Зарни чорыг (Верещагин)

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Зарни чорыг
by Григорий Егорович Верещагин


Зарни чорыг[1]


Та югыт дуннеын,
Зарезьлэн яр дураз,
Улӥллям-вылӥллям
Кык кузя пересьёс:
Байметэн Пельгаен[2].
Улӥллям тупаса,
Ас ужзэс тодыса.
Корказы соослэн
Корка тус вылымтэ.
Ӝыныыз педпалан,
Ӝыныыз музъемын,
Липетэз кур липет,
Мурыез сюй муры,
Капкаез вуж ыбес.

Байметлэн ужанэз
Туж секыт вылымтэ:
Со ялан зарезьын
Неводэн чорыгам.
Пельгаез черсэм куж
Кышъяськем но ӧжыт,
Шыд но, ӝук но пӧзьтэм,
Нянь но, мар но пыжем.

Ӵукна ӵук сайкаса,
Кышноез Байметсэ
Сайкатэм но ыстэм
Чорыган зарезе.
Байметэз ӧжытак
Кормаськем но потэм.
Со чукна тӧлась тӧл
Зарезьын вылымтэ.

Полыссэ басьтыса,
Вуж пыжаз со пырем,
Неводзэ чӧлтыса,
Яр дуре нош потэм;
Кӧня ке пукыса
Шутэтски ни, шуэм,
Неводзэ кыскыса,
Неводаз адӟем — пуӵ;
Со пуӵез куштыса,
Лек кылын тышкаськем
Пыриськод, пе, шайтан,
Неводме кесьыны,
Озь шуэм но чӧлтэм
Отчы нош неводзэ.
Собере яр дуре
Нош потэм пукыны.
Ас мугаз потаса,
Пыжаз нош ик пуксем.
Яр дурысь донгиськем
Полыссэ уськытэм.
— Полысэ! Полысэ!
Мал усид тон? — шуэм.

Полыссэ кутыны
Быгатэм ик мырдэм.
— Я, табре неводам
Кин сюриз-ай? — шуэм.
Неводзэ кыскыса,
Неводаз адӟем нӧд.
Нӧд вылэ со сялӟем,
Нош ик лек тышкаськем.
Тон малы, пе, шедид
Чорыган неводам?
Юш но, рак но ӧвӧл,
Кыедлэсь но урод.

Нош чӧлтэм неводзэ.
Чӧлтыса берытскем
Адскыны Пельгаен.
Кыӵе, мар, пе, черсэ
Пельгаез — кышноез?
Черсэ куж вуж сямен.
Со дорын пыд азяз
Урод тусь кыстаське.
— Чорыгад-а, Баймет?
Кин сюриз неводад?
— Озь юам Байметлэсь
Кышноез — Пельгаез.
— Чорыгай но ӧз шедь.
Нош чӧлтй неводме.—
Озь шуса, пересь мурт
Нош кошкем чорыган.


<…>[3]

Арня-кык ортчыса,
Кышноез ыстэм нош
Пересез яр дуре
Чорыглы йыбырскын:
Мын, пе, тон, ластар дӥсь,
Чорыглы йыбырскы,
Мед луо мон тӧре
Вочаказ зарезьын,
Мон улам, пе, ачиз
Мед луоз, чорыге,
Ма косоз со тыныд,
Сое лэсьты, пе, тон.
Вал гидысь потыса,
Нош мынэм чорыгась
Мылпоттэк яр дуре
Чорыгез ӧтьыны.
Черекъям ӧжытак…
Зарезьын потэм тӧл;
Ву сьӧдмем, пожаськем,
Сумед тус со луэм.
Со пумысь ик чорыг
Яр дуре кариськем.
Пересьлэсь со юам:
Ма шуод, пе, пересь?
Пересь мурт чорыглы
Йыбырскем но верам:
— Чорыге, мусое!
Мар каром? Пороми.
Кышное уката
Шузимиз, визьтэммиз.
Со шузи кышнолэн
Тыр ӧвӧл на кӧтыз,—
Мед луо, пе, тӧре
Вочаказ зарезьын,
Со улын тон ачид
Мед луод, пе, ляльчи.
Пересь мурт веранзэ
Быдтыса йыбырскем.
Собере со возьмам
Верамзэ чорыглэсь:
Ма, пе, та вералоз?
Кин луоз кышное?
Кылзӥськем но чорыг
Быжыныз шоналтэм,
Мур вуаз нош зымем.
Одӥг кыл но ӧвӧл
Байметлы со поттэм.
Пересь мурт яр дурын
Черекъям на кема.
Собере яр дурысь
Берытскем со гуртаз,
Берытскем но юртсэ
Вуж сямен нош адӟе:
Коркаез липемын
Азьло кадь вуж курен,
Ӝыныез педпалан,
Ӝыныез музъемын,
Мурыез — сюй муры,
Капкаез — вуж ыбес,
Ыбесаз — кык пуӵез.
Пельгаез ӧс дораз
Черсэ куж пукыса,
Со азьын кыстаське
Пилиськем урод тусь.




Валэктонъёс

  1. Гожтэмын А. С. Пушкинлэн «Сказка о рыбаке и рыбке» выжыкылызлэн сюжетэзъя.
  2. Кылбур быдӟалаез но геройослэн нимъёссы воштэмын.
  3. Ваньмыз текст пумозяз гожтэмын ӧвӧл ай.

Литература

  • Верещагин Г. Е.

Чагыр, чагыр дыдыке…/Сизый, сизый голубок — Ижевск: Удмуртия, 1984.—92 с. ББК 84У