Šewc a čert

nadpis	Šewc a čert
awtor	Ze serb. bajkow. Šewčikowa zběrka
lěto
žórło	texty.citanka.cz
licenca	public domain
nota	stary prawopis

Něhdy běše šewc, kotryž bě tak khudy, zo při cyłym swojim dźěle swoju swójbu zežiwić njemóžeše. We swojej nuzy njewědźeše, što by započał. Tohodla da so čertej zapisać. Tutón so jeho prašeše, što chce za to měć. "Nó," měnjese šewc, "daj mi telko pjenjez, zo móžu sebje a swoju swójbu zežiwić." A tak nošeše jemu čert kóždy dźeń pjeć toleŕ. To pak sta so tehdom, hdyž Jězus hišće ze swatym Pětrom na zemi wokoło khodźeše.

A přińdźeštaj tež k tomu šewcej, kotryž bě so čertej zapisać dał, hdyž so z wječora šěrić poča. Šewc njewědźeše štó a z wotkel hosćej staj, a prašeć so jeju šewc strachowaše, dokelž widźeše, zo staj to cyle přistojnaj čłowjekaj. Wonaj žadaštaj, zo byštaj tu přenócowac smełoj a šewc jimaj to jara rad slubi. Žona jeju přećelnje powita a přihotowa jimaj dobru wječeŕ, po wjećeri pósła jimaj pěknje łožo a sama so wonka pod přitwarkom lehny. Rano stany zahe a zwari jimaj snědań, kaž so to tež słuša. Hdyž běštaj so nasnědałoj a chcyštaj hižo woteńć, wopraša so Khrystus: "Što smój dołžnaj?" Šewc na to wotmołwi: "E, ničo." Khrystus praji: "Nó, dha sebi něsto přej! A šewc wotmołwi: "Hdyž móžu sebi něšto přeć, dha bych rad měł, zo by so mi třoja wěc dopjemiła; z prěnja: štóž so tu na mój wusmoleny třinóžkaty stoł sydnje, hdźež ja wšědnje sydam, hdyž šewcujo někajke roztorhane škórnje płatam, zo by na nim wostał kaž přikowany, tak dołho hač ja chcu; potom: štóž budźe na mnje z woknom do jstwy nutř hladač, zo by wot wokna woteńć njemohł, doniž bych ja to njechał, a skónčnje: štóž by na zahrodźe z mojeje krušwiny krušwy třasł abo šćipał, žo by so wot njeje hibnyć njemohł, tak dołho, hač bych ja to njechał."

A Syn Boži rjekny: "Stanje so ći, kaž sebi to žadaš," a woteńdźe ze swjatym Pětrom. A hdyž bě so hižo šewcowy čas minył, tu přińdźe po njeho čert prajo: wŠewco, nětko póńdźeš ze mnu do hele; wšak wěš, zo je hižom čas." Na to šewc wotmołwi: "So wě, so wě, ale dočakaj wšak khwilku, hač powječerjamy, a mjez tym wotpočń tule na třinóžcy!"

Čert njeda so dołho prosyć a čapny so hnydom, zo by tam dočakał. A po wječeri rozžohnowa so šewc ze žonu a z dźěćimi na puć do hele a rjekny čertej, zo by nětko z nim šoł. Čerćisko pak stawa a stawa, křiwi so wšelako, zo jeho wšo boli, zo by so jenož wottorhnyć mohł, ale to njeńdźe. A křiči na šewca: "Tu tola helscy pali, tuž mi tola pomhaj a pušć mje, pušć! ja ći rad hišće něšto časa přidam." A šewc praji: "Je-li zo mi hišće sydom lět přidaš, směš hić." A čert jemu hišće sydom lět přida.

A hdyž bě so sydom lět minyło, přiběža čert zaso po swojeho šewca; ale hižo wjacy do jstwy njeńdźeše, jenož z woknom na njeho hladaše a do wokna klepajo wołaše: "Šewco, sym tu zaso po tebje, hotuj so, wšak wěš, hdźe maš hić." Ale hdyž šewc čerta wusłysa a wuhlada, rjekny jemu: "E, dočakaj jenož trochu, hač powječerjamy! Čert tohodla wonka na šewca stojo čakaše. A hdyž bě tutón po wječeri a bě so na puć zhotował, rjekny: "Nó, čerćiko, pój! Hižo sym hotowy."

Ale luby čert njemóžeše nihdy wot wokna, měješe nozy kaž přikowanej. A když widźeše, zo dale njemóže, da so do prošenja: "Piišć mje, bratřiko, přidam ći hišće něšto časa." A šewc wotmołwi: "Hdyž mi hišće sydom lět přidaš, směš hić! Ale to ći praju, hdyž třeći króć přińdźeš aty potom, hdyž budu ja hotowy, njepóńdźeš, potom pak mi wjacy njepřińdź, ja twój błazn być njecham." A čert přida jemu tež nětko zaso sydom lět a wróći so sam domoj.

