«Вартысь» Ёгор

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
«Вартысь» Ёгор  (1926) 
by Тима Вень
Гижан кад: 1926, Йӧзӧдан во: 1926. Ӧшмӧс: Коми сикт. 1926-07-17.

Кӧні бара тэ, Вартысь Ёгорӧй-а? Ловъя абу нин, шонъянӧй? (Вуджӧрыд тэнад тай син водзӧ сувтӧ!)

Коді эз тӧдлыв Ёгорӧс! Быдлунся «гӧсьт» паракод вылын. Быд паракод вылын билеттӧм, «бесплатнӧй» пассажир. Эжва кузя: Кулӧмдінсянь Сыктывдінкарӧдз, Сыктывдінкарсянь Совдорӧдз, Совдорсянь Кардорӧдз — ӧтарӧ-мӧдарӧ, кымынысь бара тэ гежмавлін Эжва юсӧ-а?! Ва воссьӧмсянь гожӧмбыд йи куттӧдз ветлан, кывтан-катан, лун ни вой он тӧд, горт ни ин, коньӧрӧй, он аддзыв, позтӧм кӧк моз... Йӧй улӧ лэччӧмыд, озыр йӧзӧс, купеч пиянӧс, тешитан, пиньнысӧ жерйӧдлан налысь — синва пырыд серам петкӧдлан, «вартан», йӧктан, сьылан, бӧрдан, кевмысян — нянь кусӧк коран, румка вина пычкан...

Быдӧн тешитчывлісны тэ вылын — тӧдтӧмыс и тӧдсаыс, рочыс и комиыс — тэ вылын, коньӧр кодь морт вылын. Кымын йӧг бара вӧлі тэнад балябӧжад-а, кымын гадь коклябӧрад, гырддза помъясад? Кымын ведра синва бара тэ кисьтлін нэмнад-а? (Курыд-ӧ, юмов-ӧ вӧлі тэнад синваыд — сійӧ некод эз тӧдлы да и тӧдныыс тэнсьыд сійӧ некодлы могыс эз вӧв. Тэӧдз ӧмӧй нӧ кодлыкӧ шог вӧлі!)

Коді эз тӧдлыв Ёгорӧс! Серамыд и жальыд тшӧтш ӧтпырйӧн петас, сы вылӧ кӧ видзӧдлан: кузь гыркъя, дженьыдик кер пом кодь кыз кокъяса, дзоньнассӧ — муртса аршынысь джуджыдджык лоӧ, морт!.. Ёсь пыдӧса манак шапкаа, пӧдрасникшоя, няйт сьылі кӧртӧда; руз киссьӧм, сыри-летки ӧшалӧ жебиник туша вылас паськӧмыс, няйт... Кӧмтӧм, варччӧм-потласьӧм кокъяса, некор косьмывтӧм синва чужӧмбана... Коркӧ бара тэ узьлывлін эн-а? Коркӧ бара тэ тырпӧт, нэмтӧ корлін да, вӧвлін эн-а? Мыссьывлін эн бара тэ кӧть ӧтчыд, синванад кындзи? Коркӧ бара тэ кӧть ӧтчыд садьтӧм код, вексӧ юлін да, вӧвлін эн-а? Туплясьлін палуба джодж вылын, кок улын, кочегар пач дорын, трум пыдӧсын... Тэнӧ талявлісны, чужъявлісны, тойлавлісны кытчӧ веськалӧ... Вылӧ тэд сувтліс «билеттӧг» ветлӧмыд.

Кымын вежай-вежань бара тэнад вӧлі-а? А вӧлі эз ӧти кӧть, дзик ӧтик морт тэныд, кысь нин эськӧ «вежай-вежань» пыдди да, прӧстӧ морт пыдди кодікӧ тэныд!!! Коркӧ, ӧтчыд кӧть, йӧз син водзын тэ муртса кежлӧ лолін эн мортнас, прамӧй мортнас, кык кока пемӧсысь кындзи, вылӧджык пуктывлісны эз?!

{{center|* * *

Сэтшӧм вӧлі тэнад олӧм-вылӧмыд важӧн, воддза олан кадъясӧ, шуштӧм дыръясӧ. Сідз тэнӧ пыр, сэтшӧм чужӧмбанӧн, аддзывлім-тӧдлім уна, уна во революцияӧдз...

Медбӧръясьыс Ёгорӧс ме аддзывлі во нёль-ӧ-вит сайын. Аддзи и эг тӧд Ёгорӧс, «йӧй» Ёгорӧс, «Вартысь» Ёгорӧс — сэтшӧма вежсьӧма, сэтшӧма тӧдтӧммӧма мортыд! Палялӧма-садьмӧма, выльысь чужӧма, Октябр ваӧн мыссьӧма-пыртчӧма Ёгор. Абу нин важ кодь няйт, абу нин киссьӧм паськӧма — руз, абу нин синва бана, оз нин горзы «вежань» да «вежай», шӧвк кодь миян Ёгорыд — лым еджыд шабді дӧрӧм-гача, шыльӧдӧм юрсиа, мольӧдӧм тошъяса, сулалӧ кыр йылын, тошсӧ малалӧ, вӧлисти асьсӧ «чувствуйтӧ»-кылӧ мортӧн, «настоящӧй гражданинӧн», первой на аслас нэмнас. Абу нин «йӧй» Ёгор, а Ёгор Игнатьӧвич Ракин, Пуним сиктысь крестьянин. Вӧлӧма и Ёгорлӧн аслас горт! А водзын некод эз и тӧдлы, кытысь сійӧ эм, эз чайтлы некод, мый сылӧн тшӧтш мортлӧн моз жӧ вӧлӧма чужан му, горт, кок улас «пӧтшва»!..

Уна вӧлі «йӧй» Ёгорыд кодь мортыд Россия пасьтала миян, революция лотӧдз. Эн-ӧ тэ дзоньнас, комиӧй, сэтшӧм вӧв водзын, йӧй Ёгор нима, сідз ӧд тэнӧ, буракӧ, лыддьывлісны-тӧдлісны, сы туйӧ пуктывлісны, тэ вылӧ вылісянь зывӧка видзӧдлісны мукӧдъяс, «сӧстӧмъяс».

Public domain
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]

This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain (or as a file it should not be migrated to the Wikimedia Commons) that excludes pre-1929 works copyrighted at home.


Данная работа, впервые изданная до 1929 года, находится в общественном достоянии по законодательству США, и может быть опубликована здесь, в мультиязычной Викитеке. Но эта работа не может быть опубликована в национальной Викитеке, которая должна подчиняться законодательству России, т. к. работы этого автора (за исключением изданных до 7 ноября 1917 года) пока не вышли в общественное достояние в России. Этот автор умер в 1941 году и был посмертно реабилитирован в 1956 году, соответственно эта работа выйдет в России в общественное достояние в 2027 году.

The author died in 1941, so this work is also in the public domain in countries and areas (outside Russia) where the copyright term is the author's life plus 80 years or less.

PD-US-1923-abroad Public domain in the United States but not in its source countries //wikisource.org/wiki/%C2%AB%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%8C%C2%BB_%D0%81%D0%B3%D0%BE%D1%80