Куим вок

by Цембер Андрей Андреевич

Овлісны-вывлісны куим вок. Налӧн вӧлі пӧрысь бать. Батьыслӧн вӧлі му да куим ӧш. Бать кулігас му юкис ставлы ӧтмындаӧн и сетіс ӧтик ӧшкӧн. Коймӧд вок вӧлі йӧйкодь. Сійӧ ӧшкӧс эз дыр видз. Ӧти асылӧ чеччис, кышасис, петіс картаӧ и домаліс ӧш, кӧсйӧ нуны карӧ вузавны. Ӧградаысь петкӧдіс и мӧдіс нуны деревня кузя. Лунтыр нуис ӧш, рытъявылын пырис ӧшкӧн вӧлӧкӧ, мудзис и пуксис шойччыны, ӧшкӧс лэдзис ас дінӧ йирсьыны. Недыр мысьт ӧш сэсся вартӧдіс, гезйӧн и быдсӧн вӧрӧ. Йӧй вок чеччис и мӧдӧдчис гортӧ, воис и шуӧ вокъяслы:

— Ме талун ӧш вузалі.

Вокъяс юалӧны:

— Донысь-ӧ?

Йӧй шуӧ:

— Ӧкмысдас чӧлкӧвӧйысь.

Шӧркост вок шуӧ:

— Тэ менсьым аски ну жӧ.

Йӧй сӧгласитчис и мӧдіс аски нуны. Лунтыр нуис деревня кузя, рытнас вӧлӧкӧ пырис, пуксис шойччыны. Ӧш сэк кості вартӧдіс. Гортӧ воис. Шӧркост вок юалӧ сылысь:

— Но мый? Вузалін?

— Вузалі.

— Донысь-ӧ?

— Ӧкмысдас чӧлкӧвӧйысь, да долгӧн (уджӧн) сеті, деньгаысла корисны Петырлунӧ.

Медыджыд вок тожӧ тшӧктіс нуны ӧшсӧ и вузавны сійӧ жӧ донысь. Йӧй вок бара нуис аски водзын сійӧ жӧ местаӧдз вӧлӧкӧ, пуксис шойччыны, ӧш сэк кості вартӧдіс кытчӧ сюрӧ гезйӧн. Йӧй гортӧ воис. Ыджыд вок юалӧ:

— Мӧй вузалін?

— Вузалі.

— Донысь-ӧ?

— Ӧкмысдас чӧлкӧвӧйысь, да деньгаысла Петырлунӧ корисны.

Оласны, оласны да воас Петырлун. Йӧй вокӧс ыстӧны ыджыд вокъяс деньгала. Йӧй вок мунас. Мунас вӧлӧкӧдз, пуксяс и мӧдар туй боксьыс казялас ыджыд пожӧм мыр. Йӧй босьтас кузь ньӧр, мунас мыр дінӧ, сувтас и шуӧ:

— Но, деньгала корин Петырлунӧ, вай мынтысь куим ӧшкысь.

Мыр нем оз шыав. Йӧй и шуӧ:

— Мӧй ещӧ нем он шыав?

Давай кузь ньӧрйӧн кульны мырӧс. Куляс, куляс, да мырсьыс и усяс кортор. Сэсся йӧй вок шуӧ:

— Ак, мыйлакӧ пӧсявны мӧді, чӧвлы, ещӧ кульсям (пӧрччысям) ӧд.

Кульсяс да ещӧ кульны мӧдас, и мыр пӧрас, а мыр улын куча деньга. Йӧй вок зептас тыр сюялас и мӧдӧдчас гортӧ.

Ыджыд вокъяс воасны сы дінӧ и юалӧны:

— Мӧй, деньгатӧ босьтін эн?

— Босьті, да ещӧ уна на коли вӧлӧкас мыр улын.

— Кытчӧ? — ыджыд вокъяс шуӧны.

— Эстӧн вӧлӧкас.

— Вай мунам, кытчӧ колин, — ыджыд вокъяс шуӧны.

Телега доддяласны и мунасны вӧлӧкӧ и аддзасны: збыль мыр улын куча деньга. Телегаӧ сӧвтасны и нуасны гортӧ. Ыджыд вокъяс мӧдасны ыстыны йӧй вокӧс дякӧн ордӧ пудйӧвӧй гирала, кӧсйӧны деньга ӧшны. Йӧй вок мӧдӧдчас, и ыджыд вокъяс шуӧны:

— Дякӧнлы эн висьтав, мый деньга кӧсъям ӧшны.

Сійӧ шуас:

—Ог.

Мунас дякӧн ордӧ и шуӧ йӧй вок:

— Отеч дякӧн! Вайлы пудйӧвӧй гиратӧ.

Дякӧн юалӧ:

— Мыйла?

— Деньга кӧсъям ӧшны, вӧлӧкысь вайим да.

— А мем сетанныд он?

— Сетам, лок, — йӧй вок шуӧ.

Гира ыджыд вокъяслы ваяс. Найӧ юалӧны:

— Эн-ӧ висьтав дякӧныдлы?

— Ме висьталі, мися лок.

— Ак, тэ йӧй, тэ йӧй! Мыйла висьталін? Мун, эн лэдз, мед татчӧ оз пыр.

Йӧй вок босьтас палич, ӧграда ӧдзӧс водзӧ сувтас и видзӧдӧ, мед дякӧн оз пыр. А дякӧн некытчӧ оз видзӧд, пышйӧ веськыда ӧградаӧ. Йӧй вок паличӧн юр кузя ковс кучкас, дякӧн сэтчӧ и усяс и кулас.

Йӧй вок матӧдчас ыджыд вокъяс дінӧ и шуӧ:

— Ме дякӧнтӧ вии.

— Ак, тэ йӧй, тэ йӧй! Мыйла виин, ӧд тэнӧ тюрмаӧ пуксьӧдасны.

Ыджыд вокъяс босьтасны дякӧнӧс и сюясны сёркни гуӧ, а йӧй вокӧс тшӧктасны нуны гира дякӧничалы.

Сійӧ нуас, а сэк кості ыджыд вокъяс дякӧнӧс босьтасны гусьыд, пуктасны телегаӧ, а дякӧн местаӧ гуӧ сюясны кӧза. Дякӧнӧс нуасны вӧлӧкӧ и вувзясны вӧрас. Йӧй вок воас дякӧнича дорӧ и шуӧ:

— Дякӧнича! Ме гира вайи.

Дякӧнича юалӧ:

— Кӧн нӧ дякӧныд?

— А ме сійӧс вии и сюйи сёркни гуӧ.

Дякӧнича повзяс, корас урадникӧс и попӧс. Йӧйӧс тшӧктӧны дякӧн дінӧ нуны гу дорӧ. Йӧй нуас. Поп тшӧктӧ йӧйӧс пырны гуӧ и мыччыны дякӧнӧс. Йӧй пырас и юалас поплысь:

— Батюшко, а ыджыд-ӧ дякӧныдлӧн тошкыс?

— Абу ыджыд, — поп шуис.

— А батюшко, кутшӧм дякӧныдлӧн гӧныс?

— Вай, вай! — поп шуис.

— А батюшко, гырысь-ӧ сюръясыд дякӧныдлӧн?

Поп шуӧ:

— Вай нин, вай!

Сэсся йӧй мыччӧ кӧзаӧс.

— На, батюшко, кут!

Поп казялас, мый кӧза, сьӧвзяс, висьталас дякӧничалы и урадниклы, мый тайӧ мортыс йӧй и мунас. Дякӧнича дӧваӧн коляс.