ ԍувјӧ. Быԁ ԍојӧм бӧрын колӧ меԁ кынӧм пыщ рекмылас, оз-кӧ уԃіт рекмывны ԁа выԉыԍ-кӧ сетчӧ ԍојантӧ важ пыщкас ԍујны-тыртны, секі со кынӧмыԁ і віԍмас. Тајӧ тӧԁтӧгыԁ мамјасыԁ быԁ кага бӧрԁԇӧмыԍ морӧссӧ ԍетӧны, чајтӧны щыгла-пӧ бӧрԁӧ. Кагаыԁ кымын ԍојӧ, сымын бӧрԁӧ: сылӧн зелалӧма кынӧмыс, віԍӧ.
Кујім тӧлыԍыԍ ічӧт кагаӧс колӧ верԁны быԁ лун ԍіԅімыԍ, быԁ 3 час бӧрын: 6 час асылын, 9 ч., 12 часын, 3 ч., 6 ч., 9 ч., 12 час војын. Војшӧркаԁԍаԋ 6 час асылӧԇ оз ков верԁны. Кујім тӧлыԍ бӧрын 5 тӧлыԍӧԇ 3½ час ԍојӧм костјас колӧ вӧчны, војын 7 час-ԋін оз ков верԁны. Лунтырјӧн верԁны сӧмын квајтыԍ. Вітӧԁ тӧлыԍ бӧрын верԁӧм костјас вӧчавны 4 час-ԋін, војын 8 час оз ков верԁны, лунтырӧн сӧмын верԁны вітыԍ.
Кага-кӧ чужӧ омӧԉҗык, омӧԉа-кӧ ԋоԋаԍӧ, ԉібӧ мамлӧн еща јӧв, секі поԅӧ 2–2½ час-мыԍԏі верԁны, кытчӧԇ оз јонмы.
Быԁ кага верԁӧм воԇвылын колӧ ԋоԋјас шоныԁ пуԅӧԁӧм ваӧн мыԍкавны, косӧԁны. Оз ков кыкнан морӧснас щӧщ ӧтпырјӧн верԁны. Јӧв-кӧ лӧԍыԁа кокԋіԁа петӧ, 15–20 мінутӧн кага пӧтӧ. Пӧтӧм бӧрын оз ков кагаӧс морӧс берԁын кутны. Омӧԉҗык кагајас ԋоԋаԍіг костаныс унмовԍӧны, сещӧм кагајасӧс колӧ саԃмӧԁны. Слаб кага верԁан каԁас-кӧ уԅӧ, саԃмӧԁны-жӧ колӧ. Јон кагаӧс оз ков саԃмӧԁны, сіјӧ ачыс саԃмас кынӧмыс-кӧ ԍумалӧ.
Квајт тӧлыԍ бӧрын кагаӧс мам јӧлӧн-кынԇі колӧ завоԃітны мукӧԁ торјӧн верԁны. Ӧԏі ԋоԋӧԁӧм-пыԃԃі ԍетны кіԅӧріԋік, јӧв вылын пуӧм маннӧј рок, ԉібӧ јеҗыԁ ԋаԋыԍ пӧԍ јӧв піын вӧчӧм рок, поԅӧ пуԅӧԁӧм мӧс јӧв. Картупеԉыԍ, морковыԍ, ԍвеклаыԍ, ԍоркԋіыԍ, галаныԍ јӧлӧн пуны рок, выјавны і верԁны. Кіԅӧріԋіка посԋі шыԁӧсыԍ ԉібӧ пуктасыԍ пуны шыԁ. Вотӧсјасыԍ, јӧлыԍ пуны поԅӧ уна пӧлӧс кіԍеԉ, бур јаја шыԁ јајтӧгыс. Морӧсыԍ ԁугӧԁны оз ков ԁруг, наԇӧԋікӧн колӧ шочмӧԁны. 10 тӧлыԍ бӧрын меԁ луннаԁ ӧтчыԁ сӧмын морӧстӧ ԍетлыны. 11 тӧлыԍ бӧрын поԅӧ ԇікӧԇ ԁугӧԁны. Гожӧмын оз ков морӧсыԍ ԇікӧԇ ԁугӧԁны, јона жарјас уԍтӧԇ. Гожӧмын меԁ ԉок каԁ чеԉаԃлы, меԁ јона кынӧмӧн віԍӧны, мам јӧв меԁ бур ԉекарство быԁ віԍӧмыԍ.
This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:
- its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 70-year protection term is applied;
- and the creator died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
- and this work was first published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).
This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).
The author died in 1925, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 98 years or less (if applicable), or the copyright term is 99 years or less since publication (if applicable).
Public domainPublic domainfalsefalse