В. И. Ленин
| В. И. Ленин (1926) by |
| Гижан кад: 1926, Йӧзӧдан во: 1926. Ӧшмӧс: Школаын лыддянтор. Сыктывдінкар, 1926. |
Челядь, ті В. И. Ленин йылысь ставныд тӧданныд, сійӧс кывлытӧм, тӧдтӧм морт некӧн нин абу. Ті ӧні уна бур кутанныд тӧдны сы йылысь.
В. И. Ленин чужлі Симбирск карын 1870 вося апрель 10 ӧд лунӧ. Батьыс сылӧн вӧлі директор школаяс вылын. Бать-мам вӧліны зэв шаньӧсь, бурӧсь, велӧдчӧма войтыр. Семья кодьнас уджалысь йӧз дор овлӧмаӧсь. Медыджыд вокыс коймӧд Ӧльӧксан нима сарӧс вины кутлӧма вӧлі, сӧмын абу вермӧма-а. Сэтысь сійӧс сарыд ӧшӧдіс. Сы вӧсна жӧ В. И. Ленинӧс Мӧскуаса ни Питирса университетӧ велӧдчыны эз босьтны, лои пырны Казаньса университетӧ. Эз дыр сійӧс видзны и сэні. Сійӧ велӧдчысьяс пытшсьыс гусьӧн кутіс ӧтувтавны саркӧд, озыр йӧзкӧд вермасьысь чукӧръясӧс, уджалысьясӧс мездыны вылӧ. Полиция регыд сы йылысь казяліс, В. И. Ленинӧс арестуйтісны да пуксьӧдісны тюрмаӧ. Вель дыр тюрмаын пукалӧм бӧрын ыстісны Сибырӧ ссылкаӧ. Сэні сійӧ гижис ассьыс медбур революция нигаяссӧ, сэні сійӧ велӧдіс вермасьны уджалысьясӧс озыр йӧзкӧд.
Ссылка бӧрас Владимир Илличлы лои пышйыны Рочмуысь заграницаӧ. Сэні сійӧ чукӧртіс ас коддьӧм йӧзсӧ, революционеръясӧс. Найӧ кутісны сэні гижны «Искра» нима газет да мӧдӧдны Рочмуӧ, садьмӧдны, кыпӧдны уджалысь йӧзӧс — вермасьны вир юысь озыр йӧзкӧд.
1905-ӧд вося революция дырйи Владимир Иллич пыр тшӧтш уджаліс, юрнуӧдысьын вӧлі, сӧмын гусьӧн, йӧз нимӧн лои уджавны. 1906-ӧд вояс бӧрад, уджалысь йӧзтӧ вермӧм бӧрад вывті сьӧкыд оландыр воис. Став революционеръяссӧ виалісны, тюрмаӧ, ссылкаӧ, катаргаӧ ысталісны. Сэки В. И. Ленинлы лои дзебсьыны, пышйыны бара заграницаӧ. Сэтысянь сійӧ эз дугдыв ӧти лун кежлӧ уджалӧмысь, гижӧмысь.
1917 ӧд вося март тӧлысьын Владимир Иллич бӧр локтіс Рочмуӧ Питирса уджалысь йӧзӧс велӧдны сарлысь, озыръяслысь власьт мырддьыны. 1917 вося Октябрса революциясянь пуксис Сӧвет Республика юралысьӧ.
В. И. кувтӧдзыс уджаліс йӧз вӧсна, крестьяна вӧсна тільсис-мырсис, вермасис, косясис озыр йӧзкӧд. Нэмсӧ, став олӧмсӧ пуктіс гӧль йӧз вӧсна. Сы вывті ыджыд вежӧр вылас, югыд юр вем вылас, зільлун вылас став йӧзыс шензисны, весиг сылы воча сувтысьясыс. Абу жӧ ӧд ӧні му пасьталаыс ӧти кар, ӧти сикт, ӧти морт сійӧс тӧдтӧмыд. Ним сылысь му пасьталаыс тӧдӧны, сӧмын оз ӧтмоза казьтывны дерт-а. Ӧти йӧзлы сылӧн нимыс вывті муса, дона, вежа, мӧд йӧзӧс повзьӧдлӧ сылӧн нимыс.
This work is in the public domain in Russia according to article 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006; the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation:
- its creator didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War — so the 70-year protection term is applied;
- and the creator died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and has been not posthumously rehabilitated since that date;
- and this work was first published before January 1, 1954 (more than 70 years ago).
This work is in the public domain in the United States because it was published before January 1, 1929 (more than 95 years ago).
The author died in 1925, so this work is also in the public domain in other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 98 years or less (if applicable), or the copyright term is 97 years or less since publication for posthumous works (if applicable).
Public domainPublic domainfalsefalse