Progreso/Duesma Yaro/Numero 21/Nuva vorti propozita

← Kontenajo ← Pri des- vice mal-

DUESMA YARO PROGRESO No21 Novembro 1909 Nuva vorti propozita Linguala questioni

Propozo pri nia personala e posedala pronomi →

Temo : Vortaro

[ 519 ]

Nuva vorti propozita.

Pagan-o [DEFIS] $=$ D. Heide, E. pagan, F. païen, I. S. pagano. — Femina : pagan-ino. — Pagan-ismo $=$ D. Heidentum, Paganismus, E. paganism, F. paganisme, I. S. paganismo.

Komo [DES] $=$ D. Komma, E. comma, F. virgule, I. virgola, S. coma. — De qua derivus : punto-komo.

Bulo [nuva senco] $=$ D. Blase, E. bubble, F. bulle (d’air, e. c.), I. bolla, S. burbuja.

Gurdo [EF] $=$ D. Kürbis(-flasche), E. gourd, F. courge, gourde, calebasse, I. zucca (fiasco), S. calabaza (L. lagenaria)^[1].

[ 520 ]

Ulul-ar [DEFIS] $=$ D. heulen, E. howl, F. hurler, I. urlare, S. aullar (L. ululare). — Ululo $=$ D. Heulen, Geheul, E. howl(-ing), F. hurlement, I. urlo, ululo, S. aullido.

Tapo [FS] $=$ D. Zapfen, E. stopper, F. tampon, I, turaccio, S. tapón. — To tute ne esas bufro ; to anke ne esas stopilo, qua povas indikar irga utensilo por stopar. « Tapo » povas havar tute altra skopo kam stopar, ex. tapo de vato en medicino.

Replik-ar [DEFIRS] $=$ D. replizieren, E. reply, F. répliquer, I. replicare, S. replicar. — Repliko $=$ D. Replik, Gegenantwort, E. reply, F. réplique, I. S. réplica. — Replikar ne esas simple respondar, sed respondar a respondo. En la teknikal terminaro di la diskutado, on nomizas dupliko, tripliko…la duesma, triesma repliko.

Kontrafakt-ar [EFIS] $=$ D. nachmachen, E. counterfeit, F. contrefaire, I. contraffare, S. contrahacer. — Kontrafakt-o, ‑uro $=$ D. (betrügliche) Nachahmung, E. counterfeiting, F. contrefaçon, I. contraffa-zione, ‑tura, S. falsificación. — Kontrafakt-anto, e. c.

Ta vorto havas preciza senco, komercal e legala, quan nul altra vorto povas expresar. To ne esas imitar, nek simular, nek fingar (ecepte en metaforal uzi) ; to anke ne esas falsigar : nam on povas falsigar produkturo sen kontrafaktar altra (simila), e kontrafaktar ol sen falsigar ol. — Ni ne bezonas dicar, pro quo ni evitas l’etimologial kompozo : kontre-facar (v. p. 527).

Prato [FIS] $=$ D. Wiese, Anger, E. meadow, mead, F. pré, prairie, I. prato, S. prado. — Ta vorto esas necesa, nam herbeyo nule esas justa e preciza : ol povas egale indikar loko, en qua on konservas herbo (feneyo). Pluse, quale on dicos : la bovi pasturis herbo en granda… prato ? Fakte, ni devis uzar ta vorto en traduko de La Bruyère (Duesma Lektolibro, p. 4) : …tondas en prato herbo maldika…

Grazo [DE] $=$ D. Rasen, Gras, E. grass, turf, F. gazon, I. cespo, erbetta, S. césped. — Graz-agro $=$ D. Rasenplatz, Anger, E. lawn, grass-plot, F. pelouse, I. cespite, S. césped. — Ta radiko esas necesa, nam to ne esas simple herbo ; ed anke graz-agro ne esas irga prato. On vidas ke nia lingui havas aparta expresuri por ta du specal idei.

Nabo [DE] $=$ D. (Rad-) Nabe, E. nave, F. moyeu, I. mozzo, S. cubo de rueda.

Janto [F] $=$ D. (Rad-) Felge, E. rim, F. jante, I. cerchione, S. llanta. — Rot-mezo, rot-rondo esas tro nepreciza e tro longa por ta du teknikala tre uzita vorti. On pensez a la kompozaji necesa : nabo-freno, janto-freno (Esp. dicus radrondhaltigilo !)

1. On savas, ke en Esp. gurdo signifikis… turnorgeno, per misteryoza dekreto nejustigebla, nam on trovas nul etimologio por ta vorto en la Lexiko da S^o Bastien. Ta vorto esas tamen « netuchebla », nam ol trovesas en la Fundamento ! E la fanatiki repetas a ni : « Adjuntez, ne chanjez ! »