"Тәрбиятел әтфаль"гә (Тукай)

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Tatar Book Publishers This material is uploaded by Republic of Tatarstan State Unitary Enterprise «Tatar Book Publishers» in the framework of cooperation with Wikimedia Russia («Wikimedia RU» non-profit partnership) and Wikimedia Community of Tatar language User Group. Public Domain texts once printed by Tatarstan Publishers is being uploaded by the publisher's staff or third parties on the order of the publisher, or other participating volunteers.

English | русский | татарча | +/−

This work is in the public domain in Russia according to article 1281 of Book IV of the Civil Code of the Russian Federation No. 230-FZ of December 18, 2006, articles 5 and 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006 (the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation).

Usually:[1]

  1. The author of the work didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the work was published first before that date.
  2. The author of the work fought or worked for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1950 (more than 74 years ago), and the work was published first before that date.
  3. This work was originally published anonymously or under a pseudonym before January 1, 1943 and the name of the author did not become known during 50 years after publication.
  4. This work was originally published anonymously or under a pseudonym between January 1, 1943 and January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the name of the author did not become known during 70 years after publication.

[1] If the author of this work was subjected to repression and rehabilitated posthumously, countdown of copyright protection began not from the death date, but from the rehabilitation date. If the work was first published posthumously, the copyright term is counted from the date of that first publication, unless the author was later rehabilitated, in which case it runs again from that later rehabilitation date.

Public domainPublic domainfalsefalse

"Тәрбиятел әтфаль"гә
Автор: Габдулла Тукай

"Тәрбиятел әтфаль"гә


                 (Бер тыйфле мөслим лисанындан)

Кальбемә гайбүбәтең тагълар кадәр вирди кәдәр;
Нәрдәсең, вир бер хәбәр: мәхзүнем, и мөшфикъ пәдәр!

Нарасидә бер сабыем, бигакыл диванаем;
Ифтиракыңнан бирү бән бикәсем, биваяем.

Бәхте икъбалемне эстәб юла улмыштың рәван,
Кем һөҗүм итте, пәдәр, – һанги җинаятьпәрвәран?

Зате пакен, нәрдәдер? – дәрьядамы, сахрадамы?
Нәрдәсең, аһ, нәрдәсең: дөньядамы, охрадамы?

Бән әминем кем: Хода вирмәз сәни җаниләрә –
Вәгыд: «Ля хәүфен галәйһим...» динени хамиләрә.

Гарзы хаҗәт әйләмәк чөн киттеңезме «Тур»а сез?
Яки дә гизләндеңезме галәме мәстүрә сез?

Ашдыңызмы юкса фазлән хәзрәти Гайсәйә сез? –
Бәдбәхет тыйфлем ки, калдым саясез, сәрмаясез.

Халкымыздан иштикая киттеңезме Тәңрия?
Бөйлә: «И Хәллакъ! Халыкың әйләмәзләр тәэдия
Фарзыңи – әүлядләрене әйләмәзләр тәрбия.

Нәйләем, каумем бәнем рәэсән гадудер һәр нәйә,
Һәр ишә (һәр фигыле хәйрә) «мардән бәдтәр!» дия.

Әйләдем әмреңлә дәгъват карьятән, шәһрән дә бән;
Итмәде тәэсир, чалышдым хәфьятән, җәһрән дә бән.

Максадым тәнвир иде бу милләтең әтфалене,
Анлара каршы ачыб җәннәтләрең әкъфалене».

                                                     *
Сән идең бер сәрмәди ләззәт виричи җаныма, –
Валидем анчак йимәк, эчмәк вирер хайваныма.

Аһ, пәдәр! Сәнсез бәңа дөньяда инсанлыкмы вар?
Улмагым мәгълүме галәмдер химар угълы химар.

Җөмләтән мәсгуд санырдым мөслимин әүлядени:
Кәндеми, әүлядеми, әүлядемең әүлядени.

Аһ, кем! Абаэмез һәп лихияле сыйбъян имеш,
Анлари инсан димәк һәм ифтира-бөһтан имеш.


Хәзерге әдәби телдә

                            «ТӘРБИЯТЕЛ ӘТФАЛЬ»ГӘ

                        (Бер мөселман баласы теленнән)

Синең югалуың күңелемә тау кадәр кайгы салды;
Кайда син? – бир хәбәр: кайгырам, и шәфкатьле атам!

Мин бер сабый баламын, акылсыз диванамын;
Аерылышканнан бирле мин мин түгел, химаячесез калдым.

Бәхет һәм якты киләчәгемне теләп юлга чыккан идем,
Кем һөҗүм итте, атам, – кайда ул җинаятьчеләр?

Пакь затың кайда? Дәрьядамы, сахрадамы?
Кайда син, аһ, кайда син: дөньядамы, ахирәттәме?

Мин ышанам ки: Ходай сине җинаятьчеләргә бирмәс –
Дин саклаучыларга «Куркыныч юк...» дигән вәгъдәсе бар.

Теләкләрегезне әйтү өчен, «Тур» тавына киттегезме сез?
Яки чит-ят дөньяга яшерендегезме сез?

Әллә юкса хәзрәте Гайсә янына аштыгызмы? –
Мин бәхетсез бала ки, малсыз һәм яклаучысыз калдым.

Халкыбыздан зарлану өчен, Тәңрегә киттегезме? –
Дип: «И Яратучы! Халкың фарызыңны үтәми –
Балаларын тәрбия итмиләр.

Ни эшлим, халкым баштан ук дошман һәр нәрсәгә,
Һәр эшкә (изге эшкә) «еланнан да явызрак!» – дип.

Әмрең белән авылда да, шәһәрдә дә өндәдем:
Яшертен дә, ачыктан-ачык та, – тәэсир итмәде.

Максатым – бу милләт балаларын нурландыру иде,
Ачып аларга җәннәт йозакларын».

Син идең мәңгелек ләззәт бирүче җаныма, –
Тудыручым исә тамагымны туйдыручы гына иде.

Аһ, ата! Синнән башка мин дөньяда кешемени?
Дөньяга мәгълүмдер: мин ишәк улы ишәк инде.

Барлык мөселман балаларын бәхетле саный идем:
Үземне, балаларымны, балаларымның балаларын.

Аһ, кем! Ата-бабаларыбыз сакаллы сабыйлар икән,
Аларны кеше дип исәпләү ялган һәм яла икән.


1907