Йомак - Сонарзе ден пӱчӧ
Удэгей калык легенде
Б. Арсеньев кусарен
Ик сонарзе пошкудыжо-влак ончылно пӱчым ялыш илышынек кондем манын моктанен. Тидын годым чыла пий-влакым оралте кӧргыш петыркалаш да еҥ-влаклан шканыштат ӱжмешкыже лекташ огыл манын, нунын деч йодын.
Эрлашыжым коштымо колым да шинчалан вӱдеш нӧртымо, вара кечеш коштымо ик олто шудым пеленже налынат, янлык кучаш каен. Тиде телым лум келгын возынат, пӱчым поктыл ярныктараш йӧсӧ огыл улмаш. Вашке удэгей самырык пӱчын кышажым верештын. Янлыкым, поктыл-поктыл, ялт ярныктарен. Пӱчо пикш дене шуралтен пуштмым вучен шоген. Но айдеме тудым тӱкен огыл.
Изиш каналтымек, пӱчо кынелын да умбакыла ошкылын. Сонарзат тудын почеш каен. Янлык ноенат, канаш возын, тунам сонарзат канаш верланен. Тыге нуно пырля икмыняр сутка коштыныт. Кажне кечын сонарзе пӱчо дек лишкырак да лишкырак канаш верланен. Эркын-эркын пӱчо умылен: айдеме тудлан осалым ок ыште, сандене воктенже улшо еҥ деч лӱдмым чарнаш туҥалын. Тыге лиймеке, удэгей пӱчым пукшен, жапын-жапын шинчал вӱдеш нӧртен коштымо шудым пӱчылан кудалтен.
Икмыняр кече гыч сонарзе ден пӱчо шке верыштым вашталтеныт. Ондак эн первый пӱчо кынелеш, да тудын почеш айдеме ошкылеш улмаш. Ынде ончыч айдеме кынелын, да тудын почеш пӱчо ошкылын.
Теве тыге удэгей шке илыме ял дек пӱчым конден. Айдеме ден пӱчын чодыра тӱрыш лектын шӱмыштым пален налмек, ялысе еҥ-влак, чытен кертде, нунын ваштареш куржын лектыныт.
Еҥ-влак тӱшка лишеммым ужын, пӱчо лудын да чодыраш кудалын.