Page:Progreso - 3a yaro.pdf/188

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
158
PROGRESO

parolo apartenas a la kemiisti, quale So Donnan. — Pri devotar, ni havas dubi, nam on ne povas devotar altru kam su ipsa, ecepte kande on uzas la verbo F. dévouer en altra (etimo­logiala) senco ; sed lor ol devas tradukesar per vovar o sakrifikar (vovar ulu a l’infernala dei). Do se dévouer ne esas vere reflektiva verbo, e signifikas nulo plu kam devotesar (esar devota). La verbo devotar havus nula signifiko, od omnakaze, on ne devotus su same kam on devotus altru. Rimarkez ke devotita havus pasiva formo (on povus questionar : devotita da qua ?) por expresar sentimento vere aktiva e spontana. Do nia lingui semblas esar hike nejusta, prizentante dévoué, devoted quale participo di dévouer, devote. — Yen exemplo di la kazi, en qui la LI. ne devas sequar blinde, sklave, nia lingui, sed emendar oli.

Martelar ?

So Al. Simon preferas, ke on dicez martelar, martelilo, kam martelo, martelagar, pro analogeso kun mult altra instrumenti derivita per ‑ilo : brosilo, balayilo, piochilo, mem cizelilo. Esus plu komoda dicar martelar e cizelar, martelilo e cizelilo. — Irge quon on opinionas pri ca vorto aparte, on devas memorar, ke esas neposibla derivar omna nomi di instrumenti per ‑ilo, ne plu kam omna nomi di pro­fesio­nani per ‑isto, omna qualesi per ‑eso, e c. On devos do sempre dicernar la nomi derivita per ‑ilo e la nomi primitiva ; e la questiono esas nur, en qua klaso on pozos martelo … o martelilo.

Regular ?

So A. Wormser propozas simpligar la familyo regul, departante de la verbo regular, de qua derivus regulo kun la nuna senco, e pose regulanta, reguliva ; regulata, regulebla ; reguloza, regulozeso, mem regulozigar, se on bezonus tala nuanco ultre regular[1]. On derivus anke regulilo. — On povas certe alegar, por tala derivado, l’exemplo analoga di ordinar. Sed la questiono esas : kad on povas sempre, omnakaze, konsiderar regulo quale ago di « regular » ?

Laborar.

Segun principo di nia linguo, omna verbo, qua povas ricevar aktiva senco (t. e. havar rekta obyekto), povas uzesar aktive. To valoras aparte por laborar : on povas do laborar materyo, irga verko materyala od intelektala ; e la verko esos laborata o laborita (« zorge, paciente, fervoroze », e c) Komp. D. bearbeiten, F. élaborer, travailler, ouvrager. On do nule bezonas irga afixo por transformar laborar od altra verbo en aktiva verbo (quale facas

  1. Exemple, So Tournaire questionas, quale on distingos F. régler e réglementer, anke réglé e régulier. On dicus rispektive : regular, regulizar ; regulita, reguloza ; e régulariser dicesus : regulozigar.