Hdyž pak běchu so lětka minyłe, přińdźe čert zaso po swojeho šewca. Hdyž jeho tón wuhlada, rjekny: "Prawje tak, zo dźeš, je tola skoro čas. Ale docakaj kusk na mnje, doniž so njepřihotuju, abo dźi do mojeje zahrody a natřas namaj na puć něšto krušwow, su so lětsa runje tak prawje radźiłe, njech namaj je žona potom do brěmjenja zwjaza." Khwatajcy běžeše čert do zahrody a třaseše tak sylnje, zo za khwilku ničo wjacy na štomje njebě, hač hołe hałzy. Mjez tym pak bě so šewc na puć přihotował a wołaše na čerta: "Nó, tu derje zakhadźeš, njechaš traš cyły štom sobu wzać, ja sym ći tola rjekł, zo by tu krušwow natřasł, a ty tu zakhadźeš, kaž by w heli był. Pój radšo přecy do hele, ja sym na puć hotowy." Luby čert pak so prócowaše, zo by ze štoma dele přišoł, ale wšo bě podarmo. Tu počina so šewc na njeho huntorić: "To je tola pře wšu měru. K třećemu razej chcu ja do hele hić a ty njechaš. Mysliš, zo sym twój błazn? Čakaj, čerćiko!" Ruče běžeše nutř po swój rjemjeń a poča tola tak surowje wboheho čerta šić, zo tutón z cyłej šiju wołaše, tak zo cyła wjes so zběža, wćipna, što so tu tola stawa. Šewc wšak njepřesta do čerta młóćić, doniž njebě cyle přebity. Hdyž pak wbohi khudak na čerta ani wjacy podobny njebě, pušći jeho šewc prajo: "Dźi, kak zo traš će w heli hišće spóznaju."

A z radosću khwataše čert wostajiwši šewca domoj, hač so tak za nim kurješe. Před smjerću poruči šewc, zo bychu jemu, hdyž jeho pokhowaju, falu sobu dali, w kotrejž je khodźił; a tu jemu tež dachu. Bórzy na to zemrě a dźěše k njebju, a tam přišedši kłapaše do njebjeskich wrotow, zo bychu jemu wotewrili.

A swjaty Pětr wotamkny ze swojim klučom njebjeske wrota a jeho wuhladawši rjekny: "Šewco, ty tu žadnoho městna, nimaš! woteńdź, štož sy sebi wolił, je so ći stało. Hdyby sebi njebjeske kralestwo wuzwolił, by je měł." To prajiwši zamkny zaso wrota.

Šewc sebi sam takle powědaše: "Što mam nětko započeć?" A wotmysli sebi, zo runy puć do hełe póńdže. Hdyž čerći jeho z daloka so bližić widźachu, počachu na so wołać a škrěčeć: "Šewc sem dźe! khětře zawrějmy wrota, njepušćmy jeho nutř, hewak nas bórzy wšěch z hele wubije!"

Šewc kłapaše dosć, ale podarmo. Hdyž jeho tak ani do hele pušćić njechachu, dźěše zaso na swjateho Pětra do njebjes. Swjaty Petr wotamkny a pohlada na njeho prajo:"Za tebje tu nihdy žadnoho městna njeje; čiń, zo dale přińdźeš! A tak dźěše khudak zaso do hele, a čerći zaso škrěčachu: "Jenož toho šewca sem nutř njepušćće!" Tohodla so wón zaso wróći k swjatemu Pětrej. A hdyž swjaty Pětr z klučom wrota wotewri, ćisny naš šewc nadobo swoju smolanu falu do njebjes nutř prajo: "Hdyž tam ja njebudu, njech je tam moja fala." A zaso dźěše k heli. Ale tu so jemu nichtón njepokaza, wrota běchu zawrjene a nutřka bě wšo ćicho. Tohodla praji šewc sam při sebi: "Hišće jónu póńdu na toho swjateho Pětra."

A dźěše a kłapaše zaso. Swjaty Pětr wotamkny a šewc so jemu khětře pod ruku do njebjes nutř suny, tam rozpřestrě sebi swoju falu a sydny so na nju. Swjaty Pětr jeho won honješe, zo by tola šoł, hdźež jemu słuša, zo w njebjesach městna nima. Ale šewc hižo sedźeše; jemu so wottam njechaše a rjekny Pětrej: "Wšak ja njesedźu na wašim, sedźu dźěn na swojim!" A wosta při wrotach sedźo, dokelž běše lubemu Bohu žel wboheho, wo kotrehož ani čerći nierodźachu.