Кооперативъяслӧн ас костын да йӧз костын велӧдчан-югдӧдчан удж

by Коми.

Кооперативъяслӧн ас костын да йӧз костын велӧдчан-югдӧдчан удж  (1926)  Коми.

Гижан кад: 1926, Йӧзӧдан во: 1926. Ӧшмӧс: Ордым. 1926. №1.

Кооперация водзын сулалӧ кык ыджыд удж: ӧти-кӧ, кооперациягӧгӧрса удж колӧ лӧсьӧдны сідзи, медым эськӧ сійӧ сетіс уджалысь йӧзлы ёнджык, тӧдчымӧна отсӧг; мӧд-кӧ, колӧ кыскыны кооперацияӧ став уджалысь йӧзсӧ, медым сэтчӧ пыртӧм морт эз вӧв.

Тайӧ уджъяссӧ бурджыка нуӧдӧм могысь колӧ медвойдӧр уджалысь йӧзлысь вежӧрсӧ югдӧдны, медым эськӧ быдӧн гӧгӧрвоӧ вӧлі кооперациялысь бурлунсӧ, кутшӧм отсӧг вермас сійӧ сетны, бура кӧ сійӧс лад вылӧ пуктыны да лючки нуӧдны. Йӧзлысь вежӧр югдӧдны позьӧ уна ногӧн.

Кооперативъяс бердын уджалысьясӧс (счетоводъясӧс, лавкаын вузасьысьясӧс, правленньӧӧ бӧрйӧм йӧзӧс) позяс чукӧртлывлыны курсъяс вылӧ кооперативгӧгӧрса уджъяс тӧдмалӧм да велӧдӧм могысь.

Водзӧ велӧдӧм могысь позяс ыстыны сюсьджык, велӧдчӧм войтырӧс Высшӧй Кооперативнӧй курс вылӧ Ленинградӧ.

Кооперация йылысь велӧдӧны, кооперативса уджъясӧн тӧдмӧдӧны том велӧдчысь войтырӧс школаясын: совпартшколаын да гырысьджык челядьӧс велӧдан карса школаын (школа 2-й ступени).

Кооперация велӧдӧм могысь да гӧгӧрбок сылысь уджъяссӧ тӧдмӧдӧм могысь ёнджык потребобществояс бердӧ, бура уджалысь лыддьысян керкаяс бердӧ позяс чукӧртны да восьтыны кооперация велӧдан кружок.

Кружок кӧ чукӧрмас, медым сійӧ водзвыв тӧдӧ, лоӧ сылы кык пӧлӧс удж нуӧдны: ӧтик-кӧ, ас кост велӧдчан удж, мӧд-кӧ, йӧзкост велӧдан удж.

Эмӧсь уна сэтшӧм войтыр, кодъяс дӧза эськӧ велӧдчисны, да оз вермыны курсъяс вылӧ ветлыны, школаын велӧдчыны, кружокӧ пырны; сэтшӧм йӧзлы кооперация велӧдӧм могысь позяс гижсьыны Центросоюзбердса заочнӧй кооперативнӧй курс вылӧ (пошта пыр велӧдан курс). Неыджыд донысь, корсюрӧ прӧст пӧраӧ, гортын позяс велӧдны кооперация гӧгӧрбок.

Кытӧн кружок оз позь восьтыны, сэні йӧз водзын колӧ сувтӧдлывлыны кооператив гӧгӧрса уджъяс йылысь докладъяс, лекцияяс, чукӧра сёрнияс (беседы), спектакльяс, агитсудъяс, ловъя газет да стенгазетъяс да мукӧдтор.

Кооперация велӧдӧм могысь быд вӧлӧсьтса лыддьысян керкаяс бердӧ колӧ лӧсьӧдны кооперация уголок да библиотека. Сійӧ уголоксӧ да библиотекасӧ лунысь лунӧ колӧ бурмӧдны да баситны выль плакатъясӧн, портретъясӧн, диаграммаясӧн, да уджалысь войтырлы колан нигаясӧн.

Кооперативъясгӧгӧрса уджъясӧн тӧдмӧдӧм могысь колӧ тшӧкыдджыка гижавлыны коми газетӧ да журналӧ, — кутшӧм бур йӧзыслы кооператив сетіс, мыйӧн сійӧ висьӧ, кыдзи бурмӧдны, лад вылӧ пуктыны да мукӧдтор — медым газет пыр быдӧн вермисны тӧдмавны, кутшӧм кооператив уджалӧ бура, кутшӧм — лёка, кыдзи колӧ бура уджавны да сідз водзӧ.

Некутшӧм велӧдчӧм водзӧ оз мун, огӧ кӧ кутӧй паськӧдны, йӧз костӧ разӧдны уджалысь войтырлы колан, донтӧм нигаяс.

Велӧдчытӧм да омӧлика велӧдчӧм йӧз оз тӧдны нигаяслысь бурлунсӧ. Сійӧн найӧ некор некутшӧм нига оз ньӧбны.

Сэтшӧм пемыд йӧзыслы колӧ дугдывтӧг мойдны, сьывны, висьтавны нигаяс йылысь, мыччӧдлыны колан нигаяссӧ, медым быдӧн гӧгӧрвоасны нигаяслысь коланлунсӧ да водзӧ пондасны ньӧбавны.

Кооперация велӧдӧм могысь, сійӧ уджсӧ лючки нуӧдӧм могысь быд потребобществолы колӧ торйӧдны прибыльысь 5% да сійӧ сьӧмсӧ пуктыны культфондӧ.

Тайӧ сьӧмсӧ кытчӧсюрӧ видзны оз позь. Тайӧ сьӧм вылӧ позяс корны (выпишитны) колан газетъяс, журналъяс, нигаяс, плакатъяс, портретъяс да мукӧд пӧлӧс коланторъяс кооперация уголокӧ да библиотекаӧ. Нӧшта сэтысь позяс торйӧдны сьӧмтор челядь ясли вылӧ.

Культфондӧ кындзиыс колӧ нӧшта торйӧдны прибыльысь 5% мында сьӧм кооперация гӧгӧр уджалысьясӧс велӧдӧм вылӧ (на подготовку кооперативных работников).

Войтырлысь вежӧр югдӧдан удж бура-лючки нуӧдӧм могысь колӧ сӧмын ӧтувъя удж. Колӧ, медым потребобществояс кутасны тайӧ уджсӧ нуӧдны да чукӧстчасны мукӧд бердӧ отсӧг могысь, а партийнӧй да общественнӧй организацияяс чепӧсъясны налы отсавны тайӧ уджсӧ нуӧдны.

Коми.